YÖNTEM
Bu bölümde araştırmanın modeli, araştırmanın yapılacağı evren ve örneklem, veri toplama araçları, verilerin toplanması ve toplanan verilerin analizinde takip edilecek aşamalar açıklanmıştır.
3.1 Araştırmanın Modeli
Bu araştırmada ilköğretim 1-4. Sınıf Türkçe ders kitaplarında kelime öğretimine yönelik planlamanın belirlenmesi ve kazanımlardan yola çıkarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu nedenle bu araştırma betimsel tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımıyla doküman incelenmesi yöntemi kullanılmıştır. İlköğretimde kullanılan Türkçe ders kitapları betimsel tarama tekniği kullanılarak incelenmiştir.
“Tarama modelleri, geçmişte ya da halen var olan bir durumu var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımıdır. Araştırmaya konu olan olay, birey ya da nesne, kendi koşulları içinde ve olduğu gibi tanımlanmaya çalışılır” (Karasar, 2011: 77).
Nitel araştırma gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerinin kullanıldığı, algıların ve olayların doğal ortamda gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konmasına yönelik nitel bir sürecin izlendiği araştırma olarak tanımlanır (Yıldırım ve Şimşek, 2011). Nitel araştırma orijinini betimsel analizden almaktadır. Nitel araştırmada özel bir durumdan genel bir sonuca ulaşmayı sağlayan tümevarımsal süreç esastır (Wiersma, 2000: 12). Doküman incelemesi, araştırılması hedeflenen olgu veya olaylar hakkında bilgi içeren yazılı materyallerin analizini kapsar (Yıldırım ve Şimşek, 2011). “Doküman incelemesi belli başlı beş aşamada yapılabilir: 1. Dokümanlara ulaşma, 2. Orijinalliğini kontrol etme, 3. Dokümanları anlama, 4. Veriyi analiz etme ve 5. Veriyi kullanma” (Foster, 1995, akt. Yıldırım ve Şimşek, 2011: 193).
Yukarıda belirtilen aşamalardan ilk üç madde verilerin toplanması; verinin analiz edilmesi ve kullanılması aşamaları ise veri analizi bölümünde ayrıca açıklanmıştır.
3.2. Çalışma materyali
Bu araştırmada çalışmanın materyali olarak; Türkçe ders kitaplarında kelime öğretimine yönelik planlamanın niteliğini ve en güncel uygulamalarını belirlemek için araştırmanın yapıldığı 2011- 2012 eğitim-öğretim yılında Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu’nca, İlköğretim I. kademede, Türkçe dersi kitabı olarak kabul edilen MEB yayınlarının 1, 2, 3 ve 4. sınıf ders kitapları belirlenmiştir.
Araştırmada ana materyal olan ders kitaplarının piyasada pek çok yayın tarafından basıldığı ve farklı örneklerinin bulunduğu bilinmektedir. Doküman incelemesine dayalı araştırmalarda, tüm doküman verisinin bir bütün olarak analize konu olması mümkün olmayabilir. Bu nedenle, çoğu zaman araştırmacıların eldeki veri setinin içinden bir örneklem oluşturmaya çalışması bilinen bir gerçektir (Yıldırım ve Şimşek, 2011). Bundan yola çıkılarak araştırmanın veri kaynağı olan ders kitaplarının MEB yayınlarından tercih edilmesine karar verilmiştir. Bu seçimde dokümanın ulaştığı coğrafyanın büyüklüğü ve bu kitapları okuyan öğrenci sayısının diğer yayınlara göre çok daha fazla olması, ayrıca bu konuda diğer bütün kaynaklara temel teşkil etmesi dokümanın belirlenmesinde etkili olan bir diğer unsurdur.
3.3. Verilerin Toplanması
Bu araştırmada veri toplama yöntemi olarak literatür tarama ve doküman inceleme yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmaya katkı sağlayacak ve ilgili alanda yapılan çalışmalara ulaşabilmek için literatür tarama yoluna gidilmiştir.
“Doküman incelemesi, araştırılması hedeflenen olgu veya olaylar hakkında bilgi içeren yazılı materyallerin analizini kapsar. Nitel araştırmalarda doküman incelemesi tek başına bir veri toplama yöntemi olarak kullanılabilir. Hangi dokümanların önemli olduğu ve veri kaynağı olarak kullanılabileceği araştırma problemi ile yakından ilgilidir”(Şimşek ve Yıldırım, 2011: 188).
Bu bilgiden yola çıkarak Türkçe ders kitaplarında kelime öğretimine yönelik planlamanın niteliğini ve en güncel uygulamaları belirlemek amacıyla yola çıkan ve nitel bir yaklaşımın benimsendiği araştırmamızda, araştırmanın yapıldığı 2012-2013 eğitim-öğretim yılında Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu’nca, İlköğretim I. Kademede Türkçe ders kitabı olarak kabul edilen MEB yayınlarının 1, 2, 3 ve 4. sınıf ders kitapları veri kaynağı olarak kullanılmıştır; veriler bu kaynaklardan doküman incelemesi metoduyla toplanmıştır.
Doküman incelemesi belli başlı beş aşamada gerçekleştirilmektedir. Bunlardan verilerin toplanması ile ilgili ilk üç aşama aşağıda belirtilmiştir.
Dokümanlara ulaşılması: Bu araştırmada amaçlar doğrultusunda ihtiyaç olan dokümanlar ders kitapları, öğrenci çalışma kitapları ve öğretmen kılavuz kitaplarıdır. Bu kaynaklar ilköğretim okullarından temin edilmiştir. Bu süreci, araştırmacının öğretmen olmasın olumlu bir şekilde etkilemiştir.
Dokümanların orijinalliğini kontrol edilmesi: Her doküman incelemesinde farklı yollarla belirli dokümanlara ulaşan araştırmacı, ulaştığı dokümanların özgün olup olmadığını kontrol etmelidir (Yıldırım ve Şimşek, 2011: 195). Bu konuda dokümanların kapsadığı verinin araştırmanın konusu ve amaçlarına uygunluğu, birincil kaynak niteliğinde olup olmaması, dokümanın asıllarının aynı olması, herhangi bir şekilde üzerinde değiştirme yapılmış olmaması, kim veya kimler tarafından geliştirildiğinin veya kaleme alındığının belirli olması, dokümanı geliştirenler veya kaleme alanların ilgili kurum veya kuruluşta yasal olarak görevli olup olmaması dikkatle cevaplanması gereken sorulardandır. Araştırmamızda ulaştığımız dokümanların geçerliği ve güvenirliği sağlanmış ve kullanım için yasal izinlerin verilmiş olduğundan dolayı bu kaynakların orijinalliği tamdır ve geçerlidir.
Dokümanların anlaşılması: Sadece dokümanlara dayalı olarak gerçekleştirilecek olan araştırmalarda bu dokümanların araştırmacı veya araştırmacılar tarafından belirli bir sistem içinde ve birbirleriyle karşılaştırmalı olarak incelenmesi gerekmektedir (Yıldırım ve Şimşek, 2011). Çalışmamızda yararlandığımız ders ve öğrenci çalışma kitapları, öğretmen kılavuz kitapları ve öğretim programları belirli bir plana göre incelenmiştir.
Bu kitaplardan her biri hazırlanırken ölçme değerlendirme uzmanlarından yararlanılmış ve yararlanılan uzmanların isimleri belirtilmiştir. Ayrıca her bir kitabın içinde aynı zamanda öğrenci çalışma kitabı yer almaktadır ve her birinin öğretmen kılavuz kitabı mevcuttur. Kitaplar farklı kaynaklardan alınmış ve kitap yazarları tarafından yazılmış çeşitli türlerdeki metinlerin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuştur. Her sınıf düzeyindeki kitapta sekiz tema yer almakta olup her temada ikisi serbest olmak üzere toplam beş okumu metni yer almaktadır. Dolayısıyla ders kitabında 32 metin bulunmaktadır. Metinler Türkçe Dersi Öğretim Programı’na uygun olarak “öyküleyici, bilgilendirici ve şiir” türünde verilmiştir. Seçiminde öğrenci seviyesine, kazanımlara, tema içeriklerine ve Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda ifade edilen diğer hususlara dikkat edilmiştir. Metinlerin görselleri, görsel tasarımcılar tarafından öğrencilerin pedagojik özellikleri dikkate alınarak hazırlanmıştır
(MEB, 2011). Öğrenci Çalışma Kitabı sekiz temada yer alan metinlerin etkinliklerini kapsamaktadır. Her tema sonunda tema değerlendirmesi yer almaktadır (MEB, 2011a).
İlköğretim birinci sınıf Türkçe kitabı iki kitap setinden oluşmaktadır. İki dönem için 1. ve 2. kitaplar vardır. 1. ve 2. kitap dörder tema olmak üzere toplam sekiz temadan oluşmaktadır. Her bir dönemin kitabı ders ve öğrenci çalışma kitabından oluşmaktadır.
İlköğretim ikinci sınıf Türkçe kitabı 1. ve 2. dönem için ayrı ayrı iki kitaptan oluşmaktadır. 1. kitap toplam dört, 2. kitap toplam dört temadan oluşmaktadır. Her bir kitabın ders ve öğrenci çalışma kitabı bir aradadır.
İlköğretim üçüncü sınıf Türkçe ders kitabı her bir dönem için ayrı olmak üzere toplam iki kitaptan oluşmaktadır. Her bir kitabın içinde dört tema bulunmaktadır. 1. ve 2. kitap ders ve öğrenci çalışma kitabından oluşmaktadır.
İlköğretim dördüncü sınıf Türkçe kitabı iki kitaptan oluşmaktadır. 1. kitap öğrenci ders kitabı, 2. kitap ise öğrenci çalışma kitabıdır. Kitap toplam sekiz temadan oluşmaktadır.
3. 4. Verilerin Analizi
Çalışmada var olan uygulamanın betimlenmesi amaçlandığından mevcut durum tespiti yapılmıştır. Bu sebeple ulaşılan ders kitapları ve öğrenci çalışma kitaplarının her bir alt amaç doğrultusunda analizi gerçekleştirilmiştir.
Doküman incelemesi yönteminin daha önce belirtilen aşamalarından olan verilerin analiz edilmesi basamakları aşağıda belirtilmiştir:
Verilerin analiz edilmesi: Araştırmamızda yararlandığımız dokümanlar tek başına araştırmanın veri setini oluşturduğu için araştırmanın amacına göre sistemli bir içerik analizine tabi tutulmuştur. Dokümanlar Yıldırım ve Şimşek’in (2011) belirtmiş olduğu şu dört aşamada analiz edilmiştir: Analize konu olan veriden örneklem seçme, kategorilerin geliştirilmesi, analiz biriminin saptanması ve sayısallaştırılması (s. 197).
Verilerin kullanılması: Dokümanların bir araştırmada kısmen veya tamamen kullanılmasından, belirli kurum ve kişilerin zarar görebileceği veya çıkar sağlayabileceği, bu konularda birtakım gizliliğin korunması ve araştırma sonuçlarının paylaşılabilirliği gibi konularda araştırmacı tarafından etik kurallar çerçevesinde dikkat edilmesi gerekmektedir(Yıldırım ve Şimşek, 2011). Araştırmamızda MEB yayınlarından çıkan ders kitapları ve bu kitaplarda yer alan metinler veri kaynağını oluşturmuş ve kamuya açık ve
erişilebilir kaynaklardan bu dokümanlara ulaşılmıştır. Zaten okutulmakta olan ders kitapları hakkında herhangi etik dışı bir yorum ve davranışa araştırma süresince ve sonunda yer verilmemiş, kişi ve kurumlara yönelik olumsuz ifadeler kullanılmamıştır. Araştırmada verilerin kullanılmasında bütün bu süreç gözetilmiştir.
Ulaşılan dokümanlar tek başına araştırmanın veri setini oluşturduğu için araştırmanın amacına göre sistemli bir içerik analizine tabi tutulmuştur. Dokümanlar Yıldırım ve Şimşek’in (2011) belirttiği şu dört aşamada analiz edilmiştir: analize konu olan veriden örneklem seçme, kategorilerin geliştirilmesi, analiz biriminin saptanması ve sayısallaştırılması (s. 197). Bu süreçte sırasıyla analize konu olan veriden örneklem seçilir, kategoriler geliştirilir, analiz birimi saptanır ve son olarak sayısallaştırmaya gidilir (Yıldırım ve Şimşek, 2011).
Araştırmacı araştırmasına başlamadan önce, alandaki kuramlardan yola çıkarak veya kendi geliştirdiği kategoriler yoluyla işe başlayabilir. Bu durumda, kategoriler önceden oluşturulmuştur ve araştırmanın amacını yansıtmaktadır. Bu kategoriler veya temalar, yapılacak doküman analizinin de temel kategorileri olacaktır (Yıldırım ve Şimşek, 2011: 198). Bu amaçla araştırmanın veri kaynağını oluşturan öğrenci ders ve çalışma kitaplarındaki metinlerde geçen ve araştırmanın amaçları doğrultusunda tespit edilecek kelimelerin belirlenmesi ve analizi süreci araştırmacı tarafından beş kategoride gerçekleştirilmiştir.
Araştırmanın amacına bağlı olarak analiz birimi: birinci, ikinci ve üçüncü kategoride anahtar sözcükler; dördüncü kategoride temalar; beşinci kategoride ise sınıf düzeyi olarak belirlenmiştir.
İlk aşamada her bir sınıf için belirtilmiş temalara ait metinlere ulaşılmış ve her bir metnin çalışma kitabı etkinliklerinde anahtar kavramları olarak belirtilmiş ve anahtar kavramlar dışında çalışma kitabındaki etkinliklerde yer verilen, kelimelerin çağrıştırdığını yazma adlı kelime haritası etkinliklerinde vurgulanan kelimeler belirlenmiştir. Bu şekilde her bir sınıf için hedeflenen kelimelere ulaşılmış, sayımı yapılmış ve çalışma kitabı anahtar kelimeleri havuzunda toplanmıştır.
Türkçe dersi öğrenme-öğretme süreci metin işleme basamakları “hazırlık, anlama, metin aracılığıyla öğrenme, kendini ifade etme ve ölçme değerlendirme” aşamalarından oluşmaktadır. İlköğretim öğrencilerinin kelime hazinelerinin arttırılması için Türkçe ders kitaplarındaki temalarda yer alan metin işleme basamaklarında, “anlamı bilinmeyen kelimelerle çalışma”, “anahtar kelimelerle çalışma”, ve “söz varlığını kullanma” başlıklarıyla yeni sözcük öğrenme çalışmalarına yer verilmektedir. Bu yeni öğrenilen kelimelerin öğrencilerin söz dağarcıklarına katılıp katılmadığını ya da hangi oranda öğrenildiğini
belirlemek önemlidir. Çünkü bir sözcüğü biliyor ve tanıyor olmaktan çok, bu sözcüğü doğru ve etkili bir şekilde kullanmak daha önemli bir özelliktir. Biz araştırmamızda metin işleme basamaklarında yer verilen sözcük öğrenme aşamalarından biri olan “anahtar kelimelerle çalışma” bölümünü esas aldık. Zira metin ile ilgili kelimeleri bu bölüm içermektedir. “Anlamı bilinmeyen kelimelerle çalışma” adı verilmiş olan bölümde kelimeler tamamen öğrenciye bırakılmıştır ve ilgili etkinlikler öğrenci çalışma kitabında doldurulmak üzere boş bırakılmıştır. Bir diğer bölüm olan “söz varlığını kullanma” etkinlikleri için ise öğretmen kılavuz kitabında şu ifadelere yer verilmiştir: “Öğrencilerin kelimeleri yerinde ve anlamına uygun kullanmalarına özen gösteriniz. Ayrıca onları yeni öğrendikleri kelimeleri kullanmaya özendiriniz. Yeni öğrendikleri kelimelerle cümleler kurdurunuz” (MEB, 2011b: 110). Bu ifadelerden de anlaşılacağı üzere bu basamak(söz varlığını kullanma) yeni öğrenilecek kelimelerin kullanımına yöneliktir. Ayrıca bu bölümde dil bilgisi çalışmaları da yapılabilmektedir. Çalışmamız metinlerde öğretilmesi hedeflenen kelimeler ile ilgilendiği için, bu bölümde dil bilgisini kurallarını sezdirme amaçlı verilen kelimeler yani bu bölüm tamamen araştırmamıza dâhil edilmemiştir.
İkinci aşamada her bir sınıfın düzeyinde önceden belirlenmiş anahtar kavramlardan yola çıkılarak hedeflenen kelimelerin belirlenmiş ve bu kelimelerin sayımı yapılmıştır.
Üçüncü aşamada, anahtar kelimelerin ve çalışma kitaplarındaki etkinliklerde geçen kelimelerin metinlerde geçip geçmediğine bakılmış ve bu amaçla anahtar kavram olup aynı zamanda metinde geçen kelimeler belirlenerek “metin anahtar kelimeler havuzu” nda toplanmıştır. Dördüncü aşamada, üçüncü aşamada elde edilen metinde geçen anahtar kelimeleri her bir tema için ayrı ayrı tespit edilerek tablolaştırılıp temalar arası kelimelerin hangi oranda tekrar ettiği belirlenmiştir. Beşinci aşamada, metinde geçen anahtar kelimeler her bir sınıf için tablolaştırılmış ve her sınıfta bu kelimelerin hangi oranda tekrar ettiği tespit edilmiştir. Altıncı aşamada her sınıf düzeyinde yer alan farklı kelimeler tespit edilmiştir.
Son aşamada bütün kelime havuzlarında toplanan kelimelere bakılıp ders kitaplarındaki kelime öğretimine yönelik planlamanın varlığı, Türkçe dersi öğretim programının kelime öğretimine yönelik kazanımlarından yola çıkarak değerlendirilmiştir. Bütün bu aşamalarda elde edilen veriler, saptanan kategoriler ve analiz birimleri doğrultusunda içerik analizine tabi tutulmuş ve sonuçlar düzyazı şeklinde ve tablolar halinde rapor edilmiştir. Çalışmaya her bir sınıf düzeyinde kitaplarda yer alan metinlerden serbest okuma metinleri ve dinleme metinleri dışındaki bütün metinler dâhil edilmiştir. Belirtilen süreç aşağıda tablo halinde gösterilmiştir:
Tablo 4
Verilerin Toplanması ve Analizi
Aşamalar
Yapılan Çalışmalar
I. Aşama
Her sınıf düzeyine temalarda yer verilen metinlerin belirlenmesi
Her metnin öğrenci çalışma kitabında bulunan anahtar kavramları ve etkinliklerde geçen kelimelerin belirlenmesi
Çalışma kitabı anahtar kelimeler havuzunun oluşturulması
II. Aşama
Her bir sınıfın düzeyinde önceden belirlenmiş anahtar kavramlardan yola çıkılarak hedeflenen kelimelerin belirlenmesi ve bu kelimelerin sayımının yapılması
III. Aşama Anahtar kelimelerin ve etkinliklerde geçen kelimelerin metinlerden tespit edilmesi
Metin anahtar kelimeler havuzunun oluşturulması
IV. Aşama Çalışma kitabı anahtar kelimeleri havuzundan yola çıkarak her bir sınıf düzeyinde temalar arası kelimelerin sayısal dağılımına bakılması
V. Aşama
Çalışma kitabı anahtar kelime havuzu ve metin anahtar kelime havuzundan yola çıkarak temalar arasında tekrar eden kelimelerin belirlenmesi
VI. Aşama
Çalışma kitabı anahtar kelime havuzu ve metin anahtar kelime havuzundan yola çıkarak sınıflar arasında tekrar eden kelimelerin belirlenmesi.
Sınıflar arası tekrarlayan kelimeler havuzunun oluşturulması VII. Aşama Her sınıf düzeyinde bulunan farklı kelimelerin belirlenmesi
VIII. Aşama
Oluşturulan bütün kelime havuzlarına bakılarak planlamanın varlığı ve niteliğinin ölçüt kazanımlardan yola çıkarak değerlendirilmesi
4. BÖLÜM
BULGULAR VE YORUM 4.1. MEB Yayınları Ders Kitaplarında Genel Durum
Milli Eğitim Bakanlığınca hazırlanan 1. Sınıflara ait Türkçe ders kitabı R. Demiroğlu, E. Gökahmetoğlu tarafından yazılmıştır. Bu kitap, MEB Talim ve Terbiye Kurulunun 17.12.2009 tarih ve 241 sayılı kararı ile ders kitabı olarak kabul edilmiştir. Kitap içeriğinde birinci ve ikinci dönem okutulmak üzere 4’er temadan toplam sekiz tema vardır. Okuma metinlerine ikinci dönem okutulan 2. Kitapta yer verilmiştir. Öğrenci ders ve çalışma kitabı bir aradadır ve iki adettir.
Milli Eğitim Bakanlığınca hazırlanan 2. Sınıflara ait Türkçe ders ve öğrenci çalışma kitabı Serdar Arhan ve Seçil Coşkun tarafından yazılmıştır. Bu kitap, MEB Talim ve Terbiye Kurulu’nun 18.12.2009 tarih ve 294 sayılı kararı ile ders kitabı olarak kabul edilmiştir. Öğrenci ders ve çalışma kitabı bir aradadır ve birinci ve ikinci dönem okutulmak üzere iki adettir.
Milli Eğitim Bakanlığınca hazırlanan 3. Sınıflara ait Türkçe ders ve öğrenci çalışma kitabı Güngör Aydın ve Tuncay Demirel tarafından yazılmıştır. Bu kitap, MEB Talim ve Terbiye Kurulu’nun 17.12.2009 tarih ve 252 sayılı kararı ile ders kitabı olarak kabul edilmiştir. 3. Sınıflarda ders ve çalışma kitabı ayrı ayrı değil tek bir kitap halinde ve birinci ve ikinci dönem okutulmak üzere iki adettir.
Editörlüğünü Prof. Dr. Hayati Akyol’ un yaptığı Milli Eğitim Bakanlığınca hazırlanan 4. Sınıflara ait Türkçe ders kitabı İbrahim Gültekin ve Ayten Zehra Pekdemir tarafından yazılmıştır. Bu kitap, MEB Talim ve Terbiye Kurulu’nun 17.12.2009 tarih ve 250 sayılı kararı ile ders kitabı olarak kabul edilmiştir. 4. Sınıfta öğrenci ders ve çalışma kitabı ayrı ayrıdır. Türkçe dersi öğrenci çalışma kitabı İbrahim Gültekin ve Ayten Zehra Pekdemir tarafından yazılmış ve aynı tarih ve sayı ile çalışma kitabı olarak kabul edilmiştir.
İlköğretim 1, 2, 3. ve 4. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metin sayıları, bu metinler için çalışma kitaplarındaki etkinliklerden derlediğimiz ve hedeflenen kelimeler
olarak varsaydığımız anahtar kelimeler ve metinlerde geçen anahtar kelimeler aşağıda tabloda belirtilmiştir.
Tablo 5
Sınıf Düzeylerine Göre Tema ve Metin Sayıları
Sınıf Düzeyi Tema Sayısı Metin sayısı ve türleri Dinleme, hikâye edici
ve şiir Dinleme Serbest okuma
1 8 12 4 4
2 8 32 - 16
3 8 24 8 16
4 8 26 6 16
Tablo 5’te görüldüğü gibi 1. Sınıfta tema sayısı 8, 12 bilgilendirici, hikâye edici ve şiir türünde metin, 4 adet dinleme metni ve 4 adet serbest okuma metni bulunmaktadır. 2. sınıfta 8 temada toplam 32 adet hikâye edici, bilgilendirici ve şiir türünde metin, 16 adet serbest okuma metni bulunmakta, dinleme metni bulunmamaktadır. 3. Sınıf düzeyinde 8 temada toplam 24 adet bilgilendirici, hikâye edici ve şiir türünde metin bulunmakta 8 adet dinleme ve 16 adet serbest okuma metni bulunmaktadır. 4. Sınıfta ise 8 temada toplam 26 adet bilgilendirici, şiir ve hikâye edici metin, 6 adet dinleme metni ve 16 adet serbest okuma metni bulunmaktadır.
Tablo 6
Sınıf Düzeyinde Çalışma Kitabı Anahtar Kelimeleri(hedeflenen kelimeler) Sayıları
Sınıf Düzeyi Hedeflenen Kelime Sayısı H.K.S)
1 63
2 266
3 191
4 225
Tablo 6’da görüldüğü gibi hedeflenen kelime sayıları sınıf düzeylerine göre farklılık göstermektedir.
Tablo 7
Sınıf Düzeyinde Metin Anahtar Kelime Sayıları
Sınıf Düzeyi Metin Anahtar Kelime Sayısı (M.A.K.S.)
1 21
2 91
3 93
4 100
Tablo 7’de görüldüğü gibi sınıf düzeylerine göre metin anahtar kelime sayıları değişiklik göstermektedir.
Tablo 8
Sınıf Düzeylerinde Hedeflenen Kelimeler ve Metin Anahtar Kelime Sayıları
Sınıf Düzeyi H. K. S. M. A. K. S. %
1 63 21 33
2 266 91 34
3 188 93 49
4 225 100 44
Tablo 8’de görüldüğü gibi 1. Sınıf düzeyinde hedeflenen kelime sayısı 63, metinde geçen hedeflene kelime sayısı, 21’ dir. 2. Sınıf düzeyinde hedeflenen kelimelerden %34’ ü metinlerde geçmektedir. 3. Sınıfta hedeflenen 188 kelimeden %49’ u metinlerde gözlenmiştir. 4. Sınıfta ise 225 hedef kelimeden 100 tanesi metinlerde bulunmuştur.
Araştırmamızın birinci aşamasında her bir sınıf düzeyinde temalarda yer verilen metinler belirlenmiş ve bu metinler içerisinden serbest okuma metinleri ve dinleme metinleri çalışma kitaplarında etkinlikleri olmadığı için çıkarılmıştır. Kalan her bir metnin öğrenci çalışma kitabında bulunan etkinliklerine bakılarak anahtar kelimeler tespit edilmiş, listelenerek sayımları gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın 1. alt problemine yönelik bulgular anahtar kelimeler havuzunu oluşturmuştur.
4.2. İlköğretim 1-5. sınıf Türkçe öğrenci çalışma kitaplarında yer alan etkinliklerde her metin için belirlenen kelimeler nelerdir? Sorusuna ilişkin bulgular:
Tablo 9
Öğrenci Çalışma Kitabı Etkinliklerinde Her Metin İçin Belirlenen Kelimeler
1. Sınıf Anahtar Kelimeler Havuzu 1. ağaç(2) 2. asker 3. astronot 4. ay 5. babaanne 6. basit 7. basketbol 8. bayram 9. bisiklet 10. bulut 11. buz pateni 12. çıkmak 13. çiçek(2) 14. çocuk(2) 15. çok 16. deniz 17. dünya 18. dünya 19. eğlenmek 20. fare 21. fil 22. futbol 23. gökkuşağı 24. gökyüzü 25. göl 26. güneş(3) 27. günlük 28. güzel 29. halter 30. horoz 31. ırmak 32. kafes 33. kış 34. kirpi 35. kuş 36. küçük 37. masal 38. meyve 39. orman 40. oyun 41. pencere 42. radyo 43. roket 44. sağlık 45. satranç 46. sebze 47. sincap 48. şenlik(2) 49. tavşan 50. tenis 51. ulus 52. uzay 53. uzun atlama 54. var 55. yaşam 56. yıldız 57. yüzme
2. Sınıf Anahtar Kelimeler Havuzu 1. acı 2. açmak 3. açı 4. ad 5. ada 6. aile 7. ak 8. al(3) 9. ana 10. anne 11. arı 12. arkadaş 13. armağan 14. at 15. Atatürk 16. ay 17. ayakkabı 18. aydınlık 19. az 20. aza 21. bahçevan
22. bakkal 23. bal(2) 24. bale 25. balık 26. basketbol 27. baş(2) 28. başlamak 29. batmak 30. bebek 31. beceri 32. ben 33. beslenmek 34. beyaz(3) 35. biber