Tacizin sözlük anlamı, bir kimsenin canını sıkma, rahatını kaçırma, ona sıkıntı verme, onu tedirgin etmektir.354
Suçun maddi unsurunu oluĢturan hareket, YTCK m. 105/1‟de “bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz etme” olarak belirtilmiĢtir. Hangi tür davranıĢların bu anlamda “cinsel taciz” sayılacağı konusunda kanunda bir açıklık yoktur.355
Buna karĢılık gerekçede; kiĢinin vücut dokunulmazlığının ihlâli niteliği taĢımayan cinsel davranıĢlarla gerçekleĢtirilen ve cinsel yönden “ahlâk temizliğine aykırı olarak” mağdurun rahatsız edilmesi cinsel
352 ARTUNÇ, M., a.g.m., s. 107.
353
GÜNDÜZ, R., GÜLTAġ, V., a.g.e., s. 22.
354 Bkz., Büyük Larousse (1986), C. 18, s. 11134, Ġstanbul.; nakleden ARTUK, M. E., a.g.m.,
s. 12.
355 Bu durumun yasallık ilkesi açısından ortaya çıkardığı sakıncalar için bkz. Kurt,
Alacakaptan‟a Armağan, s. 514 vd.; nakleden TEZCAN, D., ERDEM, M. R., ÖNOK, M., a.g.e., s. 330.
taciz olarak tanımlanmıĢtır.356
“Ahlâk temizliği” gibi sürekli değiĢen belirsiz bir kavrama dayanarak “cinsel tacizin” tanımlanmaya çalıĢılması, farklı uygulamalara yol açacağı için tartıĢmaya açıktır.357
Cinsel taciz, birey ve bireylerin cinselliklerine yönelen sözlü veya yazılı vücuda temas içermeyen rahatsız edici nitelikte cinsel amaçlı her türlü hareket olarak tanımlanabilir.358
Cinsel taciz teĢkil eden davranıĢlar sözle (örneğin, cinsel içerikli söz atma), yazıyla (mektupla cinsel iliĢki teklifinde bulunma) veya el kol hareketleriyle (cinsel organı gösterme) gerçekleĢtirilebilir.359
Önemli olan mağdur hedef alınarak bunların yapılmıĢ olmasıdır. Ayrıca fiille mağdura eza, cefa verilmesi gerekmez. Örneğin failin Ģehvet duygusuyla mağdura Ģarkı, türkü, vs. söylemesi cinsel tacizdir. Bu sözlerin özel bir anlam taĢıması ya da anlamlı olup olmaması önemli değildir.360
Önemli olan mağdurun bu hareketlerden cinsel anlamda rahatsız olmasıdır.
Bununla birlikte fail tarafından gerçekleĢtirilen davranıĢın “taciz” sayılabilmesi, mağdur bakımından bunun “rahatsız edici” boyuta ulaĢmasını gerekli kılar. Bu sebeple, örneğin arkadaĢlık teklifinde bulunmak ve bu konuda makul bir ısrar göstermenin, bu suçu oluĢturmayacağı öne sürülmektedir.361
Bunun için gerçekleĢtirilen cinsel davranıĢın devam süresi önemli ise de, tek baĢına belirleyici değildir. Münferit ve ani hareketler de duruma göre cinsel taciz sayılabilir.362
356
Gerekçede yer verilen bu ifadenin eleĢtirisi için bkz. SEVÜK, H. Y., TBBD 2005, s. 272 vd.; nakleden TEZCAN, D., ERDEM, M. R., ÖNOK, M., a.g.e., s. 330.
357 TEZCAN, D., ERDEM, M. R., ÖNOK, M., a.g.e., s. 330.
358 ARTUK, M. E., a.g.m., s. 12.
359
TEZCAN, D., ERDEM, M. R., ÖNOK, M., a.g.e., s. 247.; nakleden ARTUK, M. E., a.g.m., s. 12.
360 Bkz. YENĠDÜNYA, s. 3312.; nakleden ARTUK, M. E., a.g.m., s. 12.
361
MALKOÇ, Ġ., a.g.e., s. 162.; nakleden TEZCAN, D., ERDEM, M. R., ÖNOK, M., a.g.e., s. 330.
Söz konusu davranıĢların cinsel saldırı boyutuna ulaĢmamıĢ olması gereklidir. Cinsel taciz niteliğindeki fillerin mağdurun vücuduna temas etmek suretiyle (ETCK anlamında fiili sarkıntılık veya ırza tasaddi) gerçekleĢtirilmesi durumunda ise fail 105. maddeye göre değil, cinsel saldırı suçunun düzenlendiği 102. madde veya mağdurun yaĢına göre 103. maddedeki cinsel istismar suçuna göre cezalandırılacaktır.363
Faili cinsel taciz suçunu iĢlemeye iten, onun harekete geçmesine yol açan neden cinsel saik olabileceği gibi olmayabilir de (örneğin hakaret kastı).364
Cinsel amaçlı olmayan tacizin 105. madde kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Bu bakımdan hakaret kastı ile bir kimsenin duygularına yönelen taciz fiilleri cinsel taciz olarak değil, hakaret suçu bağlamında nitelendirilmelidir. Yukarıda da ifade edildiği gibi, kanunumuzda hangi tür davranıĢların cinsel taciz sayılacağı konusunda bir açıklık bulunmamaktadır.365
Cinsel taciz serbest hareketli bir suç olup, maddi unsuru oluĢturan hareket, söz, yazı veya herhangi bir davranıĢla gerçekleĢtirilmiĢ olabilir.366
Burada söz, yazı ve davranıĢın cinsel amaçlı olarak yapılmıĢ olması aranır. Cinsel amaçlı olmayan karĢı tarafı rencide etmek için yapılan örneğin futbol maçlarında, karĢı takım taraftarlarını rencide etmek için yapılan el, kol hareketleri veya sözler cinsel taciz suçunu değil, hakaret suçunu oluĢturacaktır.367
Eylem, cinsel tatmin amacına yönelmeyen, objektif olarak yalnızca cinsel arzuların herhangi bir Ģekilde bildirilmesi (Ģehvani) nitelik taĢıyan, bütünüyle mağdurun cinsel duygularını
M., a.g.e., s. 331.
363 ARTUK, M. E., a.g.m., s. 13.
364 Bkz. ARTUK, GÖKCEN, YENĠDÜNYA, s. 180.; YENĠDÜNYA, s. 3331.; nakleden
ARTUK, M. E., a.g.m., s. 12.
365
ARTUK, M. E., a.g.m., s. 12.
366 SEVÜK, H. Y., TBBD 2005, s. 274.; YENĠDÜNYA, Legal Eylül 2005, s. 3287.; Kurt,
Alacakaptan‟a Armağan, s. 517.; Buna karĢılık HAFIZOĞULLARI, bu suçun yalnızca söz ve iĢaretlerle iĢlenebileceği düĢüncesindedir (HAFIZOĞLULLARI, Beşeri Cinsellik, s. 367.); nakleden TEZCAN, D., ERDEM, M. R., ÖNOK, M., a.g.e., s. 331.
incitici her türlü ses, söz, hareket ve tavırları içine alır. Alenen ve herkese karĢı gerçekleĢtirilmesi gerekmez.368
Bu suçun oluĢması için aynı zamanda taciz teĢkil eden eylemin bir kimseye yönelmiĢ olması gerekir. Bir kimseye yönelmeden alenen yapılan cinsel nitelikteki hareketler cinsel taciz suçunu değil, fail tarafından yapılan hareketin unsurlarına göre baĢka bir suçu oluĢtur. Örneğin bu kapsamda değerlendirildiğinde, sokakta soyunmak cinsel taciz suçunu değil YTCK 225. maddede düzenlenen hayâsızca hareketler suçunu oluĢturur.369
5.7. Suçun Özel GörünüĢ Biçimleri
5.7.1. TeĢebbüs
Cinsel taciz suçuna teĢebbüs mümkündür.370 Sırf hareket suçu olan cinsel taciz fiili, icra hareketleri bittiği anda tamamlanır. Hareketten ayrı bir neticenin varlığı aranmaz. Ġcra hareketleri kısımlara bölünebildiği oranda bu suça teĢebbüs olanaklıdır.371
Fail, iĢlemeyi kastettiği cinsel taciz suçunun iĢlenmesine elveriĢli hareketlerle ve doğrudan doğruya icraya baĢlayıp da elinde olmayan nedenlerle fiili tamamlayamaz ise bu suç teĢebbüs aĢamasında kalmıĢ sayılır.372 Failin elinde olmayan nedenlerden ötürü cinsel taciz eylemini tamamlayamaması durumunda, teĢebbüs hükümlerine göre cezalandırılmasını gerektirir.373
Örneğin, cinsel taciz niteliğindeki cümleleri kapsayan mektubun muhataba ulaĢmadan ele geçirilmesi gibi.374
368 MERAN, N., a.g.e., s.387.
369 ARTUK, M., a.g.m., s. 107.
370
KarĢıt görüĢ için bkz., MALKOÇ, Ġ., a.g.e., s. 208.
371 ARTUK, M. E., a.g.m., s. 15.
372 ARTUK, M., a.g.m., s. 108.
373 MERAN, N., a.g.e., s. 137.
5.7.2. ĠĢtirak
Bu suç bakımından iĢtirakin her Ģekli örneğin, azmettirme ve yardım etme mümkündür. Buna göre cinsel içerikli bir mektubu mağdura içeriğini bilerek ulaĢtıran kimse, yardım eden (m.39) olarak sorumlu tutulmalıdır.375
5.7.3. Ġçtima Hükümleri
Cinsel taciz suçunda içtima bakımından değiĢik ihtimaller ortaya çıkabilir. Uygulamada en fazla karĢılaĢılan husus, fiilin değiĢik zamanlarda tekrarlanmasıdır.376
ETCK döneminde bu gibi durumlarda sırnaĢıkça hal alan söz atma fiillerinin sarkıntılık suçunu oluĢturacağı kabul edilmekteydi. YTCK‟da ise, cinsel tacizin sırnaĢıkça bir hal alması hususu ayrıca yaptırıma bağlanmıĢ değildir. Bu nedenle söz konusu ihtimalde failin bir suç iĢleme kararıyla değiĢik zamanlarda aynı kiĢiye karĢı cinsel taciz fiilini iĢlemesi halinde zincirleme (müteselsil) suç hükümlerinin (YTCK m.43) tatbiki gerekir. Örneğin, mağdura değiĢik zamanlarda, uygunsuz ifadeler içeren birden fazla aĢk mektubunun gönderilmesi gibi. Bununla birlikte fail tarafından gerçekleĢtirilen davranıĢın taciz sayılabilmesi, mağdur bakımından bunun rahatsız edici boyuta ulaĢmasını gerekli kıldığından, kısa zaman aralıklarıyla gerçekleĢtirilen birden fazla cinsel davranıĢın tek suç sayılması gerekir. Örneğin, mağdurun takip edilmesi, mağdura arkasından ıslık çalınması, laf atılması gibi.377
Tek bir fiille farklı kiĢilere cinsel tacizde bulunulması durumunda (örneğin, yolda yürüyen birkaç bayana birden sözle tacizde bulunulması) yine zincirleme suça iliĢkin 43. maddenin 2. fıkrası uygulanır. Buna karĢılık cinsel taciz fiilinin farklı kiĢilere karĢı birden fazla iĢlenmesi durumunda (örneğin cinsel
375 ARTUK, M. E., a.g.m., s. 15.
376 Bkz., YENĠDÜNYA, s. 3313.; nakleden ARTUK, M. E., a.g.m., s. 15.
içerikli mektupların farklı kiĢilere gönderilmesi) fail zincirleme suç değil, gerçek içtima hükümlerine göre cezalandırılacaktır.378
Cinsel taciz suçunun iĢkence suçu Ģeklinde iĢlenmesi de mümkündür. YTCK‟nın 94. maddesinin 3. fıkrasında: “Fiilin cinsel yönden taciz Ģeklinde gerçekleĢtirilmesi halinde, on yıldan onbeĢ yıla kadar hapis cezasına hükmolunur” denilmektedir. Böylece iĢkence suçunun cinsel yönden taciz Ģeklinde gerçekleĢmesi nitelikli hal olarak öngörülmüĢtür. Örneğin kiĢiye iĢkence yapıldığı sırada, failin mağdura cinsel organını göstermesi, cinsel iliĢki teklifinde bulunması gibi.379
ĠĢkence yapılırken cinsel tacizde bulunulması ya da cinsel taciz yoluyla iĢkence yapılması halinde bileĢik (mürekkep) suç (YTCK m.42) hükümleri uygulanacağından, faile yalnızca nitelikli iĢkence suçundan ceza verilecek, ayrıca cinsel taciz suçundan ceza verilmeyecektir.380
Ancak iĢkence cinsel davranıĢlarla mağdurun cinsel dokunulmazlığının ihlâli ya da mağdurun vücuduna organ veya sair bir cisim sokulması suretiyle gerçekleĢtirilmiĢse, fail ayrıca cinsel saldırı suçundan da cezalandırılır.381
Ayrıca bu suç manevi unsur açısından da diğer bir kısım suçlardan ayrılır. Eylem cinsel amaçlı olarak değil de hakaret amaçlı olarak gerçekleĢtirilmiĢse, YTCK‟nın 125. maddesinde düzenlenen hakaret suçu, tehdit amacıyla gerçekleĢtirilmiĢse YTCK‟nın 106. ve devamı maddelerinde düzenlenen tehdit suçu, mağdurun huzur ve sükûnunu bozma amacıyla gerçekleĢtirilmiĢse, YTCK 123. maddede düzenlenen kiĢilerin huzur ve sükûnunu bozma suçu oluĢacaktır. Cinsel taciz teĢkil eden eylem, örneğin cinsel organın dıĢarı çıkarılması eylemi
378 ARTUK, M. E., a.g.m., s. 15.
379
Buna karĢılık doktrinde iĢkencenin cinsel yönden taciz Ģeklinde gerçekleĢmesi durumunda yapılan cinsel davranıĢların da süreklilik arz etmesi gerektiği ileri sürülmektedir. Buna göre örneğin kamu görevlisinin iĢkencede bulunduğu kiĢiye “bu akĢam seninle birlikte olalım” demesi yetmeyecek, bu tür cinsel hareketlerine tekrarlaması gerekecektir. SEVÜK, H. Y., a.g.m., s. 277.; nakleden ARTUK, M. E., a.g.m., s. 16.
380 ARTUK, M., a.g.m., s. 108-109.
belli bir mağdura karĢı gerçekleĢtirilmezse bu durumda YTCK‟nın 225. maddesinde düzenlenen hayâsızca hareketler suçu oluĢacaktır.382
5.8. Suçun Cezası
Basit cinsel taciz suçunu iĢleyen fail YTCK 105/1. madde uyarınca Ģikâyet üzerine üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Faile verilecek olan ceza, failin cinsel saldırı suçunu iĢlerken yaptığı fiillere göre belirlenecektir.