En Büyüğümüz İçin

Kâzım Nami’nin “ En Büyüğümüz İçin” adlı şiir kitabında yazdığı şiirler Mustafa Kemal’e ithafen yazılmıştır. Şiirlerde Mustafa Kemal’in bu milleti nasıl milletleşme sürecine tâbi tuttuğundan, eğitim, sosyal ve iktisadî alanlarda yapmış olduğu inkılaplardan övgüyle bahsederken; aydınından çobanına Türk Milletinin ilelebet Atatürk’e minnettar kalacağı ifade edilmiştir. Şiirlerde dikkati çeken bir başka husus da “Türklük” temasının üzerinde durulmuş olmasıdır. Atatürk’ün Harf İnkılâbını öven şiiri önemlidir:

Harflerimiz

Çocuktum şöyle böyle hatırlıyorum işte, Okumaya başladım küçücük bir mektebte Öğrendim ilk harfleri: “Elif, be, te, se, cim, ha” Fakat ötede vardı yirmi sekiz harf daha.

Çalıştım çabaladım geçti aradan yıllar; Bir şey öğrenemeden ağırdı başta kıllar. Cehalet yüz karası olmasaydı insana, Acırdım okumakla geçirdiğim zamana.

145 Ne çok bahtiyardırlar bugünün çocukları;

Yeni Türk harfleridir yazıp okudukları. Bu harf inkılabı en büyük inkılâptır; Bize düşen vazife terakkiye şitabtır. Bu inkılabı yaptı Mustafa Kemal; Milletin kalbindeki aşkı bulmasın zeval.

146

IX. BÖLÜM 9. SONUÇ VE ÖNERİLER

9.1 Sonuç

Kâzım Nami, birçok siyasal ve kültürel değişimin gerçekleştiği bir dönemde yaşamış ve birçok gelişmeye tanık olmuş önemli aydınlarımızdan biridir.

Kâzım Nami, hem Osmanlı hem de Cumhuriyet döneminde yaşamış ve Cumhuriyetin ilanıyla birlikte, Türk eğitim sistemini daha iyi bir duruma getirebilmek için Batı’nın eğitimini incelemiş ve Türk eğitim sisteminde uygulamıştır.

O, hiçbir zaman tutucu olmamış, yeniliklere açık kalmış, inkılâpçılık ilkesi doğrultusunda ülkede yaşamı ve eğitim sistemini çağdaşlaştırmıştır. Karma eğitimi savunmuştur.

Kâzım Nami’nin bütün hayatı yoğun bir çalışma temposu içinde geçmiştir. Asıl mesleği askerlik olduğu hâlde 3–4 okulda birden öğretmenlik yapmış, birçok dernek ve cemiyetin kurucu üyeliğini ya da başkanlığını yürütmüştür. Maarif Şûralarına ve Dil Kurultaylarına katılmıştır. Ayrıca çocuk piyesleri kaleme almış, edebiyatla uğraşmış, şiirler yazmış, Cumhuriyet, Son Posta ve Vakit gazetelerinde makaleler yayınlamıştır.

Zorunlu eğitimin 11 yıl olması görüşünü savunan Kâzım Nami, okul öncesi eğitimin üç yaşında başlamasını önerir ve Osmanlı’da ilk anasınıfının kurucusudur.

Maarif şuralarının hepsinde bulunmuş; Türk Dil Kurumunun bütün kurultaylarına çağrılmıştır.

147 “Yeni Kültür” adında aylık bir eğitim dergisi çıkarmıştır. Bu dergide eğitim, sosyoloji, edebiyat hakkında yazılar yazmıştır.

Öğretmen, çocuk ve gençlere her türlü sosyal hayatı öğreteceği için her zaman örnek olmalıdır. Öğretmen çocuk psikolojisi öğrenmeli ve bu konuyla ilgili çıkan yenilikleri yakından takip etmelidir. Meslekî bilgisini artırmak için okumalı, şahsî çalışmalar, seyahatler yapmalı, bilim adamlarıyla buluşup pedagoji konferanslarında bulunmalıdır.

İlkokullarda okuma becerisinin geliştirilememesinin ve ortaokullarda çocukların, ders kitaplarını düzgün bir şekilde okuyamamalarının sebebi, ilkokulda Türkçe dersine ve pedagojiye gereken önemin verilmeyişindendir. Bunun için Türkçe öğretmenleri, derslerini bir program dâhilinde işlemeli, basmakalıpçılıktan sakınarak kendi buluşlarıyla o yolları çoğaltmaya, genişletmeye çalışmalıdırlar.

Kâzım Nami’ye göre hazırlıksız bir edebiyat öğretilemez; edebiyat öğretimi ilkokuldan başlamalıdır. En kolay okuma kitapları bile edebî metinlerle süslenmelidir.

O, seçilen herhangi bir metotla dersin işlenmesine karşıdır. Usul derse göre değişebileceği gibi öğretmene, çevreye, ihtiyaca göre de değişebilir.

Ona göre ilk okuma – yazma öğretimine yazı ile başlanmalıdır. Çocuk okula başlamadan önce resim yapmaya heves eder. Önemli olan, bu çizgileri önce çocuğun ilgisini uyandıracak şekilde ortaya çıkarmak ve bu ilgiyi muntazam çizgiler oluşturacak şekilde uzatmaktır.

Kâzım Nami, dil bilgisi öğretiminin şu şekilde yapılmasını tavsiye eder: Kurallar metinlerden çıkarılmalı ve bulunan her kurala göre alıştırmalar yapılmalı, öğretmenler için düzenlenecek okuma kitaplarında, her parçanın sonunda metinden

148 çıkarılan kurallar, bütün ayrıntılarıyla verilmeli ve öğrencilerin eline bol bol alıştırma içeren kitaplar verilmelidir.

O, ilkokulda gramer öğretimini gerekli görmediği gibi, sezdirmeyi de uygun görmez. Dört ve beşinci sınıflarda çocukların yaşlarına ve yetiştirme gücüne uygun, uygulamalı gramer dersi öğretilmeli; bu derslerde çok fazla ayrıntıya inilmemelidir.

İnsanın, kendi dilinin gramerini iyi bilmesi, yalnızca kendi dilini doğru yazabilmesi için değil yabancı bir dili de öğrenebilmesi için son derece faydalıdır. Yabancı dil öğrenmek için o dilin gramerini öğrenmek gerekir. Bunun için de kendi gramerini iyi bilmek gerekir.

Çocuklara dil bilgisi kaidelerini öğretmenin asıl amacı doğru okuma – yazma becerisini geliştirmektir.

Kâzım Nami, iyi yazabilmek için çok okumak gerekir, görüşünü savunur. Kâzım Nami’nin “Türkçeyi Nasıl Öğretmeli” adlı eserinde kullandığı ilk okuma – yazma öğretim yöntemi, 1926 yılında hazırlanan “İlk Mekteplerin Müfredat Programında resmileşmiştir. Yazarın kullandığı bu cümle yöntemi, geliştirilerek 2005 yılına kadar kullanılmıştır.

Bu araştırmada varılan genel sonuç; önemli aydınlarımızdan biri olan Kâzım Nami Türk eğitim sisteminin çeşitli kademelerinde farklı görevlerde bulunarak eğitim sistemimiz ve Türkçe öğretimine büyük katkılarda bulunmasıdır. Savunduğu görüşleri bugün bile geçerliliğini kaybetmemiş ve kullanılmaktadır.

Araştırmada ele alınan alt problemlere yönelik varılan sonuçlar şunlardır: 1. Kâzım Nami’nin yaşadığı dönemden önce eğitim kurumlarında tam bir birlik yoktur. Sıbyan mektepleri, askerî mektepler, medreseler, azınlık ve yabancı okullar gibi farklı kurumlarda eğitim yapılmaktadır.

149 2. Kâzım Nami’nin yaşadığı dönemde eğitimin önemi kavranmış ve ana dili öğretiminde yeni yöntemler kullanılmaya başlanmıştır.

3. Kâzım Nami, Batı’nın eğitim sistemini bilinçli olarak incelemiş ve Türk eğitim sisteminde uygulamıştır.

4. Kâzım Nami, Cumhuriyet döneminde eğitimin birçok kademesinde görev almış ve Atatürk’ün takdirini kazanarak eğitim ve dil öğretimi hakkındaki görüşleriyle, dönemin eğitim ve ana dili öğretimi uygulamalarını etkilemiştir.

9.2 Öneriler

Çalışmanın tamamından elde edilen bilgilerin ışığında, önerilerimiz şunlardır:

1. Kâzım Nami’nin öğretmen yetiştirilmesi ve terbiye üzerine görüşleri daha derinlemesine araştırılmalıdır.

2. Kâzım Nami, ana sınıflarının Osmanlı döneminde ilk kurucusudur. Okul öncesi dönemle ilgili birçok çalışma yapmıştır. Yaptığı çalışmalardan günümüz modern eğitimi içerisinde faydalanılmalıdır.

3. Çocuk eğitimi ve pedagoji eğitimi üzerine görüşlerinden günümüz modern eğitimi içerisinde faydalanılmalıdır.

4. Kâzım Nami’nin eski harfli Türkçe ile yazmış olduğu eserler, Latin harflerine aktarılarak araştırmacı ve eğitimcilerin hizmetine sunulmalıdır.

KAYNAKÇA

AKYÜZ, Yahya. (2005). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.

AKYÜZ, Yahya. (1989). Türk Eğitim Tarihi, Ankara Ünv. Ankara: Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.

AYTEKİN, Halil. (1991). İttihat ve Terakki Yönetimi Eğitim Yönetimi, Ankara: Gazi Üniversitesi Basın Yayın Yüksekokulu Matbaası.

BANGUOĞLU, Tahsin. (2000). Türkçenin Grameri. Ankara: TDK Yayınları.

BAŞGÖZ, İlhan. (1995). Türkiye’nin Eğitim Çıkmazı ve Atatürk. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, Başbakanlık Basımevi.

BİLHAN, Saffet. (1988). Orta Asya Bilgin Türk Hükümdarlar Devletinde Eğitim- Bilim-Sanat. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.

BİLİM, Cahit Yalçın. (1998). Türkiye’de Çağdaş Eğitim Tarihi (1734 – 1876) Eskişehir: Anadolu Ünv. Yayınları.

BİNBAŞIOĞLU, Cavit. (1995). Türkiye’de Eğitim Bilimleri Tarihi. İstanbul: M.E.B. Yayınları.

BİNBAŞIOĞLU, Cavit. (2004). İlk Okuma ve Yazma Öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

BİNBAŞIOĞLU, Cavit. (1982). Eğitim Düşüncesi Tarihi. Ankara: Binbaşıoğlu Yayınevi.

151 COŞKUN, Eyyup. (2005). “İlköğretim Dördüncü ve Beşinci Sınıf Öğretmen ve Öğrencilerinin Yeni Türkçe Dersi Öğretim Proğramı’yla İlgili Görüşleri Üzerine Nitel Bir Araştırma”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. Kasım.

Cumhuriyet Dönemi Eğitimcileri, (1987). BAYMUR, Fuat, Ankara: UNESCO: Türkiye Millî Komisyonu.

ÇELENK, Süleyman. (2003). İlk-Okuma Yazma Programı ve Öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.

DEMİREL, Özcan, KAYA, Zeki. (2006). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Pegem A Yayıncılık.

DURU, Kâzım Nami. (1925). Türkçe Oku, Türkçe Yaz. İstanbul: Matbaa-i Amire. DURU, Kâzım Nami. (1931). Yeni Kültür. Sayı:39.

DURU, Kâzım Nami. (1932). Terbiyevî Yazılar. İstanbul: Matbaacılık ve Neşriyat Türk Anonim Şirketi.

DURU, Kâzım Nami. (1933). Türk Gramerine Yardımcı Kitap. İstanbul: Matbaacılık ve Neşriyat- Türk Anonim Şirketi.

DURU, Kâzım Nami. (1934). Muallimin Meslek Ahlakı. İstanbul: Devlet Matbaası. DURU, Kâzım Nami. (1935). Yavruma Diyişlerim. İstanbul: Türkiye Matbaası. DURU, Kâzım Nami. (1935). En Büyüğümüz İçin. Ankara: Ulus Basımevi. DURU, Kâzım Nami. (1936). Sosyolojinin Unsurları, İstanbul: Devlet Basımevi. DURU, Kâzım Nami. (1938A). Kemalist Rejimde Öğretim ve Eğitim. İstanbul: Kanaat Kitapevi.

152 DURU, Kâzım Nami. (1938B). Yeni Kültür. Sayı: 26

DURU, Kâzım Nami. (1939). Yeni Kültür. Sayı: 31

DURU, Kâzım Nami. (1339/1917). Çocuk Bahçesi Rehberi. İstanbul: Matbaa-i Amire.

DURU Kâzım Nami. (1941). Okulda Kendi Kendini İdare (Jean Piaget’ten çeviri). İstanbul: Maarif Matbaası.

DURU Kâzım Nami. (1942). “Bir Otodidakt” İlköğretim Dergisi. C.6 Sayı: 103-104- 105-108-115-120

DURU, Kâzım Nami. (1952). Hayat Bilgisi Şiirleri. İstanbul: Bir Yayınevi.

DURU, Kâzım Nami. (1957). İttihat ve Terakki Hatıralarım. İstanbul: Sucuoğlu Matbaası.

DURU, Kâzım Nami. (1958). Cumhuriyet Devri Hatıralarım. İstanbul: Sucuoğlu Matbaası.

DURU, Kâzım Nami. (2004). Türkçeyi Nasıl Öğretmeli? (Yayına Hazırlayan: Murat Özbay) Ankara: Kül Sanat Yayıncılık.

DÖNMEZ, N. B. ABİDOĞLU, Ü. DİNÇER, Ç. ERDEMİR, N. GÜMÜŞÇÜ, Ş. (1997). Okul Öncesi Dönemde Dil Gelişimi Etkinlikleri. Ankara: Sim Matbaacılık. ERGİN, Osman. (1943). Türkiye Maarif Tarihi, C. 5 İstanbul.

153 ERGÜN, Mustafa. (1996). II. Meşrutiyet Devrinde Eğitim Hareketleri (1908–1914) Ankara: Ocak Yayınları.

GÖKALP, Ziya. (1977). Türk Töresi. İstanbul: İnkılap Yayınları.

GÜNEŞ, Firdevs. (2000). Uygulamalı Okuma – Yazma Öğretimi. Ankara: Ocak Yayınları.

GÜNEŞ, İhsan. (2001). Türk Parlamento Tarihi: TBMM V. Dönem (1935-1939) II. C. Ankara: TBMM Basımevi Müdürlüğü.

GÜNGÖR, Erol. (1999). Tarihte Türkler. İstanbul: Ötüken Yayınları

KAFESOĞLU, İbrahim. (1997). Türk Milli Kültürü. İstanbul: Ötüken Yayınları. KANSU, Nafi Atuf. (1952). Pedagoji Tarihi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. KAZICI, Ziya. (2004). Osmanlı’da Eğitim ve Öğretim. İstanbul: Bilge Yayıncılık. KOÇER, H. Ali. (1983). “Atatürkçülük” Atatürkçü Düşünce Sistemi II. Kitap, Ankara.

KOÇER, Hasan Ali. (1987). Türkiye’de Modern Eğitimin Doğuşu (1773–1923) Ankara: Uzman Yayınları.

KODAMAN, Bayram. (1980). Abdülhamit Devri Eğitim Sistemi. İstanbul: Türk Tarih Kurumu Basımevi.

KOZ, M. Sabri, DOĞAN, Enfel. (2005). Terbiye ve Ta’lim-i Etfal Çocukların Eğitim ve Öğretimi, (Mehmet Nadir), İstanbul Erkek Liseliler Eğitim Vakfı: Boyut Yayın Grubu.

154 Millî Eğitim Dergisi. Kış (2006). Sayı, 169, Ankara.

ÖZBAY, Murat. (2006). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri II. Ankara: Öncü Basımevi.

ÖZKAN, Salih. (1997). Türk Eğitim Tarihi. Niğde: Tolunay Yayınları.

ŞAHBAZ, N. Kemal. (2005). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye’de İlkokuma ve Yazma Öğretimi. Ankara: G.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. (Basılmamış Doktora Tezi)

TAŞDEMİR, Mehmet. (2000). Eğitimde Planlama ve Değerlendirme. Ankara: Ocak Yayınları.

TEMİZYÜREK, F. ve BALCI, A. (2006). Cumhuriyet Dönemi İlköğretim Okulları Türkçe Programları. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

TURAL, Sadık. (1992). Sorularla Cevaplarla Kültür Edebiyat ve Dil. Ankara: Ecdad Yayınları.

TÜRK, Ercan. (1999). Türk Eğitim Sistemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

YEŞİLYAPRAK, Binnur. (2003). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.

155

EKLER