KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
1. Dünya ekonomik olarak küçük bir köy halini almıştır.
Günümüzde ülke ekonomileri birbirine bağlıdır. Dün-ya üzerindeki herhangi bir ülkenin ekonomisindeki olumsuzluklar diğer bütün dünya ülkelerinin ekono-milerini etkilemektedir. Bu durum ekonomilerin küre-selleştiğini göstermektedir.
(Cevap B)
2. Mackinder’in 1492-1900’ün ilk yılları arasını Kolomb dönemi olarak adlandırmasında bu dönemde yapı-lan coğrafi keşifler etkili olmuştur. Mackinder kutup-larında keşfiyle Kolomb döneminin bitip Kolomb son-rası dönemin başladığını vurgulamıştır.
(Cevap A)
3. Brandt ülkeleri Kuzey/Güney olarak ayırırken onla-rın gelişmişlik durumlaonla-rını dikkate almıştır. Gelişmiş ülkeleri kuzey, gelişmekte olan ülkeleri güney olarak tanımlamıştır.
(Cevap C)
4. II. Dünya Savaşı’ndan önce kadınların istihdamdaki payları %4 iken günümüzde bu pay %30’u geçmiş-tir. Bu durum kadının coğrafyadaki yerini almasında etkili olmuştur.
(Cevap D)
5. Harvey, Peet, Blaut gibi coğrafyacılara göre bazı ül-kelerin gelişip, bazılarının geri kalmasında sömürge-cilik etkili olmuştur. Bu akıma göre merkez ülkeler, kenar ülkelerin kaynaklarını geçmişte sömürgecilik yoluyla, günümüzde ise çokuluslu şirketler, Dünya Bankası ve IMF’nin yürüttüğü yeni-sömürgecilik yo-luyla tüketerek bu ülkeleri geri bırakmaktadırlar.
(Cevap E)
6. Çevreci determinist görüşü savunan coğrafyacılara göre doğal çevre insanın sağlığını, kültürünü, geliş-mişliğini, tarihini, sanayi, tarımını, din, sanat, enerji-sini kısaca her şeyini belirler.
(Cevap C)
7. Fred Schaefer çevreci determinist görüşü coğrafya sorularına cevap bulmada yetersiz olduğu fikrinden yola çıkarak benimsememiştir.
(Cevap E)
BEŞERİ VE EKONOMİK COĞRAFYA
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
14. Günümüzde ekonomik faaliyetler: Primer, sekonder, tersiyer, kuaterner ve kuiner olarak beş gruba ayrıl-mıştır.
(Cevap C) 8. Pozitivizmin kapısını coğrafyaya ilk açan bilim
ada-mı Fred Schaefer’dir.
(Cevap A)
10. Küreselleşmenin hızlanmasında;
• Yeni pazarların açılması
• İletişim araçları
• Yeni aktörler (Çokuluslu şirketler, bölgesel blok-lar (AB gibi))
• Yeni normlar ve yeni kurallar (özelleştirme, libe-ralleşme, demokrasi gibi)
etkili olmuştur.
(Cevap E) 9. Merkez ülkeler sömürgecilik yapan, kenar ülkeler ise
sömürülen ülkelerdir. Merkez ülkeler geçmişte sö-mürgecilik yoluyla şimdi ise yeni-sösö-mürgecilik yön-temleri ile kenar ülkelerin gelişmesini engellemişler-dir.
(Cevap E)
11. Mercosur ® Güney Amerika ülkeleri ortak pazarıdır.
Arabistan Yarımadası Ülkeleri Birliği Bölgesel Blok-lar arasında yer almaz.
(Cevap D)
12. Mercosur’a üye ülkeler Venezuela, Brezilya, Arjan-tin, Paraguay, Meksika, Şili, Kolombiya, Ekvator ve Bolivya’dır. Namibya Güney Afrika Kalkınma Toplu-luğu üye ülkeleri arasında yer alır.
(Cevap E)
13. Az gelişmiş ülkelerde tarımsal faaliyetlerde çalışan kişi sayısı fazla olduğundan ve tarımsal üretim besin ihtiyacını karşılamaya yönelik olduğundan dışalım-da tarımsal ürünlerin payı azdır. Ayrıca sanayi geliş-mediğinden dışalımda ham maddenin payı da azdır.
(Cevap C)
15.
Coğrafi keşiflere kadar sadece Avrupa’yı kapsayan Batı (Avrupa) Kültür Bölgesi; daha sonra Amerika, Avustralya ve Yeni Zelanda’yı içine alarak dünyanın diğer kültür bölgelerini etkilemiştir. Yeni Dünya’ya ya-pılan göçler sonucu Akdeniz Avrupası Latin Ameri-ka’ya; Kuzeybatı Avrupa ise Kuzey Amerika, Avust-ralya, Yeni Zelanda gibi bölgelere ticaret ve sömür-gecilik faaliyetleri ile kendi kültürlerini yaymıştır. Bu durum, yerli kültürlerin değişmesine hatta yok olma-sına neden olmuştur. Batı kültürünün en iyi temsilci-si Kanada (I nolu) ve ABD’yi içine alan Anglo-Ame-rika’dır. Batı kültüründen çok uzakta olmasına rağ-men Avustralya (II nolu) ve Yeni Zelanda’da (III no-lu) bu kültürün etkisi hâkimdir. Avrupa kültürü, Yeni Dünya’nın kültürünü şekillendirirken bu bölgede yer alan eski kültürleri de büyük oranda değiştirmiştir.
Ancak haritadaki V nolu ülke olan Madagaskar; Afri-ka Kültür Bölgesi’ne dahil edilir.
(Cevap E)
BEŞERİ VE EKONOMİK COĞRAFYA
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
2. • Madencilik → Primer
• Turizm →Tersiyer
• Sanayi → Sekonder
• İnşaat → Sekonder faaliyetler arasında yer alır.
(Cevap C) 1. Avcılık, madencilik, ormancılık, balıkçılık, tarım, top-layıcılık gibi faaliyetler primer faaliyetler arasında yer alır. Ticaret ise tersiyer ekonomik faaliyetler arasın-da yer alır.
(Cevap B)
3. Tarımsal faaliyetler iklim koşullarına bağlı olarak ya-pılır. Gelişmiş ülkelerin tarımsal faaliyetlerinde iklime bağımlılık az gelişmiş ülkelere göre daha azdır.
(Cevap B)
4. Türkiye gelişmekte olan bir ülkedir. Buna bağlı ola-rak ülkemizde sanayi ve hizmet sektörlerinin ekono-mideki payı giderek artmaktadır. Tarımsal üretimde elde edilen gelir giderek artmaktadır. Ancak elde edi-len gelirin ekonomideki payı giderek azalmaktadır.
Bu durumun nedeni elde edilen gelirin %94’ten faz-lasının sanayiden elde edilmesidir.
(Cevap A)
5. Türkiye’de tarımda makineleşme dönemine geçilme-siyle beraber ormanlık, meralık ve bataklık alanlar tarım arazisine dönüştürülmüştür. Bu durum tarım arazisinin artmasına neden olmuştur.
(Cevap B)
6. Yaz kuraklığına bağlı olarak tarımsal alanlar nadasa bırakılmaktadır. Sulama olanaklarının fazla olduğu yerlerde nadas alanı yok denecek kadar azdır. Yaz-ların kurak geçtiği yerlerde sadece baraj ve akarsu-lara yakın yerlerde sulama yapılır.
(Cevap C)
BEŞERİ VE EKONOMİK COĞRAFYA
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
7. Pazar olanakları üretim miktarında etkilidir. Pazarlar-da fazla talep gören tarımsal ürünlerin üretimi artar.
(Cevap D)
10. Kanada % 2,4 Ukrayna % 20 Türkiye % 25 Hindistan % 60 Burundi % 90
(Cevap C) 8. Konya’da yapılan tarımsal faaliyetlerde arazinin düz-lük olması nedeniyle insan ve hayvan gücüne olan ihtiyaç çok azdır.
(Cevap E)
9. Türkiye’de tarımsal arazinin en fazla olduğu bölge İç Anadolu’dur. Erzurum-Kars Bölümü’nde dünyanın en verimli topraklarından olan çernezyom (kara toprak) yaygın olarak görülür.
(Cevap B)
12. Modern tarım yönteminde sulama, gübreleme, ilaç-lama, toprak bakımı gibi teknikler kullanıldığından üretimde dalgalanma azdır.
(Cevap E) 11. Çin’de pirinç, Türkiye’de ise buğday üretiminin
yeter-siz kalmasında nüfusun fazla olması etkilidir.
(Cevap B)
13. 1950’lerde dünyada faal nüfusun % 90’a yakını ta-rımda çalışıyorken bu oran makineleşme ile birlikte giderek azalmıştır. Örneğin Amerikan çiftçisinin dün-ya doğal mirası için hazırlanan “yok olma tehlikesi altındaki türler” listesine eklenmesi gerektiğini ileri sürenler vardır. Tarımda makineleşme sanayileşme-nin sonucudur.
(Cevap C)
14. Malthus’tan sonra makineleşmenin artmasına bağlı olarak tarım alanlarının artması, yüksek verimli ve dayanıklı türlerin geliştirildiği yeşil devrim, ulaşımın gelişmesi gibi nedenlerle üretim çok fazla artmıştır.
(Cevap E)
BEŞERİ VE EKONOMİK COĞRAFYA
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
1. Toplulaştırma sonucu araziler makineleşmeye elve-rişli büyüklükte olacağından makineleşme ve üretim artar. Makineleşme artınca insan gücüne olan ihti-yaç azalır.
(Cevap A)
5. Türkiye ve dünyanın diğer birçok ülkesinde sanayi, yerleşme, erozyon, bilinçsiz sulama, ulaşım, yanlış tarım metotları gibi nedenlerle tarım arazileri azal-maktadır. Örneğin Türkiye’de birçok şehir (Adana, Osmaniye, Adıyaman vb.) verimli tarım arazileri rine kurulmuştur. Arazileri toplulaştırma dünya üze-rindeki birçok ülkede dağınık haldeki arazileri daha çok ürün elde etmek gibi amaçlarla uygulanmakta olan tarım politikasıdır.
(Cevap B)
3. Yerleşmelerin kurulmasında fiziki faktörler, gelişme-sinde ise beşeri faktörler etkilidir. Şehirlerimizin ta-mamı istihdam olanaklarının artması ile ilçe ya da il olmuşlardır. İstihdam olanakları az olan illerimizin nü-fusları hızla azalmaktadır.
(Cevap B)
4. Türkiye’de genelde yer şekillerindeki engebe ve yük-seltiden dolayı; Erzurum-Kars Bölümü’nde (I), Yıldız Dağları Bölümü’nde (III) Menteşe Yöresi’nde. (IV) ve Teke-Taşeli platolarında (V) nüfus seyrektir. Tuz Gö-lü çevresi (II) de seyrek nüfusludur. Ancak buranın seyrek nüfuslanmasının nedeni yer şekillerindeki en-gebe değil, iklimin kurak olmasıdır. Çünkü Tuz Gölü çevresinde yer şekilleri sadedir.
(Cevap B)
2. Türkiye’de yer şekillerinin dağlık (III) ve su kaynak-larının bol olduğu (IV) Karadeniz Bölgesi’nde dağı-nık yerleşme, bu özelliklerin tam tersinin görüldüğü iç kesimlerde ise toplu yerleşme vardır.
(Cevap E)
6. Ülkemizdeki büyük kentlerin tamamında; sürekli yer-leşme amaçlı göç faaliyetleri, ekonomik faaliyetlerde çeşitlilik, sosyal iş bölümü, ihtisaslaşma vb. özellik-ler belirgindir. Ancak doğal koşulların nüfusun dağı-lışı ve ekonomik faaliyetler üzerindeki etkisinin fazla olduğu yerler, geri kalmış kesimlerdir.
(Cevap E)
BEŞERİ VE EKONOMİK COĞRAFYA
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
8. Sorudaki grafik incelendiğinde; II, III ve IV. kentlerin nüfus artış oranları yıllara göre değişse de asla sıfı-ra düşmediği için nüfus miktarlarının sürekli arttığı söylenir. Yalnızca I. kentin nüfus artış oranı sıfırın al-tına düşmüştür. Buna göre, nüfus miktarı önce artıp, sonra azalan yalnızca I. kenttir.
(Cevap A)
10. Şehir ve köy nüfusu oranları değişse de Türkiye’nin toplam nüfus miktarı sürekli artmıştır. 2010 yılında köy nüfusu oranı az iken, şehir nüfus oranı en fazla-dır. Türkiye’de köy nüfusu oranının azalmasının en temel nedeni kırdan kente doğru yaşanan iç göçler-dir. Buna göre, 1990 yılından itibaren kırsal alanlar-da doğum oranının azaldığı söylenemez.
(Cevap E)
11. Türkiye’de, tanıtımını artması, fuar, panayır, spor, ta-rihi değerler, doğal güzellikler, modern turistik tesis-lerin fazla olması gibi nedenlerle turizm faaliyetleri giderek artmaktadır. 2020 yılında salgın hastalık ne-deniyle turist sayısı ve turizmden elde edilen gelir azalmıştır. Ülkemizde turistlerin en fazla geldiği mer-kez Antalya’dır.
(Cevap D) 9. İzmit, Bursa, İskenderun ve İzmir gibi kentler sana-yileşmeye bağlı olarak diğer bölgelerimizden göç alır.
Sanayi faaliyetlerinin yoğunluğuna bağlı olarak bu yerlerde enerji tüketimi ve nitelikli iş gücüne duyulan ihtiyaç artarak devam edecektir. Ancak bu kentlerde doğum oranı ekonomik gelişmeye bağlı olarak dü-şüktür, artması beklenmez.
(Cevap A) 7. Çarpık kentleşme, konut sıkıntısı, ulaşım-alt yapı
so-runu, Türkiye’de yaşanan kırdan kente göçün sonuç-larıdır. Bu özelliklere kırsal kesimlerde rastlanmaz.
Ancak; işsizlik, kırdan kente göçün hem nedeni hem de sonucu olarak değerlendirilebilir. Çünkü işsizlik kırdan göçü başlatan temel faktör olmasıyla birlikte, kentlerde göçün sonucu olarak da ortaya çıkar.
(Cevap B)
BEŞERİ VE EKONOMİK COĞRAFYA
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
1. Soruda Türkiye’nin hızla gelişmesinin sonuçları üze-rinde durulmuştur. Buna göre, Türkiye’de yaşanan;
• Kentlerde yaşayan nüfus oranının artması (A)
• Okuma-yazma bilmeyenlerin oranının azalması (B)
• Doğum oranının azalması (C)
• Kişi başına düşen milli gelirin artması (D) gibi gelişmeler bu durumun bir sonucudur. Ancak ça-lışan nüfusun yaş ortalamasının düşmesi geri kalmış ülkelerin bir özelliğidir. Türkiye’nin gelişmesine bağ-lı olarak böyle bir durumun ortaya çıktığı söylene-mez.
(Cevap E)
5. Soruda verilen;
• Enerji kaynağına yakın olduğu için maden en-düstrisi kurulan; Karabük ile (B)
• Hinterlandı geniş bir liman ve canlı ticareti, tarı-mı, sanayisi olan; İzmir ile (A)
• Önemli kara ve demir yollarının kesişim nokta-sında bulunan; Ankara ile (E)
• Turizm ve tarım faaliyetleri gelişmiş olan; Antal-ya ile (D) eşleştirilebilir. Ancak Siirt bu açıklama-lardan herhangi biriyle eşleştirilemez.
(Cevap E)
3. Bağımlı nüfus: 0-14 ve 65+ yaş aralığındaki çalışma-yan nüfusa “bağımlı nüfus” denir. Ülkemizde doğur-ganlığın fazla olması nedeniyle 0-14 yaş grubunda yer alan nüfus oranı yüksektir.
(Cevap C)
4. Kırsal kesimden kentlere göçlerin en önemli nedeni tarımda makineleşmedir. Makineleşme nedeniyle iş-siz kalan nüfus iş olanaklarının fazla ve çeşitli oldu-ğu kentlere göç etmektedir. Göçler sonucu kentler-de birçok sorun ortaya çıkmaktadır.
(Cevap A)
6. Adana, Türkiye’nin en büyük delta ovası olan Çu-kurova üzerinde kurulmuştur. ÇuÇu-kurova’da verimli ta-rım alanlarına bağlı pamuk üretimi; sanayi ve ticare-tin dolayısıyla da nüfusun burada yoğunlaşmasına neden olmuştur.
(Cevap B)
7. Türkiye’de kırdan kente doğru hızlı bir iç göç yaşan-dığından kent nüfus oranı sürekli artarken, köy nü-fus oranı da sürekli azalmıştır.
(Cevap C) 2. Bu grafiklerde, çalışan kadın ve erkek nüfusun
sek-törlere göre dağılımı gösterilmiştir. Erkek nüfusun iş gücüne katılma oranı daha fazladır yargısına ulaşa-bilmemiz için toplam erkek ve kadın sayısını bilme-miz gerekmektedir. Erkek ve kadın sayısı grafikler-de verilmemiştir.
(Cevap C)
BEŞERİ VE EKONOMİK COĞRAFYA
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
8. Şehirler fonksiyonlarına göre;
• İdari şehirlerdir.
• Dinî şehirlerdir.
• Liman şehirleridir.
• Ticaret şehirleridir.
• Turizm şehirleridir.
• Sanayi şehirleridir.
Bazı şehirler önemli yol ve kavşaklarda bulunur ve gelişir. Bunlara da ticaret şehirleri denir.
• Konya, Gaziantep, Kayseri, Adana
bu gibi şehirler önemli yol ve kavşaklarda bulunur ve ticaret için önemlidir. Karabük, demir – çelik sanayi-ne bağlı olarak gelişmiştir.
(Cevap B)
9. Çukurova ve Manisa pamuk tarımında; Ordu ve Ri-ze ise fındık – çay tarımında çalışma amaçlı mev-simlik göç alır. İskenderun sanayi amaçlı ve daha çok sürekli yerleşmeye yönelik göç alır.
(Cevap C)
10. Türkiye’de çok hızlı bir şekilde kırdan kente doğru göç olayı yaşanmaktadır. Bu durum çarpık kentleş-meyi, altyapı sorunlarını ve ulaşım sistemlerinde çe-şitlenmeyi ortaya çıkarmıştır. Kadınlar da son yıllar-da iş hayatına yıllar-daha fazla katılmıştır. Ancak Türkiye genelinde ve özellikle kentlerde doğurganlığın arttı-ğı söylenemez.
(Cevap E)
11. Nüfusun dağılışı üzerinde en fazla etkili olan neden yüzey şekilleridir. Örneğin yüzey şekillerinin engebe-li olduğu Karadeniz Bölgesi’nde dağınık nüfus görü-lür.
(Cevap C)
12. Şiddetli fırtına ve yağışlara bağlı olarak Akdeniz Böl-gesi’nde yer alan bir çok tarım alanı sular altında kal-maktadır. Fırtına nedeniyle bölgede yer alan seralar tahrip olmaktadır.
(Cevap E)
BEŞERİ VE EKONOMİK COĞRAFYA
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
3. Kırdan kente göçle kent nüfusunda erkek nüfus ve sanayi sektöründe çalışan nüfus oranında artış gö-rülür. Tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı artar. Ki-şi başına düşen milli gelirin artması göçlerin sonuç-ları arasında değerlendirilmez. Ancak birçok kentte altyapı, ulaşım gibi alanlarda aksaklık yaşanır.
(Cevap D)
6. Karabük’te nüfusun artmasında sanayi etkili olmuş-tur. Kırıkkale, Batman, Ereğli ve İskenderun’da nü-fusun artışında sanayi Alanya’da ise turizm etkili ol-muştur.
(Cevap D) 2. Türkiye’nin genç ve aktif bir nüfusa sahip olması; mal
ve hizmetlere olan taleplerin artmasına, ticaretin can-lanmasına ve dolayısıyla yeni iş sahalarının açılma-sına neden olacağından ekonomiye olumlu yönde etki yapacağı söylenebilir. Ancak bu genç nüfusa yö-nelik; eğitim, sağlık, meslek edindirme – istihdam vb.
konularda yani demografik yatırımlar yapmayı gerek-tirir. Aynı zamanda nüfusun genç olmasına bağlı ola-rak artan tüketim ihracatı azaltıp, ithalatı artıracaktır.
Bu iki durum ise ülke ekonomisine olumsuz yönde etki yapacaktır.
(Cevap B) 1. Haritada işaretlenen;
I nolu yer – Yıldız Dağları Bölümü II nolu yer – Batı Karadeniz Bölümü III nolu yer – Orta Fırat Bölümü IV nolu yer – Menteşe Yöresi V nolu yer – Taşeli Platosu’dur.
Bu yerlerden en kurak olan (III nolu) Orta Fırat bölü-mü olacağından düz çatılı evlere rastlanması bekle-nir.
(Cevap C)
4. Mübadele göçleri, seçeneklerde verilen diğer göçler-den çok daha farklı negöçler-denlere bağlı olarak yapılmış-tır. Bu tür göçler, ülkeler arasında karşılıklı antlaşma-lara göre yapıldıklarından siyasi nedenlere bağlana-bilir.
(Cevap C)
5. Mübadele güçleri, isteğe bağlı olarak yapılmayan, hükümetler arası antlaşmalarla, karşılıklı halkın yer değiştirdiği göçlerdir. Buna göre, mübadele göçleri-nin işsizlik ve diğer ekonomik sorunlara bağlı olarak yapıldığı söylenemez.
(Cevap A)
7. Grafiğe göre üniversiteden mezun olan öğrenci sa-yısı en azdır. Ayrıca yine ortaokul ve lise mezunları arasındaki farkın az olduğu ilkokul mezunlarının sa-yısının en fazla olduğu ve toplam mezun sasa-yısının (tüm okullar) 10 milyondan fazla olduğu grafikten çı-karılabilecek bir sonuçtur. Ancak Türkiye’de okuma çağına gelmiş nüfusun tamamının öğrenim gördüğü söylenemez. Özellikle kız çocuklarının Türkiye’de çe-şitli nedenlerle halen okula gönderilmediği yerler var-dır. Ayrıca bu durum grafikten de çıkarılabilecek bir sonuç değildir.
(Cevap C)
BEŞERİ VE EKONOMİK COĞRAFYA
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
8. Son yıllarda Türkiye’de nüfus artış hızı azalmıştır.
Buna bağlı olarak çocuk nüfus oranı azalmış, yaşlı nüfus oranı artmıştır. Yaşlı nüfusun artış gösterme-sinin göstergesi, nüfus artış hızının düşmesidir.
(Cevap E)
9. 1. taralı alan İstanbul – Sanayi 2. taralı alan Zonguldak – Madencilik 3. taralı alan Antalya – Turizm 4. taralı alan Adana – Tarım 5. taralı alan Rize – Tarım
faaliyetlerine bağlı olarak nüfuslanmıştır. Buna göre
“Adana için enerji üretimi ve Rize için sanayi faaliye-ti nüfusun artmasına neden olmuştur.” demek yanlış olur.
(Cevap D)
10. Türkiye’de doğudan batıya ve iç kesimlerden kıyı ke-simlere doğru yapılan göçler ekonomik nedenlere dayalı göçlerdir. Batı Avrupa ülkelerine doğru yapı-lan göçler de ekonomik nedenli göçlerdir. Bulgaris-tan’dan Türkiye’ye yapılan göçlerde siyasi faktörler etkili olmuştur.
(Cevap B)
11. Yaşlı nüfus oranının yüksek olduğu yerlerde beslen-me şartları ve sağlık olanakları gelişmiştir. Örneğin, beslenme ve sağlık şartlarının elverişli olmadığı ba-zı Afrika ülkelerinde ortalama yaşam süresi 40-47 yıl-dır. Genç nüfus oranının düşük olması doğurganlık oranının düşük olduğunu gösterir. İstihdam olanak-larının fazla olduğu yerlerde kişi başına düşen gelir fazladır.
(Cevap E)
12. Türkiye’de yer alan sanayi bakımından gelişmiş bir-çok merkez gerekli ham maddeyi dışarıdan ya da başka illerden alır. Sanayi bakımından gelişmiş ille-rimizin çoğu yer altı kaynakları bakımından elverişli şartlara sahip değildir.
(Cevap D)
13. Ekonomik faaliyet kolları beşe ayrılır.
1. Birincil ekonomik faaliyet (Tarım, hayvancılık, or-mancılık, madencilik)
2. İkincil ekonomik faaliyet (Sanayi)
3. Üçüncül ekonomik faaliyet (Turizm, sağlık, pa-zarlama, bankacılık, ulaşım, ticaret)
4. Dördüncül ekonomik faaliyet (Organizasyon, bil-gi toplama, işleme, araştırma)
5. Beşincil ekonomik faaliyet (Yönetim)
Buna göre III ve IV aynı (üçüncül) ekonomik faaliyet-te çalışmaktadır.
(Cevap B)
BEŞERİ VE EKONOMİK COĞRAFYA
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
3. Göçlerin nedenleri;
1. Doğal nedenler 2. Siyasi nedenler
3. Ekonomik ve sosyal nedenler olmak üzere üçe ayrılır.
A, C, D, E ekonomik ve sosyal neden, B ise doğal nedendir.
(Cevap B) 1. Haritada verilen taralı alan Muğla ve çevresidir. Muğ-la ve çevresi turizm bakımından geliştiğinden mev-simlik göç alır. Bu nedenle bu yörede nüfus yıl içeri-sinde çok fazla değişir. Yörede el sanatları ile uğra-şan kişi sayısının fazla olması el sanatları ticaretinin geliştiğini gösterir.
(Cevap A)
2. Yerleşmeyi etkileyen faktörler;
• İklim
• Yer şekilleri
• Karasallık - denizellik
• Su kaynakları
• Bitki örtüsü
• Sanayi
• Tarım
• Ticaret
• Madencilik
• Ulaşım
• Hayvancılıktır.
Matematik konum nüfusun dağılışı ve yerleşme üze-rinde fazla bir etkiye sahip değildir.
(Cevap E)
4. Çukurova Türkiye’nin en verimli ve en geniş delta ovasıdır. Ovada iklim koşulları ve sulama olanakla-rının da elverişli olmasına bağlı olarak tarımsal faa-liyetler gelişmiştir. Adana Çukurova üzerinde yer alır.
Bu duruma bağlı olarak Adana’da yaz aylarında nü-fus, tarımsal faaliyetlere bağlı olarak diğer seçenek-lerde verilen merkezlere göre daha fazla artar.
(Cevap B)
5. I. taralı alanda Doğu Karadeniz Bölümü’nün kıyı ke-simi verilmiştir. Ülkemizde dağınık yerleşme tipi, en-gebeli arazinin ve su kaynaklarının fazla olmasına bağlı olarak en fazla Doğu Karadeniz’de yer alır.
(Cevap A)
BEŞERİ VE EKONOMİK COĞRAFYA
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
6. Ülkemizde yer alan geçici yerleşmelerde hayvancı-lık faaliyetleri geleneksel mera hayvancılığı şeklinde yapılır. Bu nedenle geçici yerleşmeler mera ve su kaynaklarına yakın yerlerde kurulur. Hayvancılık bi-rincil ekonomik faaliyettir. Geçici yerleşmelerde hay-vancılık başlıca ekonomik etkinlik olduğu için bura-larda yaşayan nüfusun tamamına yakını birincil eko-nomik faaliyette çalışır.
(Cevap E)
7. Ülkemizde yaylacılık faaliyetleri en fazla Kuzey
7. Ülkemizde yaylacılık faaliyetleri en fazla Kuzey