DOKUZUNCU ŞÜPHE

«Andolsun ki, Allah, sıkıntılı bir zamanda bir kısmmın kalbleri kajmıak üzere iken Pey-gambere uyan muhacirlerle ensârın ve Peygam-berin tevbelerini kabûl etti---»^ âyetini öne sü-rüyorlar ve diyorlar k i; Eğer ortada bir tevbe olayı varsa, muhakkak sûrette ondan önce iş-lenmiş bir günah da vardır.

Bizim cevabımız da şöyle: Buradaki tevbe va küçük günahla 'ilgilidir, ya da en iyiyi terk-le.

ONUNCU ŞÜPHE

«...günahm için mağfiret talebinde bulun..»®

âyeti ile «Şüphesiz ki ben bir gün ve gecede mu-hakkak sûrette yetmiş kere Allah’tan mağfiret talebinde bulunurum.» hadîsini ileri sürerek; bu âyet ve hadîste herşey açıktır, diyorlar.

Cevap : Bu tevbe ve mağfiret talebi küçük günahla, ya da en Jyiyi terkle ügİlidir veya te- vâzu ile. Hazreti Âdem’in : «Ey Rabbimiz, biz kendimize zulmettik..»® sözü ile ilgUi kısımda izah ettiğimiz gibi. Yahut da bu, takdirle ilgi-lidir. Yani; günah işlediğin zaman mağfiret

ta-(1) i Tevbe sûresi, 117 (2) Mü^in sûresii, 55 (3) A'râf sûresi, 23

— 177 F . : 12

lebinde bıdun, anlammda. «Ey inananlar, yü-rekten tevbe ederek Allah’a dönün ki..»‘ âye-tinde olduğu gibi. Yoksa Allah onların hepsi-nin günahkâr olduğunu belirtmek istemiyor. Şu-nu belirtiyor ki, onlar tevbe esası üzerine gön-derilmişlerdir, günah işlediklerinde şüphesiz tevbe edeceklerdir.

ONBİRİNCİ ŞÜPHE

«Ey peygamber, AUah’ın sana helal kıldığı şeyi niçin haram ediyorsun-,âyetinin'dış

anla-mı açıkça bildirmektedir ki, O câiz olmayan bir şeyi yapmıştır. Muhalifler böyle diyorlar.

Cevap: Talâk ve âzâd konularında olduğu gibi Allah’ın helal kıMığmı haram hale getir-mek günah değildir. Sözkonusu kınamaya gelin-ce, bu, hanımların rızâsım kazanma gayesiyle yapıldığı içindir^ Ya da O’ndan böyle şeyler is-temekten onları menetmek içindir. Sözgelimi bi-ri diğebi-rine; filancanm embi-rini niçin kabul ettin, senden aşağı derecedeki o kişiye neden uydun?

Kölen olan o kişinin nzâsmı neden tercih ettin?

der. O halde bu, günahm sebebiyet verdiği bir kınama değil, aksine onurlandırmayı gaye alan bir tatlı sitemdir

(1) ' Tahrîm sGrasi. 8 (2) Tıaihrîm sûresi, 1

— 178 —

«Ey Peygamber, Allahtan sakm..»^ âyeti ile :

«Ey Reşûl, Rabbinden sana indirMeni tebliğ et, eğer bunu yapmazsan O’nun mesajım duyurma-mış olursım..»^ âyeti gösteriyor ki, ortada bir yasağm çiğnenmesi ve bir vacibin ihlâli olayı vardır. Eğer böyle bir olay sözkonusu olmasay-dı emrin ve yasaklamanın yaran da olmazolmasay-dı. İş-te, muhalifler böyle diyorlar.

Bu iddiaya cevabımız şudur: Emir ve ya-saklama masûmiyet sebeplerinden biridir. Bun- larm bulunması ise nıasûmiyeti ihlal etmez.

ONÜÇÜNCÜ ŞÜPHE

«•••eğer ortak koşarsan şüphesiz amelin boşa gider ve hüsrâna uğrayanlardan olursun.»’ âye-tinden yola çıkan muhâlifler; eğer böyle bir ha-taya düşmeseydi bu tür bir hitaba maruz kal-mazdı, diyorlar.

Cevap: Buna dair söyleyeceklerimiz üç maddede toplanır:

1 —' Âyetteki hitabm asıl muhatabı O’nun ümmetidir. İbn Abbâs radıyallâhu anhumâ’nm:

«Kur’an sana indi, yardım et bana ve dinle ey komşular.» dediği rivayet edilir. Tıpkı bu ör-nekte görüldüğü gibi âyet-i kerîmede de: «Ey peygamber, kadınlan boşadığınız z a m a n - v e :

ONIKINCI ŞÜPHE

( 1) Ahzâb sûresi, 1 (2) MâiKte sûresi. 67 (3) Zumer sûresi, 65 (4) Talâk sûresi, 1

179

«..Oldan boşayın..»^ İlâhî kelâmı bu hitabm O’n- dan başkasına yönelik olduğunu gösteriyor.

2 — Sözkonusu şirk Allah’tan başkasına iltifat anlammdaki gizli şirktir.

3 '—^ Tıpkı: «Eğer yerle gökte Allah’tan başka tannlar olsaydı, ikisi de şüphesiz bozu-lurdu..»^ âyetinde olduğu gibi olmamış bir ola^yı olmuş gibi göstererek ortaya çıkacak durumu açıklamaktır.

ONDÖRDÜNCÜ ŞÜPHE

«Sana biz okutacağız ve aslâ unutmayacak-sın. Ancak AUah’m dilediği bundan müstesnâ-

dır.»* âyetinde sözü edilen ’istisnâ unutmamn câiz olduğunu göstermektedir. Böyle diyor mu- hâlifler.

Cevap: Buradaki unutma terk anlamına- dır. «..bugünleriyle karşılaşacaklarım unuttuk-ları gibi biz de onunuttuk-ları bugün unutuyoruz..»* v e : (fAllah; böyledir, âyetlerimiz sana gelmişti de sen onları unutmuştun, bugün de öylece unu-tulursun, der.»® âyetlerinde olduğu gibi. O hal-de : «Sana biz okutacağız ve aslâ unutmayacak- sm.»® İlâhî kelâmınm anlamı şöyledir: ondan hiçbir şeyi terketmeyeceksin, ancak Allah’ın di- lefiği müstesna. Burada istisnâ edilen de ya mendûb olandır, ya da neshe uğrayan.

(1) Talâk sûresi, 1 (2) Brdbîvâ sûresi, 22 (3) A lâ Sûresi, 6 - 7 (4) A'râf sûresi, 61 (6) Tâhâ sûresi, 126 (6) A'lâ sûresi, 6

180

«Sana indirdiğimizden şüphede isen, senden önce indirdiğimiz kitabları okuyanlara sor.

Andolsun ki sana Rabbinden Hak gdmiştir, sa-kın şüphelenenlerden olma.»* âyetini dehl olarak ele alan muhâlifler: Peygamber aleyhisselâm kendisine Allah tarafmdan gönderilen vahiyde şüphe etmekteydi. Aksi halde niçin sormasım emretsindi, bu emrin ne yararı olurdu! diyorlar.

Cevap: Kaziyye şartıyye’de cevap şart üze-rine kurulur. Eğer şartten başta yer alıyorsa bundan istifade edilmez. Yahudi ve hıristiyan- lara başvurulması hususuna gelince, bunun iH sebebi vardır:

1 —- Peygamber aleyhisselâm’m sıfatı onla-.

nn kitaplarında özendirÛmiş, Tevrat ve Incü’de zikredilmişti. Bu gerçeği bir kısmı gizlese bile diğer bir kısmı açıklıyordu. İşte bu durum O’nım doğruluğunun en bü³âik delülerindendir. İşte, hakkındaki şüpheyi giderme ve bilgiyi güçlen-dirmede kendine büyük destek sağlamak için Allah O’na Yahudi ve hıristiyanlara başvurma-yı ve semâvî kitapların yine kendi sıfat ve ki-şiliği de ilgili tanıklığını öğrenmesini emretti.

2 — Peygamberliği hususundaki vesevese . nin ortadan kalkması için diğer peygamberlerin peygamberliklerinin nasıl sabit olduğu konusun-da yahudi ve hıristiyanların görüş ve bilgisine müracaat etmesini emir buyurdu Allah O’na.

Diğer bir cevab da ilâhı kelâmın aslı ile il-gili. Yani her ne kadar hitap Peygamber

aley-ONBEŞÎNCİ ŞÜPHE

<1) Yımus sûresi, 94

181 —

hisselâm’a yöneOIk ise de pekâlâ asıl muhatap O olmayabilir.

O N A LTIN a ŞÜPHE

«Seni, sana vahyettiğimizden ayınp başka bir şeyi bize karşı uydurman için uğraşırlar. O zaman seni dost edinirler. Şayet sana sebat ver-memiş olsaydık, andolsun ki, neredeyse az da olsa onlara meyledecektin.»^ âyetlerini delil ola-rak kullanan muhalifler; bunun anlamı ortada, yani Peygamber yalana yaklaşnuş ve ona mey-letmiştir, diyorlar.

Cevap : Olabilir, fakat bu akıl ve din cihe- üyle değil de beşerî tabiat hasebiyledir.