Camili Uydukenti

Konut teslimlerinin farklı zamanlarda yapılması ve planlama alanının ikiye bölünmesinden dolayı Camili Mahallesi, Camili 1 ve Camili 2 gibi iki farklı yerleşim yeri olarak algılanır. Yerleşim alanlarının planları farklı kurumlar tarafından yapılmıştır.

Camili 1 imar planlama çalışmaları Başbakanlık Proje Uygulama Birimi tarafından, Camili 2 imar planları Adapazarı Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılmıştır. Camili köyü, Camili 2 yerleşim biriminde yer almaktadır.

Camili 1: Başbakanlık Proje Uygulama Birimi tarafından hazırlanan Adapazarı Afetzede Yerleşim Alanı Uygulama İmar Planı 16.06.2000 tarihinde onaylanmıştır.

Planlama Alanına İlişkin Genel Bilgiler: Planlama alanı 125 hektardır. Alanın tamamı özel mülkiyete tabidir.

Konut Politikaları: Plan genelinde 2600 adet konut yapımına karar verilmiştir. Konut alanları 418.927 m² alana sahip olup, toplam planlama alanının %33’ünü oluşturur.

Konut ve Yapı Tiplemeleri: Konutların tamamı 83 m² brüt alanlı olup, toplam 2.608 adet konutun teslimi yapılarak planlanan konut sayısına ulaşılmıştır. Bu konutların yapımı, Dünya Bankası tarafından finanse edilmiştir. Konut alanlarında, afetzedelerin olası istemleri, sosyo-ekonomik niteliklerine ilişkin araştırma, gözlem ve geçmiş deneyimlerinden az katlı yapıların tasarlanması ve yapımına karar verilmiştir. Yapı düzeninin ayrık, iki ve üç katlı olarak seçilmesi afet etkilerini azaltıcı önlemlerdendir.

Nüfus: Planlama alanının önceki nüfus bilgilerine ulaşılamamıştır.

Kent merkezi ile bağlantı: Alanın Adapazarı ile bağlantısı güneyde 1/25.000 ölçekli Adapazarı Kuzey Gelişim Bölgesi Çevre Düzeni Planı kararıyla 2004 yılında bağlantı yolunun yapımıyla gerçekleşmiştir.

Yerleşim alanı ile bağlantı: Alana ulaşımı sağlayan Karapınar/Evren yolu 15 metrelik ana ulaşım aksı olarak korunmuştur. Köy yerleşim alanı ile ulaşım 2004 yılında yapılan bağlantı yolundan kuzeye doğru ayrılmasıyla sağlanmıştır. İkinci aks yine 24 metrelik ana bağlantıdan ayrılan planlama alanının doğusundan geçerek Kovalıgeçit Deresi’ne ulaşım sağlanmıştır.

Merkez Alanları: Merkez ve altmerkezlere eşit şartlarda ve kamusal açık alanlar üzerinden yaya olarak ulaşma ilkesi göz önüne alınmıştır. Haftalık ve günlük ihtiyaçlara cevap verebilen ticaret alanları oluşturulmuştur. Planda merkez kademelenme ilişkisi gözetilmiştir.

Çevresel Faktörler: Kocabıyık Deresi’nin güneyi konut gelişimi için uygun bulunmuştur. Bu alanda korunması gereken yoğun ağaç içeren alanlar belirlenip koruma altına alınmıştır.

MSB Askerlik Şubesi Başkanlığı: İlin tüm askerlik işlemlerinin yürütüldüğü MSB Askerlik Şubesi Başkanlığı, 2000 yılında kent merkezinden Camili 1 uydukentine

taşınmıştır. Camili 1 kalıcı konutları girişinde yer alan kurum, sunduğu hizmetlerden dolayı bölgeye ziyaretleri artırması, bölgenin ekonomisine katkı yapması planlanmıştır.

Cemil Meriç Sosyal Bilimler Lisesi: Türkiye’nin 7. Sosyal Bilimler Lisesi olma özelliğini taşıyan lise (Şekil 4.8), sosyal bilimler bölümünde eğitim görmek isteyen il genelindeki hatta yakın illerdeki öğrencileri bölgeye çeken önemli bir eğitim kurumudur.

Şekil 4.8 Cemil Meriç Sosyal Bilimler Lisesi (Anonim 2004)

Değerlendirme: Camili 1 uydukenti, Karaman’dan sonra kurulduğu için halk tarafından daha çabuk benimsenmiştir. Kalıcı konutlar kent merkezinin aksine daha düzenli ve planlı gelişmiştir. Uydukent, deprem açısından güvenilir olması, kent merkezinden uzakta, sakin ve düzenli yapısı nedeniyle tercih edilmektedir. Konut yapımının ardından hızla hizmet binaları da tamamlanmıştır.

Camili 2 uydukenti: 1/5000 ve 1/1000 ölçekli Camili 2 Afetzede Yerleşim Alanı İmar planları 01.08.2000 tarihinde Adapazarı Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılmıştır.

Plan öncesi Camili Köyü: Camili Köyü’ndeki yapıların %58’i müştemilatlardan oluşur.

Alan genelinde tek katlı yapılar yoğundur. Yapıların çoğunluğu orta ve kötü fiziksel görünümdedir. Çoğunluğu betonarme olan yapılarda yığma tuğla malzemesi de kullanılmıştır. 1997 yılı verilerine göre köy içi yerleşik alan nüfusu 328’dir. Bölgede yaşayanlar geçimini bitkisel ve hayvansal üretim sağlamaktadır. Plan yapımına

nüfusu barındıran yerleşim, planlama alanında olması ve yapılan altyapı çalışmaları ile önemli bir yerleşim yeri haline gelmiştir. 6 Mart 2000 tarihinde Adapazarı Büyükşehir Belediyesi’nin kurulmasıyla mahalle statüsü kazanmıştır.

Planlama Alanına İlişkin Genel Bilgiler: Sakarya ilinin kuzeybatısında bulunan Camili kalıcı konutları, deprem öncesi 100 haneye sahip olan Camili köyünün çevresinde, Karaman ve Korucuk Yerleşim Bölgelerinin arasında daha çok vadi içine doğru kurulmuştur. Güneybatısında Korucuk, güneyinde Karapınar ve doğusunda karaman yerleşmeleri bulunmaktadır. Sakarya il merkezine 13 km uzaklıktadır. Planlama alanı 180 hektardır. Planlama alanının tamamına yakını özel mülkiyettedir. Orman vasfındaki alanlar da vardır.

Konut Politikaları: Adapazarı Kuzey Gelişim Bölgesi Çevre Düzeni Planı’nda, Camili köyünün güneyinde yer alan “C” bölgesi olarak belirtilen alanın yaklaşık büyüklüğü 475 hektar ve taşıyabileceği nüfus 143.000 kişi olarak belirlenmiştir. Camili 1 planlama alanı 125 hektar, Camili 2 planlama alanı ise 180 hektardır. Toplamda 305 hektar alan planlanmıştır. Camili 2 bölgesinde 3.000 adet konut önerilmiş ve yaklaşık nüfusun (4,5 aile büyüklüğü kabulü ile) 13.500 kişi olacağı öngörülmüştür. Camili 1 Bölgesinde yapılan 2.608 adet konutta 11.750 kişi yaşayacağı planlanmıştır. İki yerleşim alanındaki öneri nüfus 25.250 kişidir. Çevre düzeni planının nüfus öngörüsüne alt ölçekli planlarda ulaşılamamıştır.

Konut ve Yapı Tiplemeleri: Ortalama konut büyüklüğünün 100 m² ve konut kat adedinin 4 olmasına karar verilmiştir. Ada boyutları emsalin 1,00 ve taban alanının 0,25 olarak kullanılabileceği şekilde planlanmıştır. Planlama alanında konut kullanım alanı için 477.960 m² alan ayrılmıştır. Hiçbir yapıda bodrum kata izin verilmeyerek afet etkilerini azaltmak amaçlanmıştır.

Nüfus: Camili1 ve Camili 2 yerleşim alanlarının toplam nüfusunu içeren 2013 ADNKS sonuçlarına göre bölgede 16.461 kişi yaşamaktadır. Çevre düzeni planında 143.000 kişinin ve alt ölçekli planlarda 25.220 kişinin yaşaması öngörülmüş, iki planda da önerilen nüfusa ulaşılamamıştır.

Kent merkezi ile bağlantı: Planlama alanının kent merkezine bağlantısı Adapazarı- Kaynarca karayolu ile gerçekleşmektedir. Plan geneli ulaşım kararları, Yenikent bağlantı yolu ve Başbakanlık Proje Uygulama Birimi tarafından Camili 1 bölgesindeki ana ulaşım akslarının devamı niteliğindedir.

Yerleşim alanı ile bağlantılar: 2004 yılında çift yönlü modern Yenikent bağlantı yolunun yapımıyla ulaşım rahatlamıştır. Ulaşım bağlantı yolundan önce eski köy yoluyla (Evrenköy) sağlanıyordu. Yeni yol yapımının tamamlanması kalıcı konutlara olan talebi artırmıştır. Nüfusun artışıyla bölgeye hizmet veren toplu taşıma araçlarının sayısı artırılmıştır (Anonim 2004).

Merkez Alanları: Planlama alanı 4 komşuluk birimine bölünerek sosyal donatı alanları planlamıştır.

Çevresel Faktörler: Mevcut vadi yamaçları yeşil alan olarak planlanmıştır. BOTAŞ boru hattı koruma kuşağı kentsel yeşil alan olarak ayrılmıştır. Korucuk ile Camili 2 arasında piknik yapımına izin verilen gölet ve mesire alanı bulunmaktadır. Mesire alanı temiz havası ve yeşilliği ile sosyal tesis açısından gelişmeyen bölgede insanların dinlenebileceği ve eğlenebileceği bir yer olarak önemini korumaktadır.

Resmi Kurumlar Vadisi: 2009 yılında belediye ve valilik yetkilerinin bölgede hizmet kompleksi yapılması yönündeki talepleri doğrultusunda Valilik Kampüsü (Resmi Kurumlar Vadisi) yapılmıştır. Kampüste, Sakarya ilinin tüm resmi kurumlarının toplanması planlanmıştır.

Planda resmi kurum alanı olarak ayrılan alan 85.184 m²’dir. Valilik Kampüsü’nün yakın çevresi hizmet fonksiyonlarını desteklemek amacıyla ticaret alanları ve açık yeşil alanlar ile desteklenmiştir. Ticari faaliyetlerin en yoğun gözlendiği alan Valilik Kampüsü’nün civarıdır (Şekil 4.9).

Şekil 4.9 Valilik Kampüsü (Anonim 2014b)

Resmi kurumlara valilik kampüsünde hizmet vermeleri teklif edilmiş ve kampüse Valilik, İl Milli Eğitim Müdürlüğü, İl Nüfus Müdürlüğü, İl Sağlık Müdürlüğü, Adalet Sarayı ve İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü taşınmıştır. İl geneline hizmet veren resmi kurumların bir arada ve Yenikent Bölgesi’nde yer seçimi bu bölgenin önemini artırmıştır. Bölgeye il dışından gelen çalışanlar, ulaşım kolaylığı, kiraların şehir merkezine göre daha uygun olması gibi nedenlerle Camili’de yaşamayı tercih etmişlerdir (Şekil 4.10).

Şekil 4.10 Camili kalıcı konutları (Anonim 2014b)

Hafif raylı toplu taşım sistemi: Camili 1 ve Camili 2 bölgesinde Adapazarı merkezi ile ulaşımı sağlaması planlanan hafif raylı toplu taşım sistemi önerilmiştir. Her iki planda öneri hafif raylı toplu taşım sistemine sadık kalınmış ve bu alanlar için yer ayrılmıştır.

Fakat bütçe yetersizliği nedeniyle hafif raylı toplu taşım sistemi hayata geçirilememiştir.

Adapazarı’na ulaşım süresini kısaltan ve otobüs, minibüs, dolmuşa kıyasla daha fazla sayıda insan taşıma kapasitesine sahip olan bu sistemin gerçekleşmemesi bölgede yaşayanlar için olumsuz bir gelişmedir.