BAŞVURU FORMUNUN VERİLEBİLECEĞİ MERCİLER

6216 sayılı Kanunun 47/1. maddesinde24 başvuru dilekçesinin hangi mercilere verilebileceği belirtilmiştir. Maddeye göre, bireysel başvurular şahsen Anayasa Mahkemesine yapılabileceği gibi, mahkemeler ya da dış temsilcilikler vasıtasıyla da yapılabilir (Şahbaz, 2011: 96). Maddenin devamında başvurunun diğer yollarla kabulüne ilişkin usul ve esasların İçtüzük’le düzenleneceği belirtilerek, sayılanlar haricinde de başvuru usulünün söz konusu olabileceği ifade edilmiş, İçtüzük’ün “Başvurunun yapılabileceği yerler” başlıklı 63. maddesinin dördüncü fıkrasında, Genel Kurulun elektronik ortamda, güvenli elektronik imza kullanılarak başvuru yapılabilmesine karar verebileceği belirtilmiştir (Ekinci, 2011:150).

24

Madde 47- (1) Bireysel başvurular, bu Kanunda ve İçtüzükte belirtilen şartlara uygun olarak doğrudan ya da mahkemeler veya yurt dışı temsilcilikler vasıtasıyla yapılabilir. Başvurunun diğer yollarla kabulüne ilişkin usul ve esaslar İçtüzükle düzenlenir.

İçtüzük’te başvuruların mektupla ya da faksla yapılabilmesine olanak sağlayan herhangi bir düzenleme bulunmadığından, mektup ya da faks yoluyla bireysel başvuruda bulunmak mümkün değildir (Çınar, 2013(a): 32). Genel Kurulun başvuruların elektronik imzayla yapılabilmesi konusunda kararının bulunmaması nedeniyle, bugün için başvuruların bu şekilde yapılması imkânı bulunmamaktadır. Bu nedenle Mahkeme, usulüne uygun yapılmayan başvuruları kayda almayarak başvuruculara iade etmektedir.25

İçtüzük’ün “Yazışmalar” başlıklı 69. maddesinde yer alan:

“MADDE 69- (1) Başvurucular, Mahkeme ile yazışmalarını İçtüzükte belirlenen bireysel başvuru yapılmasındaki usulü izleyerek yapmak zorundadırlar.

(2) Bireysel başvuru dosyalarının tekemmül ettirilmesine ilişkin olarak duruma göre Genel Sekreterlik, Komisyon ya da Bölümler tarafından verilen ve asgari onbeş gün olan süreler kesin olup bu süreler içinde usulüne uygun olarak gönderilmeyen bilgi ve belgeler, başvurunun değerlendirilmesinde dikkate alınmaz ve dosyaya dâhil edilmez.

(3) Başvurulara ilişkin bilgi, belge ve diğer her türlü talebin yazılı olarak yapılması gerekir. Duruşma, tanık dinlenilmesi veya keşif esnasında yapılanlar hariç, bu usule uyulmaksızın yapılan talepler dikkate alınmaz.”

25

Mahkemenin faksla başvuruda bulunan kişilere gönderdiği iade yazısının içeriği şu şekildedir (Bkz 10.7.2013 tarihli, 2013/427 mahabere sayılı yazı):

“Sayın (…) Anayasa Mahkemesine faks yoluyla gönderdiğiniz belgelerin incelenmesinden

bireysel başvuruda bulunmak istediğiniz anlaşılmaktadır.

6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanunu'nun 47. maddesinin birinci fıkrası ve Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 63. maddesinin birinci fıkrasında bireysel başvuruların mahkemelere veya yurt dışı temsilciliklerine ya da bizzat Anayasa Mahkemesine yapılabileceği öngörülmüştür. Bu nedenle faks, posta, e-posta vb. yollarla Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yapılması mümkün değildir.

Bu itibarla; faks yoluyla göndermiş olduğunuz belgeler bireysel başvuru olarak kayda alınmayarak yazımız ekinde iade edilmiştir. Yukarıda belirtildiği üzere mahkemelere veya yurt dışı temsilciliklerine ya da Anayasa Mahkemesine şahsen ve usulüne uygun bir şekilde bireysel başvuru yapmanız durumunda talebiniz kayda alınarak gerekli işlemler yapılacaktır.

Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yöntemi ve bireysel başvuru formunun doldurulmasına ilişkin açıklamaları içeren kitapçık, kılavuz ve ilgili mevzuat metinlerine Anayasa Mahkemesinin www.anayasa.gov.tr internet adresindeki “Bireysel Başvuru” linkinden ulaşarak konu hakkında daha detaylı bilgi edinebilirsiniz.(…)”

hükmü nedeniyle Mahkeme ile yapılacak sonraki yazışmaların da bireysel başvurunun yapılmasındaki yazılı usule uygun yapılması ve Mahkemeye sunulacak her türlü belgenin, başvuru dilekçesinin teslim edileceği mercilere iletilmesi gerekmektedir. Anayasa Mahkemesi, bu kurala uygun olmayan yazışmaları dikkate almamakta (Bireysel Başvurunun Yapılmasında Usule İlişkin Eksiklikler, ty: 1) ve bu durum, sunulan belgenin özelliğine göre başvurunun idari ret kararıyla reddedilmesine ya da ileri sürülen talep ya da delilin kabul edilmemesine yol açmaktadır.

Uygulamada bazı başvurucuların bireysel başvuru harcını adliyelerdeki veznelere yatırmasına, hatta başvuru dilekçesi için hâkim havalesi almalarına rağmen evraklarını mahkemelere teslim etmek yerine posta yoluyla Anayasa Mahkemesine gönderdikleri görülmektedir. Mahkeme bu şekilde gönderilen evrakları da dikkate almamaktadır (Çınar, 2013(a): 35).

Mevzuattaki düzenlemede, bireysel başvuruların Cumhuriyet savcılıkları aracılığıyla yapılmasına yer verilmemiş olmakla birlikte, Anayasa Mahkemesi, Cumhuriyet savcılıkları aracılığıyla gönderilen başvuruları, hak kayıplarına yol açılmaması gerekçesiyle kayda almaktadır26.

Ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlü ve tutuklular tarafından yapılacak başvurular üzerinde ayrıca durmakta yarar vardır. Özgürlükleri kısıtlanmış olan bu kişilerin mahkemelere ya da yurt dışı temsilciliklerine başvurma olanakları bulunmadığından, bunların başvuru evraklarını kurum müdürlükleri aracılığıyla Anayasa Mahkemesine ulaştırmaları gerekmektedir (Bireysel Başvurunun Yapılmasında Usule İlişkin Eksiklikler, ty: 1). Uygulamada hükümlü ve tutuklulara ait başvuru evrakları kurum müdürlükleri tarafından Cumhuriyet savcılıklarına iletilmekte, Cumhuriyet savcılıkları da bu belgeleri Anayasa Mahkemesine göndermektedir.

26

Uygulamada bazı hükümlü ve tutukluların, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 68. maddesinin ikinci fıkrası27 uyarınca denetlenen ve bireysel başvuru amacıyla kaleme alınan mektupları posta yoluyla Anayasa Mahkemesine gönderdikleri görülmektedir. Mahkeme, posta yoluyla yapılan başvuruları kabul etmemekle birlikte, hükümlü ve tutuklular tarafından gönderilen ve cezaevi idaresinin denetiminden geçen bu tür başvuruları, hak kayıplarının yaşanmaması amacıyla kabul etmektedir. Mahkemenin bu şekildeki uygulamasının temel felsefesi, cezaevi idaresinin bu nitelikteki bir mektubu Anayasa Mahkemesine göndermesi gerekirken, bu görevini yapmamasından kaynaklanan olumsuz sonuçların hükümlü ya da tutuklulara yükletilmemesi gerektiğine dayanmaktadır28.

Anayasa Mahkemesi ayrıca hükümlü ve tutukların 5275 sayılı Kanun’un 68. maddesinin dördüncü fıkrası29 gereğince cezaevi idaresinin denetiminden içeriği kontrol edilmeksizin geçen mektuplarını da aynı gerekçelerle iade etmeyerek kayda almaktadır. Ancak, Mahkemenin hükümlü ve tutukluların posta yoluyla gönderdikleri başvuruları kayda almasından, bu başvuruların kabul edilebilir olduğu anlamı çıkarılmamalıdır. Mahkemenin burada yaptığı işlem, başvuruları iade etmeyerek kayda almaktan ibarettir. Kayda alma işleminden sonra, normal süreç işletilmekte, bu kapsamda örneğin başvuru evrakında eksiklik varsa, bunların tamamlattırılması yoluna gidilmektedir.

4.2 BİREYSEL BAŞVURU FORMU VE EKLERİ