127
11 Eylül 2014, PerĢembe (1.Oturum) Saat 14:00-15:40
Yüksek Öğretimde Fen ve Matematik Eğitimi Sayfalar:127-134
SALON 18
Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği Bilgi Düzeylerine
128 geliĢtirilen bilgi testinin alandaki çalıĢmalara yardımcı olacağı düĢünülmektedir. Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği Bilgi Testinde, fen bilgisi öğretmen adaylarının yarısından fazlasının yanlıĢ cevapladığı sorular incelendiği zaman; klonlama, insan genom projesi ve GDO‘ların riskleri konularında yetersiz bilgi seviyesi dikkat çektiği için, bu konulara YÖK tarafından ilgili programlarda daha fazla yer almalıdır. MEB ilköğretim fen ve teknoloji dersi müfredatında biyoteknoloji ile ilgili konulara (özellikle günlük hayattaki uygulamaları) daha fazla yer verilmelidir.
Anahtar Kelimeler: Bilgi seviyesi, biyoteknoloji, biyoteknoloji eğitimi, fen bilgisi öğretmen adayı KAYNAKÇA
ErbaĢ, H. (2008). Türkiye‟de Biyoteknoloji ve Toplumsal Kesimler. (1. basım). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Sturgis P, Cooper H, Fife-Schaw C. (2005). Attitudes to biotechnology: estimating the opinions of a better-informed public. Department of Sociology, School of Human Sciences, University of Surrey, Guildford. 24(1), 31–56.
129
Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımıdersine Yönelik GörüĢlerinin DeğiĢimi
AyĢe ġAHĠNTÜRK UYSAL
Artvin Çoruh Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Ġlköğretim Bölümü
Eğitimin hedefleri arasında yer alan fen okuryazarı bireyler yetiĢtirme amacına binaen bireylere verilen öğretimde;
davranıĢ değiĢikliği sağlamaya yönelik yapılan etkinliklerde, görsel ve iĢitsel araçlar kullanıldığında öğrenmenin daha çabuk ve kalıcı izli olduğu bilinmektedir( Yiğit, 2009). Özellikle görsel okuryazarlık, içinde bulunduğumuz çağdaĢ eğitimin önemli bir unsuru olmuĢtur. Feinstein ve Hagerty‘e göre görsel okuryazarlık eğitimi kapsamında öğrencilerin üç farklı yönde eğitilmesi gerekmektedir: Ġmgelem ile GörselleĢtirme, Görsel Öğeleri Okuma ve Yorumlama, Görsel Materyaller Tasarlama (Ünsal&
Moğol, 2011). ĠĢte buradan hareketle öğrenmede hangi duyu organının daha etkili olduğunu bilmek, öğretim sırasında kullanılacak materyallerin hazırlanmasına, tasarlanmasına, seçilmesine ve kullanılmasına rehberlik eden önemli bir unsurdur.
YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi GeliĢtirme Projesi kapsamında 1998 yılında Eğitim Fakültelerinin Öğretmenlik Programında yapılan birçok değiĢiklikten biri de öğretmen adaylarına yeterli alan eğitim bilgisi ve deneyimi kazandıracak Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı dersinin programa konulması olmuĢtur( Yiğit, 2009). Bu sebeple öğretimde kullanılacak materyallerin tasarımı ve kullanımı da öğretmen eğitiminde önemli bir yer teĢkil etmektedir. Yükseköğretimde bu beceri ile kendini geliĢtirmiĢ geleceğin öğretmenlerinin bu derse yönelik düĢünceleri, dersin iĢleniĢine etki ve elde edilecek kazanımlara bağlı olarak değiĢmektedir. Demirel ve Altun (2007)‘un belirttiği gibi, ders materyallerinin basitte olsa öğretmen ya da öğrenciler tarafından hazırlanması, onları yaratıcılığa itmesi ve yaratıcı düĢüncelerinin geliĢtirilmesi açısından önemlidir.
Ayrıca hazırlanan bu materyaller dönem sonunda sergilenebilir. Bu sayede öğrenciler, yaparak-yaĢayarak öğrenmiĢ olurlar (Ünsal& Moğol,2011). Bu bağlamda öğretmen adaylarının Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı dersine yönelik düĢüncelerinin tespiti ihtiyacı doğmuĢtur. Öğretmen adaylarının Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı dersini almadan önceki ve sonraki durumda derse yönelik düĢünceleri değiĢmekte midir? sorusu araĢtırmanın problemini oluĢturmaktadır.
Bu çalıĢma 2013-2014 Güz yarıyılı Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı dersini alan 3. Sınıf Fen Bilgisi Öğretmenliği Bölümünden 31 öğretmen adayı ile yürütülmüĢtür. Dersin uygulama boyutu araĢtırmacı tarafından bizzat yürütülmüĢtür. Sınıf mevcudu iki gruba ayrılmıĢ olarak haftada her bir grup için 2 saat, toplamda 4 saatlik uygulama ile dönem sonuna kadar devam edilmiĢtir. Öğretmen adayları kendilerinin belirledikleri 3-4 kiĢilik gruplara ayrılmıĢlardır. Dersin iĢleniĢ sürecinde öğretmen adaylarından fen ve teknoloji dersi öğretim programında yer alan 5.- 8.sınıf kazanımlarına yönelik üç materyal tasarlamaları istenmiĢtir. Tasarlama süreçleri öncelikli olarak belirlenen kazanıma ait teorik alt yapıyı oluĢturma, raporlama ve sunma; neler yapabileceklerine yönelik bir fikirle bir sonraki derse gelme ve dersi yürüten öğretim elemanı ve arkadaĢlarıyla gruplar arası tartıĢma yoluyla fikirlerini geliĢtirme; tasarlama sürecinde neler yapıldığını her hafta sınıfta sunma yoluyla tamamlanmıĢtır. Bu süreç boyunca öğretmen adaylarının materyal geliĢtirme sürecindeki her bir aĢaması resimlerle desteklenmiĢtir. Süreç sonunda ise materyalin kullanım amacı, nasıl kullanılacağı, maliyeti ve süreçte yaĢanan zorlukları raporla sunmaları istenmiĢtir. Ve her bir materyal geliĢtirme süreci bu Ģekilde tamamlanmıĢtır. Dönem sonunda yapılan materyaller bir sergi ile sunulmuĢtur. Sergiden sonra materyaller bir ortaokula öğretimde kullanılmak üzere verilmiĢtir.
Öğretmen adaylarına, bu dersi almadan önceki ve sonraki görüĢlerindeki değiĢimi belirlemek amacıyla dönem baĢında ve sonunda olmak üzere iki kez açık uçlu sorular yöneltilmiĢtir. Öğretmen adayları tarafından verilen cevaplar nitel veri analizi ile analiz edilmiĢtir. Analiz sonuçlarına göre; öğretmen adayları bu dersi almadan önce materyal dersini maket yapma olarak gördüklerini, zor, uğraĢtırıcı, zahmetli ve yorucu olduğunu, kendilerini materyal tasarlamada zorlayacağını ve bu sebeple de iyi bir not alıp almayacakları konusunda Ģüpheleri olduğunu belirtmiĢlerdir. Öğretmen adaylarının %10‘u bu dersin kendilerine hiçbir katkısı olacağını düĢünmediklerini ifade ederek dersi gereksiz ve zaman kaybı olarak değerlendirmiĢlerdir. Ayrıca öğretmen adaylarının büyük bir kısmı haftalık ders saatinin yeterli olduğunu ve zorunlu olmasalar da derse gireceklerini ifade etmiĢlerdir. Dönem sonunda öğretmen adaylarının derse yönelik görüĢleri analiz edildiğinde öğretmen adaylarının çok eğlenceli, zevkli ve yorucu bir süreçten geçtiklerini, pratik düĢünme ve el becerilerinin yanında yaratıcılıklarının da geliĢtiğini belirtmiĢlerdir. Ayrıca bu dersin haftada 2 saat olmasının az olduğunu, materyal tasarımına harcadıkları süre ve emeğin sadece geçme notunun % 40‘ını oluĢturması bakımından kendilerini olumsuz etkilediğini, 3 materyal geliĢtirmenin çok yıpratıcı olduğunu ancak serginin yapılmasının kendilerini çok motive ettiğini, grup arkadaĢlarıyla ve dersi yürüten öğretim elemanı ile iletiĢimlerinin daha çok geliĢtiğini belirtmiĢlerdir. Ancak bunun yanında grupla çalıĢmanın olumlu katkılarının yanında bireysel materyal geliĢtirmenin kendilerini gerçekleĢtirme yönünden daha etkili olacağını belirtmiĢlerdir. Bu dersin kendilerine birçok anlamda katkılarının olduğunu özellikle özgüvenlerinin geliĢtiğini, derse karĢı önceden var olan biraz da olsa önyargılarının tamamen ortadan kalktığını ve bunda da dersi yürüten öğretim elemanının katkısı olduğunu belirtmiĢlerdir. Bu dersin daha verimli bir Ģekilde yürütülmesi adına öğretmen adaylarının bireysel çalıĢma yapmalarının daha etkili olacağı; geliĢtirilecek materyal sayısının en fazla 2 ile sınırlı tutulması; materyalin geliĢtirme ve değerlendirme sürecinin öğrencilerin motivasyonlarını sağlamaları adına yılsonu notlarının dersin öğretim elemanınca daha yüksek bir not bareminde değerlendirilmesiyle sağlanabileceği, materyal sergilerinin öğretmen adaylarının derse yönelik tutumlarını olumlu yönde etkisi göz önüne alındığında bu türlü sergilerin sayısının daha fazla olması ve haftalık ders saatinin artırılmasının gerekliliği konularında önerilerde bulunulmaktadır.
Anahtar kelimeler: Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı, Fen Bilgisi Öğretmen Adayı, Görsel Materyal Tasarlama KAYNAKÇA
Ünsal, Y. & Moğol, S. (2011). Örneklerle 3 Boyutlu Fen Öğretim Materyalleri Tasarımı ve Yapımı, Ankara: PegemAkademi.
Yiğit, N., Alev, N., Özmen, H., Altun, T. & Akyıldız, S. (2009). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. 4.Baskı, Trabzon: Ġber Matbaacılık.
130