Dijital Öykü Oluşturma Adımları

Barrett’e (2009) göre öğrenciler dijital öyküleme sürecinde öncelikle belirlenen bir konu ile ilgili ortalama 400 kelimeden oluşan bir öykü metni hazırlamalı ve bu metni kendileri seslendirmelidir. Seslendirdikleri öykü metnini konu ile ilgili olan görsellerle harmanlayarak uygun bir müzikle video haline getirmelidir. Bu süreci şu şekilde sıralayabiliriz (Barrett, 2009):

1. Öykü metni yazma: Bireysel ya da grup çalışması şeklinde öykü yazılır,

metin gözden geçirilir önerilere göre metne son hali verilir.

2. Ses kayıt ve düzenleme: Öykü sahibi metni kendi sesi ile seslendirdikten

3. Görselleri toplama: Öykü ile ilgili olan görseller (resim, video, animasyon

vb.) çeşitli kaynaklardan araştırılıp bilgisayar ortamına kaydedilir. İstenirse resim ve videolar öğrenci tarafından dijital kamera kullanılarak çekilir. Daha sonra bu resim ve videolar üzerinde gerekli düzenleme işlemleri yapılabilir.

4. Öykü oluşturma: Öykünün seslendirilmiş hali belirli bir sistematik ile resim

ve videolarla birleştirilerek dijital öykü haline getirilir. Öyküdeki resim ve videolara geçiş efektleri veya bazı özel efektler eklenebilir. Ayrıca oluşturulan dijital öyküye istenirse arka planda çalan fon müziği eklenebilir.

5. Yayınlama: Dijital öykü oluşturulduktan sonra, artık öykü internette

yayınlanabilir, CD/DVD’ye çekilebilir, sınıfta ortamında izlenebilir.

Dijital öykü oluşturma süreci ile ilgili literatürde pek çok kaynak bulunmaktadır (Barrett, 2009; Jakes & Brennan, 2005; Lambert, 2010; Lasica, 2006; Microsoft, 2010; Robin, 2013; Wang & Zhan, 2010). Bu kaynaklar dijital öyküleme sürecini daha çok Photo Story vb. masaüstü bilgisayar yazılımlarına göre anlatmaktadır. Bu bölümde dijital öyküleme süreci, ilgili literatür dikkate alınarak detaylı bir şekilde anlatılmaktadır.

1. Öykü metni yazma

1.1.Öykünüz hakkında bir metin hazırlayınız ve önerilere göre düzenleyiniz.

Öncelikle, anlatacağımız öykünün ne olacağını kararlaştırmalıyız. Her insanın anlatacağı bir öyküsü vardır. Herhangi bir konuda ya da aklımızdan geçen bir öyküyü sade bir dille yazarak kendimize ait bir öykü oluşturabiliriz. Daha sonra ortaya koyduğumuz öyküyü bir video öykü haline getirebiliriz. Dijital öykülerimizde anlatmayı düşündüğümüz öykü:

 Önemli bir insan hakkında,

 Başımızdan geçen bir olay hakkında,

 Sevdiğiniz bir yer veya mekân hakkında,

 Neler yaptığınız ya da yapmaktan hoşlandığınız hakkında,

 Yaşadığınız bir zorluk, başarı veya ders niteliğindeki olaylar hakkında,

 Hayatımızda değişikliğe neden olan olaylar hakkında,

 Derslerimizde duyduğumuz ve bize ilginç gelen bir konu hakkında olabilir.

Hazırlayacağımız öyküler izleyicilerin dikkatini çekmeli, başlangıcından bitişine kadar ilgilerini yüksek tutmalıdır. Aksi durumda öykümüzü kimse izlemeyecektir. Bu amaçla hazırladığımız öykünün genel izleyicileri kimler olacak bunu belirlemeliyiz. Bu izleyicilerin ilgilerine göre öykümüze dramatik bir soru, ilginç bir bilgi ya da resimle başlayabiliriz. Öykü sürecinde ara ara sorular sorarak ya da ilginç bilgiler vererek dikkat devamlılığını sağlayabiliriz.

Bu süreçte öncelikle öykünüzü yazmak istediğiniz konu ile ilgili olabilecek kaynakları inceleyip araştırma yapmalısınız. Elde ettiğiniz bilgileri kendi düşüncelerinizle destekleyip öykünüzü yazmaya başlamalısınız. Oluşturacağınız öykü konuyla ilgili tamamen sizin bakış açınızı yansıtacak bir öykü olacaktır. Öykünüzü yazmaktan çekinmeyiniz önce taslak olarak bir şeyler yazmaya çalışınız. Yazdığınız metne konuya uygun şekilde duygu ve heyecan katmayı unutmayınız. Her öykünün bir giriş, gelişme ve sonuç kısmı vardır. Giriş kısmında genellikle hikâyenin ne ile ilgili olduğu ortaya konulur. Burada can alıcı birkaç soru sorarak öykünüze dikkati artırmalısınız. Gelişme kısmında ise öykü genel hatlarıyla ortaya konulur. Sonuç kısmında ise hikâyenin varmak istediği nokta vurgulanır. Yeni bir durum keşfettirilir ya da yeni bir düşünce ortaya konulur. Öykünüzü yazarken akıcı, anlaşılır ve canlı bir dil kullanmalısınız. Öykünüzün, kullanacağınız görseller ve arka fon müziğinin gölgesinde kalmasına izin vermeyiniz. Mecazlar veya benzetmeler kullanarak dinleyicilerin daha derinlemesine düşünmelerini sağlayabilirsiniz.

Öykünüzü bireysel olarak oluşturduktan sonra isterseniz bir ya da birkaç arkadaşınızdan öykünüzü incelemesini ve size önerilerini sunmasını isteyebilirsiniz. Öykünüzün akıcı olması çok önemlidir. Bu nedenle öykünüzün akıcılığını kontrol etmek için kendi başınıza ya da sınıf arkadaşlarınıza öykünüzü sesli olarak okuyunuz. Önerilere göre veya kendi düzeltmelerinize göre öykünüzün son halini veriniz.

Dijital öykülerde, öykünün uzun olması iyi olduğu anlamına gelmemekledir. Öyküde önemli olan izleyiciyi etkilemek ve verilmek istenen mesajın kalıcı olmasını sağlamaktır. Her şeyi anlatmak yerine önemli noktalara vurgu yapılmalıdır. Böylece izleyici öykünün eksik kısımlarını tamamlayarak aktif katılım sağlamış olacaktır.

1.2. Öykü akış şeması oluşturunuz

Öykünüzü istediğiniz gibi anlatmak sizin elinizde, bunun için bir akış şeması hazırlayıp farklı planlamalarla öykünüzü tasarlayıp video haline getirebilirsiniz. Bu sayede öykü metninde hangi cümlenin ya da paragrafın hangi resim ya da videolarla eşleşeceğini önceden belirleyebilirsiniz. Bu size öykünüzü video haline getirirken kolaylık sağlayacaktır. Öykü akış şeması ile dijital öykünüzün akışını iki aşamada basitçe planlayabilirsiniz.

 Zamanlama - Hangi sırada ne olacak?

 Etkileşim - Seslendirme ve müzik, resim ve videolarla birlikte nasıl çalışacak.

Her adımda seslendirdiğiniz öykünün hangi bölümünün, hangi görsellerle birlikte kullanılacağı belirlenmelidir. Öykünüzde ortalama 20 adet görsel kullanmanız önerilmektedir. Bu görselleri seslendirme ile uyum içerisinde akış şemasına yerleştirip, her görselin ne kadar zaman gösterileceği iyi belirlenmelidir. Her görselin genelde 4 ya da 6 saniye civarında görüntülenmesi uygundur. Akış şemasını oluştururken öykünün ritmi, akıcılığı ve ekonomikliği dikkate alınmalıdır. İzleyicinin dikkatini çeken, sıkmayan ya da kafasını karıştırmayan öyküler izleyicinin beğenisini kazanmaktadır. Şekil 2.4’te örnek olarak tek slaytlık Öykü Akış Şeması’nı görebilirsiniz. Öykünüzün her bir slaytı için bu şablonu çoğaltabilirsiniz.

Şekil 2.4. Tek Slaytlık Öykü Akış Şeması Örneği

Slayt 1

Seslendirdiğiniz öykü bölümü: Görseller:

Müzik (fon müziği, ses efektleri):

Tasarım:

2. Öykünüzü dijital olarak seslendiriniz

Öykünüzü seslendirmek için öncelikle bir mikrofona ihtiyacınız olacaktır. Bilgisayarınızda bulunan ya da bilgisayarınıza bağladığınız mikrofonlarla ses kaydı yapabilmek için ayrıca bilgisayarınızda ses kaydı yapan programların kurulu olması gerekmektedir. Windows Ses Kaydedicisi ya da Audacity gibi ücretsiz programları kullanarak bilgisayarınıza bağlı bir mikrofon sayesinde ses kaydı yapabilir ve kaydettiğiniz ses dosyaları üzerinde düzenleme yapabilirsiniz. Ayrıca dijital ses kayıt cihazları (mp3 oynatıcılar, cep telefonu vb.) ile de ses kaydı yapabilirsiniz. Bu cihazlardan yapacağınız ses kayıtlarını doğrudan bilgisayarınıza aktarabilir ve öykülerinize ekleyebilirsiniz. Eğer öykünüzü video haline getirmek için Windows Photo Story 3 programını kullanıyorsanız, bu program üzerinden de ses kayıt işlemi yapabilirsiniz.

Hangi ses kayıt cihazı ya da programını kullanacağınızı belirlediyseniz, öykünüzü seslendirebilirsiniz. Bu amaçla öncelikle sessiz bir ortam bulmalısınız. Sonra öykünüzün kısa bir bölümünü seslendiriniz. Kayıt esnasında kaydı durdur- başlat yaparak ses kayıtlarınızı ayrı ayrı kaydedebilirsiniz. İsterseniz öykünüzü hazırladığınız öykü akış şemanıza göre bölüm bölüm seslendirebilirsiniz. Seslendirme sırasında öykünüzün sahip olduğu duyguyu yakalayarak seslendirme yapılması öykünün başarısını arttırır. İyi bir dijital öyküde sesli öğelerin etkili kullanılması çok önemlidir. Bu nedenle seslendirme yaparken kendi sesinizi öykünüzün havasına ve akışına uygun olarak ekili bir şekilde kullanmalısınız. Yaptığınız ses kayıtlarını sıraya göre numaralandırıp ayrı bir ses klasörü olarak proje klasörünüz altında toplamanız işinizi kolaylaştıracaktır.

3. Öykünüzde kullanacağınız görselleri seçerek düzenleyiniz

Görsellerin, ses ve müzik ile bir araya getirilmesi her bir izleyicide farklı farklı anlamlar oluşturabilir. Dijital öykünüzü hazırlarken seçeceğiniz bu öğelerin öykünüze uygun olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Öykünüzde resim, fotoğraf, grafik, animasyon, video veya farklı türlerdeki görselleri kullanabilirsiniz. Öykünüzde kullanacağınız görsellere yönelik araştırma yapmanız gerekmektedir. Öykünüzdeki anahtar kavram ya da temalara uygun olarak görselleri araştırıp bilgisayarınıza kaydedebilirsiniz. Öykünüz için fotoğraf makinanızdan,

tarayıcınızdan ya da internetten görseller bulabilirsiniz. Ayrıca artık cep telefonları da ses ve görüntü kaydı yapabilmektedir. Öykünüz için kullanacağınız görsellerin çok kaliteli olmasına gerek yoktur. 2 mega piksellik bir görüntü bile işinizi çok rahat görecektir. Google’da yapacağınızı basit bir arama ile binlerce görsele birkaç saniye içerisinde ulaşabilirsiniz. Google aramanızda istediğiniz özelliklere göre görsel arayabilirsiniz. Örneğin çok büyük ya da çok küçük resimler arayabilirsiniz. Tarayıcı kullanarak kitap, gazete, dergi, fotoğraf vb. kaynakları kullanarak tarama yapacaksanız çözünürlüğü en az 200 dpi olarak seçmeniz uygun olacaktır.

Görselleri toplama işiniz bittikten sonra bazı programları kullanarak bu görseller üzerinde kesme, düzenleme, renk ve kontrast ayarlaması gibi işlemler yapabilirsiniz. Bu konuda Photoshop, Paint, Windows Live Fotoğraf Galerisi vb. programları kullanabilirsiniz. Öykünüzde kullanmak amacıyla topladığınız görselleri proje klasörünüzün altında ayrı bir klasörde toplamanız işinizi kolaylaştıracaktır.

4. Seçtiğiniz bir video düzenleme programı ile öykünüzü oluşturunuz

Önceki adımlarda, öykü metninizi yazdınız, seslendirdiniz ve öykünüzde kullanacağınız görselleri seçtiniz. Artık elinizdeki tüm malzemeyi kullanarak ilk dijital öykünüzü oluşturmaya başlayabilirsiniz. Bunun için Photo Story, Movie Maker gibi video düzenleme programlarından istediğiniz birini seçerek kullanabilirsiniz. Eğer web ortamında dijital öykü oluşturuyorsanız web tabanlı editörü seçerek öykünüzü oluşturabilirsiniz. Bu programları kullanarak öykünüzü oluşturmak için şu adımları takip etmelisiniz:

4.1. Ses ve görselleri birleştiriniz: İlk olarak resimleri veya videoları

öykünüzün akışına uygun olarak sıralamanız gerekmektedir. Efekt ve müzikleri eklemeden önce kaba bir taslak olarak bu işlemi yapınız. Bu taslak sayesinde resim ve videoların öykünüzde nasıl görüneceği konusunda fikir edinmiş olursunuz. Sonraki aşamada ses dosyalarınızı sıraya göre programa yükleyiniz ya da program yardımıyla görsellerinizi ayrı ayrı seslendiriniz. Bu arada programa yüklediğiniz görselleri seslendirmelerinizle uyumlu olacak şekilde yerleştirmelisiniz. Bunun için görsellerin gösterilme süresini uzatarak ya da kısaltarak ayarlayabilirsiniz

4.2. Öykünüze başlık ve alt yazı ekleyebilirsiniz: Öykünüzün başlama ve

yazınız. Ayrı ayrı her resim ya da videoya yazılar ekleyebilirsiniz. Yazacağınız yazıların renk uyumlarına da dikkat ederek kolay okunabilir olmasını sağlayınız. Öykünüzün sonuna bitiş sayfası ekleyebilirsiniz.

4.3. Öykünüze görsel efektler ve geçiş efektleri ekleyebilirsiniz: Görsellerinize

yakınlaştırma, döndürme, renk değiştirme vb. farklı efektler uygulayabilirsiniz. Görselleriniz arasına geçiş efektleri uygulayarak videonuza hareket kazandırabilirsiniz. Her görsel için farklı efektler uygulayabileceğiniz gibi görsellerinizin arasında geçiş efektleri uygulayabilirsiniz. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, eğer seslendirme yaptıysanız, seslendirmenize uygun olarak görsellerin gösterilme süresini ve efekt geçişlerini ayarlayabilmenizdir.

4.4. Öykünüze fon müziği ekleyebilirsiniz: Son olarak öykünüze fon müziği

ekleyebilirsiniz. Arka planda çalan müziğin sesini zaman zaman artırabilir veya azaltabilirsiniz. Özellikle seslendirme yaptığınız bölümlerde arka plan müziğinizin sesini azaltmanız sesli anlatımın anlaşılması açısından önemlidir.

5. Öykünüzü Yayınlayın

Video oluşturma programı ya da web tabanlı bir editör ile oluşturduğunuz öykünüzü son bir kez ön izleme yaparak gözden geçiriniz. Son düzenlemelerinizi yaparak öykünüze son şeklini veriniz. Öykünüzün tam anlamıyla oluştuğunu düşünüyorsanız artık öykünüzü yayınlayabilirsiniz. Movie Maker ve Photo Story .wmv formatında video oluşturduğundan videonuzu yayınladıktan sonra Windows Media Player programında seyredebilirsiniz. Web ortamında oluşturduğunuz öykünüzü ise yayınlayarak çevrimiçi ortamda izleyebilirsiniz.