Biliúim sistemleri kaynaklarÕ

Biliúim sistemleri kaynaklarÕ insan, teknoloji ve iliúkiler olmak üzere 3 kategori altÕnda toplanabilir. BS performansÕnÕ kritik olarak etkileyen kaynak özelliklerini bulmak üzere BS literatüründe yapÕlan çalÕúmalar incelendi÷inde BS insan kaynaklarÕ becerileri ve özgüllü÷ü ile BT altyapÕ kapsamlÕlÕ÷Õ kaynaklarÕnÕn ön plana çÕktÕ÷Õ gözlenmiútir.

4.3.2.1 ønsan kaynaklarÕnÕn becerileri ve özgüllü÷ü

BS insan kaynaklarÕ becerileri, BS fonksiyonlarÕnÕ yerine getirebilmek için ihtiyaç duyulan bilgi ve tecrübeleri kapsamaktadÕr (Lee ve di÷.,1995). Geçmiú çalÕúmalara göre, teknik, iú ve yönetsel olmak üzere üç tip beceriye ihtiyaç duyulmaktadÕr (Ross, 1996).

BT uzmanlarÕ sürekli artan yeni bilgilerin özümsenmesi zorlu÷uyla karúÕ karúÕyadÕrlar (Lee ve di÷., 1995). BT uzmanlarÕ eski ve yeni teknolojileri birleútirebilecek teknik bilgilere sahip olmalÕ ve uygun oldu÷unda yeni teknolojileri uygulayabilecek fÕrsatlarÕ ortaya çÕkarmalÕdÕrlar (Ross ve di÷., 1996).

BT çalÕúanlarÕnÕn sahip olmasÕ gereken ikinci önemli beceri ise iú becerileridir. øú becerileri, genel olarak BT uzmanÕnÕn iúin bütün alanlarÕnda uzmanÕ olmasÕ gerekti÷i anlamÕna gelmemektedir. Bunun yerine, BT uzmanlarÕndan di÷er departmanlarÕn hedeflerini, süreçlerini, ihtiyaçlarÕnÕ anlamalarÕ ve bu departmanlarÕn amaçlarÕna ulaúmalarÕ için onlara yardÕmcÕ olmalarÕ beklenmektedir (Feeney ve Wilcocks, 1998). BT profesyonellerinin, iú ihtiyaçlarÕnÕ ve fonksiyonlarÕnÕ derin bir úekilde anlamalarÕ beklenmektedir (Couger, 1998).

Üçüncü önemli beceri ise, BT personelinin yönetsel becerileridir. BT çalÕúanlarÕnÕn yönetsel becerileri, BS aktiviteleri do÷rultusunda di÷er çalÕúanlarla iletiúim kurma, pazarlÕk yapma ve onlarÕ inandÕrma yeteneklerine ba÷lÕdÕr (Lee ve di÷., 1995). Fent ve Wilcocks (1998), temel BS yeteneklerinin geliútirilebilmesi için yönetsel yeteneklerin ana rolü oynadÕ÷ÕnÕ belirtmiúlerdir. Leitheiser (1992), son kullanÕcÕ bakÕú açÕsÕndan BS personelinin ihtiyacÕ olan yönetsel becerileri belirtmiútir.

BS insan kaynaklarÕnÕn özgüllü÷ü, firma spesifik bilgi, tecrübeler ve insan iliúkilerini ifade etmektedir (Coff, 1997). ønsan kaynaklarÕnÕn özgüllü÷ü çeúitli faktörlerin sonucu olarak ortaya çÕkabilir. Örne÷in, çalÕúanlar istisnai durumlarda kullanÕldÕklarÕnda, daha çok örtülü bilgiye ve uzmanlÕ÷a ihtiyaç duymaktadÕrlar (Becker, 1964). TakÕm bazlÕ geliútirme ve operasyonel prosedür alÕútÕrmalarÕ, sosyal karmaúÕklÕ÷a, nedensel belirsizli÷e ve dolayÕsÕyla örtülü bilginin geliúmesine sebebiyet vermektedir. Sonuçta da, BS insan kaynaklarÕ bilgi ve tecrübelerinin tekilli÷i ortaya çÕkmaktadÕr (Lepak ve Snell, 1999). BS insan kaynaklarÕnÕn özgüllü÷ü, firma spesifik teknolojileri ve iú süreçlerini, örgütsel kültürü ve politikalarÕ içermektedir (Nelson ve Winter, 1982).

BT insan kaynaklarÕ becerileri ve özgüllü÷ü, BS aktivitelerinin yerine getirilmesi için gerekli olan yetkinliklerin baúÕnda geldi÷i için, firmanÕn öz yetkinliklerine BT

deste÷i sa÷lanmasÕnda çok önemli rol oynamaktadÕr. Yüksek becerilere sahip BT çalÕúanlarÕ ola firmalarÕn BS aktivitelerini daha verimli ve daha etkin bir biçimde yerine getirebilecekleri açÕktÕr (Teo ve King, 1997). AyrÕca, örgütsel çevre ve kültür ile ilgili bilgi sahibi olan BT çalÕúanlarÕ, görevlerini yerine getirme ve baúarma konusunda, az firma spesifik bilgiye sahip çalÕúanlara göre daha verimlidirler (Copeland ve McKenney, 1988).

Çizelge 4.2 : BS insan kaynaklarÕnÕn becerileri ve özgüllü÷ü.

Boyutlar TanÕmlar

Beceriler BS fonksiyonlarÕnÕn verimli bir úekilde yerine

getirilmesi için ihtiyaç duyulan bilgi ve tecrübeye BS insan kaynaklarÕnÕn sahip olma derecesi

Özgüllük BS insan kaynaklarÕnÕn firma spesifik bilgi, tecrübeler ve kiúisel iliúkilere sahip olma derecesi

4.3.2.2 BT altyapÕsÕnÕn kapsamlÕlÕ÷Õ

Biliúim Teknolojileri (BT) altyapÕsÕ, mevcut ve gelecek iú uygulamalarÕnÕn yönetilmesi için gerekli olan paylaúÕlmÕú somut teknoloji kaynaklarÕnÕn kümesidir (Duncan, 1995). BT altyapÕsÕnÕn temel bileúenleri (1) platformlar ( bilgisayar donanÕmlarÕ, iúletim sistemleri vb.), (2) a÷ ve telekomünikasyon kanallarÕ, (3) veritabanlarÕ ve (4) ana veri uygulamalarÕdÕr (McKay ve Brockway, 1989).

BT altyapÕsÕnÕn kapsamlÕlÕ÷Õ, organizasyon tarafÕndan gelen taleplerin ne kadarÕnÕn gerçekleútirilebilece÷ini göstermektedir (Duncan, 1995). BT altyapÕsÕnÕn kapsamlÕlÕ÷ÕnÕn ölçülmesinde ba÷lanabilirlik (bilgisayarlar ya da de÷iúik tipteki bilgisayar sistemleri arasÕnda bilgi alÕúveriúi yapabilme yetene÷i), uyumluluk, modülarite, hÕz ve BT altyapÕsÕnÕn uygunlu÷u kriterleri kullanÕlabilir (Keen, 1991). Uyumluluk, kooperatif iúlemlerin yapÕlabilmesi için BT altyapÕsÕnÕn farklÕ BT hizmetlerini paylaúabilmesidir. Bu boyut, paylaúÕlabilecek, veri, platform, a÷, telekomünikasyon yapÕlandÕrmalarÕnÕn aralÕ÷ÕnÕ yansÕtmaktadÕr. Böylesi bir yapÕlandÕrma, alt yapÕnÕn ana bileúenlerinin standartlaútÕrÕlmasÕ ile sa÷lanabilir. Ba÷lanabilirlik, BT platformlarÕnÕn çeúitli baúka platformlara lokal veya uzaktan olarak eriúebilme yetene÷ini yansÕtmaktadÕr (Keen, 1991). Modülarite, farklÕ BT projelerinde anahtar veritabanlarÕ ve uygulamalarÕ kullanÕlabilme yetene÷ini göstermektedir. ølave olarak, BT altyapÕlarÕnÕn iú taleplerindeki de÷iúikliklere hÕzlÕ cevap verebilme yetenekleri veri iletim hÕzÕna ba÷lÕdÕr (Benjamin ve Blunt, 1992). HÕz, iú taleplerini ve teknoloji planlarÕnÕ desteklemek için a÷ kapasitesinin yeterlili÷i

olarak tanÕmlanabilir. BT alt yapÕnsÕn uygunlu÷u ise, BT altyapÕsÕnÕn ne kadar iyi bir úekilde iú ihtiyaçlarÕ ile eúleúti÷ini göstermektedir. Bu boyut, teknoloji planÕ ile iú hedeflerinin uyumunu yansÕtmaktadÕr ve alt yapÕ planÕnÕ tanÕmlayan do÷ru tanÕmlanmÕú bir mimari ile kazanÕlabilir (Rockart ve di÷., 1996).

BT altyapÕsÕnÕn kapsamlÕlÕ÷Õ, firmanÕn rekabet pozisyonunu geliútirebilmesi için BT kullanabilme yetene÷ini etkilemektedir. Yeni yazÕlÕmlar için platformun hazÕr olabilmesi, ilgili verilere kolay ulaúÕm ve gerekli a÷ sistemlerinin bulunmasÕ gibi unsurlar maliyetler ve geliútirme zamanlarÕnÕ etkilemektedir ( Rockart ve Hofman, 1992). Caron ve di÷. (1994), iú süreçlerinin yeniden tasarlanma projeleri ve stratejik BT uygulamalarÕnÕn baúarÕlÕ bir úekilde uygulanmasÕ için belli alt yapÕ özelliklerinin ( standartlaúma ve ba÷lanabilirlik, vb.) anahtar etkenler olduklarÕnÕ belirtmiúlerdir. Sonuç olarak, firmalarÕn pazarda rekabet etmesini sa÷layan sadece kapsamlÕ teknolojileri de÷il bunun yanÕnda, iú ihtiyaçlarÕ ile uyumlu uygun teknolojilerin kullanÕlmasÕdÕr (Henderson ve Venkatraman, 1993). AltyapÕnÕn uygunlu÷u, mevcut ve gelecek iú taleplerini destekleyebilmek adÕna, firmalarÕn BT uygulamalarÕnÕ devreye almak ve yürütmek için do÷ru araçlara ve teknolojilere sahip olmasÕnÕ sa÷lamaktadÕr. Bu sayede, firmaya çevrede oluúan geliúmelere yanÕt verilebilmesi için serbestlik derecesi kazandÕrÕlmaktadÕr (Sambamurthy ve Zmud, 1997).

Çizelge 4.3 : BT altyapÕsÕnÕn kapsamlÕlÕ÷Õ.

Boyutlar TanÕmlar

Uyumluluk BT altyapÕsÕnÕn çeúitli tiplerdeki BT hizmetlerini paylaúabilme kapasitesi

Ba÷lanabilirlik BT altyapÕsÕnÕn anahtar bileúenlerinin lokal veya uzaktan yeterli düzeyde ba÷lanabilme derecesi

Modülarite Temel verilerin ve uygulamalarÕn tekrar tekrar

kullanÕlabilme derecesi

HÕz øú ihtiyaçlarÕ ve teknoloji planÕnÕn desteklenmesi için a÷ kapasitesinin yeterlilik derecesi

Uygunluk BT altyapÕsÕnÕn iú ihtiyaçlarÕ ile ne kadar iyi eúleúti÷inin göstergesi

Özetle, BS kaynaklarÕ ile BS yetenekleri ve úube performansÕ arasÕndaki iliúkiyi araútÕrmak adÕna aúa÷Õdaki hipotez geliútirilmiútir.

Hipotez 2: BS kaynaklarÕ BS yetenekleri arasÕnda pozitif yönlü bir iliúki vardÕr. Hipotez 3: BS kaynaklarÕ ve úube performansÕ arasÕnda pozitif yönlü bir iliúki vardÕr.