Deneysel Uygulamanın Gerçekleştirilmesi

Araştırmanın ön hazırlıkları tamamlandıktan sonra deneysel uygulama süreci başlamıştır. Bu bölümde deneysel uygulama süreci detaylı olarak anlatılmıştır. Deney gruplarında ve kontrol grubunda uygulanacak olan yöntem Tablo 3.12’de gösterilmektedir.

Tablo 3.12. Deney ve Kontrol Gruplarında Uygulanan Yöntem

Grup Yöntem

Deney 1 Ders programı + e-Öyküleme sistemi ile dijital öyküleme etkinlikleri Deney 2 Ders programı + Bilgisayar programları ile dijital öyküleme etkinlikleri Kontrol Ders programı

Kontrol Grubunda Gerçekleştirilen İşlemler

Deney grupları ve kontrol grubunda Sosyal Bilgiler dersi aynı öğretmen tarafından işlenmiştir. Öğretmen deney ve kontrol gruplarında dersi Sosyal Bilgiler dersi öğretim programına göre işlemiştir. Deney gruplarında ders işlendikten sonra hafta da bir saat dijital öyküleme etkinliklerine ayrılırken, kontrol grubunda ise ders öğretim programına göre normal sürecinde devam etmiştir. Öğretmen tarafından işlenen konular ve ders anlatım yöntemi bakımından deney grupları ve kontrol grubu arasında hiçbir fark yoktur. Uygulama sürecinde deney grupları ve kontrol grubu arasındaki tek fark deney gruplarında ders öğretim programı dijital öyküleme etkinlikleri ile ilişkilendirilerek işlenirken, kontrol grubunda ders programı normal sürece uygun olarak işlenmiştir. Sosyal Bilgiler dersi sözel bir ders olduğu için öğretmen konuları işlerken ağırlıklı olarak sunuş yoluyla öğretim yöntemini kullanmıştır. Ders programı yapılandırmacı yaklaşıma uygun olarak öğrenci merkezli bir anlayışa sahip olduğundan derste öğrencileri daha aktif olmalarını sağlamak amacıyla soru, cevap ve tartışma yöntemleri de kullanılmıştır. Ayrıca öğretmen zaman zaman PowerPoint sunularından ve video materyallerinden yararlanmıştır.

Deney 1 ve Deney 2 Grubunda Gerçekleştirilen İşlemler

Uygulama için ön hazırlıklar tamamlandıktan sonra Deney 1 ve Deney 2 grubuna zamanı geldiğinde etkinlikler sırasıyla verilmiştir. Bu etkinlikler Deney 1 grubuna e-öyküleme sistemi üzerinden Web Macerası şeklinde, Deney 2 grubuna ise etkinlik dosyası şeklinde basılı olarak verilmiştir. Tablo 3.13’te deney gruplarına verilen etkinlikler görülmektedir.

Tablo 3.13. Dijital Öyküleme Etkinlikleri

No Ünite/Tema Etkinlik Adı Başlangıç-Bitiş Tarihi 1 Ülkemizin Kaynakları Benim Ülkem: Türkiye 01 - 21 Mart 2012 2 Ülkemizin Kaynakları Dünya Alarm Veriyor! 22 Mart - 4 Nisan 2012 3 Ülkemiz ve Dünya Dünyada Türkiye... 5 - 25 Nisan 2012

4 Demokrasinin Serüveni Demokrasinin Serüveni 26 Nisan - 09 Mayıs 2012 5 Elektronik Yüzyıl Gelecekteki Yaşam… 10 - 23 Mayıs 2012

Öğretmen tarafından Sosyal Bilgiler dersinde ilgili konular işlendikten sonra öğrencilere dijital öyküleme etkinlikleri verilmiştir. Deney 1 ve Deney 2 grubuna etkinlikler verildikten sonra öğrenciler dijital öyküleme etkinliğine başlamıştır. Her öğrenciden bireysel olarak dijital öykü hazırlaması istenmiştir. Deneysel uygulama sürecinde öğrencilerin etkinlikleri daha rahat hazırlayabilmeleri amacıyla Pazartesi ve Çarşamba günleri öğle arasında BT sınıfı öğrenciler için açık tutulmuş ve isteyen öğrencilerin serbestçe çalışmasına izin verilmiştir (Ek 19).

Şekil 3.7’de dijital öyküleme süreci gösterilmiştir. Şekilde görülen aşamalar öğrencilere verilen her etkinlik için aynıdır. Bu aşamalar belirlenirken ilgili literatür incelenerek dijital öyküleme sürecinde yapılması gereken işlemler adım adım belirlenmiştir (Barrett, 2009; Jakes ve Brennan, 2005; Lambert, 2010; Lasica, 2006; Microsoft, 2010; Robin, 2013; Wang ve Zhan, 2010). Dijital öyküleme süreci ön hazırlık, öyküleme ve paylaşma aşaması olmak üzere üç temel aşamadan oluşmaktadır. Ön hazırlık süreci etkinliğin incelenmesi, araştırma yapılması, öykü metninin yazılması, görsel öğelerin araştırılması ve öykü akış şemasının oluşturulması aşamalarından oluşmaktadır. Öğrenciler etkinlik verildikten sonra o etkinliğe ait ilk uygulama dersine kadar öykü metnini hazırlamakta ve bu derste öykülerine son şekli verilmektedir. Bu aşama da ilk uygulama dersi sınıf ortamında

gerçekleştirilmiştir. Öyküleme aşamasında ise Deney 1 grubu öğrencileri çevrimiçi editörlerden Basit ya da Gelişmiş Editörü, Deney 2 grubu öğrencileri ise Photo Story ya da Movie Maker programlarını seçerek dijital öykülerini oluşturmaya başlamaktadır. Bu aşamada öğrenciler öykülerinde kullanacakları görselleri seçtikleri editör ya da programa yükleme, akış şemasına göre sıralama, yazı ve geçiş efekti ekleme, seslendirme ve arka plan müziği ekleme adımlarını takip ederek öykülerini oluşturmaktadır.

Öğrenciler öykülerini etkinliğin ikinci haftasındaki uygulama dersine kadar oluşturmaktadır. Üçüncü aşamada ise oluşturulan öyküler Deney 1 grubunda e- öyküleme web sitesinde paylaşılırken, Deney 2 grubunda ise uygulama dersinde paylaşılmaktadır. Bu aşamada ikinci uygulama dersi BT sınıfında gerçekleştirilmiştir. Şekil 3.7’de deney gruplarının bu aşamalarda yaptığı işlemler detaylı bir şekilde gösterilmektedir.

Etkinliğe başlama ve inceleme aşaması: Deney 1 grubunda dijital öyküleme etkinlikleri öğretmen tarafından Web Macerası olarak sisteme eklenmiştir. Yeni Web Macerası eklendiğinde öğrenciler sistem tarafından uyarılmaktadır. Öğrenciler “Yeni Macera Var!!!” linkine tıklayarak yeni macerayı inceleyebilmektedir. Öğrenciler Web Macerasında yer alan Giriş, İşlem, Kaynaklar, Süreç, Değerlendirme ve Sonuç bölümlerini okuyarak etkinlik kapsamında neler yapacağını öğrenmektedir. Öğrencilerden bu etkinlikle ilgili olarak web ortamında tartışmaları ve gerektiğinde birbirleriyle veya öğretmenle iletişim kurmaları istenmiştir. Öğrenci ayrıca Web Macerası sayfasında o macera ile ilgili yazılan öykü metinlerini okuyabilmekte ve o ana kadar varsa yapılmış e-öyküleri görebilmektedir.

Deney 2 grubunda ise etkinlikler öğretmen tarafından basılı olarak öğrencilere dağıtılmıştır. Deney 2 grubu öğrencilerine sırası gelen etkinlik sınıfta öğretmen tarafından açıklanmıştır. Öğrencilere bu etkinliği birkaç gün içinde incelemeleri ve diğer işlemlere başlamadan önce soracakları soruları öğretmene sormaları istenmiştir.

Araştırma aşaması: Bu aşamada Deney 1 ve Deney 2 grubunda etkinlikleri inceleyen öğrenciler öykülerini yazabilmek için araştırma yapmışlardır. Öğrencilerin daha öncesinde etkinlik ile ilgili ünitede yer alan konuları öğretmenle birlikte işledikleri için bilgi olarak ön hazırlıkları olduğu söylenebilir. Bu nedenle öğrenciler ön bilgilerinin üzerine yeni bilgiler koyma adına araştırma yapmışladır. Araştırma kaynağı ağırlıkla internet olmakla birlikte, ders kitabı, hazırlık kitapları vb. kaynaklardan da yararlanmıştır.

Öykü metni yazma, paylaşma, tartışma, düzenleme aşaması: Bu aşamada öğrencilerden elde ettiği bilgileri kullanarak kendi bakış açılarına göre en az 400-500 kelimelik bir öykü yazmaları istenmiştir. Her öyküde olduğu gibi dijital öykülerde de giriş, gelişme ve sonuç bölümü bulunmaktadır. Öğrenciler bu duruma dikkat ederek ilk uygulama dersine kadar öykülerini yazmıştır. Bu aşamada Deney 1 grubu öğrencileri yazdıkları öyküleri Web Macerasının altında yer alan “e-Öykü Metinleri” sayfasında paylaşmıştır (Örnek: Ek 12.5). Bu sayede öğrenciler arkadaşlarının eklediği öykü metinlerini görerek bu metinlere yorum yazabilmekte ve üzerinde tartışabilmektedir. Böylece öğrenciler e-öykü oluşturmaya başlamadan önce yazdıkları öyküleri arkadaşlarının görüşüne sunarak onların önerilerine göre düzenleme imkânı bulmuşladır. Verilen etkinliğin ilk uygulama dersine gelindiğinde ise zaten çoğu öykü tartışılmış olduğundan öğrencilerin çalışmalarını incelemek ve değerlendirmek daha kolay olmuştur. Öğretmen ve araştırmacı web sitesine eklenen öykü metinleri incelenmiş ve öğrencilere gerekli dönütler verilmiştir. Bu aşamada Deney 2 grubu öğrencileri de ilk uygulama dersine kadar öykülerini yazmışlardır. Öğrencilerden yazdıkları öykülerin çıktılarını alarak uygulama dersine gelmeleri istenmiştir. Bu derste istekli olan öğrenciler arkadaşlarının önünde yazdıkları öyküleri okumuştur (Ek 20). Ayrıca diğer öğrencilerin öykü metinleri öğretmen ve araştırmacı tarafından incelenerek öğrencilere gerekli dönütler verilmiştir.

Öykü ile ilgili resim, video vb. görselleri araştırma aşaması: Öğrencilerden öykülerini yazdıktan sonra öykülerine uygun resim, video, şekil, animasyon vb. görselleri araştırıp bilgisayarlarına kaydetmeleri istenmiştir. Bu araştırmayı yaparken

internetten arama yapabilecekleri gibi fotoğraf makinalarını, video kameralarını ya da tarayıcılarını kullanarak öyküleri için ihtiyacı olan görselleri elde etmişlerdir.

Öykü akış şeması oluşturarak öyküyü planlama aşaması: Öğrencilerin öykülerini kendi bakış açılarına göre anlatabilmeleri için yazdıkları öyküyü bir taslak plan üzerinde tasarlamaları gerekmektedir. Bu amaçla öğrencilerden öyküleme aşamasına geçmeden önce öykü akış şeması (Ek 21) hazırlamaları istenmiştir. Bu sayede öykü metninde hangi cümlenin ya da paragrafın hangi resim ya da videolarla eşleşeceği önceden belirlenebilmektedir. Eğer öğrenciler bu aşamada iyi bir planlama yapabilirlerse öykülerini hem kolayca oluşturabilmekte hem de daha iyi öyküler hazırlayabilmektedir.

Öyküleme aşaması: Öğrenciler öykülerini yazma, görselleri toplama ve planlama aşamasından sonra öyküleme aşamasına geçmiştir. Öğrencilerden etkinliğin ikinci haftasındaki derse kadar dijital öykülerini hazırlamaları istenmiştir. Öyküleme aşamasında ise Deney 1 grubu öğrencileri Web Macerası altında “Macerayı e-Öyküle” linkine tıklayarak açılan pencereden öykü bilgilerini girdikten sonra çevrimiçi editörlerden Basit ya da Gelişmiş editörü seçerek e-öykülerini oluşturmaya başlamıştır. Bu gruptaki öğrenciler tamamen çevrimiçi ortamda e- öykülerini oluşturmuştur. Deney 2 grubu öğrencileri ise bilgisayarlarına daha önceden kurdukları Photo Story ya da Movie Maker programlarından istedikleri birini seçerek dijital öykülerini oluşturmuştur. Editör seçimi ve ya program seçimi tamamen öğrencilerin tercihine bırakılmıştır. Bu aşamada öğrenciler genellikle öykülerini evde hazırlamışlardır, ancak bazı öğrenciler zaman zaman okuldaki BT sınıfını kullanmıştır.

Görselleri yükleme ve düzenleme aşaması: Deney 1 grubu öğrencileri seçtikleri çevrimiçi editörün dosya yükleme sayfasını (Ek 12.13) kullanarak öykülerinde kullanacakları görselleri web ortamına yüklemiştir. Deney 2 grubu öğrencileri ise seçtikleri bilgisayar programının dosya yükleme pencerelerini kullanarak öykülerinde kullanacakları görselleri programa yüklemiştir. Bu aşamada

öğrenciler isterlerse editörlerin ya da programların sahip olduğu bazı araçları kullanarak görseller üzerinde düzenleme işlemi gerçekleştirmiştir.

Görselleri akış şemasına göre sıralama aşaması: Bu aşamada Deney 1 ve Deney 2 grubu öğrencileri yükledikleri görselleri öykü planlarına göre sıralamaktadır. Ayrıca öykülerinin akışına göre görsellerin gösterilme sürelerini belirlemişlerdir.

Yazı ve geçiş efekti ekleme aşaması: Öğrenciler öykülerine uygun olarak dikkat çekme, bilgi verme veya vurgu yapma amacıyla görseller üzerine başlık ya da yazı eklemiştir. Ayrıca görseller arasına geçiş efektleri ekleyerek öykülerini daha hareketli ve ilgi çekici hale getirmiştir.

Öyküyü seslendirme aşaması: Bu aşamada öğrenciler sırasıyla görsellerin ilgili oldukları öykü metnini seslendirmiştir. Deney 1 grubu öğrencileri editörlerde yer alan ses kayıt araçlarını kullanarak çevrimiçi ortamda seslendirme yapmıştır. Deney 2 grubu öğrencileri de programlarda yer alan seslendirme araçlarını ya da Audacity gibi alternatif bilgisayar programlarını kullanmıştır.

Fon müziği ekleme aşaması: Bu aşamada öğrenciler öykülerindeki duyguya uygun olacak şekilde fon müziği eklemiştir. Deney 1 grubu öğrencileri sisteme müzik yükleyebilmiş ya da editörlerde yer alan bazı çevrimiçi müzik arama özelliklerini kullanarak müzik seçebilmiştir. Deney 2 grubu öğrencileri seçtikleri bir müziği programa yükleyerek öykülerine eklemiştir. Bu aşamada öğrencilerden ekledikleri fon müziğinin yaptıkları seslendirmeyi bastırmaması konusunda dikkat etmeleri istenmiştir.

Öyküyü oluşturma aşaması: Öğrencilerden tüm aşamaları başarıyla tamamladıktan sonra öykülerinin ön izlemesini yaparak kontrol etmeleri istenmiştir. Herhangi bir hata ya da eksiklik durumunda öğrenciler bu aşamaları tekrar kontrol ederek gerekli düzenlemeleri yapmıştır. Öyküsünün tamamlandığını düşünen Deney 1 grubu öğrencileri öykülerini çevrimiçi ortamda kaydederek yayına hazır hale

getirmiştir. Deney 1 grubu öğrencileri isterlerse öykülerini kaydettikten sonrada tekrar tekrar düzenleyebilmektedir. Deney 2 grubu öğrencileri ise kullandıkları programda öyküyü ilk olarak proje olarak kaydetmiş ve .wmv formatına dönüştürerek izlenebilir hale getirmiştir. Deney 2 grubu öğrencileri öykülerinin proje halini saklamaları halinde öykülerini tekrar düzenleyebilmektedir.

Öyküyü yayınlama / paylaşma aşaması: Bu aşamada Deney 1 grubu öğrencileri hazırladıkları e-öyküleri istedikleri zaman sitemdeki öykü duvarında yayınlayıp arkadaşlarıyla paylaşmıştır. Deney 2 grubu öğrencileri ise ikinci hafta BT sınıfında yapılan uygulama dersine oluşturdukları dijital öyküleri USB belleklerde getirmiştir.

Öykü izleme ve tartışma aşaması: Deney 1 grubunda e-öyküler paylaşıldıktan sonra öğrenciler tarafından izlenmeye başlanmıştır. Öğrenciler tarafından izlenen e- öykülere yorumlar yazılmış ve puanlar verilmiştir. Bu sayede öğrenciler ikinci hafta yapılacak olan uygulama dersine gelmeden önce yayınlanan e-öyküleri izleme ve üzerinde tartışma fırsatı bulmuştur. BT sınıfında yapılan uygulama dersinde öğrencilerle birlikte hazırlanan öykülerden bazıları seyredilmiş ve üzerinde tartışılmıştır. Deney 2 grubunda ise uygulama dersinden önce öğrencilerin hazırladığı dijital öyküler araştırmacı tarafından toplanarak BT sınıfındaki öğretmen bilgisayarına kopyalanmıştır. Uygulama dersinde ders öğretmeni ile birlikte öncelikle istekli olan öğrencilerin dijital öyküleri seyredilerek üzerinde tartışılmıştır. Bu grupta ders süresinin sınırlı olması nedeniyle tüm dijital öyküleri seyretmek mümkün olmadığından ders sonunda öğrencilerden öğretmen bilgisayarındaki klasörde yer alan ve arkadaşları tarafından hazırlanan öyküleri USB belleklere kopyalamaları ve evlerinde seyretmeleri istenmiştir. Son olarak, her iki gruptaki öğrenciler öykülerin izlenip tartışılmasından sonra arkadaşları tarafından verilen dönütleri dikkate alarak öykülerini düzenleyip son hallerini vermişlerdir.

Etkinliğin Bitirilmesi: Hazırlanan öyküler öğretmen ile birlikte öğrenciler tarafından seyredildikten ve üzerinde tartışıldıktan sonra etkinlik tamamlanmıştır. Etkinliğin tamamlanması ile birlikte öğretmen tarafından öğrencilere yeni etkinlikler

sırasıyla verilmiştir. Her etkinlik için aynı işlemler gerçekleştirilmiş ve beşinci etkinliğin bitirilmesi ile birlikte uygulama sonlandırılmıştır. Deneysel uygulama sürecinde gerçekleştirilen uygulama dersinden görüntüler Deney 1 grubu için Ek 22, Deney 2 grubu için Ek 23’te gösterilmiştir.