EĢlerinin ve Yakınlarının EĢyaları

Hz. Peygamber hayatta iken, Hz. AiĢe‟nin kıymetli bir elbisesi olduğunu, bunu evlenen kızlara gelinlik kadınlara emanet olarak verdiğini öğreniyoruz. ¹⁷⁹ Bu rivâyete baktığımızda, Hz. Peygamber, devrin sosyo-ekonomik Ģartlarına nispetle eĢlerinin kıymetli elbiselere sahip olmasına karĢı çıkmamakta, bu kıymetli elbiselerin baĢkalarıyla paylaĢılmasını da onaylamaktadır. Aynı rivâyette toplumun refah seviyesindeki iyileĢme neticesinde, müĢarun ileyh elbisenin cariyeler tarafından bile beğenilmez hale geldiğini belirtmekteyse de, Hz. Peygamber‟in sağlığındaki sosyo-ekonomik Ģartlara göre elbisenin kıymetli olarak mülahaza edildiğini ve Hz.

175 Kitâbu‟l-Vasâyâ, 32. Bâb, 2776. rivâyet; Kitâbu Farz‟ıl-Hums, 3. Bâb, 3096. rivâyet;

Kitâbu‟l-Ferâiz, 3. Bâb, 6729. rivâyet.

176 Kitâbu‟l-Megâzi, 14. Bâb, 4034. Rivâyet; Kitâbu‟l-Ferâiz, 3. Bâb, 6730. rivâyet.

177 Kitâbu Farz‟ıl-Hums, 1. Bâb, 3094. rivâyet; Kitâb‟ul-Megâzi, 14. Bâb, 4033. rivâyet;

Kitâbu‟n-Nafakât, 3. Bâb, 5358. rivâyet; Kitâbu‟l-Ġtisam bi‟l-Kitâb ve‟s-Sünne, 5. Bâb, 7305. rivâyet.

178 Kitâbu‟l-Megâzi, 14. Bâb, 4034. Rivâyet.

179 Kitâbu‟l-Hibe ve Fadlihâ ve‟t-Tahridi Aleyhâ, 34. Bâb, 2628. rivâyet.

56

Peygamber‟in bu duruma karĢı çıkmadığını dikkate almak icab eder. Bu uygulamanın genel olarak, infak-paylaĢma prensibiyle örtüĢtüğüne dikkat çekmekte de fayda vardır.

Beni Mustalik Gazvesinden Medine‟ye dönüĢ yolunda, ¹⁸⁰ Zatu‟l-CeyĢ bölgesindeyken ¹⁸¹ Hz. AiĢe‟nin ablası Hz. Esma‟dan emanet aldığı ¹⁸² kolyesi kaybolmuĢtur. Bu hadise üzerine mola halindeki ordunun molayı uzattığı anlaĢılmaktadır.¹⁸³ Hz. Peygamber kolyeyi aramak üzere beklemiĢ,¹⁸⁴ bir takım adamlar göndermiĢtir.¹⁸⁵ Bu seferde abdest alacak su bulamayan sahabeler, namazı abdestsiz olarak kılmıĢlardır. ¹⁸⁶ Durumun Hz. Peygamber‟e Ģikâyet edilmesinden sonra

180 Kitâbu‟t-Tefsir, Maide Sûresi, 3. Bâb, 4608. rivâyet.

181 Kitâbu‟t-Teyemmüm, 1. Bâb, 334. rivâyet.

182 Kitâbu‟t-Teyemmüm, 2. Bâb, 336. rivâyet; Kitâbu Fedâilu Ashâbi‟n-Nebi, 30. Bâb, 3773. rivâyet; Kitâbu‟t-Tefsir, Nisa Sûresi, 10. Bâb, 4583. rivâyet; Kitâbu‟n-Nikâh, 66.

Bâb, 5164. rivâyet.

183 Kolyenin devenin altınan bulunması ordunun mola verdiği esnada kaybolduğu fikrini teyit etmektedir. Yani ordu kolyenin kaybolması üzerine mola vermemiĢ, zaten vermiĢ bulunduğu molayı uzatmıĢtır. Hatta geceyi orada geçirmiĢtir. Medine‟ye dönüĢ yolunda olduğu anlaĢılan ordunun kolye için fazladan beklemiĢ olması ciddi bir problem olarak mütalaa edilmemiĢ olabilir.

184 Kitâbu Fedâili Ashâbi‟n-Nebi, 5. Bâb, 3672. rivâyet; Kitâbu‟t-Tefsir, Maide Sûresi, 3. Bâb, 4607. rivâyet.

185 Kitâbu Fedâilu Ashâbi‟n-Nebi, 30. Bâb, 3773. rivâyet; Kitâbu‟t-Tefsir, Nisa Sûresi, 10. Bâb, 4583. rivâyet; Kitâbu‟n-Nikâh, 66. Bâb, 5164. rivâyet; Kitâbu‟l-Libâs, 58. Bâb, 5882. rivâyet.

186 Kitâbu Fedâilu Ashâbi‟n-Nebi, 30. Bâb, 3773. rivâyet; Kitâbu‟t-Tefsir, Nisa Sûresi, 10. Bâb, 4583. rivâyet; Kitâbu‟n-Nikâh, 66. Bâb, 5164. rivâyet; Kitâbu‟l-Libâs, 58. Bâb, 5882. rivâyet.

57

teyemmüm ayeti nazil olmuĢtur.¹⁸⁷ Kolye bulunamayıp da sefer emri verilince, kolye Hz. AiĢe‟nin devesinin altından çıkmıĢtır.¹⁸⁸ Bu hadisenin merkezinde yer alan ziynet eĢyasının, -suyun bitmesinden şikayetçi olan sahabe ve Hz. Ebubekir tarafından olmasa da-, Hz. Peygamber tarafından önemsendiğini görmekteyiz.¹⁸⁹ Rivâyette bu nesnenin aranması için adam gönderilmesi ve ordunun bir kolye için bekletilmesi, hatta bu bekleme sebebinden dolayı su tedariklerinin bile bitmesi câlib-i dikkattir. Burada kolyenin bizatihi kendisinin mi, emanet olmasının mı, Hz. AiĢe‟nin üzüntüsü yahut

187 Kitâbu Fedâili Ashâbi‟n-Nebi, 5. Bâb, 3672. rivâyet; 30. Bâb, 3773. rivâyet;

Kitâbu‟t-Tefsir, Nisa Sûresi, 10. Bâb, 4583. rivâyet; Kitâbu‟t-Tefsir, Maide Sûresi, 3.

Bâb, 4607. rivâyet; Kitâbu‟l-Libâs, 58. Bâb, 5882. rivâyet.

Teyemmüm ayetinin sebeb-i nüzülü hakkında varit olduğu anlaĢılan bu hadisede dikkat çekmek istediğimiz bir husus vardır. Kaybolan kolyenin yeri, elbette ki ilahi bilgi dâhilindedir. Ancak kolyenin yerine iliĢkin değil, susuzluk problemi ile ilgili bir ayet nazil olmuĢtur. Kaybolan bir ziynet eĢyası, dolaylı olarak nüzül sebebi olabilmekte, bu da bizi dünyevi denebilecek nesnelerin önemsiz olmadığı sonucuna götürmektedir.

Neticede kolye de aramalarla değil, umulmayan bir yerde bulunmuĢ, dünyevi müĢkül de çözülmüĢtür.

188 Kitâbu‟t-Teyemmüm, 1. Bâb, 334. rivâyet; Kitâbu Fedâili Ashâbi‟n-Nebi, 5. Bâb, 3672. rivâyet; Kitâbu‟t-Tefsir, Maide Sûresi, 3. Bâb, 4607. rivâyet.

189 Ġlahi iradenin de bu durumu zımnen tasdik ettiği anlaĢılmaktadır. Nitekim Kuran‟ın muhtelif yerlerinde dünya malına rağbet edilmesi konusunda ilahi ikazlar olmasına rağmen; rivâyetlerde bir kolye için ordunun bekletilmesi konusunda itab, ikab yahut ikaz muhtevalı bir vahyin nazil olmadığı görülmektedir. Kolyenin devenin altında bulunmasının bunda etkisi olduğunu düĢünmemekteyiz. Ziynet eĢyasının kendisinde bir kerahat bulunsa idi, dolaylı olarak bile değinmemek Ģöyle dursun, ilkesel bir ikazın vaki olması gerekirdi.

58

mahcubiyetinin mi önemsendiği açık olmamakla beraber her üç ihtimalde de -seferden dönüĢ yolunda da olsa- bir ordunun bekletilmesi basite indirgenebilecek bir durum değildir. Yine yapılan tüm aramalara rağmen bulunamayınca, son olarak artık aramadan da vaz geçildiği anlaĢılmaktadır.

Kur‟an-ı Kerim‟de dünya malı konusunda genel bir hüküm olarak altın, gümüĢ, hayvansal ve tarımsal ürünlerin insanlar için süslendiği¹⁹⁰ de bildirilmektedir. Diğer taraftan ziynet eĢyaları ve dünya malına rağbet konusunda Hz. Peygamber‟in eĢlerine Ģu uyarı yöneltilmiĢtir: “Ey Peygamber! EĢlerine söyle: Eğer dünya hayatını ve ziynetini istiyorsanız, gelin dünya metaını size vereyim ve sizi güzellikle (boĢayıp) salıvereyim.

Eğer Allah‟ı, Rasulünü ve ahiret yurdunu istiyorsanız, (bilin ki) Allah sizden iyilik yapanlar için büyük bir ecir hazırlamıĢtır. ”¹⁹¹ Hz. AiĢe‟nin kaybolan gerdanlığı ile ilgili hadise bu iki ayet çerçevesinde ele alındığında bizi, ilahi irade tarafından abartıya kaçılmayan süs eĢyalarına veya dünya malına izin ve hatta bunun da ötesinde önem verildiği Ģeklinde bir sonuca götürmektedir. Ġnsan için doğal olan bu sevginin, Allah, Rasulü ve ahiret kaygısının önüne geçmemesi vurgulanmaktadır.