KİŞİSEL ÖZELLİKLER 1.1.Cinsiyet
4.2. Ebeveyn Dindarlığı
4.3.1. Eş Seçiminde Dindarlığa Verilen Önem
Tablo 38: Öğretmenlerin Eş Seçiminde Dindarlığa Önem Verme Derecelerine Göre Liberal Dini Tutum Puanlarının Karşılaştırılması (Tek Yönlü ANOVA)
Liberal N X S F Sd p Ikili KarşılaştırmaP*P 1.Hiç 172 2,59 0,57 2,3,4,5
2.Az 86 3,02 0,58 1,3,4,5
3.Orta 375 3,45 0,58 1,2,4,5 4.Çok 385 3,90 0,61 1,2,3,5 5.Pek Çok 192 4,19 0,67 1,2,3,4
Toplam 1210 3,56 0,79
211,440 4,1205 0,0001
* Varyanslar farklı olduğu için Tamhane ikili karşılaştırma testi uygulanmıştır.
Tablo da görüleceği üzere liberal dini tutum puanları karşılaştırıldığında eş seçiminde dindarlığa verdikleri önem açısından hiç şıkkını işaretleyenlerin 2,59, az şıkkını işaretleyenlerin 3,02, orta şıkkını işaretleyenlerin 3,45, çok şıkkını işaretleyenlerin 3,90 ve pek çok şıkkını işaretleyenlerin 4,19 puan ortalamalarına sahip oldukları görülür. Aralarındaki fark istatistiksel olarak anlamlı düzeydedir. (p<0,0001)
Farklılığın hangi seçenekler arasında olduğunu görmek için yapılan ikili karşılaştırma da bütün şıkların birbiri ile farklılaştığı görülmektedir fark istatistiksel olarak anlamlıdır.(p<0,0001)
İkili karşılaştırmaya topluca bakıldığında bütün şıklar arasında anlamlı düzeyde farklılık olduğu görülür. Liberal dini tutuma sahip insanların eş seçiminde dindarlığa önem verme dereceleri birbirinden farklıdır. Bir başka deyişle, liberal dini tutum eğilimi fazla olanlar eş seçiminde dindarlığa diğerlerinden daha çok önem
yarıdan fazlasında eş seçiminde dindarlığa önem vermekte oldukları sonucuna ulaşmıştır.( Köktaş ,1993 : 144) Koştaş, Ankara Üniversitesi ile Gazi Üniversitesi öğrencileri üzerine yaptığı araştırma da eş seçiminde dindarlığa önem verdiğini belirtenlerin oranı , %32,50 dir. (Koştaş ,1995: 79) Topuz , Üniversite öğrencileri üzerine yaptığı araştırma da eş seçiminde dindarlığa önem vereceğini belirtenlerin oranı %59,7’dir. (Topuz, 1999: 157)
Yukarıdaki çalışmalarda da eş seçiminde dindarlığa önem verildiğini göstermektedir. Bizim araştırmamızda da benzer sonuçlar çıkmıştır. Tablodan da görüleceği gibi eş seçiminde dindarlığa önem verenlerin oranı oldukça yüksektir.
Diğer önemli bir nokta ise şıkların kendi aralarında hepsinde farklılaşmanın olmasıdır. Dindarlığa önem verme derecesine paralel olarak liberal dini tutum düzeyleri de yükselmektedir.bu sonuçlar dini tutum ile eş seçiminde dindarlığa verilen önem arasında önemli bir ilişkinin olduğunu göstermektedir. Ayrıca liberal dini tutumu benimseyenlerin eş seçiminde dindarlığa önem verme derecelerinin yüksek olması aile düzeyinde dindarlığın önemli olduğunu göstermektedir.
Tablo 39: Öğretmenlerin Eş Seçiminde Dindarlığa Önem Verme Derecelerine Göre Geleneksel Dini Tutum Puanlarının Karşılaştırılması (Tek Yönlü ANOVA)
Geleneksel N X S F Sd p Ikili KarşılaştırmaP
*
P
1.Hiç 172 3,30 0,66 2,3,4,5
2.Az 86 3,71 0,61 1,3,4,5
3.Orta 373 4,08 0,54 1,2,4,5
4.Çok 385 4,41 0,54 1,2,3,
5.Pek Çok 192 4,55 0,59 1,2,3 Toplam 1208 4,12 0,70
149,893 4,1203 0,0001
Tablo da görüleceği üzere geleneksel dini tutum puanları karşılaştırıldığında eş seçiminde dindarlığa verdikleri önem açısından hiç diyenlerin 3,30, az şıkkını işaretleyenlerin 3,71, orta şıkkını işaretleyenlerin 4,08 çok şıkkını işaretleyenlerin 4,41 ve pek çok şıkkını işaretleyenlerin 4,55 puan ortalamalarına sahip oldukları görülür. Aralarındaki fark istatistiksel olarak anlamlı düzeydedir. (p<0,0001)
Farklılığın hangi seçenekler arasında olduğunu görmek için yapılan ikili karşılaştırma da bütün şıkların birbiri ile anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmektedir.
(p<0,0001) Bu sonuca göre öğretmenlerin eş seçiminde dindarlığa hangi düzeyde önem verdikleri ile geleneksel dini tutumları arasında önemli ölçüde ilişki olduğu söylenebilir. Günay (1978), Yaptığı araştırma da eş seçiminde aranan özellikler sorusuna verilen cevaplardan “güzel ahlak ve namus” seçeneği %47,lik bir oranla başta gelen tercih sebebi olduğu görülmüş ve evlilikte manevi değerlerin maddi değerlerden üstün tutulduğu sonucuna ulaşmıştır. Aynı soruda , “dindarlık” seçeneği
%9,7 oranında tercih edilmiştir. Bununla beraber farklı ve konu ile alakalı “ Size göre kimler daha dürüst ve ahlaklıdır?” şeklindeki bir diğer soruya verilen cevaplarda “dindarlar” şıkkını işaretleyenlerin oranı % 81,3 ‘tür, bu oran kırsal kesimde % 96,7’dir. Yazar, ankete katılanların büyük çoğunluğunun dindarların daha dürüst ve ahlaklı olacağını ifade ettiklerinin belirtir. (Günay,1978, s.175, s.197)
Atalay ve arkadaşlarının 1992 yılında yaptıkları Türkiye genelini kapsayacak kent ve kırsal kesimden oluşan ve 18.210 hane halkına uygulanan ankette aile reislerine çocukları için eş seçerken dindarlığa ne kadar önem verdikleri sorulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, çocukları için eş seçiminde dindarlığa verilen önem %29,38’dir. (Atalay ve diğerleri, 1992:3-122) Karaman (2000) tarım ve sanayi işçilerinden oluşan örneklem grubu ile yaptığı araştırma da eş seçiminde
dindarlığa verilen önem derecesi, tarım işçilerinde erkeklerde %42,86, bayanlarda % 39,03, ve sanayi işçilerinde % 14,29’dur.( tek kişi) (Karaman ,2000,s 132,133)
Genel olarak bakıldığında eş seçiminde dindarlığın önemli bir değer olduğu görülmektedir. Aile hayatın her alanını kapsadığı ve uzun süreli bir beraberlik olduğu için eş seçiminde kendi dünya görüşüne göre tercih yapılması en doğal olanıdır.
Çünkü din, hayatın her alanını önemli ölçüde etkileyen bir olgudur. Gençlik dönemlerinde belki bazı konular gereği gibi fark edilmiyor, fakat olgunluk ve yaşlılık dönemlerinde dinin anlamı daha iyi hissedilmektedir.
4.3.2.: Siyasi Kimlik ve Eş Seçiminde Dindarlığa Verilen Önem
Tablo 40 : Siyasi Kimlik ve Eş Seçiminde Dindarlığa Verilen Önem
kimlik
Siyasi kimlik ile eş seçiminde dindarlığa verilen önem arasında anlamlı bir ilişki vardır.
Cramer’s V = 0,276 ; p=0, 0001
Siyasi kimlik ile eş seçiminde dindarlığa verilen önem arasındaki ilişkiye bakıldığında, liberal kimliğe sahip olanlarda hiç önem vermediğini belirtenler %11,7, orta derecede önemli diyenlerin oranı %44,2 ve çok öneli diyenlerin oranı %31,2’dir.
Tablo sonuçlarından liberallerin eş seçiminde dindarlığa önem verdikleri anlaşılmaktadır. Muhafazakar kimliğe sahip olanlar açısından bakıldığında, orta
%20,8, çok %34,9 ve pek çok %33,3 şıklarında yoğunlaştığı ve muhafazakar kimliğe sahip olanlar için eş seçiminde dindarlığın oldukça önemli bir kıstas olduğu anlaşılmaktadır. Sosyal demokrat kimliği benimseyenler açısından bakıldığında hiç,
%32,8, orta 34,9 ve çok %14,5 olduğu , tablo sonuçlarına göre hiç önem vermeyenlerin oranı yüksek olmakla beraber orta aerecede önem verdiklerinin belirtenlerin en yüksek oranı oluşturmaları ve çok önemli diyenlerin oranını da üçüncü sırada yer alması eş seçiminde dindarlığın genel olarak önemsendiği anlaşılmaktadır. Milliyetçi/ Ülkücü kimliğe sahip olanlar açısından bakıldığında, tercihlerin orta %27,7, çok %47,5 ve pek çok %17,8 olduğu, Muhafazakar milliyetçi ve Milliyetçi Muhafazakar kimliğe sahip olanlar açısından bakıldığında yine benzer şekilde orta %31,8, çok %45,5 ve pek çok %18,2 olduğu ve her iki kimlik sahipleri için de eş seçiminde dindarlığın oldukça önemli bir faktör olduğu anlaşılmaktadır.
Dindar kimliğe sahip olanlar açısından bakıldığında, orta %15,8, çok %36,8 ve pek çok 43,9 olduğu ve eş seçiminde dindarlığın oldukça belirleyici bir faktör olduğu anlaşılmaktadır.