Araştırma Konusunun Belirlenmesi

Araştırma konusunun belirlenmesi sürecinde “Dijital Öyküleme (Digital Storytelling)” kavramı ilgili literatür taraması yapılmıştır. Bu amaçla “dijital öyküleme (digital storytelling)”, “dijital öykü (digital story)” ve “eğitimde dijital öyküleme (digital storytelling in education)” gibi anahtar kelimeler belirlenerek detaylı bir literatür taraması çalışmasına başlanmıştır. Bu aşamada Ebsco, ERIC, Google Scholar, Proquest-DAI, ScienceDirect, Springer, Taylor & Franchis, Wiley gibi uluslararası veri tabanları ile ODTÜ tez merkezi, Tübitak Ulakbim ve YÖK tez merkezi gibi ulusal veri tabanlarında bu konu ile ilgili tez, makale ve bildiri gibi akademik yayınlar araştırılmıştır. Yapılan tarama sonucunda bu konuda yurt dışında son 10 yıllık zaman diliminde, özellikle son yıllarda birçok çalışmanın yapıldığı görülmüştür. Dijital öyküleme çalışmaları ve uygulamalarının yurt dışında eğitim kurumlarında popüler olmasına rağmen ülkemizde yeterince bilinmediği ve kullanılmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Özellikle YÖK tez merkezinde yapılan araştırmada ülkemizde bu konuda yapılan yüksek lisans ve doktora tezi çalışması bulunamamıştır. Ancak bu çalışma devam ederken Ortadoğu Teknik Üniversitesinde Yüksel (2011) tarafından bir tez çalışması sonuçlandırılmıştır. Yapılan araştırmalar sonucunda bu konuda az da olsa yeni yeni çalışmalar olduğu ancak henüz sonuçlanmadığı görülmüştür. Yurt dışı kaynaklı tez araştırmasında ise yurt dışı eğitim kurumlarında lisansüstü eğitim yapan bazı Türk öğrencilerin (Dogan, 2007) bu konuda tez çalışmalarına rastlanmıştır. Ülkemizde dijital öyküleme çalışmalarının özellikle Bilim Sanat Merkezlerinde (BİLSEM) öğrenci merkezli eğitimde yeni bir yaklaşım olarak kullanıldığı ve bazı öğretmenlerin ise kişisel merakı sonucu bu yaklaşımı öğrenip kullandıkları görülmüştür. Sonuç olarak, bu yaklaşım ile ilgili ülkemizde bilgi ve araştırma eksikliği olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Yurt dışında yapılan çalışmalar incelendiğinde ise, özellikle ilköğretim ve lise basamağında bu çalışmaların yoğunlaştığı, ancak bu konuda yapılan deneysel araştırma sayısının sınırlı olduğu görülmektedir. Bu nedenle dijital öyküleme yaklaşımının sınıf ortamında uygulanabilirliği ve etkilerinin ortaya konulması amacıyla çeşitli araştırma yöntemlerinin kullanıldığı deneysel çalışmalara ihtiyaç olduğu görülmüştür (Dogan, 2007; Robin, 2006).

Yurt dışında yapılan araştırmalar incelendiğinde dijital öyküleme çalışmaları genellikle masaüstü bilgisayar programları (Windows Photo Story, Windows Movie Maker, Apple iMovie vb.) ile yapılmaktadır (Barrett, 2009; Dogan, 2007; Hung vd., 2012; Lasica, 2006; Microsoft, 2010; Sadik, 2008; Wang & Zhan, 2010; Xu vd., 2011; Yang & Wu, 2012). Bilgisayar programları ile bu çalışmaların yapılabilmesi için teknolojik alt yapı, programların kurulması, yaygınlaştırılması, öğretmen ve öğrencilerin teknoloji kullanım becerileri (kullanabilme, etkileşim, ulaşma vb.) önem kazanmaktadır. Bu nedenle okullarda ya da sınıflarda öğrencilerin dijital öyküleme yapabilecekleri yeterli sayıda bilgisayar, kamera, mikrofon, tarayıcı vb. araçlar ile birlikte gerekli yazılımların önceden planlanması ve hazırlanması gerekmektedir (Robin, 2006). Yeterli teknolojik alt yapı ve becerilere sahip olmayan öğretmen ve öğrencilere dijital öyküleme çalışmaları zor bir uygulama gibi görünmektedir (Coutinho, 2010; Sadik, 2008). Bazı çalışmalarda bu programlar vasıtasıyla oluşturulan dijital öykülerin sınıf Blog’larında ya da Youtube gibi video paylaşım sitelerinde paylaşılarak diğer öğrencilerin bu öyküleri izlemelerinin sağlandığı görülmüştür. Web 2.0 teknolojilerinin yaygınlaşması ile artık öğretmen ve öğrenciler web ortamında etkileşimli eğitsel uygulamalara daha fazla ilgi göstermektedir. Bu nedenle araştırmacı tarafından dijital öyküleme uygulamalarının tamamen web tabanlı hale getirilmesinin öğretmen ve öğrencilere büyük kolaylık sağlayacağı düşünülmüş ve araştırma ve tarama çalışmaları “web tabanlı dijital öyküleme” kavramı üzerinde yoğunlaştırılmıştır.

Yurt dışında daha çok ticari amaçlarla hazırlanmış web tabanlı video oluşturma sitelerin olduğu (Animoto, Creaza, MixMoov, OneTrueMedia, Pixorial, VoiceThread) ve bu tarz sitelerin sayısının gün geçtikçe arttığı görülmektedir. Bu sitelerin en önemli avantajı çevrimiçi ortama görsel ve işitsel öğelerin yüklenebilmesi, bu öğelerin çevrimiçi editörleri kullanarak animasyon, video veya sunum haline getirilebilmesi ve yine çevrimiçi ortamda paylaşılabilmesidir. Ancak bu siteler incelendiğinde eğitsel açıdan esnek, özelleştirilebilir ve pedagojik açıdan kullanışlı olmadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Eğitim kurumlarında web tabanlı dijital öyküleme konusunda geliştirilen sistem olup olmadığı incelendiğinde ise, ABD’de Virginia Üniversitesi’nin yükseköğretimde bir proje kapsamında web tabanlı dijital öykü oluşturma sistemi (www.primaryaccess.org) geliştirildiği görülmüştür. Bu

sistem incelendiğinde ise sadece belirli konularda sınırlı araçlarla dijital öykü oluşturulabildiği görülmektedir. Ayrıca öğrenci ve öğretmenler için iletişim ve etkileşim sağlayacak bir özelliği olmadığı görülmektedir. Özellikle Web 2.0 teknolojileri ile çevrimiçi ortamda iletişim, etkileşim ve içerik yönetimi, kullanışlı ve esnek uygulamalar yardımıyla daha kolay gerçekleştirilebilir hale gelmiştir. Artık çevrimiçi ortamda bireylerin pasif olarak izledikleri değil, aktif katılımlarıyla yönlendirdiği ve geliştirdiği içerikler daha yaygın hale gelmektedir.

Yapılan literatür taramasının sonucunda dijital öyküleme araştırmalarında web tabanlı uygulamalar konusunda araştırma eksikliği olduğu ve bu konuda güncel teknolojiler ve pedagojiler açısından zengin bir ortama ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Bu nedenle bu araştırmanın konusu, öncelikle dijital öyküleme çalışmalarının ve geliştirilecek olan web tabanlı dijital öyküleme sisteminin (e- öyküleme) Türkiye’de yeni bir uygulama olarak ilköğretim düzeyinde etkilerinin ortaya konulmasıdır. Bu araştırma ile ülkemizde bu konudaki bilgi ve araştırma eksikliğinin giderilerek, bu yaklaşımın tanıtılmasının sağlanması ve öğretmen ve öğrenciler üzerindeki etkisinin ortaya konulması amaçlanmaktadır.

Bu amaç doğrultusunda içerik olarak zengin ve öğrenciler için yapılabilir etkinlikleri içerisinde barındıran Sosyal Bilgiler dersi seçilmiştir. Öğretmen ve öğrencilerin dijital öyküleme yaklaşımını tam olarak anlayıp, uygulayabilmeleri için araştırma süresinin bir dönem boyunca devam etmesinin faydalı olacağı düşünülmüştür. Araştırmanın çalışma grubu olarak deneysel uygulama için gerekli yeterlikleri (öykü yazabilme, BT becerileri) sağlayabilecekleri düşüncesiyle ilköğretim ikinci kademe öğrencileri daha uygun bulunmuştur. Sınıf düzeyi olarak ise 7 ve 8. sınıflarda öğrencilerin kendilerini tamamen SBS sınavına odaklamaları nedeniyle, 6. sınıf öğrencilerinin daha uygun olacağı düşünülmüştür. İlgili literatürün taranarak tez konusunun belirlenmesi ve tez önerisinin hazırlanması süreci yaklaşık olarak altı ay sürmüştür.