KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
1. Japonya, Şili, Kanada ve ABD’nin Büyük Okyanus’a (Ateş Çemberi) kıyısı vardır. Bu ülkeler dünya üze-rinde aktif volkanların en fazla görüldüğü ülkelerdir.
Brezilya’nın Ateş Çemberi’ne kıyısı olmadığından bu ülkede aktif volkan azdır.
(Cevap E)
2. Japonya dünyanın en gelişmiş ülkeleri arasında yer alır. Gelişmiş ülkelerde;
• Okur-yazar oranı yüksektir. (Japonya % 100)
• Ortalama yaşam süresi uzundur. (Japonya’da or-talama yaşam süresi 85’tir.
• Sanayide çalışanların oranı yüksektir.
• Bebek ölüm oranı düşüktür.
• Kişi başına düşen gelir fazladır.
• Sanayinin ekonomideki payı yüksektir.
Japonya’nın nüfusu 123 milyon, ABD’nin nüfusu 253 milyondur.
(Cevap C)
4. G-20 ülkeleri: ABD, İngiltere, Japonya, Kanada, Al-manya, Fransa, İtalya, Rusya, Avustralya, Brezilya, Arjantin, Hindistan, Çin, Endonezya, Meksika, Suu-di Arabistan, Güney Afrika, Güney Kore, Türkiye, AB Komisyonu’dur. Norveç G-20’ye üye ülkeler arasın-da yer almaz.
(Cevap D) 3.
Fransa %4
ABD %2,4
Kanada %2,4 İngiltere %2
Çin %70
Çin’de çalışanların % 20’den fazlası sanayi ve hiz-met sektörü dışındadır. Bu nedenle Çin tarımda ça-lışanların oranı bakımından gelişmiş ülkeler arasın-da yer almaz.
(Cevap A)
5. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü Türkiye’nin de içerisinde yer aldığı 16 ülke tarafından 1948’de Avrupa’nın kalkınmasını sağlamak amacıyla kurul-muş bir ekonomik örgüttür.
(Cevap C)
6. Brezilya, Angola, Fas ve Venezuela 30° enlemleri arasında yer alır. Fransa ise 30° - 60° kuzey enlem-leri arasında yer alır. Bu nedenle Fransa’da batı rüz-gârları etkilidir.
(Cevap D)
7. Almanya, Fransa, ABD, Japonya gibi ülkeler dünya üzerinde üretilen enerjinin % 75’ini kullanırlar. Bu du-ruma neden olarak sanayileşme gösterilebilir. Nijer-ya Afrika’nın en gelişmiş ülkeleri arasında yer alır.
Etiyopya ise Afrika’nın en geri kalmış ülkeleri arasın-da yer alır. Bu nedenle Etiyopya’arasın-da enerji kullanımı azdır.
(Cevap E)
8. Dünya üzerinde nüfusu en fazla olan ülke Çin’dir.
(Cevap B)
BÖLGELER VE ÜLKELER COĞRAFYASI
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
9. Bolivya, Arjantin ve Ekvador Güney Amerika’da yer alır. Mozambik ve Angola ise Afrika’da yer alır.
(Cevap C)
10. Muson ikliminin görüldüğü ülkeler: Hindistan, Çin, Japonya, Avustralya, Birmanya, Tayland, Vietnam, Malezya, Pakistan, Endonezya’dır. Kazakistan’da ka-rasal iklim görülür.
(Cevap E)
16. Silindir projeksiyon yöntemiyle çizilen haritalarda ha-ta oranı Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe arha-tar.
İsveç verilen ülkeler arasında Ekvator’a en uzak ola-nıdır. Bu nedenle İsveç’te hata oranı en fazla olur.
(Cevap C) 11. İngiltere ılıman kuşakta yer alır. Ülkede okyanustan
gelen akıntıların etkisiyle okyanusal iklim özellikleri görülür.
(Cevap D)
12. Gelişmiş ülkelerde tarımsal faaliyetlerde gelişmiş araç-gereç kullanımı yaygın olduğundan tarımda ça-lışanların oranı düşüktür. Almanya dünyanın en ge-lişmiş ülkelerindendir.
(Cevap C)
13. İngiltere’de sanayi devriminin başladığı yıllarda çalı-şan nüfus çoğunlukla sanayide çalışmaktaydı. Gü-nümüzde bu oran giderek azalmaktadır. Bu duruma neden olarak gelişmiş ülkelerin sanayi faaliyetlerini işçi ücretlerinin düşük olduğu ülkelerde devam ettir-mesidir.
(Cevap A)
14. Tundra bitki örtüsü tundra ikliminin görüldüğü kutup-lara yakın yerlerde görülür. Soru öncülünde tundra iklimi verilmemiştir.
(Cevap E)
15. Tarım alanlarının artması, çiftçi sayısının artması ta-rımda verimi arttırmaz. Verimin artmasında;
• Makineleşme
• Gübreleme
• İlaçlama
• Sulama
• Toprak analizi
• Tohum ıslahı gibi yöntemler etkilidir.
(Cevap B)
BÖLGELER VE ÜLKELER COĞRAFYASI
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
1. Muson ikliminin görüldüğü yerlerde yazlar yağışlı, kışlar kurak geçer. Yağış ve sıcaklık grafiği verilen merkez muson iklim bölgesinde yer alır. Hindistan’da muson iklimi görülür. Bu durumda şehir Hindistan’da yer alır.
(Cevap B)
2. Dünyanın en fazla su taşıyan nehri Amazon’dur. Ama-zon Nehri Brezilya’da yer alır. Brezilya 200 milyona yakın nüfusu ile Güney Amerika’nın en kalabalık ül-kesidir.
(Cevap E)
3. Fransa, ABD, Japonya ve Almanya’dan sonra dün-yanın dördüncü büyük ekonomisine sahiptir. Ülke ekonomisinin bu kadar büyük olmasında sanayi en önemli etkendir. Ülkede sanayinin başlangıcı İngilte-re’den aldığı buharlı makineler iledir. Sonraki tarih-lerde devletin desteklemesi, kömür ve demir kaynak-larının fazla olması, üretilen malların sömürgelere ih-raç edilmesi, ulaşımın gelişmesi gibi nedenlerle sa-nayi giderek gelişmiştir.
(Cevap C)
4. ABD ve diğer gelişmiş ülkelerde tarımda makineleş-meye bağlı olarak tarımda insan gücüne olan ihtiyaç azdır. Bu nedenle bu ülkelerde doğal nüfus artış hı-zı düşüktür. ABD dünyanın en zengin yer altı kaynak-larına sahip olan ülkelerinden biridir. Ülkede sağlık ve beslenme koşulları elverişli olduğundan ortalama yaşam süresi yüksektir.
(Cevap C)
5. Arjantin, Paraguay, Mozambik ve Yeni Zelanda Gü-ney Yarım Küre’de, Orta Afrika Cumhuriyeti ise Ku-zey Yarım Küre’de yer alır.
(Cevap D)
6. Çin 190 milyon tona yakın üretimiyle pirinçte dünya-da ilk sıradünya-da yer alır. Buna rağmen üretilen pirinç 1,5 milyara yakın nüfusun ihtiyacını gideremez ve dışa-rıdan pirinç alır.
(Cevap D)
7. Akdeniz iklimi; Akdeniz’e kıyısı olan ülkelerde, ABD, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Avustralya’da görülür.
Mali’de tropikal ve çöl iklimi görülür.
(Cevap E)
8. Japonya ve Filipinler Güneydoğu Asya Adaları üze-rinde, Yeni Zelanda Avustralya’nın güneydoğusun-daki adalar üzerinde, İngiltere ise Avrupa’nın kuzey-batısındaki adalar üzerinde yer alır. Tayland, Asya Kıtası üzerinde yer alır.
(Cevap C)
BÖLGELER VE ÜLKELER COĞRAFYASI
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
10. Amazon ve Kongo havzalarında yağışın fazla ve yıl boyunca düşmesi bitki örtüsünün gür olmasına ne-den olmuştur. Sıcaklığın fazla, bitki örtüsünün gür ol-ması gibi nedenlerle bu havzalar dünyanın en sey-rek nüfuslu yerleridir.
(Cevap B) 9. Yer kabuğunu oluşturan her bir parçaya “levha” de-nir. Levhaların birbirine yaklaşma, uzaklaşma ve ya-nal olarak üç çeşit hareketi vardır. Levhaların birbi-rinden uzaklaştığı yerde yer kabuğunda oluşan çat-laklardan yeryüzüne lavlar çıkar. Bu durum levhala-rın birbirinden uzaklaştığı yerlerde volkanik faaliyet-lerin yaygın olmasına neden olmuştur.
(Cevap E)
11. Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe deniz suyu-nun sıcaklığı düşer. Deniz suyusuyu-nun soğuk olduğu yerlerde deniz turizminin gelişmesi beklenemez. Örn:
Ülkemizde Karadeniz kıyılarında turizmin Akdeniz kı-yılarından daha az gelişmesinin en önemli nedeni su sıcaklığının daha düşük olmasıdır.
(Cevap D)
12. Karasal iklim denize uzak yerlerde kara içlerinde gö-rülür. Rusya 17 milyon km2’lik alanıyla dünyanın en geniş yüz ölçümüne sahiptir. Bu nedenle ülkede ka-rasal iklim çok geniş alanlarda etkili olur. Bu duruma bağlı olarak dünyanın en geniş yer kaplayan orman-ları olarak bilinen tayga ormanorman-ları en çok Rusya top-rakları üzerinde yer alır.
(Cevap A)
13. Endonezya ve Bangladeş’in toplam pirinç üretimi yak-laşık 100 milyon ton, Hindistan’ın ise toplam üretimi 130 milyon tona yakındır.
(Cevap D)
15. Tuna, Ren, Sen ve Po Nehri Avrupa’da, Missisippi Nehri ise Kuzey Amerika’da yer alır. Missisippi Neh-ri dünyanın en uzun nehirleNeh-ri arasında yer alır.
(Cevap A) 14. Karadeniz’e kıyısı olan ülkeler Rusya, Ukrayna, Ro-manya, Gürcistan, Türkiye, Bulgaristan’dır. Azerbay-can’ın Karadeniz’e kıyısı bulunmaz.
(Cevap E)
BÖLGELER VE ÜLKELER COĞRAFYASI
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
1. OPEC 1960 yılında Suudi Arabistan, İran, Irak, Ku-veyt, Venezuela tarafından kurulmuştur. Katar, Lib-ya, EndonezLib-ya, Ekvador, Birleşik Arap Emirlikleri, Cezayir, Nijerya, Gabon ve Angola örgüte sonradan üye olan ülkelerdir.
(Cevap D)
6. Ortalama yaşam süresi:
• Türkiye 72 yıl
• Sudan 58 yıl
• Nijerya 41 yıl
• Zambiya 41 yıl
• Mozambik 43 yıldır.
(Cevap C) 2. Birleşmiş Milletlerin aldığı kararları veto hakkına
sa-hip olan ülkeler, ABD, Çin, İngiltere, Rusya ve Fran-sa’dır. Almanya II. Dünya Savaşı nedeniyle bu ülke-ler arasında yer almaz.
(Cevap C)
3. Ülkelerin toplam nüfusları gelişmişlikleri hakkında bil-gi vermez. Örneğin, gelişmemiş birçok ülkenin nüfu-su İngiltere’den fazla, birçok ülkenin ise azdır. Bu du-rumda hangi ülkenin İngiltere’den daha fazla gelişti-ği ile ilgili bir sonuca ulaşamayız.
(Cevap D)
4. ABD araştırma-geliştirme, sanayi, teknoloji gibi özel-likleri bakımından dünyanın en gelişmiş ülkeleri ara-sında yer alır. Bu durum ABD’yi dünyanın en fazla beyin göçü alan ülkesi yapmıştır.
(Cevap B)
5. Tarımda çalışan nüfus oranının yüksek olduğu ülke-ler gelişmemiş ülkeülke-lerdir. Buna göre en az gelişmiş ülke A’dır. Gelişmiş ülkelerde tarımsal faaliyetler ge-lişmiş araç ve gereçlerle yapılır.
(Cevap A)
7. Sanayileşmenin artması ile ticaret, turizm, madenci-lik, enerji üretimi gibi ekonomik etkinliklerde artış olur.
Bu duruma bağlı olarak ticaret hacmi ve kişi başına düşen gelir artar. Sanayinin gelişmesi ile iş imkânla-rı artar. Bu durum dışaimkânla-rıya göçlerin azalmasına ne-den olur. Üretilen ham maddeler daha çok iç ihtiya-cı karşılamaya yönelik olacağından ham madde ih-racatı azalır.
(Cevap B)
8. Fransa, Türkiye, ABD ve İtalya orta kuşakta yer alır.
Bangladeş ise ekvator üzerinde yer alır.
(Cevap D)
BÖLGELER VE ÜLKELER COĞRAFYASI
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
9. Hindistan dünya mercimek üretiminde 90 milyon ton-dan fazla üretimiyle ilk sırada yer alır. Buna rağmen nüfusunun 1 milyardan fazla olması nedeniyle üreti-len mercimek, pirinç, buğday gibi ürünlerin tamamı ihtiyacı karşılamaya yöneliktir.
(Cevap B)
10. Azerbaycan dünyanın en önemli petrol ve doğal gaz rezervlerine sahiptir.
Ülke doğal gaz ihracatında dünyanın sayılı ülkeleri arasında yer alır. Ayrıca sanayisinin yeterince geliş-memiş olması nedeniyle enerji tüketimi ve alımı az-dır.
(Cevap E)
11. Mısır dünyanın en az yağış alan ülkeleri arasında yer alır. Ülkede yağışların az olması nedeniyle çöller ge-niş yer kaplar.
(Cevap D)
12. Kalıcı kar sınırı ekvatordan kutuplara gidildikçe dü-şer. Kutuplara yakın yerlerde kalıcı kar sınırı deniz seviyesinden başlar. Bu nedenle kutuplara yakın yer-lerde buzul şekilleri fazladır.
Norveç kuzey kutup noktasına yakın olduğundan bu-zul şekillerin en fazla olduğu ülkeler arasında yer alır.
(Cevap A)
13. Fransa, Japonya, Almanya ve İtalya dünyanın en çok otomobil ihraç eden ülkeleridir. Otomotiv bu ülkele-rin ihracatında önemli bir paya sahiptir.
(Cevap C)
14. Fransa, İtalya, İspanya, Türkiye dünyada turizmden en fazla gelir elde eden ülkelerdir. Özbekistan’da ula-şım koşullarının gelişmemiş olması, tanıtıma yeteri kadar önemin verilmemesi gibi nedenlerle turizm ye-terince gelişmemiştir.
(Cevap E)
15. Gece-gündüz süre farkı ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe artar. Ekvatorda yıl boyunca gece-gündüz süresi eşittir. Kutuplarda ise 6 ay gece 6 ay gündüz-dür. Libya ekvatora daha yakın olduğundan gece-gün-düz süre farkı daha azdır.
(Cevap C)
16. Fransa’da Akdeniz, karasal ve okyanusal iklim özel-likleri etkilidir. Ülkede yıllık yağış miktarının az olma-sı nedeniyle daha çok buğday, çavdar gibi kuraklığa dayanıklı tarım ürünlerinin üretimi yaygındır. Ülkede pirinç sadece akarsu vadilerinde sulama ile yapılır.
Çin, Tayland, Hindistan ve Endonezya’da yağış mik-tarının fazla olması nedeniyle pirinç üretimi doğal şartlarda yapılır.
(Cevap A)
BÖLGELER VE ÜLKELER COĞRAFYASI
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
1. İsviçre, Avrupa kıtasında yer almasına rağmen Av-rupa Birliği’ne üye değildir.
(Cevap E)
2. Fay hatlarının yaygın olduğu yerlerde;
• Deprem fazla
• Kaplıca ve ılıca fazla
• Jeotermal enerji potansiyeli fazladır.
(Cevap D)
3. Gayzer volkanik arazide yer altından sıcaklığın etki-siyle basınçlı bir şekilde su ve buhar olarak çıkan kaynaklardır. Bu kaynaklar aktif volkanların görüldü-ğü yerlerde oluşur. Aktif volkanların görüldügörüldü-ğü yer-lerde levha hareketleri nedeniyle depremler çok faz-ladır.
(Cevap A)
4. Nem miktarının az olduğu yerlerde soğuma ve ısın-ma kısa sürede gerçekleştiğinden sıcaklık farkı faz-la olur. Sıcaklık farkının fazfaz-la olduğu yerlerde gen-leşme ve büzüşmeye bağlı olarak fiziksel parçalan-ma olur. Mısır, Avustralya, İran ve Cezayir’de bulu-nan çöllerde sıcaklık farkı fazla olduğundan fiziksel parçalanma fazladır.
(Cevap D)
5. Türkiye’de sadece Doğu Karadeniz kıyılarında late-rit toprak görülür. Malezya, Brezilya, Nijer ve Endo-nezya’da ise sıcak ve nemli iklimin etkisiyle laterit topraklar yaygın olarak görülür.
(Cevap C)
6. Geniş yapraklı ormanlar ekvator ve çevresinde gö-rülür. Ekvatordan uzaklaştıkça sıcaklık ortalamaları-nın düşmesi nedeniyle karışık yapraklı ve iğne yap-raklı ormanlar görülür. Kanada yaklaşık 50° Kuzey enleminden sonra başlar. Bu nedenle Kanada’da ka-rışık yapraklı ve iğne yapraklı orman görülür.
(Cevap E)
7. Mısır gelişmekte olan bir ülkedir. Gelişmekte olan ül-kelerde yaşlı nüfus oranı giderek yükselir. Genç nü-fus oranı ise giderek azalır.
(Cevap C)
8. Gelişmiş ülkelerde tarımsal faaliyetler gelişmiş araç ve gereçlerle yapılır. Bu nedenle gelişmiş ülkelerde nüfus daha çok şehirlerde yaşar. Nijerya gelişmiş ül-keler arasında olmadığından şehirleşme oranı dü-şüktür.
(Cevap B)
BÖLGELER VE ÜLKELER COĞRAFYASI
KOZMİK ODA
KOZMİK ODA • SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİwww.kozmikoda.com.tr
10. III. taralı alanda dünyanın en büyük çölü olan Büyük Sahra Çölü yer alır. Diğer taralı alanlarda orman ve tundra bitki örtüsü görülür.
(Cevap C) 9. Gelişmiş ülkelerde hayvancılık faaliyetleri ahır hay-vancılığı şeklinde yapılır. Bu nedenle bu ülkelerde bi-rim hayvandan alınan vebi-rim yüksektir. Gelişmeyen ülkelerde ise hayvancılık faaliyetleri geleneksel yön-temlerle yapılır. Bu nedenle bu ülkelerde hayvancı-lık faaliyetlerinden elde edilen verim azdır. Hollanda hayvancılık faaliyetlerinde gelişmiş yöntemler uygu-ladığından birim hayvandan çok fazla verim alır.
(Cevap B)
11. Kasırga ve hortum gibi doğal afetler alçak basınç merkezlerinde görülür. Alçak basınç merkezlerinde havanın çok seyrek olması nedeniyle çevredeki ha-vanın hızı giderek artar ve sarmal bir şekil alır. Böy-lece hortum ve kasırga oluşur. Dünya üzerinde hor-tum ve kasırga Atlas, Hint, Büyük Okyanus ve çev-resindeki ülkelerde oluşur. Mısır’da yüksek basınç merkezinin etkili olması, okyanuslara kıyısının olma-ması gibi nedenlerle kasırga ve hortum çok az görü-lür.
(Cevap C)
12. Fiyort tipi kıyılar buzulların deniz seviyesine kadar ulaştığı ülkelerde görülür. Buzulların yükseltisi ekva-tordan kutuplara gidildikçe düşer. Ör; Ekvator ve çev-resinde kalıcı kar sınırı 4500-5000 m’dir. Kutuplarda ise 0 m’dir. Fiyort tipi kıyılar dünya üzerinde sadece Rusya, Norveç, Kanada gibi kutuplara yakın yerler-de görülür.
(Cevap E)
13. İtalya gelişmiş ülkeler arasında yer alır. Gelişmiş ül-kelerde;
• Sanayide çalışanların oranı yüksektir.
• Yaşlı nüfus oranı artar.
• Ortalama yaşam süresi yüksektir.
• Nüfus daha çok dışarıdan gelen göçlerle artar.
• Şehirleşme oranı yüksektir.
• Kişi başına düşen gelir fazladır.
• Okur-yazar oranı yüksektir.
(Cevap A)
14. Japonya dünyanın en büyük dört ekonomisinden bi-rine sahiptir. Ekonomisinin bu kadar büyük olmasın-da sanayi ülkesi olması etkilidir. Ülkede tarım alan-larının az olması nedeniyle tarımsal faaliyetlerde ça-lışan sayısı ve tarımsal üretim azdır. Bu nedenle Ja-ponya tarım ülkeleri arasında yer almaz.
(Cevap A)
15. Yağış, su kaynakları ve engebenin fazla olduğu yer-lerde ulaşım koşulları yetersiz olduğundan dağınık yerleşme yaygın olur. Dağınık yerleşmenin yaygın olduğu yerlerde tarımda makine kullanımı azdır.
(Cevap C)