BankalarÕn ùubeleúme Nedenleri

Ticari bankalarÕn kuruluú amaçlarÕ ticari iúletmeler ile benzerlik göstermektedir; faaliyetlerini devam ettirmek, kar elde etmek, sosyal sorumluluklarÕnÕ yerine getirmek úeklinde sÕralanabilir. Ticari bankalar mevcut yapÕlarÕnÕ güçlendirmek, müúteri potansiyellerini geniúletmek ve dolayÕsÕyla gelirlerini arttÕrmak amacÕyla yeni úubeler açma yoluna gitmektedirler. ùubelerin müúterinin yakÕnÕnda kurulmasÕ gere÷i internet ve telefon bankacÕlÕ÷Õ ile kÕsmen karúÕlanmÕú olmakla beraber, úubelerin vazgeçilmez oldu÷unun göstergesi de olabilecek bir di÷er geliúme ise, büyük alÕúveriú merkezlerinde kurulan úubelerdir. Banka yönetimleri müúterinin aya÷Õna gitme felsefesinden hareketle, insanlarÕn iú ve evleri dÕúÕnda en çok u÷radÕklarÕ yer olan alÕúveriú merkezlerine küçük úubeler açmakta ve hizmetlerini bu bölgelerde de sürdürmektedirler (Babuúçu, 2002).

Türkiye·deki úubelerde yapÕlan ilk de÷iúimler úubenin fiziki yapÕsÕnda gerçekleúmiú ve úubeler müúteriler ile rahat iletiúim kurabilecekleri bir yapÕya do÷ru yönelmiúlerdir. ùubenin içi modern ve sÕcak bir yapÕya dönüúmüú ve klasik banka görünümüne son verilmiútir. Fiziksel yapÕnÕn yanÕnda bilgisayar Türkiyeϩde ki úubelerde yapÕlan ilk de÷iúimler úubenin fiziki yapÕsÕnda gerçekleúmiú ve úubeler

müúteriler ile rahat iletiúim kurabilecekleri bir yapÕya do÷ru yönelmiúlerdir. ùubenin içi modern ve sÕcak bir yapÕya dönüúmüú ve klasik banka görünümüne son verilmiútir. Fiziksel yapÕnÕn yanÕnda bilgisayar teknolojilerinden de faydalanÕlmÕú ve böylece úubelerin fonksiyonlarÕ ve etkinli÷i personel ve müúteriler açÕsÕndan pozitif yönde artmÕútÕr. Bir bankanÕn úube úebekesini geniúletme planlamasÕ, kurumun gelecekteki durumunun sistematik bir temsili oldu÷u kadar, kavramsal gidiú yolunu pazarlama planÕnÕn izleyebilece÷i bir karar verme sürecidir. ùube úebekesini geniúletme sorununun do÷du÷u andan, nihai karar verilene kadar geçen süre içindeki hadiselerin mantÕki sÕrasÕ aúa÷Õdaki gibidir: 1.Muhtemel alternatifleri keúfetme ve tanÕmlama, 2.Alternatifleri de÷erleme, 3.Bunlar arasÕnda seçim yapma (BasÕk, 1987). Her úubenin faaliyet gösterece÷i co÷rafi alanÕnÕn sÕnÕrlarÕ çizilirken, bölgenin nüfusu, ekonomik özellikleri, demografik yapÕ, rekabet ve bölgenin nitelikleri dikkate alÕnmaktadÕr.

3.3.1 Mevduat toplamanÕn önemi

ùube; bir bankanÕn konusunu teúkil eden tüm iúlerin ve hizmetlerin müúteriye sunuldu÷u yerdir. Çok úubeli ticari bankalar, bankacÕlÕk faaliyetlerini úubeleri aracÕlÕ÷Õ ile yerine getirirler.

BankalarÕn úubeleúmelerinde temel amaç, mevduat toplamak ve toplanan mevduatÕ kredi olarak çeúitli enstrümanlar yoluyla plase etmektir. Bankalar úubeleri vasÕtasÕyla halkÕn tasarruflarÕnÕ mevduat olarak toplama, buna dayanarak kredi açma ve çeúitli hizmetler götürme fonksiyonlarÕ ile ekonomiye katkÕlarÕ günümüzde gittikçe önem kazanmaktadÕr (Uçak, 2007).

ùubeler finansal hizmetlerin pazarlanmasÕnÕ do÷rudan etkilerken, bankalarÕn en büyük fon kayna÷Õ olan mevduatÕn da toplanma merkezleridir. Maliyeti yüksek gözükmekle birlikte úubecilik nakit toplama ve da÷ÕtmanÕn en etkin ve hÕzlÕ merkezi olma özelli÷ini sürdürmektedir. Bankalar bütün dünyada yeni finansal ürünler ortaya çÕkararak rekabet güçlerini arttÕrma yoluna giderken, úubelerini de müúterilerinin daha kolay ulaúabilece÷i, daha çok hizmetten faydalanabilece÷i, bürokrasinin ve maliyetin düúük olaca÷Õ bir úekle dönüútürmeye çalÕúmaktadÕrlar (Babuúçu, 2002).

øktisadi kalkÕnma yatÕrÕmla birlikte gerçekleúmekte, yatÕrÕmlarÕn kayna÷ÕnÕ ise mevduat úeklinde toplanan tasarruflar oluúturmaktadÕr. TasarruflarÕ bankalara çekecek baúlÕca iúletme ise bankalardÕr. KalkÕnmanÕn baúlÕca kayna÷Õ bankalarca toplanan tasarruf mevduatlarÕdÕr. Bütün dünya bankacÕlÕk sisteminin en önemli ödevi ve görevi tasarruflarÕ toplamak ve bunlarÕ kredi yolu ile plase etmektir (Uçak, 2007).

Mevduat bankalarÕn ekonomide para arzÕnÕ arttÕrma aracÕdÕr. Para arzÕnÕ kontrol etmeleri bankalara stratejik bir pozisyon verir, bu nedenle sorumluluk da yükler. Fiyatlar, istihdam, gelir seviyesi, bankalarÕn mevduatÕ ve kredilerini arttÕrma veya eksiltme ile sonuçlanacak kararlarÕndan etkilenir. Ancak banka kredilerinin daha geniú ekonomik ve sosyal anlamÕ, ülkede bulunan banka sistemi bütün olarak kredilerini arttÕrdÕ÷Õnda para arzÕnÕn da artmasÕdÕr. (Taútekin, 1999).

3.3.2 Toplumdaki hÕzlÕ geliúmeler

BankalarÕ úubeleúmeye yönelten nedenlerden bir tanesi de, teknolojide yaúanan hÕzlÕ geliúmeler ve bunun yansÕmasÕ olarak da bankacÕlÕk sektöründe yaúanan hÕzlÕ geliúmeler ve rekabet unsurudur (Uçak, 2007).

BankacÕlÕk sektöründe teknolojinin en son yeniliklerinden yararlanmak artÕk lüks bir ihtiyaçtan çok zorunluluk haline gelmiútir. Teknolojiyi yakÕndan takip etmek bankalara hizmetlerinin maliyetlerini düúürmenin yanÕ sÕra, daha geniú bir yelpazeye yayÕlmÕú ürünler sunmalarÕna yardÕmcÕ olmaktadÕr. Tüm bunlarÕn yanÕnda en son teknolojiyi kullanmak, bankalarÕn en büyük reklam araçlarÕndan bir tanesidir (http://www.tbb.org.tr/v12/asp/dergi.asp).

Otomatik konuúan banka makinelerinin sayÕca artmÕú olmasÕ ve kullanÕmda oluúu; gerçe÷i de÷iútirmiyor. Banka müúterisi, banka úubesini, yaúamÕnda somut olarak görmek ve elinin altÕnda hissetmek istiyor. Bankalar için bütün meselede burada zaten. Müúteriyi elde tutmak ve onu tatmin etmek (Taútekin, 1999).

3.3.3 Di÷er etkenler

Tüm iúletmelerde oldu÷u gibi bankacÕlÕk sektöründe de yeni bir úube açmanÕn belirli bir maliyeti vardÕr. Yeni bir úube açarken yapÕlacak olan fizibilite çalÕúmalarÕnda, müúteri potansiyelinin araútÕrÕlmasÕ, yeni müúteri kazanma imkânlarÕ, bölgenin piyasa yapÕsÕnÕn incelenmesi, bölgedeki di÷er finansman kuruluúlarÕ ve banka úubelerinin pazardaki etkinli÷i gibi bütün úartlar analiz edilmeli ve bu bilgiler do÷rultusunda karar verilmelidir. Yeni bir úube açmak için karar vermede en önemli etken; açÕlacak úubenin bankanÕn kârÕna ve büyümesine muhtemel katkÕsÕ, toplayaca÷Õ mevduat, plase edece÷i kredi miktarÕ, bankacÕlÕk hizmetleri dâhil elde edece÷i kârÕn úubenin maliyetlerini karúÕlayabilme oranÕdÕr. Bilgisayar alanÕnda yaúanan yenilikler sanayi sektörünün geliúmesine büyük katkÕ sa÷lamÕútÕr. Sanayi sektöründe ki büyüme banka úubelerinin artmasÕnda önemli bir etki oluúturmuútur. Bilindi÷i gibi bankalar düúük maliyetli fonlarÕ daha ziyade vadesiz mevduatÕ sanayi

kuruluúlarÕndan sa÷larlar. AyrÕca sanayi bölgelerinde yer alan úubeler önemli miktarlarda bankacÕlÕk hizmet gelirleri elde etmektedirler (Uçak, 2007).