Dava Devam Ederken Ortaya Çıkan Bazı Durumların Davaya Etkisi

ĠĢe iade davası devam ederken iĢçinin, iĢveren tarafından iĢe davet edilmesi durumunda davanın akıbetine iliĢkin ĠĢ Kanunu‟nda herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. ĠĢçi, iĢverenin davetine icabet eder ve iĢe baĢlarsa iĢe iade davasıyla ulaĢılmak istenen amaç gerçekleĢmiĢ olacaktır. Bu durumda Yargıtay; aksi iddia edilmedikçe iĢverenin feshin geçerli sebebe dayanmadığını kabul ettiğini, iĢe iade ve iĢe baĢlatmama tazimatına iliĢkin taleplerin konusuz kaldığını, buna karĢılık iĢçi açıkça feragat etmemiĢ veya talebini geri almamıĢ ise boĢta geçen sürelere iliĢkin

ücret ve diğer hakların hüküm altına alınması gerektiğini kabul etmektedir453,454

. ĠĢçinin, dava devam ederken iĢverence yapılan iĢe baĢlama davetini reddetmesi halinde ise yine davaya devam edilmeli ve feshin geçerli sebebe dayanıp dayanmadığı tespit edilmelidir. ĠĢçinin, davanın devamı sırasında, iĢverence yapılan daveti kabul etme zorunluluğu bulunmadığı gibi feshin geçersizliğinin tespitinde de

hukuki yararı vardır455_{. Yargıtay‟ın son zamanlardaki görüĢü de bu doğrultudadır}456

.

451 _{SÜZEK, s. 627, 628; ASTARLI, s. 47, 48, Yazara göre bu düzenleme, mevcut uygulama göz} önünde bulundurulduğunda iĢçi hakları bakımından bir geriye gidiĢtir.

452

ASTARLI, s. 51, 52; GÜZEL, Aykırı DüĢünceler, s. 1137 vd.; SÜZEK, s. 628. 453

Y. 9. HD., 12.02.2018, 322/2271; Y. 9. HD., 24.10.2017, 2016/27391, 2017/16499; Y. 22. HD., 16.01.2017, 2016/30760, 2017/71; Y. 7. HD., 20.12.2016, 18145/21712; Bursa BAM. 3. HD., 07.06.2018, 1693/1625; Bursa BAM. 3. HD., 07.06.2018, 1688/1627; Kararlar için bkz., www.sinerjimevzuat.com.tr, ET.: 15.07.2018.

454

Bu konudaki tartıĢmalar için bkz.; CANĠKLĠOĞLU, NurĢen (2010), ĠĢçinin ÇalıĢma KoĢullarında Tek Taraflı DeğiĢiklik SözleĢmeyi ĠĢverenin FeshetmiĢ Sayılacağı (Karar Ġncelemesi), Sicil, S.18, s. 111 vd.; AKYĠĞĠT, s. 308, 309; CENTEL, s. 144, 145.

5.4.7.2. ĠĢçinin Ölümü

ĠĢ sözleĢmesinin feshinden sonra ve henüz arabulucuya baĢvuru ile dava açma süresi sona ermeden iĢçinin ölmesi halinde mirasçılar, ölen iĢçinin yerine iĢe iade davası açamazlar. Nitekim dava hakkı yalnızca asıl hak sahibi tarafından

kullanılabilen ve onun Ģahsına bağlı bir haktır457

.

Yargıtay önceki tarihli kararlarında, iĢe iade davası devam ederken iĢçinin ölmesi halinde, iĢçinin iĢe baĢlamak için on iĢ günü içerisinde iĢverene baĢvuruda bulunma olanağının kalmadığını ve bu sebeple de mirasçılar yönünden boĢta geçen süreye iliĢkin ücret ve diğer hakların hüküm altına alınmasının hatalı olduğunu

belirtmiĢti458

. Ancak daha sonra Yargıtay, bu görüĢünü değiĢtirmiĢ ve iĢçinin yargılama sırasında ölmesi halinde mirasçılar lehine boĢta geçen süreye iliĢkin ücret

ve diğer hakların hüküm altına alınması gerektiğini kabul etmiĢtir459

.

ĠĢe iade davası lehine sonuçlanan iĢçinin, yasal süre içerisinde iĢe baĢlatılmak için iĢverene baĢvuruda bulunduktan sonra ölümü halinde ise, mirasçılar boĢta geçen

süreye iliĢkin ücret ve diğer hakları talep edebilirler460

.

456 _{Y. 9. HD., 01.02.2010, 2009/13902, 2010/1829, “Yargılama sırasında iĢverenin iĢçiyi eski iĢine} baĢlatma yönünde çağrısına iĢçinin olumlu yaklaĢmaması, iĢe iade davasını olumsuz yönde etkilememelidir. ĠĢçinin iĢverenin çağrısına icabet etmemesi, iĢe dönme konusunda gerçek niyetin taĢımadığı Ģeklinde yorumlanmamalıdır, iĢçinin açmıĢ olduğu davanın sonucunda iĢe iadeyi sağlama çabası yasal bir hakkıdır. Açtığı davada yargı kararı güvencesi ile iĢe baĢlatılmasını isteme hakkına sahip olan iĢçi daveti kabul etmek zorunda bırakılmamalı, daveti kabul etmediği için açılan dava reddedilmemelidir.”, www.sinerjimevzuat.com.tr, ET.: 15.07.2018.

457 _{MANAV, Eda (2010), Feshe Ġtiraz Davasının Yargılama Sürecinde GerçekleĢen Olayların} Davaya Etkisi, Sicil, S.17, s. 59, 60 (Davaya Etkisi); AKYĠĞĠT, Ercan (2008), ĠĢçinin Ölümünün ĠĢ Güvencesi UyuĢmazlığına Etkisi (Karar Ġncelemesi), Kamu-ĠĢ, C.9, S.4, s. 16 vd. (ĠĢçinin Ölümü); SÜZEK, s. 616; CENTEL, s. 132; TULUKCU, s. 320.

458

Y. 9. HD., 06.11.2006, 20109/29326; Y. 9. HD., 30.10.2006, 19624/28700; Kararlar için bkz., www.sinerjimevzuat.com.tr, ET.: 15.07.2018; Aynı yönde bkz., AKYĠĞĠT, s. 313.

459 _{Y. HGK., 16.09.2015, 2013/2309, 2015/1761; Y. 22. HD., 13.06.2017, 33082/13963; Y. 22. HD.,} 15.10.2015, 27545/28780; Kararlar için bkz., www.sinerjimevzuat.com.tr, ET.: 15.07.2018; Aynı yönde bkz.; MANAV, Davaya Etkisi, s. 65; TUNCAY, s. 11; Aksi görüĢ için bkz.; AKYĠĞĠT, ĠĢçinin Ölümü, s. 16 vd.; ÇANKAYA, Osman Güven (2010), ĠĢçinin Ölümünün, Feshin Geçersizliğinin Tespiti Davalarına Etkisi, Yargıtay‟ın Yeni GörüĢü (Karar Ġncelemesi), Sicil, S.17, s. 199 vd.; CENTEL, s. 149, 150.

5.4.7.3. ĠĢyerinin Kapanması veya Devri

Dava devam ederken iĢyerinin kapanması durumunda Yargıtay; feshin geçersizliğinin tespit edilmesi gerektiğini, davanın konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığı Ģeklinde hüküm kurulmasının hatalı olduğunu ve iĢyerinin kapanmasının iĢe iade davası neticesinde verilen hükmün infazı ile ilgili bir konu

olduğunu kabul etmektedir461

.

Mahkeme tarafından feshin geçersizliğine ve iĢçinin iĢe iadesine karar verilirse, iĢverenin iĢçiyi çalıĢtırabileceği baĢka bir iĢyerinin olup olmadığı araĢtırılmalıdır. ġayet iĢçinin çalıĢtırılabileceği baĢka bir iĢyeri varsa iĢveren, ya iĢçiyi bu iĢyerinde çalıĢtırmaya davet etmeli ya da iĢçiye iĢe baĢlatmama tazminatı ile boĢta geçen

süreye iliĢkin ücret ve diğer haklarını ödemelidir462

. Yargıtay‟a göre, iĢçi bu teklifi reddederse yalnızca boĢta geçen süreye iliĢkin ücret ve diğer haklarını talep

edebilecek, iĢe baĢlatmama tazminatı talep edemeyecektir463. Ancak doktrinde bazı

yazarlar, bu halde iĢçinin iĢverence iĢe iade edilmediğinin kabul edilmesi gerektiğini

ve buna iliĢkin hukuki sonuçların doğacağını ileri sürmektedir464

.

ĠĢyerinin kapatılması halinde iĢverenin iĢçiyi çalıĢtırabileceği baĢka bir iĢyeri yoksa iĢe baĢlatmama tazminatının talep edilip edilemeyeceği hususu tartıĢmalıdır. Bir görüĢe göre, bu durumda fiili imkânsızlık söz konusu olduğundan iĢe baĢlatmama

tazminatına da hükmedilmemesi gerekir465_{. Ancak doktrindeki aksi görüĢ, iĢverenin}

461 _{Y. 9. HD., 25.12.2006, 27396/34577, www.sinerjimevzuat.com.tr, ET.: 18.07.2018; Aynı yönde} bkz.; MANAV, Eda (2010), ĠĢ Hukukunda Geçersiz Feshin Hukuken Geçerli Fesih Sayıldığı Haller, Kamu-ĠĢ, C.11, S.2, s. 14 (Sayıldığı Haller); SÜZEK, s. 615; AKYĠĞĠT, s. 312, 313;

TUNCAY, s. 9; CENTEL, s. 147, 148; KAR, s. 452, Yazara göre, ister yargılama devam

ederken isterse de iĢe iade kararı kesinleĢmeden iĢyerinin kapanması halinde feshin geçersizliğine karar verilmeli; ancak iade edilecek bir iĢyeri kalmadığından kapanma tarihi, yeni fesih tarihi sayılarak bu tarihe göre iĢçiye kıdem ve ihbar tazminatı ile boĢta geçen süre ücreti ödenmelidir. 462 _{GÖKTAġ, Seracettin (2009), ĠĢyeri Kapanmasının ĠĢ Güvencesine Etkisi, Sicil, S.16, s. 74 (ĠĢyeri}

Kapanması), Yazara göre bu durumda, ĠĢK. m.22‟de düzenlenen çalıĢma koĢullarında esaslı değiĢiklik hükümlerinin de tartıĢılması gerekir; TULUKCU, s. 326; Y.22. HD., 26.06.2012, 10093/14566, www.sinerjimevzuat.com.tr, ET.: 18.07.2018.

463 _{Y. 22. HD., 23.11.2015, 8491/31183, www.sinerjimevzuat.com.tr, ET.: 18.07.2018.}

464 _{SÜZEK, s. 615, 616; AKYĠĞĠT, s. 312, 313; SARIBAY, s. 166, 167; CENTEL, s. 148, 149.} 465 _{GÖKTAġ, ĠĢyeri Kapanması, s. 74.}

baĢka bir iĢyeri olmasa bile iĢe baĢlatmama tazminatı ve boĢta geçen süreye iliĢkin

ücret ve diğer hakların iĢçiye ödenmesi gerektiğini savunmaktadır466

.

ĠĢ sözleĢmesinin feshinden sonra, arabulucuya baĢvuru veya dava açma süresi içerisinde iĢyerinin devredilmesi halinde, gerek baĢvuru gerekse dava, devralan iĢverene yöneltilmelidir. Yine dava devam ederken iĢyerinin devredilmesi halinde de husumetin devralan iĢverene yöneltilmesi gerekir. Mahkeme tarafından verilen iĢe iade kararının kesinleĢmesinden sonra iĢyeri devredilirse, iĢçinin iĢe baĢlamak için devralan iĢverene baĢvuruda bulunması gerekir. Dolayısıyla iĢyeri devri halinde, iĢe

iade davasının hukuki sonuçlarından da devralan iĢveren sorumlu olur467

. 5.4.7.4. ĠĢçinin Emekliliği

ĠĢe iade davası devam ederken iĢçinin yaĢlılık aylığı alması için Sosyal Güvenlik Kurumu‟na baĢvurması, yargılamaya engel değildir. Bu durumda iĢe iade davasına devam edilerek dava sonuçlandırılır. Nitekim yaĢlılık aylığına hak kazanmak ve emekli olmak, çalıĢmaya engel bir durum değildir. Yargıtay, önceki tarihli bir kararlarında iĢçinin yaĢlılık aylığı için Sosyal Güvenlik Kurumu‟na baĢvurması halinde iĢe iade talebinde bulunamayacağını belirtmiĢken, daha sonra bu görüĢünden dönmüĢ ve bu durumun iĢe iade davasına etkisi olmadığını kabul etmiĢtir468,469

.

5.4.7.5. Bildirim Süresi Ġçerisinde ĠĢveren Tarafından ĠĢ SözleĢmesinin Haklı Nedenle Feshi

ĠĢveren tarafından fesih bildirimi yapıldıktan sonra, bildirim süresi içerisinde iĢçinin iĢe iade davası açması ve bu süre içerisinde de haklı fesih nedenlerinden birinin doğması mümkündür. Bu durumda iĢe iade davasıyla ilgili yargılamaya

466 _{SÜZEK, s. 615; AKYĠĞĠT, s. 312, 313; SARIBAY, s. 166, 167; TULUKCU, s. 326.} 467

TULUKCU, s. 327; CENTEL, s. 149. 468

Y. 9. HD., 26.05.2008, 2007/37485, 2008/12509; Y. 9. HD., 14.07.2008, 2007/24490, 2008/20203; Kararlar ve değerlendirme için bkz., OKUR, Ali Rıza (2010), ĠĢe Ġade Davası ile YaĢlılık Aylığı Talebinin ÇakıĢması (Karar Ġncelemesi), Sicil, S.17, s. 123 vd.

469 _{Dava devam ederken iĢçinin baĢka bir iĢte çalıĢması hakkında ayrıntılı bilgi için bkz., MANAV,} Sayıldığı Haller, s. 14 vd., Yazara göre bu durumda, iĢe iade kararının kesinleĢmesi üzerine iĢçinin on iĢ günü içerisinde çalıĢmaya baĢlamak için iĢverene baĢvurmaması halinde zaten fesih geçersiz sayılacağından ve buna iliĢkin hüküm ve sonuçlar doğacağından ayrıca bir düzenleme yapılmasına gerek yoktur.

devam edilir. Ancak iĢe iade davası devam ederken haklı nedenle feshe iliĢkin de dava açılmıĢsa bu davanın, iĢe iade davası bakımından bekletici mesele yapılması gerekir. Bekletici mesele yapılan davada, mahkemece feshin haklı sebebe dayandığının kabulüne karar verilirse, hukuki yarar yokluğundan iĢe iade davasının

reddi gerekir470.

6. Ġġ GÜVENCESĠNE ĠLĠġKĠN HÜKÜMLERĠN EMREDĠCĠ NĠTELĠĞĠ