Birinci AĢama: Erken Tasarım Evresinde Ġlk Temsillerin Ġrdelenmesi (YTÜ)

Katılımcıların erken tasarım evresinde oluĢturdukları ilk çalıĢmalar Ģunlardır:

 Analiz çalıĢmaları,

 Plan çalıĢmaları,

 Vaziyet planı çalıĢmaları.

Bu çalıĢmaların temsil biçimleri Ģunlardır:

 Sözlü temsiller,

 Yazılı temsiller.

Bu çalıĢmalar süreler göz önüne alınarak Ģu baĢlıklar altında irdelenmiĢtir:

 ĠĢlev analizi / ihtiyaç Ģeması,

 Çevre verilerini irdeleme,

 Öncül sentez çalıĢmaları.

Bu çalıĢmalar Çizelge 6.4, Çizelge 6.5, Çizelge 6.6, Çizelge 6.7, Çizelge 6.8 ve Çizelge 6.9’de irdelenmektedir.

Çizelge 6.4 ĠĢlev analizi/ihtiyaç Ģeması ile ilk tasarım düĢüncesini geliĢtirme 1. Katılımcı

Klasik anlamda çalıĢılmıĢ bir ihtiyaç Ģeması olup, farklı birimleri

renklendirerek algılamayı arttırma yoluna gidilmemiĢtir. Beliren ilk tasarım düĢüncesi basit bir Ģekilde aktarılmıĢtır. Bu tip bir yaklaĢım, genellikle mimarlık katılımcılarınin büyük bir bölümünde görülmekte olan, binanın programını

oluĢturmaya yardımcı yaklaĢımdır. Katılımcıların bireysel problem çözme stillerinin anlaĢılmasında yardımcı olabilir. Katılımcı, iĢlev Ģeması çalıĢmasının hangi iliĢkileri düĢünerek tasarım yapması

konusunda yol gösterici olduğunu belirtmiĢtir.

2. Katılımcı

Burada renk kullanımı ile farklı birimler arasındaki iliĢkiler vurgulanmaya çalıĢılmıĢtır. Renk kullanımı, görsel algıda olumlu bir etki yapmakta, böylece tasarım düĢüncesinin anlaĢılabilirliğini arttırmaktadır. 1. Katılımcıda görülen ilk tasarım iliĢkilendirmesi ile karĢılaĢtırıldığında, ilk tasarım düĢüncesinin geliĢimi üzerinde daha yoğun çalıĢıldığı söylenebilir.

Çizelge 6.5 ĠĢlev analizi/ihtiyaç Ģeması ile ilk tasarım düĢüncesini geliĢtirme 3. Katılımcı 1.Eskiz

Geleneksel yöntemle hazırlanan ihtiyaç programında birimlerin iliĢkileri yüzeysel bir biçimde ele alınmıĢtır. Ġlk tasarım düĢüncesinin geliĢimi hakkında ipucu

vermemektedir. Katılımcı, ihtiyaç programı hazırlamadan, ilk tasarım düĢüncesi üzerinde çalıĢmaya odaklanamadığını belirtmiĢtir. Bu durum, bireysel problem çözme stilinden kaynaklanabilir.

3. Katılımcı 2.Eskiz

3. Katılımcı tarafından hazırlanan program, bir sonraki aĢamada daha detaylı olarak iliĢkilendirilmiĢtir. Renk kullanımı, anlaĢılabilirliği arttırmaktadır. Biçimsel olarak (dikey yönde geliĢme) daha farklı bir yaklaĢım görülmektedir. Katılımcı, bu aĢamada bilgisayar ortamında da çalıĢmaktadır.

4. Katılımcı

ĠĢlev analizi ve ihtiyaç Ģeması birlikte geliĢtirilmiĢtir. Renk kullanımı görülmektedir. Anlamlı bir tasarım düĢüncesi

oluĢturabilmek için, fonksiyon analizi ve ihtiyaç Ģemasının birlikte geliĢtirilmesi önemli bir yaklaĢım olabilir. Bu tip bir yaklaĢım, problem çözmede çok yönlü

çalıĢmayı destekleyerek, ilk tasarım düĢüncesinin geliĢimine olumlu katkıda bulunabilir.

Çizelge 6.6 ĠĢlev analizi/ihtiyaç Ģeması ile ilk tasarım düĢüncesini geliĢtirme 5. Katılımcı

ĠliĢkilerin zayıf olduğu (örnek: yemek salonu ve mutfak iliĢkisi) bir iĢlev analizi çalıĢmasıdır. Ġlk tasarım düĢüncesi hakkında hiçbir ipucu içermemektedir. Ġlk tasarım

düĢüncesini geliĢtirmeye yönelik, tasarım sorusu ile ilgili farklı bilgi veya bilgi biçimlerinin

yorumlanması yetersiz kalmıĢtır. Ġlk tasarım düĢüncesi ile ilgili ipucu vermemekle birlikte, yalnızca tek bir ilk eskiz değerlendirmesi ile tasarım düĢüncesinin geliĢimi hakkında yorum yapmak mümkün değildir.

6. Katılımcı 1. Eskiz

Geleneksel anlamda hazırlanan bir iĢlev analizi olup, renk kullanımı ile desteklenmiĢtir. Birimler arasındaki iliĢkilerin yorumlanması baĢarılı sayılabilir. Katılımcı, çocuklarla ilgili bir etkinlik içinde yer aldığından dolayı, bu tasarım konusunu çok isteyerek seçtiğini belirtmiĢ ve zaten bu konuda çalıĢmayı istediği için ön literatür çalıĢması yaparak bilgilendiğini eklemiĢtir.

7. Katılımcı

Renk kullanımı, diğer katılımcıların hazırladığı iĢlev analizlerine göre daha farklı ele alınmıĢtır. Birimler değil, birimler arası iliĢkiler renklendirilerek vugulanmıĢtır. Katılımcıya yöneltilen sorular neticesinde, bunun bilinçli bir ifade yaklaĢımı olmadığı anlaĢılmıĢtır.

Çizelge 6.7 Çevre verilerini irdeleyerek ilk tasarım düĢüncesini geliĢtirme 2. Katılımcı 2. Eskiz

Mevcut vaziyet planı üzerinde, seçilen tasarım konusuna uygun alan arayıĢlarını anlatmak için yapılan bir ilk tasarım eskizidir. 2. Katılımcı akranlarından farklı olarak, ihtiyaç Ģeması, ihtiyaç programı vb. üzerinde çalıĢırken, diğer taraftan kent ölçeğinden arazi ölçeğine doğru geliĢen bir çevre analizi çalıĢmasını da sürdürmüĢtür.

2. Katılımcı 3. Eskiz

Mevcut vaziyet planı üzerinde, renk kullanımı ile çevre yapıların

durumunu belirten bir ilk tasarım eskizidir. Akranlarından ayrılan bir yaklaĢım benimseyen 2. Katılımcı, ilk tasarım düĢüncesini

geliĢtirebilmek için, tasarım alanının çevre verilerinden yola çıkmıĢtır. Dolayısıyla bireysel problem çözme stilinin akranlarından daha farklı olduğunu söylemek mümkündür. 2. Katılımcı 4. Eskiz

2. Katılımcı, burada tasarlamayı düĢündüğü yapı için, çevre yapılarından nasıl referans alabileceğini ifade etmeye çalıĢmaktadır. Uygun renk kullanımı ile ifadesini güçlendirmiĢtir. Katılımcı,

tasarlamayı düĢündüğü yapı için, baĢka türlü bir yaklaĢım

belirlemesinin mümkün olmadığını belirtmiĢ, çevreden referans

almayan yaklaĢımların yanlıĢ olacağını ısrarla eklemiĢtir.

Çizelge 6.8 Öncül sentez çalıĢmaları ile ilk tasarım düĢüncesini geliĢtirme 1.Katılımcı 2. Eskiz

ĠĢlev analizinden sonra sentez çalıĢmalarına geçen 1. Katılımcı, basit bir plan Ģeması oluĢturarak, ilk tasarım düĢüncesini yansıtmıĢtır. Renk kullanımına baĢvurmadan, birimlerin arasındaki iliĢkilerin vurgulandığı bir Ģema geliĢtirmiĢtir. Ayrıca, geliĢtirmeye çalıĢtığı fikri destekleyici literatür örneklerini de detaylı bir Ģekilde incelediğini belirtmiĢtir.

1. Katılımcı 3. Eskiz

1. Katılımcının bu öncül sentez çalıĢması, ilk çalıĢmasına benzemekle birlikte, tasarım düĢüncesinin gerek renk kullanımı gerek birimlerin deyatlandırılması ile daha algılanabilir kılındığını söylemek mümkündür. Katılımcı, bütün tasarım süreci boyunca, akranlarına göre daha hızlı bir geliĢme göstermiĢtir.

6. Katılımcı 2. Eskiz

Arazi verilerini ihmal etmeden geliĢtirilmiĢ, renk kullanımı ile desteklenmiĢ sentez çalıĢmasıdır. OluĢturulan Ģema, çalıĢılan tasarım konusu (anaokulu) için, en çok kullanılan Ģemalardan biridir. Katılımcının, biçimsel olarak çok bilinen bir Ģemayı tekrarlayarak, tasarım yaklaĢımında uzlaĢmacı bir düĢünce stili gösterdiği söylenebilir. Bu aynı zamanda, tasarım sürecinin çabuk ilerlemesi için benimsenmiĢ bir yöntem olabilir.

Çizelge 6.9 Öncül sentez çalıĢmaları ile ilk tasarım düĢüncesini geliĢtirme 8. Katılımcı 1.Eskiz

Yakın çevresiyle birlikte ele alınan bir vaziyet planı etüdü çalıĢmasıdır. Renk kullanımı ile desteklenmiĢ olup, katılımcının bütüncül bir tasarım düĢüncesi yöntemi

kullandığı hakkında ipucu verebilir. OluĢturulan Ģemaya ilk

bakıldığında, çevreden biçimsel referans alındığı düĢünülse de, katılımcının sözlerinden bu tip bir yaklaĢım içinde olmadığı

anlaĢılmaktadır. 8. Katılımcı 2. Eskiz

Vaziyet planı etüdünden plan Ģeması etüdüne geçen 8. Katılımcı, akranlarından farklı olarak, kesit ve görünüĢ etüdleri üzerinde de

çalıĢmıĢtır. Oldukça basit olarak yorumlanmıĢ olmakla birlikte, ilk tasarım düĢüncesinin geliĢtirilmesi adına olumlu bir çalıĢmadır. Ayrıca, katılımcının bütüncül bir tasarım yaklaĢımı düĢüncesi geliĢtirmeye yatkın olduğu görüĢünü destekler niteliktedir.

2. Katılımcı 5. Eskiz

Renk kullanımı ile desteklenmiĢ, üçüncü boyutta tasarım

düĢüncesinin nasıl

Ģekillenebileceğini aramak için yapılan bir sentez çalıĢmasıdır. Akranlarından farklı olarak, 2. Katılımcı üç boyutlu bir çalıĢma gerçekleĢtirmiĢtir, ancak daha önce çevre analizinden elde ettiği

referansların bu çalıĢmaya yansıdığını söylemek mümkün değildir.