Bloggıng

1990’lı yılların sonlarına doğru internette online katılımcılığı daha fazla artıran yeni bir ortam oluşmuştur. Bir blogger olan Jorn Barger bu gelişmeyi “weblog” olarak adlandırmıştır. Bu kelime Barger tarafından “web sitesi” ve “günlüğe kaydetme”

kelimeleri birleştirilerek biçimlendirilmesinin yanı sıra günümüzde weblog kelimesi kültürel sözlüğümüzde kullanılmaktadır (Hudson, 2008: 10).

Bloglar 1990’lı yılların ortasında çevrimiçi günlüklerden ortaya çıkmıştır. 1999 yılında ise ilk ticari blog hizmeti olan Blogger ve LiveJournal başlatılmıştır. Bloglar, 2002 yılında ciddi girişimlere başlamakla birlikte günümüzde artan bir şekilde popülerlik kazanmıştır (Barefoot ve Szabo, 2010: 3).

Alikılıç ve Onat (2007) blogları, kullanıcılarının herhangi bir teknik bilgiye gereksinim duymadan istedikleri konuyu istedikleri şekilde yazan kişilerin oluşturduğu, günlüğe benzeyen web siteleri olarak tanımlamaktadır (Alikılıç ve Onat, 2007: 903). Blog kelimesine karşılık gelen Türkçede “açıkgünlük”, “ağ günlüğü”, “e-günlük” gibi bazı isimler önerilse de Türk Dil Kurumunda blog kelimesine henüz bir

karşılık önerilmemiştir (Alikılıç ve Onat, 2007: 904). İnternetteki tüm blogların tamamı blogosfer (blogosphere) olarak anılırken, aynı coğrafyada bulunan blogların bir koleksiyonuna ise blogluk (bloghood) denilmektedir (Safko ve Brake, 2009:

168).

Günümüzde blogların birçok farklı biçimi olmakla birlikte Gunelius (2010) aşağıdaki unsurların geleneksel bir blog modelinin içinde mutlaka bulunduğunu belirtmektedir.

Bu unsurlar aşağıda başlıklarıyla birlikte şu şekilde açıklanmaktadır (Gunelius, 2010:

12);

Mesajlar: Bir blog, ters kronolojik olarak görülen girdilerden oluşan bir web sitesidir.

Bu nedenle mesajlar en son sayfanın en üstünde görünmektedir.

Mesajlar çoğunlukla ters kronolojik sırayla görüntülenmekte ve çoğu blog, belirli bir konuyla ilgili haber ve içerik sağlarken, diğerleri kişisel dergiler olarak çalışmaktadır.

Blog’larda genellikle blog’un konusuyla alakalı diğer bloglara ve web sitelerine metin, resim, video ve bağlantılar bulunmaktadır (Safko ve Brake, 2009: 167).

Yorumlama Özelliği: Blog, okuyucuların okudukları yayınlarda kendi yorumlarını yayınlamalarına olanak sağlayan bir yorum özelliği içermektedir. Yorumlar, blog yazarı ve okuyucu topluluğu arasında etkileşim, tartışma ve ilişki kurma olanakları sağlamaktadır.

Linkler: Bir blogtaki linkler, okuyucuların blog içinde veya diğer bloklarda ve web sitelerinde daha fazla bilgi bulmasını sağlamaktadır. Linkler esasında etkileşim sağlayan bir araç görevi görmekte, diğer blokçular ve web sitesi sahipleri ile ilişkiler kurmasına olanak tanımaktadır.

Arşivler: Bir blog, başlangıcından itibaren yayınlanan tüm yayınların bir arşivini içermekte, bu durum ise eski yayınların bulunmasını kolaylaştırmaktadır.

Blogların en önemli özelliklerinden biri, okuyucuların yorum yazarak yazarla etkileşim kurmaya imkan tanımasıdır. Blogların çoğu, metinlerden oluşurken birçok blog yazarı (artblog oluşturma), fotoğraflar (bir photoblog), skeçler (sketchblog) müzik (ya da musicblog), ses (audioblog oluşturma), Podcast (Ses Oluşturma) veya bir podcast blogu eklemeyi tercih etmektedir (Safko ve Brake, 2009: 67). Bloglar ilişkiler ve ağ oluşturmak için tasarlanmış son derece sosyal ağlar olmaktadır. Bir blog

ile kullanıcılar kendi evlerinin rahatlığında dünyanın dört bir yanından insanlarla bağlantı kurabilmektedir (Gunelius, 2010: 12).

Blogları tam olarak anlamak için farklı türdeki blokların da olduğunu anlamak gerekir.

Bloglar kullanım alanlarına göre farklı şekillerde sınıflandırılmaktadır. Buna göre ilk olarak, Introduction Blogs, Bacon’s Executive White Paper Series, (V:1 2005)’ten aktaran Alikılıç ve Onat’a göre bloglar; kişisel bloglar, temasal bloglar, yayıncı sponsorluğundaki bloglar ve kurumsal bloglar olarak sınıflandırılmaktadır (Alikılıç ve Onat, 2007: 906).

Kişisel Bloglar: Hobi ya da kişilerin özel ilgi alanlarına odaklanmış olan bloglardır.

Genellikle birçok kişinin kendi düşüncelerini, bilgilerini, hobilerini ve deneyimlerini paylaştığı blog türü olmaktadır.

Temasal Bloglar: Belirli bir tema, konu ya da endüstriye özgü içerikleri barındıran bloglardır. Kullanımı diğer bloglara kıyasla daha yaygın olan bu bloglar; pazarlama ve iletişim konuları, otomobiller, eğlence sektörü, bilgi işlem sektörü gibi birçok farklı temayı içermektedir.

Yayıncı Sponsorluğundaki Bloglar: Geleneksel medyanın bir çeşit yan kuruluşu gibi hizmet vermektedir. Gazete ve dergi kuruluşları, hatta televizyon kanalları ile radyo istasyonları kendi kurumsal web sitelerine bloglarını eklemektedir.

Kurumsal Bloglar: Bu tür bloglarda şirket çalışanları ya da bir kısım yöneticiler kurum adına yazılar yazarak, bilgileri hedef kitleye sunmaktadır. Kurumsal firmaların ya da çalışanlarının oluşturduğu bloglardır.

Safko ve Brake (2009) blogları kişisel veya işle ilgili olarak sınıflandırmaktadır. İşle ilgili bloglar, çalışanlara yönelik iç iletişimde veya kamu tarafından izlenecek şekilde tasarlanabilir. Satış, pazarlama, markalaşma, halkla ilişkiler için kullanılan ve müşterilerle iletişim kuran bloglar kurumsal blog olarak adlandırılmaktadır (Safko ve Brake, 2009: 168).

Kent (2008) blogların bir başka sınıflandırılma şeklini ele alarak blogları geleneksel/

tarihi bloglar ve haber blogları şeklinde sınıflandırmaktadır. Esasında geleneksel blog ile haber bloğu arasında resmi bir fark bulunmamaktadır. Geleneksel bloglar, belirli bir gün içinde hangi adaletsizlik ya da durum oluştuysa bunun üzerine blogcuların tartıştığı, savunduğu ya da övgüde bulunduğu günlüklerdir. Geleneksel bloglar, günlük

girişi veya etkin sayfa gibi yazılmaktadır. Geleneksel bloglar, çoğu haber bültenlerinden çok daha az okunmaktadır, çünkü çok dar bir kitleye sahip olma eğilimi göstermektedir. Diğer taraftan haber blogları diğer çevrimiçi haber ve bilgi sitelerinin gönderilerini ve daha sonra ziyaretçilere veya “aboneler”in yayınla ilgili yorumlarını içermektedir. Teknoloji bloğu olan Slashdot (Slashdot.org) bir haber bloğunun iyi bir örneği olmaktadır. Bir hikaye siteye gönderildikten sonra, binlerce okuyucu hemen siteye yorum göndermeye başlar ve her bir yorum tipik olarak bir önceki gönderi veya orijinal gönderi üzerine kurulmaktadır (Kent, 2008: 33-34).

Standart Google ve Yahoo Arama motorlarının yanında okuyucuların BlogCatalog ve MyBlogLog gibi belirli bir konu veya ilgi alanı için doğru bloğu bulmasına yardımcı olan çevrimiçi topluluklar bulunmaktadır. Buna ek olarak, Bloglines, BlogScope ve Technorati gibi sadece blog tabanlı arama motorları da mevcut olmaktadır (Safko ve Brake, 2009: 168).