Etnik Kimlik ve Kürt Kimlii

Etniklik birçok farkl ölçütle tanmlanabilen esnek bir kavramdr. Genel olarak, benimsedikleri soy(köken), dil, din ve sahip olduklar kültür itibariyle dier gruplardan farkl olan gruplar etnik olarak nitelenir.(Önder, 2008:1). Bu tanmdan hareketle(etnik kimlik tüm esnek tanmlarna ramen özünde bu tanmla benzerlik gösterir.) Kürt’lerin dier bütün kimliklerini de kapsayacak ekilde Kürt kimliinin etnik kimlik kabul edilmesi mümkündür.

Kimlikler deiir mi? Bir insan doduu andan balayarak öldüü ana kadar birçok kimlik deitirmek zorunda kalr. Çocuk, genç, olgun ve yal olur. Kimlik de tpk insan gibi yaayan, canl bir olgudur. nsan ömrü kadar ksa olmasa da asrlar süren zaman süreçlerinde sürekli deierek bir kimlikten baka bir kimlie evrilir. Bu deiimler etnik kimlik için de geçerlidir. Önder

etnik kimliin pek çok nedene bal süreç içindeki deiken yapsn tarihten verdii örneklerle göstermeye çalr. Hun, Hitit, Sümer, skit, Got, Viking gibi kendi dönemlerine damgasn vurmu birçok etnik grubun, bugün artk “kimlik” olarak varlndan söz edilemez. Elbette ki bu kimlikler ve etnik gruplar bir anda yok olup gitmediler, tarihi süreç içerisinde baka gruplarla, topluluklarla kararak etnik grup niteliklerini kaybettiler veya baka etnik gruplar içinde eriyerek dönütüler. (Önder, 2008:9).

Önder kendi kaynaklarndan ve aratrmalarndan yola çkarak Kürt kimliinin kökeninin Türk unsurlara dayandn söyler. “Aratrmalarla kantlanmtr ki, birçok özbeöz Türk unsur Kürtlemitir. 24 Ouz boyundan biri olan Avarlarn Beydilliler’in bir bölümünün yan sra, Döerler, Kalaçlar, Kikiler, Türkanlar, Karakeçililer önemli saylabilecek ölçüde Kürtlemilerdir." (Önder, 2008:9)

Özellikle bu corafya için kabul edilebilecek daha milliyetçi bir yaklamla yazar Türklüü etnik olarak üst kimlik kabul eder. “Etnolojik

olarak üst kimlik, ayn kökene sahip alt gruplarn ana kimliidir. Bu anlamda Türklük; Krgzlar, Özbekler, kazaklar, Azeriler, Türkmenler, Yakutlar, Gagavuzlar vb. için üst kimliktir.”(Önder, 2008:11). Buna göre Kürt kimlii

de bir alt kimliktir. Tarihine bakarken görüldüü gibi hiçbir zaman devlet olamam olmalar da bunun bir göstergesidir.

Türkiye’de yaayan bütün kimlikler için önem arz eden anayasadaki vatandalk tanm burada alt kimlik üst kimlik balamnda tartlr. Yazar siyasi anlamda üst kimlii, farkl etnik gruplara mensup kiilerin, vatandalk bilinciyle benimsedii temsili ulusal kimlik olarak tanmlar. Bu kimlik genelde, ülkenin kurucu egemen unsurunun kimliidir diyerek anayasadaki tanm aktarr. T.C. anayasasnn 66. Maddesinde ulusal kimlik, ‘Türk’ olarak bu anlamda tanmlanmtr. Bu tanmda esas alnan ölçütün, etniklik deil, vatandalk olduunun alt çizilir. Buna göre anayasann 66. Maddesinde Türk;

“Türk devletine vatandalk ba ile bal olan herkes” olarak tanmlanmtr.

(Önder, 2008:11). Bu ifadelere bakldnda aslnda Kürtler için rencide edici bir durum görülmemektedir. Dier bütün demokratik devletlerin uygulamalarnda görülecei gibi alt kimliklerden ve bir üst kimlikten

bahsedilebilir ki bu gereklilii olan bir durumdur. Burada önemli olan ey ise

“kiinin özgür iradesiyle, bilinçli olarak duyumsad, özümsedii kimliin, kökeni ne olursa olsun, o kii için bir üst kimlik deil, asli kimlik olduudur.”

(Önder, 2008:12). Kiinin yaad kimlik asl kimliidir. Öyleyse kökeni ne olursa olsun bugün kendini Kürt kimlii ile tanmlayanlar bu kimliklerini korkmadan hissederek ve özgürce yaayabilmekte midirler?

Etnik kimlik ve Kürt kimlii üzerinde yaplan okumalar bunlarn var olduunu ve kabul edilmeleri gereklilii üzerinde dururken Hüsamettin Arslan baka bir okuma yapyor ve bir kimlii etnik kimlik olarak tanmlamann aslnda onu yok etme projesi olduunu öne sürüyor.

“Kürtler ‘etnik’ bir halk ya da ‘etnisite’ deil, ‘otantik’ bir halk, yani bir ‘otantisite’dir. ‘Etnisite’ ‘otantisite’ deildir. Yozgatl Türkmenler, Antalyal Yörükler ne kadar ‘otantik’ iseler Mardinliler ve Hakkarililer, Zazalar ve Krmançiler de o kadar ‘otantik’tir. ‘kimlik’ sorunu modern bir sorun, modernlerin sorunu, ‘kimlik’ kavram da ‘modernleen’ halklarn sorunudur; otantik halklarn ‘kimlik’ problemi yoktur; ‘kimlik’ kavramlar da yoktur. Kimlik kimliini kaybedenlerin problemidir; kendiliinden kimliini yaayanlarn problemi deil. Kimliini kaybedenler, kimliini kaybetme sorunu yaayan ve endiesi tayanlar otantik halklaryla balarn ve temas noktalarn kaybedenlerdir; Türkün ‘Türk’, Kürdün ‘Kürt’ olmaya ihtiyac yoktur. ...otantik halklar kimliklerini ‘rklaryla’ tanmlamaz. Irkçlk modern batnn insanla ihanetidir. Etnisizmin ve etnisistin kaderi jakobenizmdir; otantik halk ‘adam’ edilmeli ve ‘ulus’ formatna sokulmaldr.”(Arslan, 2009:111).

O zaman varlan sonuç u oluyor; modernlemeye balayan Kürtler için kimlikleri hem kendileri için hem de dier kimlikler için bir sorun olmaya balad. Oysa genel kanaat yasaklarla bu kimliin yok edilmeye çalld yönündeydi.

Gültekin Avc batdan ihraç edilen “etnik kimlik” kavramnn Türkiye’deki karlnda Kürtlere uygulannn negatif sonuçlar dourduunu ve karsna menfi milliyetçilik kavramnn çkmasna neden olduunu söyler:

“Menfi milliyetçilik mantalitesi, Devlet-i Aliye’nin srtndaki efsunlu pelerini ciddi ekilde yrtlm ve pelerinin örttüü, devlet srtnda mevcut unsurlar aça çkarmtr. Bu serencamda ‘etnik kimlik bilinci’ düüncesinin dou’ya ihrac ve kabulünün temini, bat’nn dou’ya yönelik en ykc ve en

vurucu operasyonu saylabilir. Sihirli pelerini yrtklarna ramen tayan Osmanlnn hitamyla cumhuriyet dönemine geçilmektedir. Cumhuriyetin kurulu felsefesinde hakim paradigma olarak beliren ‘menfi milliyetçi’ bak açs, Kürt sorununda kroniklemenin balangcdr. Zira kurulan cumhuriyet, bat telaffuzuyla ‘etnik kimlikleri’ barnda eritebilecek dinamiklere sahip deildir. Resmi manada yrtk da olsa sihirli bir ‘pelerin’i yoktur.” (Avc, akt. Deirmenci, 2009:56-57).

3.4. Bir Sorun Olarak Kürt Kimlii ve Görüler