Ebeveyn İzlemesi Puanlarında Demografik Değişkenlere, Cep Telefonu ve

İnterneti Kullanma Becerilerine Dair Değerlendirmelerine Göre Farklılaşmasına İlişkin Tartışılma ve Yorumlar

5.6.1. Ebeveyn İzlemesi Puanlarının Demografik Değişkenlere (cinsiyet, sınıf düzeyi, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi) Göre Farklılaşmasına İlişkin Tartışılma ve Yorumlar

Cinsiyete göre ebeveyn izlemesinde anlamlı bir fark olup olmadığı incelendi.

Analiz sonuçlarına göre kız öğrenciler erkek öğrencilere göre ebeveynleri tarafından anlamlı düzeyde daha çok izlenmektedir. Bu beklenen bir sonuçtur, toplumsal cinsiyet rollari nedeniyle erkek çocuklar daha serbest yetiştirilirken kız çocuklarının daha çok izlendiği gözlenmektedir.

Crouter, MacDermid, McHale ve Perry-Jenkins, (1990:654) tarafından yapılan araştırmanın sonuçlarına göre, cinsiyet açısından ebeveyn izlemesinde anlamlı bir fark yoktur. Juang ve Silbereisen’e göre (1999:731) ebeveyn desteği açısından kız ve erkek öğrenciler arasında anlamlı bir fark yoktur. Kartal (2008:722) tarafından yapılan araştırmada öğrencilere geleneksel akran zorbalığına maruz kaldıklarını ebeveynleri ile konuşup konuşmadıkları sorulmuş, kız öğrencilerin %30.8’i ebeveynleri ile konuşurken, erkek öğrencilerin %38.9’u ebeveynleri ile bu konuyu konuştuğunu belirtmiştir.

Sınıf değişkenine göre ebeveyn izlemesinde anlamlı bir fark olup olmadığı incelendi. Analiz sonuçlarına göre; 8., 9., 10., 11. ve 12. sınıflara devam eden öğrenciler, 6. sınıfa devam eden öğrencilere göre ebeveynleri tarafından anlamlı düzeyde daha çok izlenmektedir. 9., 10., 11. ve 12. sınıfa devam eden öğrenciler 7. sınıfa devam eden

12. sınıfa devam eden öğrenciler, 8. sınıfa ve 9. sınıfa devam eden öğrencilere göre ebeveynleri tarafından anlamlı düzeyde daha çok izlenmektedir. Karlıer-Soydaş (2012:101) küçük olan ergenler ebeveynleri tarafından yaşça büyük olan ergenlere göre daha çok izlendiğini belirtmektedir. Jacobson ve Crockett (2000:77) tarafından yapılan araştırmanın sonuçları, erkek öğrencilerde yaşça büyük olanların, yaşça küçük olanlara göre daha çok izlendiğini ve kızlarda yaşça küçük olanların yaşça büyük olanlara göre daha çok izlendiğini göstermektedir. İlköğretim birinci kademe ve ikinci kademeye devam eden, geleneksel akran zorbalığına maruz kalmış öğrencilerin, bu konuyu ebeveynleri ile konuşup konuşmadıkları araştırılmış, sonuçlara göre ilköğretim birinci kademeye devam eden öğrencilerin %43.8’i ebeveynleri ile konuşurken, ikinci kademeye devam eden öğrencilerin %26’sı ebeveynleri ile konuştuklarını belirtmişler (Kartal,2008:722). Bu araştırmanın sonuçları küçük sınıflarda olanların ebeveynleri tarafından daha çok izlendiği yönündedir. Ebeveynler yaşça küçük olan çocuklarının korunmaya daha muhtaç olduklarını düşündükleri için onları daha çok izliyor olabilirler.

Anne eğitim düzeyine göre ebeveyn izlemesinde anlamlı bir fark olup olmadığı incelendi. Analiz sonucuna göre anne eğitim düzeyine göre ebeveyn izlemesinde anlamlı bir fark yoktur. Bu durum annelerin eğitim seviyesi yüksek ya da düşük çocuklarını izleme davranışları arasında fark olmadığını gösteriyor. Alanyazında anne eğitim düzeyi açısından inceleyen çalışma bulunamamıştır, ancak Maccoby ve Jacklin (1974) tarafından annenin çalışıp çalışmamasına göre fark olup olmadığını araştırdıkları çalışmada, bu çalışmanın bulgularının aksine, annelerin çalıştıkları süre içinde evde olmamalarının, çocuklarından uzak olmalarının, ebeveynlerin çocuklarına gerekli izlemeyi ve kotrolü yapamamasına sebep olduğunu belirttikleri görülmüştür (Aktaran: Bronfenbrenner, 1986:730). Benzer şekilde Patterson ve Forgatch’e (1987) göre annelerin çalışmasının olumsuz etkisilerinden biri, işten sonra annelerin çocuklarını izleyebilmek için az vakitlerinin olması ve bunun sonucu olarak çocukların akranlarının olumsuz yönde etkilenme risklerinin artması olabileceği belirtilmiştir (aktaran: Armistead, Wierson, ve Forehand, 1990:261). Jacobson ve Crockett (2000:84-87) tarafından 12. Sınıfa devam eden 424 öğrenci ile yapılan araştırmada anneleri tam zamanlı çalışan, yarı zamanlı çalışan ve hiç çalışmayan kız ve erkek öğrencilerde ebeveyn izlemesinin suç işlemeyi yordayıp yordamadığı araştırmış. Araştırma sonuçları annesi tam zamanlı çalışan ve yarı zamanlı çalışan erkek öğrenciler ve annesi tam zamanlı çalışan ve hiç çalışmayan kız öğrencilerde, yüksek düzeyde ebeveyn izlemesinin, düşük düzeyde suç işleme ile ilişkili

olduğunu göstermiştir. Buna göre çalışan anneler için ebeveyn izlemesi çocuklarını koruyabilmeleri için önemli bir unsur olarak belirtiilmiştir.

Baba eğitim düzeyine göre ebeveyn izlemesinde anlamlı bir fark olup olmadığı incelendi. Analiz sonucunda baba eğitim düzeyine göre ebeveyn izlemesinde anlamlı bir fark yoktur. Anneler ile benzer şekilde, babaların eğitim seviyesi düşük ya da yüksek, çocuklarını izleme düzeyleri arasında fark olmadığını göstermektedir. Kohn ise (1978) babaların çalıştıkları işlerin onların entellektüel özelliklerini, zekalarını, liderlik özelliklerini, aylık gelir ve sigorta durumlarını, çalışma saatlerini etkilediğini, bu sebeple çocukları ile ilşkileri üzerinde de etkisi olabileceğini ifade etmiştir (Aktaran:

Bronferbrenner, 1986:728).

5.6.2. Ebeveyn İzlemesi Puanlarının İletişim Teknolojisi Kullanma Alışkanlıklarına Göre Farklılaşmasına İlişkin Tartışılma ve Yorumlar

Öğrencilerin cep telefonunu kaç yıldır kullandıklarına göre ebeveyn izlemesinde anlamlı bir fark olup olmadığı araştırıldı. Analiz sonuçlarına göre cep telefonunu hiç kullanmayan öğrenciler 1-2 yıldır kullanan, 3-5 yıldır kullanan, 6-8 yıldır kullanan ve 9 yıl ve üzeri süreyle internet kullanan öğrencilre göre ebeveynleri tarafından anlamlı düzeyde daha çok izlenmektedir. Cep telefonunu 1-2 yıldır kullanan öğrenciler ve 3-5 yıldır kullanan öğrenciler, 6-8 yıldır kullanan öğrencilere göre ebeveynleri tarafından anlamlı düzeyde daha çok izlenmektedir. Cep telefonunun kapasitesinin artması, interneti cep telefonu ile kullanmanın yaygınlaşması ve ergenlerin cep telefonuna sahip olma oranlarının artması ergenlerin hayatlarında birçok değişikliğe sebep olmuştur. Bu durum sanal zorbalık için önemli olan izleme ve etkili müdahalenin sağlanması için zorluklara sebep olabileceği belirtilmiştir (Carson, 2014:5). Cep telefonunun özel kişisel bir eşya olarak kabul edilmesi, öğrenciler tarafından kullanımının yaygınlaşması ve kapasitesinin artması ve ebeveynlerin kullanım konusunda yeterli bilgiye sahip olmaması, ebeveyn izlemesini zorlaştırmaktadır.

Öğrencilerin interneti ne süredir kullandıklarına göre ebeveyn izlemesinde anlamlı bir fark olup olmadığı araştırıldı. Analiz sonuçlarına göre öğrencilerin interneti ne süredir kullandıklarına göre, ebeveyn izlmesinde anlamlı bir fark yoktur.

Ancak,öğrencilerin haftalık internet kullanım süresine göre ebeveyn izlemesinde anlamlı bir fark vardır. Araştırma sonuçlarına göre; interneti hiç kullanmayan öğrenciler, interneti

haftalık 10-14 saat ve 15 saat ve üzeri süreyle kullanan öğrencilere göre ebeveynleri tarafından anlamlı düzeyde daha çok izlenmektedir. Haftalık 1-4 saat internet kullanan öğrenciler , interneti haftalık 10-14 saat ve 15 saat ve üzeri süreyle kullanan öğrencilere göre ebeveynleri tarafından anlmalı düzeyde daha çok izlenmektedir. Haftalık interneti, 5-9 saat kullanan öğrenciler, interneti haftalık 10-14 saat ve 15 saat ve üzeri süreyle kullanan öğrencilere göre ebeveynleri tarafından anlmalı düzeyde daha çok izlenmektedir. İnterneti haftalık 10-14 saat kullanan öğreniciler, interneti haftalık 15 saat ve üzeri süreyle kullanan öğrencilere göre ebeveynleri tarafından, anlamlı düzeyde daha çok izlenmektedir. Araştırmanın sonuçları interneti kullanmayan veya haftalık daha kısa sürelerle kullanan öğrencilerin, ebeveynleri tarafından daha çok izlendiklerini göstermektedir. Gün içinde uzun süre internet kullanan öğrencilerin ebeveynleri tarafından izlenmesinin daha zor olabileceği açıktır. Ayrıca bazı öğrenciler ebeveynleri çalıştığı için uzun saatler boyunca evde yalnız kalabilir, boş saatlerinde interneti ebeveynlerinin denetiminden uzak bir şekilde kullanabilir (Beckman,2013:32).

Cep telefonunu ve interneti daha az kullanan öğrencilerin ebeveynleri tarafından daha çok izlenmelerinin, yaşları ile ilişkisi olabileceği düşünülmektedir. Şöyleki yaşça küçük olan öğrencilerin cep telefonunu kullanmama veya daha kısa süredir kullanma ihtimallerinin ve interneti kullanmama veya haftada daha kısa süreyle kullanma ihtimallerinin daha yüksek olabileceği düşünülmektedir. Araştırma sonuçları yaşça küçük olanların ebeveynleri tarafından daha çok izlendiğini de göstermektedir.

5.6.3. Ebeveyn İzlemesi Puanlarının Öğrencilerin, Kendilerinin, Annelerinin, Babalarının İnterneti Kullanma Becerisine Dair Değerlendirmelerine Göre Farklılaşmasına İlişkin Tartışılma ve Yorumlar

Öğrencilerin kendi internet kullanma becerilerine dair değerlendirmelerine göre ebeveyn izlemesinde anlamlı bir fark olup olmadığını incelemek amacıyla analiz yapıldı.

Sonuçlara göre farklı düzeylerde internet kullanma becerisi olan öğrenciler arasında ebeveyn izlemesi açısından anlamlı bir fark bulunmamaktadır.

Öğrencilerin annelerin internet kullanma becerisine dair değerlendirmelerine göre ebeveyn izlemesinde anlamlı bir fark olup olmadığı incelendi. Sonuçlara göre annesinin iyi düzeyde internet kullandığını düşünen öğrenciler, annesinin interneti hiç kullanamadığını ve orta düzeyde kullandığını düşünen öğrencilere göre ebeveynleri

tarafından anlamlı düzeyde daha çok izlenmektedir. Annesinin çok iyi düzeyde internet kullandığını düşünen öğrenciler, annesinin hiç internet kullanamadığını, annesinin çok az ve orta düzeyde internet kullandığını düşünen öğrencilere göre, ebeveynlei tarafından, anlamlı düzeyde daha çok izlenmektedir.

Öğrencilerin babalarının internet kullanma becerisine dair değerlendrmelerine göre ebeveyn izlemesinde anlamlı bir fark olup olmadığı incelendi. Sonuçlara göre babasının çok iyi düzeyde internet kullandığını düşünen öğrenciler, babasının hiç internet kullanamadığını ve babasının orta düzeyde internet kullanadıını düşünen öğrencilere göre, ebeveynleri tarafından, anlamlı düzeyde daha çok izlenmektedir. Babasının internet kullanma becerisi çok az ve iyi düzeyde olan öğrenciler, babasının internet kullanma becerisi orta düzeyde olan öğreniclere göre, ebeveynleri tarafından anlamlı düzeyde daha çok izlenmektedir.

Karlıer-Soydaş (2012:103) tarafından yapılan bir araştırmanın sonuçları erkeklerde annenin algılanan bilgisayar kullanma becerisi arttıkça, kızlarda babanın algılanan bilgisayar kullanma becerisi artıkça ergen tarafından algılanan izleme de artığını göstermiştir. Bir başka deyişle bilgisayar kullanma becerisi daha iyi olarak değerlendirilen karşı cinsiyetten ebeveynlerin çocukları daha fazla izlendiklerini düşünmüştür. Bilgisayar kullanımı hakkında daha fazla bilgi sahibi olan anne ve baba çocuğunu daha sık ve daha kolay izleyebilmekte, bu durum da ebeveynin bilgisayar kullanma becerisinin ergenlerin sanal zorbalığa dahil olmasında koruyucu bir faktör olabileceğini düşündürmektedir.

Ebeveynlerin bilgi ve iletişim teknolojileri hakkında yeterli bilgiye sahip olmaması çocuklarına yeterli bilgi aktarımında bulunamaması ve çocuklarını internet ve cep telefonu kullanımı konusunda etkin denetleyememesine sebep olabilir (Sarak 2012:91). Dehue ve diğerleri (2012:20) tarafından yapılan araştırmanın sonuçlarına göre ebeveynlerin çoğu çocuklarının bilgisayar ve internet kullanımları ile ilgili kurallar koymalarına rağmen, çocuklarının sanal zorbalık yapmaları ve sanal zorbalığa maruz kalmaları konusunda yeterli farkındalığa sahip değiller. Ebeveynlerin internet kullanımı konusunda bilgi sahibi olması ve çocuklarının internet kullanımını yakından izlemelerini gerekmektedir.

5.7. Ebeveyn İzlemesi Puanlarının Öğrencilerin Geleneksel Akran Zorbalığı ve