Benny’nin Videosu (Benny’s Video) (1992)

Yönetmen: Michael Haneke, Senaryo: Michael Haneke, Görüntü Yönetmeni: Christian Berger Kurgu: Marie Homolkova, Oyuncular: Arno Frisch, Angela Winkler, Ulrich Mühe Yapımcı: Veit Heiduschka, Wega Film, Lang Film Süre: 105 Dakika

2.2.2.1. Benny’nin Videosu Filminin Konusu

Michael Haneke’nin ikinci filmi olan “Benny’nin Videosu” filmi, kendini şiddet videolarına kaptırmış bir çocuk olan Benny’nincinayet işlemesi ile ailesinin cinayet karşısındaki tepkisini anlatan bir filmdir. Benny’nin Videosu filmi, aynı zamanda batılı aile yapısının ne derece yozlaştığını anlatan, iletişimsizlik ve yabancılaşmanın etkilerinin aileleri ne kadar etkilediğinin ortaya koyulduğu bir filmdir.

2.2.2.2. Benny’nin Videosu Filminin Özeti

Film, bir domuzun kafasından vurularak öldürülmesi sahnesi ile başlar. İlk plandan sonra bunun bir videokaset olduğu ve çocuğun videoyu ileri, geri sararak izlediği anlaşılır. Sonraki sahnede kalabalık bir topluluğun evde bir çeşit para oyunu oynadıkları görülür. Ailenin kızı, ailesinden habersiz evde parti vermiştir. Ancak baba eve gelir ve herkes dağılır. İlk sahnede video izleyen çocuk Benny’dir. Benny, evde annesi (Anna) ve babası (Georg) ile yaşamaktadır. Benny gününün çoğunu kiraladığı şiddet videolarını izleyerek geçirir. Anne ve Benny televizyon haberlerine bakmaktadırlar. İçeriye baba girer. “Haberlerde ne var” der anne de “hiçbir şey yok” der. Hâlbuki haberlerde Bosna savaşından ve diğer şiddet olaylarından bahsedilmektedir. Benny, arkadaşları ile kilisede ayine katılır. İlahi söylerlerken bir yandan uyuşturucu alışverişi yaparlar. Benny kaset kiralama dükkanına gider. Kaseti kiralar ve dükkândan çıkar. Vitrine bakan bir kız görür. Onunla kısa süre konuşur ve kızı, eve götürmeye ikna eder. Beraber eve gelirler.

Bir süre sohbet ederler, yemek yerler. Daha sonra Benny, kızı odasına götürür. Orada kıza filmin başlangıcında izlediği domuzu öldürme videosunu izletir. Kız Benny’e ölüm görmenin nasıl olduğunu sorar. Benny ise filmlerde hilelerin olduğundan bahseder yani onun için ölüm ekranlarda gördüğü görüntülerden ibarettir. Videoyu izledikten sonra Benny videodaki hayvan öldürme silahını kıza gösterir. İlk önce kıza kendisini vurmasını söyler. Kız kabul

etmeyince kızı korkaklıkla suçlar. Daha sonra silahı alan Benny kıza ateş eder. Kız vurulunca Benny ne yapacağını şaşırır. Kızın inlemeleri onu rahatsız eder ve kızdan susmasını ister. Kız susmayınca kıza iki kez daha ateş ederek kızı öldürür. Benny kızı öldürdükten sonra mutfağa gidip bir şeyler yer. Daha sonra yüksek sesli müzik eşliğinde çalışma masasında bir şeyler yazıp çizer. Sanki biraz önce cinayet işleyen kişi Benny değildir. Cinayet esnasında Benny’nin yerleştirdiği kamera kayıttadır. Bütün cinayetin sesleri ve bir kısım görüntüleri kaydedilmiştir. Bir süre oyalandıktan sonra Benny yerdeki kanları siler. Sonra arkadaşı arar onunla konuşur ve akşam diskoya gitmek için sözleşirler. Partiden sonra arkadaşının evine giden Benny geceyi orada geçirir. Ertesi gün sabah, arkadaşından ayrılan Benny, sokaklarda dolaşır, sinemaya gider. Daha sonra da berbere gidip saçlarını kazıtır.

Eve geldiğinde anne babası çiftlikten dönmüşlerdir. Hiç konuşmadan masada yemeklerini yerler. Daha sonra babası, Benny ile saçlarını kazıtması hakkında konuşur. Birçok nasihat ve uyarı yapmasına rağmen Benny, babasına cevap vermez, sadece “Bitti mi?” der çıkar gider. Aradan iki gün geçtikten sonra Benny cinayeti işlediğini anne ve babasına anlatır daha doğrusu videoyu izletir. Anne ve babası izlediklerinden etkilenmişlerdir. Ancak tepki göstermezler. Baba, silahı ve cinayetin kayıtlı olduğu videokaseti çocuktan alır. Daha sonra Benny’i karşısına alıp kimsenin haberi olup olmadığını öğrenmeye çalışır ve kimsenin haberi olmadığını anladığında rahatlar. Anne ve baba oturup sorunu nasıl çözeceklerini konuşurlar. Özellikle babanın cesedi küçük parçalara ayırıp ortadan yok etme fikrini büyük soğukkanlılıkla anlatması dikkat çekicidir.

Anne ve Benny bir süre ülkeden uzaklaşma kararı almışlardır. Bu sırada baba cesedi ortadan kaldıracaktır. Mısır seyahati sırasında Benny, cinayeti kendi kamerasına itiraf eder. Mısır tatili biter ve anne oğul ülkelerine dönerler. Döndüklerinde her şeyin normal akışında devam ettiği görülür. Yalnız, filmin son sahnesinde Benny cinayeti ve ailesinin yaptıklarını polise itiraf eder. Karakoldan çıkarken anne babasını gören Benny sadece “özür dilerim” der.

2.2.2.3. Benny’nin Videosu Filminin Analizi

Daha önce de bahsedildiği gibi film, bir domuzun öldürülme sahnesi ile başlamaktadır. O videoyu kasete kaydeden Benny’dir. Benny, Anna ve Georg’un

oğludur. Benny, her gün şiddet ve aksiyon videoları izleyen bir çocuktur. Benny domuzun öldürülmesini ileri, geri sararak detaylı şekilde izlemektedir. Benny’nin odası neredeyse dışarıdan hiç ışık almayan, karanlık, havasız, iç karartıcı bir ortamdır. Dışarıyı, pencere önüne yerleştirdiği kamera ile gözlemlemektedir. Ailenin yapısına bakıldığında iletişimsizlik sorununun aşikar olduğu görülmektedir. Kısa ve soğuk diyaloglar eşliğinde yenen yemekler ailenin içinde bulunduğu durumu en somut şekilde gözler önüne sermektedir. Haneke’nin “Batılı üst sınıf aileler aslında sanata ilgi duymazlar sadece onu gösteriş için kullanırlar.” sözleri bu filmdeki ailenin duvarlarının tablolar ile dolu olmasıyla da somutlanmaktadır.

Benny, uyuşturucu ve sigara kullanmakta aynı zamanda kumar oynamaktadır. Yalnız, ailesinin bunlardan haberi yoktur. Benny, yine kaset kiralamaya gittiği dükkândan çıktığında vitrine bakan bir kız görür. Onu eve gitmeye ikna eder. Evde, bir süre sohbet ederler, bir şeyler yerler. Daha sonra Benny domuz öldürme videosunu kıza izletir.

Resim 9: Domuz öldürme sahnesi

Orada kullanılan silahı gizlice almıştır onu da kıza gösterir. Kızdan kendisini vurmasını ister ama kız bunu kabul etmez. Kızı korkaklıkla suçlayan Benny, kendisinin korkak olmadığını kanıtlamak için kızı vurur. Bunun ekranlarda gördüğü filmlerden bir sahne gibi olacağını varsayan Benny, kızın vurulması ile adeta ne yapacağını bilemez. Kızın susmasını ister kız susmayınca da iki kez daha ateş ederek kızı öldürür. Kızı öldürdükten sonra mutfağa gidip yemek yemesi ise izleyiciyi dehşete düşüren bir soğukkanlılık ve tepkisizlik göstergesidir.

Truman Show filmi, insanların televizyondan gördükleri her şeyi olduğu gibi kabul ettiklerini ve sanal hayatlardan büyülendikleri gerçeğini anlatılır. Aynı zamanda film, medya ve gerçeklik ilişkisini sorgular ve popüler kültürün etkisini ortaya koyar (https://www.academia.edu/5836152). Benny de videodan izledikleri ile gerçek hayat arasındaki ayrımı algılamakta zorlanmaktadır. Benny hiçbir şey olmamış gibi arkadaşıyla diskoya gider. O gece arkadaşında kalan Benny daha sonra berbere gidip saçlarını üç numaraya kestirir. Haneke’ye göre Benny saçını kestirerek bir anlamda günah çıkarmış, belki de üstündeki yükten kurtulmak istemiştir. Benny eve döndüğünde ailesi de çiftlikten dönmüştür. Babası Benny ile saçı hakkında konuşur. Saçının kısa haliyle toplama kamplarındakilere benzediği söyler. Haneke, alt metinde belki de Nazi ideolojisinin Avrupa’da halen devam edip etmediğini de sorgulamak istemektedir. Benny, cinayeti işlediğini anne ve babasına anlatır. Yalnız, bu anlatım, ailenin içinde bulunduğu duruma uygun olarak sözlü değil videokaset aracılığıyla gerçekleşir. Bireyler arası iletişimsizlik aile içinde üst seviyededir. Anne ve baba cinayeti izlerken neredeyse hiç tepki vermez. Daha sonra anne ve baba cesedi nasıl ortadan kaldıracaklarını, adeta normal bir konu konuşurcasına, soğukkanlılıkla istişare ederler. Anne ve Benny ülkeden uzaklaşma kararı alırlar ve Mısır’a giderler. Baba Georg ise cesedi ortadan kaldırma görevini gerçekleştirecektir.

Haneke’nin “Yedinci Kıta” filminde içinde düştükleri boşluk halinden ölüm ile kurtulmaya çalışan aile, bu filmde başka bir benzerlikle bir cinayete ortak olup adeta ailenin sonunu getirecektir. İki filmdeki anne ve babanın isimlerinin aynı olması da Haneke’nin isimler aynı olsa bile farklı konuları benzer şekilde anlatma yeteneğinin bir göstergesidir. Anne ve Benny tatilden dönerler. Görünüşe bakılırsa anormal hiçbir durum yoktur. Akşam babası Benny’nin odasına gelir “Bunu neden yaptın?” der. Benny ise “Sadece nasıl görüneceğini merak ettim.” der. Yani sadece ölümün nasıl olduğunu görmek için insan öldürmüştür Benny. Bu durumu Haneke: “Çocuklar hiçbir eğitim verilmeden, bilinçlendirilmeden televizyona maruz kalırlarsa onlar için Saraybosna’daki savaş ile Terminatör filmindeki görüntüler arasındaki fark ayırt edilemez olur” sözleri ile vurgulamıştır. Benny, ne yaptığını bilmemektedir o, hayatı videodaki gibi geri sardırabileceğini sanmaktadır (Çağ, 1993, s. 2). Ayrıca yapılan araştırmalarda televizyondaki çocuklar için uygunsuz içerikler ile madde bağımlılığı, şiddet karşısındaki duyarsızlık ve agresif davranışlar arasındaki ilişki ortaya konulmuştur

(Akt. Öztürk, Karayağız, 2007, s. 84). Benny için videodan ve televizyondan izledikleri tek gerçek olmuştur denilebilir.

Filmin sonunda ise Benny, ne kadar duyarsız, hissiz olsa bile çocukluğun verdiği hislerle ya da vicdan azabı ile cinayeti polise itiraf etmiştir. İtiraf sonrası odadan çıkan Benny, annesi ve babasını görür ve onlara sadece “Özür dilerim.” der. Benny’nin özrü ne içindir? Benny mi özür dilemelidir? Yoksa ailesi mi özür dilemelidir? Haneke, her filminde olduğu gibi seyircinin bu sorular üzerinde düşünmesini istemektedir. Ayrıca Haneke, suçsuz yaşayamayacağımızı, toplumda yaşanan olayların bir parçası olarak kaçınılmaz olarak suçlu olduğumuzu belirtir. Ona göre bazen suç ile baş edemiyoruz, yan çiziyoruz (Assheuer, 2013, s. 57). Benny ve ailesinin de yan çizdiği aşikârdır. Filmdeki anne baba karakterleri birbirlerine ve çevrelerine yabancılaşmış, aralarında iletişimsizlik gelişmiş insanlardır. Filmde haber izleme sahnesinde babanın “Haberlerde ne var?” sorusuna “Hiçbir şey.” diye cevap veren annenin oğlu Benny’nin nedensiz yere şiddete bulaşmasına şaşırmakta pek mümkün görülmemektedir. Çünkü, haberlerde Bosna savaşından, mültecilerden bahsedilmektedir. Oysa anne, bunları görmemezlikten gelir. Sonuç olarak Haneke, yine batılı orta sınıf ailenin yozlaşmış durumunu çok etkili ve vurucu bir şekilde beyaz perdeye yansıtmıştır.

2.2.3. Tesadüfî Bir Kronolojinin 71 parçası (71 Fragmente einer