Bisiklet Park Yerleri Yapımı

Çorlu kent merkezindeki trafik içinde bisikletliler dikkat çekici düzeylere ulaşmamak-la birlikte, günün her saatinde merkezin her sokağında park edilmiş bisikletlere rast-lanmaktadır. Halen Çorlu’da yolculuklarında bisiklet kullananlar bisikletleriyle mer-keze geldiklerinde herhangi bir bisiklet park yeri olmadığı için;

 kısa süreli kalacaklarsa genellikle bisikletlerini yol kenarına, dükkan önüne, kal-dırıma park ederek işlerini görmekte,

 ya da daha uzun süreli olarak kalacaklar ve bisikletin park edildiği yerden uzakla-şacaklarsa, çalınmaya karşı güvence altına almak amacıyla mevcut sabit bir kentsel altyapıya (elektrik direğine, ağaçlara) bisikletlerini kilitlemekte ve o nokta-yı bir bisiklet park alanına dönüştürmektedirler.

Bisikletler gelişigüzel ve düzensiz park edildiğinde bu tür park etme taleplerinin yo-ğunlaştığı noktalarda yaya ve taşıt trafiğini aksatmakta, bir çevre kirlenme unsuru oluşturmaktadırlar.

Bisiklet ulaşımını desteklemenin temel adımlarından birisi, bisikletlilerin yolculukları sonunda araçlarını kilitleyerek güvenle bırakabilecekleri park yerleri bulmalarını sağ-lamaktır. Bu nedenle, Çorlu’da bisiklet kullanımının iyileştirilmesine ilişkin kısa dö-nemli önlemlerden birisi de merkezde bisiklet park yerlerinin yapılmasıdır.

Bisiklet Park Yeri Seçim Kriterleri:

Bisiklet kullanıcılarının araçlarını park edecekleri tesislerin yer seçimi ve planlama-sındaki temel kriterler şunlardan oluşmaktadır.

 Yolculuk varış (aktarma) noktasına yakın olması: Bisiklet kullanıcıları iki sebepten dolayı bu kritere önem vermektedirler. Öncelikle bisikletlerini park ettikten sonraki asıl varış noktasına olan yürüme mesafesini azaltmak istedikleri için park yerinin varış noktasına yakınlığı önem kazanmaktadır. Bu kriter içinde gizli olan ikinci ko-nu ise, bisikletin kilitlendiği noktanın varış yerine uzaklığı arttıkça, güven duygusu da azalmaktadır. Kısa sürede, kolayca erişilebilecek bir park yeri kullanıcıya daha fazla güven vermekte; park yerine yürüme mesafesi arttıkça, park yerinin görü-nürlüğü ve erişilebilirliği azaldıkça kullanıcı açısından güvenilirliği de azalmakta-dır.

 Eylemlere yakınlık: Bisiklet park yerinin varış noktasına yakınlığı tek bir yolculuk amacı için yapılan yolculukları kendisine çekmeyi sağlamakla birlikte, park yerle-rinin kentsel eylemlerin çeşitlendiği ve zenginleştiği noktalarda yapılması ile tesi-sin farklı amaçlarla yapılan yolculuklarda kullanılması imkanı yaratılacaktır. Bisik-let park yerinin farklı kentsel eylemlere yakınlığı sağlandığında, tesislerin kulla-nım oranları ve çekiciliği yükselecek, bir kez park etmeyle farklı eylemlere ulaşı-labileceği için bisiklet ve bu park yerinin kullanımı daha çekici hale gelecektir.

 Gözaltında ve görünür olma: Bisiklet park yerlerinin, hırsızlık riskinin, bilinçli ve bi-linçsizce yapılabilecek hasarların azaltılması için kamuya açık, herkesin gözü al-tında ve görünür yerlerde planlanması gerekmektedir. Kuytu, görsel denetim ve açıklık olmayan yerlerde yapılacak bisiklet park yerleri hırsızlık ve benzeri olayları teşvik edebilecek ve sonunda buraların kullanımı azalacaktır. Dolayısıyla bisiklet

park yerlerinin görsel denetime açık, herkesin gözü altında oluğu için güvenliği yüksek olan yerlerde planlanması gerekmektedir.

 Yoldan kolay görülür ve erişilebilir olma: Bisiklet park yerleri, özellikle bu yerleri ilk kez kullanacak kişilerin kolayca görebileceği ve yoldan kolayca erişebileceği yer-lerde tasarlanmalıdır.

 Aktarma kolaylığı: Bisiklet yolculuğundan sonra ikinci bir taşıta binilerek aktarma yapılacaksa, park yerinin aktarma yapılacak taşıtla bütünlüğü sağlanmalıdır.

Mümkünse bisiklet park etme ve ikinci taşıta binmenin aynı mekanda, en az yü-rüme ile, taşıt trafiğini geçmeden ve kat değiştirmeden, dış hava koşullarının etki-leri en aza indirilerek yapılması amaçlanmalıdır.

 Taşıt ve yaya trafiğini etkilememe: Park tesisi, sadece kilitlenmiş bisikletleri ile değil, bu tesise erişim ve çıkışları ile taşıt ve yaya trafiğini olumsuz yönde etkile-memelidir. Kaldırımlar üzerine yapılan park yerlerinin yaya trafiğini aksatabildiği, yaya güvenliğini zedeleyebildiği unutulmamalıdır. Plansız olarak kendiliğinden or-taya çıkan bisiklet parklanmaları (direklere, ağaçlara kilitleme gibi) genellikle yaya ve taşıt trafiğini olumsuz olarak etkilemekte olduğundan bunlara alternatif olacak düzenli ve planlı park yerlerinin kısa sürede oluşturulması gerekmektedir.

 Bisiklet park yeri manevralarının planlanması: Park yerleri planlanırken bu ekip-manın sadece kendilerinin ya da üzerlerinde kilitlenmiş bisikletlerle ortaya çıkan boyutlarının dikkate alınması yeterli olmamaktadır. Bisikletlerin park ekipmanına kilitlenmeleri, girip-çıkabilmeleri için belirli bir manevra alanına ihtiyaç bulunmak-tadır. Bu manevra alanının yer seçimi ve planlama aşamasında dikkate alınması ve kilitleme-çıkarma kolaylığı sağlanarak bu işlem sırasında diğer trafiğin (yaya, taşıt ve diğer bisikletliler) olumsuz etkilememesi gereklidir.

 Park yeri aydınlatması: Bisiklet park yerlerinin gece saatlerinde, ya da günlerin erken karardığı kısa kış günlerinde de kullanılacağı dikkate alınarak, hırsızlık ris-kini azaltmak ve kullanımı kolaylaştırmak amacıyla yeni aydınlatma olanaklarıyla park yerinde gece aydınlatması planlanmalı ya da yer seçiminde mevcut aydın-latma olanaklarından yararlanılmalıdır.

 İklim etkilerine karşı koruma: Bisikletlerin kışın yağmurdan, kardan ve buzdan, yazın ise güneşten korunması park yeri yer seçimi, planlaması ve tasarımında dikkate alınması gereken bir faktördür. Özellikle uzun süreli bırakılarak aktarma yapılan ya da çalışmaya gidilen bisiklet park yerlerindeki bisikletlerin 8-9 saat açık hava koşulları altında bulunduğu göz önüne alındığında bisikletlerin korun-ması, bisiklet park yeri kullanımında önemli bir etken olmaktadır.

 Güvenli bir park / kilitleme ekipmanı bulunması: Bisikletlerin kilitlendiği ekipman-lar çok çeşitli biçimlerde tasarlanmaktadır. Bu ekipmanekipman-ların tasarımı ve

bisikletle-rin kilitlenme biçimi, bir yandan hırsızlık riski ve diğer yandan da bisikletlere hasar verme riskini ortaya çıkarabilmektedir. Bisiklet park yerinin kullanımı, ekipmanın tasarımı ile de doğrudan ilişkili olduğundan, ekipmanın tasarımı ve boyutlandır-ması da yer seçiminde dikkate alınboyutlandır-ması gereken bir faktör olmaktadır.

Bisiklet Park Yerlerinin Büyüklüğü:

Bisiklet park yerleri yapılırken öncelikle mevcut düzensiz bisiklet park talebinin kar-şılanması ve yeniden düzenlenmesi amaçlanmalı, diğer yandan da yeni düzenleme-lerle birlikte ortaya çıkabilecek “bastırılmış talep” de dikkate alınmalıdır. Mevcut dü-zensiz parklanmalar, park talebinin düzeyinin belirlenmesine en önemli veridir.

Park yeri talebinin karşılanması konusunda iki farklı yaklaşım söz konusu olmakta-dır; mevcut park talebinin belirli noktalara toplanmış az sayıda daha çok araç kapa-siteli büyük park yeri ile karşılanması, ya da çok sayıda dağıtılmış küçük boyutlu park yerleri ile talebe cevap verilmesi.

Az sayıda büyük kapasiteli bisiklet park yerleri, yapım ve işletmede belirli ekonomi-ler sağlamakta, kolay tanımlanabilir tesisekonomi-ler olmakta, buralarda denetim kolay sağ-lanabilmektedir. Ancak park yeri arzı belirli noktalara toplandığı için erişim zorlaş-makta, alan ihtiyacı ve diğer trafiğe olumsuz etkileri artmaktadır. Büyük kapasiteli park yerleri özellikle uzun süreli ve aktarma amaçlı park yerleri için kullanılmalıdır.

Dağıtılmış küçük park yerlerine kullanıcılar kolayca erişebilmekte, alan ihtiyacı az olduğu için tasarım ve yerleştirme kolaylaşmakta, varış yerlerine yakın olarak yer-leştirilebildikleri için buralara park edildiğinde güven hissi artmaktadır. Küçük ve da-ğıtılmış park yerlerinin en büyük avantajı ise, modüler olarak tasarlanarak talebe uyacak şekilde ve bulunabilecek tüm küçük alanlara yerleştirilmeye imkan verecek esnekliği sağlamasıdır.

Çorlu kent merkezi için de önerilen acil çözüm, küçük ve az kapasiteli (en fazla 5-10 bisikletlik) çok sayıda park yerinin, kısa bir süre içinde kent merkezinde düzensiz park talebinin oluştuğu noktalarda, çevreyi kirletmeyecek, yaya ve taşıt trafiğini ak-satmayacak şekilde yerleştirilmesidir.

Bu yaklaşımın en önemli yararları, kapasite ve yerleştirme açısından esneklik sağ-laması ve gelişen koşullara göre düzenleme yapmaya imkan vermesidir.