Duyuşsal Alan ile İlgili Hazırbulunuşluk

Tablo 21

Ön Görüşme / Hazırbulunuşluk / Duyuşsal Alan Matrix-3

ÖN GÖRÜŞME (HAZIRBULUNUŞLUK)

CASES (VAKALAR)

TREE NOD / FREE NOD

(TEMA) (KOD) _{Ö1 Ö2 Ö3 Ö4 Ö5 Ö6 Ö7 Ö8 Ö9 Ö10 Ö11 Ö12 Ö13 Ö14 Ö15 Ö16 Ö17} Refe ren ce % OLUMLU ÖZELLİKLER yeni deneyimler 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 17 100 almaya isteklilik 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 16 94

sosyal etkileşim unsuru 0 0 1 1 1 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 5 29

öğrenme isteği 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 1 0 0 3 17 sanat eleştirisi ve kullanım alanı 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 3 17 sanata yönelim ve meslek seçimi 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 1 0 0 0 0 3 17 kültür birikimi 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 2 11 üst eğitim kademesi istek 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5 OLUMSUZ ÖZELLİKLER ileride ne işime yarayacak kaygısı 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 3 17

sanata ilgi çekememe 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 3 17

almaya isteksizlik 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 2 11 kendine güvensizlik 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5 koşullu isteklilik 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 5 1. 1. 3. D U YU ŞSA L AL AN İLE İLG İL İ HA ZIR B ULUNU Ş LU K

sanat üzerine olumsuz

fikir geliştirme 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 5

Reference 4 3 4 5 4 3 2 5 5 4 3 4 4 2 3 3 3

Ön Görüşme matrix’inde de görüldüğü gibi; Duyuşsal Alan ile ilgili Hazırbulunuşluk düzeylerinin belirlenmesinde iki alt tema ortaya çıkmıştır. Olumlu özellikler alt teması ile bağlantılı referansların %100’ü yeni deneyimler, %94 almaya

isteklilik, %29 sosyal etkileşim unsuru, %17 oranlarında öğrenme isteği, sanat eleştirisi ve kullanım alanı, sanata yönelim ve meslek seçimi, %11 kültür birikimi ve %5 de üst eğitim kademesi isteği kodlarından oluşmuştur.

Yeni deneyimler kodu yukarıda da belirtildiği gibi öğrencilerin tamamı

tarafından tekrar edilen bir kod olarak ortaya çıkmıştır. Aşağıda öğrencilerin ilgili kod ile ilgili alıntılarına yer verilmiştir.

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö1> - § 1 reference coded [2,92% Coverage] Reference 1 - 2,92% Coverage “...yok daha önce hiç heykel yapmadım...”

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö2> - § 1 reference coded [18,18% Coverage] Reference 1 - 18,18% Coverage “...Görsel sanatlar dersinde (uygulamadan önceki derste) daha önce üç boyutlu bir çalışma yaptınız ise, bu deneyim ile ilgili neler hissettiniz?

yaptım..ama çok küçüktüm o zamanlar..ilkokul 5’e gidiyordum..iplerden kedi filan yaptık...”

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö6> - § 1 reference coded [4,31% Coverage] Reference 1 - 4,31% Coverage “...biz yapacaktık fakat benim toprağım uygun değildi...”

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö9> - § 1 reference coded [6,79% Coverage] Reference 1 - 6,79% Coverage “...yapmadım yani yakın zamanda yapmadım .4-5.sınıfta yaptım..eğlenceliydi. oyüzden isterim...”

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö7> - § 2 references coded [4,66% Coverage] Reference 1 - 3,44% Coverage “...resim ile ilgili konuştuk fakat heykel üzerine konuşmadık. renginden falan konuşmuştu..”

Ö1’e ait görüşme kaydında da görüldüğü gibi öğrencilerin çoğunluğu üç boyutlu çalışmalar ile ilgi bir deneyim sahibi değildirler. Deneyim sahibi olan öğrencilerden Ö2 ve Ö9 ise bu deneyimi senelerce önce yaşamışlardır. Ö6 ise uygulama yapacağı kilin uygun olmamasından kaynaklanan olumsuzluklar yaşadığı için uygulamayı ancak izleme şansına sahip olmuştur. Öğrencilerin programlarında üç boyutlu çalışmalar ile ilgili konular yer almasına karşın, bu uygulama biçimi ile ilgili uygulama yapılmaması bir eksiklik olarak tesbit edilmiştir. Oysa öğrenciler üç boyutlu çalışmalar ile iki boyutlu çalışmalar yardımı ile tam olarak ulaşılamayan derinlik algısını da bire bir yansıtma şansına sahiptirler. Ayrıca öğrenciler üç boyutlu çalışmalar yapmayı arzu etmektedirler. Öğrencilerden Ö7’nin ifadesinden de anlaşıldığı üzere heykel sanatından bir eser üzerine daha önce konuşulmamıştır. Bunun yanı sıra öğrencilerin sanat eleştirisi ile ilgili deneyimleride yok denecek kadar azdır. Var olan ise sadece iki boyutlu eserler ile sınırlı ve yüzeysel incelemelerdir. Yani bir eseri anlamak ve fikirler üretmek amaçlı incelemeler değildir. David Hargreaves öğrencilerin ciddi bir şekilde sanat objelerine

bakma deneyimlerinin az olması durumunda neler olduğunu şöyle açıklıyor: “ Eserler ile ilgili düşüncelerinin oluşmasına ve onları ifade etmeye alışmıyorlar. Genellikle, ‘bunu sevdim’ ya da ‘bunu sevmedim’ ifadelerinin ötesinde bir tepki verip daha açık ifadeler kullanmaları için gerekli olan sözcük dağarcığından yoksunlar (Mortimer 1989).”

Öğrencilerin %94’ü almaya isteklilik ile ilgili ifadeler kullanmışlardır. Aşağıda bu ifadelere ilişkin görüşme kayıtlarına yer verilmiştir.

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö8> - § 1 reference coded [2,40% Coverage] Reference 1 - 2,40% Coverage “...yapmayı çok isterim..merak ediyorum...”

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö2> - § 1 reference coded [2,56% Coverage] Reference 1 - 2,56% Coverage “...benzer bir şey yapmak isterim...”

Görüşme kayıtlarından da anlaşıldığı gibi öğrenciler, üç boyutlu çalışmalara yönelik uygulama yapmak istediklerini ifade etmişlerdir. Ö8 böyle bir deneyimi merak etmekte ve bu nedenle de yapmak istemektedir. Ö2 ise benzer bir şey yapmak istemektedir. Öğrencilerin istekli olması olumlu bir özellik olarak değerlendirilirken, benzer bir şeyler yapmak istemesinin kolayı tercih etmesi ve kendi düşüncesinin önemini henüz kavrayamamış olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.

%29’luk oranda ise sosyal etkileşim unsuru koduna rastlanmıştır. İlgili kod ile ilişkili alıntılar aşağıdaki gibidir.

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö3> - § 1 reference coded [7,16% Coverage] Reference 1 - 7,16% Coverage “...ilerideki zamanlarda bir toplulukta konuşurken bilgili görünmek yararlı olabilir...”

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö5> - § 1 reference coded [14,80% Coverage] Reference 1 - 14,80% Coverage “...resim ile ilgili konuşurken arkadaşlarımızla bu konuda sohbet olanağı buluruz. Fakat yararlı olması daha ağır basıyor. Çünkü arkadaş ortamında en azından baharın da bir fikri varmış diyebilecekler...”

Ö3’ün ifadesi incelendiğinde sanat eleştirisinin ve eserler ile ilgili konuşmanın; topluluk içindeki konuşmalarda, konu hakkında bilgi sahibi olduğunu kanıtlamak adına kullanabilecekleri bilgiler olarak görüldüğü anlaşılmaktadır. Yine Ö5’in ifadesi de benzer bir yanıtı içermektedir. Öğrenciler konuşulan konulara katılmak ve fikir sahibi olduklarını göstermek adına; sanat eleştirisini olumlu bir sosyal etkileşim unsuru olarak düşünmektedirler.

Bulgularda %17 oranlarında tekrar eden kodlar ise öğrenme isteği, sanat

eleştirisi ve kullanım alanı, sanata yönelim ve meslek seçimi gibi anlamlar içeren

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö11> - § 1 reference coded [6,55% Coverage] Reference 1 - 6,55% Coverage “...çok şey kazandıracağını düşünüyorum. çünkü bazı şeyleri o eseri konuşarak öğreniyoruz...”

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö12> - § 1 reference coded [9,63% Coverage] Reference 1 - 9,63% Coverage “...bilgi alma anlamında iyi çünkü bilgi iyi bir şey. başka bir yerde gördüğümüzde şaşırmayız. yani bir şey kazandırır...”

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö15> - § 1 reference coded [7,48% Coverage] Reference 1 - 7,48% Coverage ”...evet.bilgimizi arttırdığı için önemlidir. bunun içinde çok şey öğreniyoruz...”

Ö11 sanat eleştirisinin bir eser ile ilgili konuşarak öğrenmeyi sağlayacağını düşünmektedir. Öğrencilerden Ö12 ise yeni bilgiler edinmenin olumlu yönü üzerine düşüncelerini belirtmektedir. Ö15’inde benzer bir ifade kullandığı görülmektedir. Öğrenciler, sanat eleştirisinin kendilerine sağlayacağı yeni bilgileri öğrenmeye isteklidirler. Öğrencilerin bir kısmı katılacakları dersler ile ilgili olumlu düşüncelere sahiptirler ve sanat eleştirisini öğrenmeye isteklidirler.

Sanat eleştirisi ve kullanım alanı ile ilgili olarak, öğrencilerin ifadelerine

aşağıda yer verilmiştir.

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö10> - § 1 reference coded [6,68% Coverage] Reference 1 - 6,68% Coverage “...bir sergiye gittiğimizde bilgilerimizle o resmin nasıl yapıldığını anlayabiliriz...”

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö8> - § 2 references coded [7,79% Coverage] Reference 1 - 4,74% Coverage “...sanat açısından. öğrenme, bilgi lazım olabilir sergilere gittiğimiz zaman...” Reference 2 - 3,05% Coverage ”...müzelere sergilere gittiğimde bir faydası olur...”

Yukarıdaki ifadelerden de anlaşıldığı üzere öğrencilerden Ö10 sanat eleştirisini öğrenmelerinin, bir sergi ortamında eserlerin nasıl yapıldığını kavramalarına yardımı olacağını düşünmektedir. Ö8 de öğrendiği bilgilerin sergiye gittiği zaman işine yarayacağını düşünmektedir. Öğrencilerin olumlu tutumlarına karşın sanat eleştirisinin yalnızca sergi ortamlarında kullanılabileceğini düşünmelerinin aynı zamanda bir önyargıyı da beraberinde getirdiği düşünülmektedir. Nitekim öğrenciler eleştirel sorgulamayı sınıf ortamında ve çevreleri ile görsel etkileşim içerisinde bulundukları her durumda rahatlıkla kullanabilmelidirler.

Aşağıdaki alıntılarda da sanata yönelim ve meslek seçimi ile ilişkili ifadeler yer almaktadır.

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö13> - § 1 reference coded [5,21% Coverage] Reference 1 - 5,21% Coverage “...evet.sanat ile ilgili üniversiteye geçersek faydası olur...”

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö8> - § 1 reference coded [5,26% Coverage] Reference 1 - 5,26% Coverage “...ileride ki meslek yaşantımda sanat ile ilgili seçebilirim.ordan bir faydası olur...”

Öğrencilerden Ö13 ve Ö8 ise sanat eleştirisinin, sanat ile ilişkili bir alan ve meslek seçimi yaptıkları takdirde kendilerinin işine yarayabileceğini ifade etmektedirler. Öğrenciler sanat ve yaşantılarındaki yeri ile ilgili dar bir bakış açısına sahiptirler.

%11 oranında kültür birikimi ile ilişkili ifadelerin yer aldığı görüşme kayıtlarından bir alıntı aşağıda yer almaktadır.

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö2> - § 1 reference coded [4,27% Coverage] Reference 1 - 4,27% Coverage ”...Yararlıdır çünkü kültürümüzü arttırır ve bilgi sağlar...”

Ö2’nin ifadesinden de anlaşıldığı üzere sanat eleştirisinin yararı, kültür ve bilgi birikimi sağladığı yönündedir.

Öğrencilerden %5’i ise üst eğitim kademesi istegi ile ilişkili ifadeler kullanmışlardır.

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö1> - § 1 reference coded [6,08% Coverage] Reference 1 - 6,08% Coverage “...gelecekte..lisede falan önemli olabilir..aklıma başka bir şey de gelmiyor...”

Ö1 ortaokul 8 sınıf öğrencisidir ancak sanat eleştirisinin lisede işine yarayabileceği için öğrenmek istemektedir. Öğrenciler öğrendiklerinin kendilerine ve yaşantılarına katacağı şeyleri okul ve meslek olarak algılamaktadırlar. Yeni bilgilerin kendilerine katkısını yalnızca maddi boyut ile sınırlı tuttukları dikkat çekmektedir.

Öğrencilerin Duyuşsal Alan teması ile ilgili belirttikleri Olumsuz Özellikler ise %17 oranlarında, ileride ne işime yarayacak kaygısı ve sanata ilgi çekememe kodlarıdır. Ayrıca %11 oranında almaya isteksizlik, %5 oranlarında kendine güvensizlik, koşullu isteklilik ve sanat üzerine olumsuz fikir geliştirme kodları görülmüştür

İleride ne işime yarayacak kaygısı ile ilişkili yanıtların oranı yukarıda da

belirtildiği gibi %17 dir. İlgili görüşme ile ilişkili kayıtlar aşağıdaki gibidir. <Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö13> - § 1 reference coded [5,92% Coverage] Reference 1 - 5,92% Coverage “...farklı bölüm seçersek ne yararı olur bilmiyorum. yani emin değilim...”

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö4> - § 2 references coded [6,19% Coverage] Reference 1 - 2,23% Coverage “...ileride pek işimize yaramıyor. Reference 2 - 3,96% Coverage “...bazen de ileride ne işime yarayacak diye düşünüyorum...”

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö9> - § 1 reference coded [5,85% Coverage] Reference 1 - 5,85% Coverage “...bilmem..yani..aslında fazla yararlı değil. yani gelecekte ne yararı olur ki...”

Yukarıdaki ifadelerden de anlaşıldığı gibi öğrenciler sanat eleştirisi ve üç boyutlu çalışmaların kendilerine bir yarar getirmeyeceğini düşünmektedirler.

Sanata ilgi çekememe ile ilişkili kod da %17 oranında tekrar etmiştir. Kod ile ilişkili görüşme kayıtları örnekleri aşağıdaki gibidir.

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö12> - § 1 reference coded [14,49% Coverage] Reference 1 - 14,49% Coverage “...biraz konuşmuştuk.sanat hakkında, müzeler hakkında.özellikle bir eser hakkında konuşmadık. Resim gördükte bir sanatçının gibi şeylerdi.çok ilgilenmemiştim..pek bilemedim...”

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö4> - § 2 references coded [14,53% Coverage] Reference 1 - 2,30% Coverage ”...ama ben o kadar ilgilenmiyorum...” Reference 2 - 12,23% Coverage “...eğer hoşuma giden bir resim ya da heykel ise dinlerim onun hakkında bilgi edinirim. ama hoşuma gitmeyen bir şeyse dinlerim ama dikkatli dinlemem. Dinler gibi görünürüm...”

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö5> - § 2 references coded [7,93% Coverage] Reference 1 - 3,59% Coverage “...bazen yararlıdır. Ama benim için o kadar değil...” Reference 2 - 4,35% Coverage “...diğer taraftan da sanat eleştirisi çok da gerekli değil...”

Öğrencilerden Ö12, bir eser ile ilgili sanat eleştirisi yaptıklarını tam olarak ifade edememesine karşın, konunun ve gördüklerinin çok da ilgisini çekmediğini ifade etmektedir. Ö4 ise yalnızca hoşuna giden konuları dinlediğini ifade etmiştir. Ö5 ise sanat eleştirisinin gerekli olduğuna inanmadığını belirtmektedir. Bu bağlamda öğrencilerin ifadelerinden iki düşüncenin ortaya çıktığı görülmektedir. Birincisi sanat eleştirisinin anlamı ile ilgili yanılgıdır. Öğrenciler, sanat eleştirisini bir eser veya sanatçı ile ilgili bilgilerin verilmesi olarak tanımlamaktadırlar. İkinci yanılgı ise öğrencilerin gösterilen örnekleri ve konu ile ilişkilendirememe ile ortaya çıkan, yapılanları gerekli bulmamadır.

Öğrencilerden %11 oranında bir grup almaya isteksizlik ile ilgili ifadeler kullanmışlardır.

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö17> - § 1 reference coded [4,58% Coverage] Reference 1 - 4,58% Coverage “...heykel yapmak istemem. Resim çizmek daha hoşuma gider...”

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö3> - § 1 reference coded [17,82% Coverage] Reference 1 - 17,82% Coverage “...Sanat eserleri ile ilgili konuşmanın (sanat eleştirisinin) yararlı olduğunu düşünüyor musun? -Neler kazandırır? -Neden yararlı veya değildir. Açıklar mısın? “...yararlı olabilir ama ben sevmiyorum.ve yapmaktanda hoşlanmam...”

Yukarıdaki görüşme kayıtlarında da görüldüğü gibi öğrencilerden Ö17 heykel yapmaya istekli değildir. Üç boyutlu uygulama yerine resim yapmayı tercih etmektedir. Ö3 ise sanat eleştirisinin yararına inanabileceğini ancak bu çalışmaya katılmaktan hoşlanmayacağını ifade etmiştir.

Bulgulardan elde edilen %5 oranında kendine güvensizlik ile ilişkili ifadelerin yer aldığı görüşme kayıtlarından alıntılar aşağıda verilmiştir.

<Internals\ ÖN GÖRÜŞME\ Ö1> - § 1 reference coded [4,62% Coverage] Reference 1 - 4,62% Coverage “...bilmiyorum hocam ben konuşmasam..aslında bir fikrim yok...”

Ö1 ise sanat eleştirisi ve üç boyutlu çalışmalar ile ilgili fikirlerini ifade edememiştir. Fikirlerini dile getirme ile ilgili kendine güvensizliği vardır. İlgili model aşağıdadır.

Şekil 8

Ön Görüşme / Hazırbulunuşluk) / Duyuşsal Alan Model-3

1.2. ÖĞRENCİLERDE SANAT ELEŞTİRİSİ VE ALGILAMA