Avrupa Konseyi Çalışmaları

Avrupa Konseyinin çalışmalarıyla seyirci şiddeti ile ilgili kabul edilen en önemli metin Avrupa Sözleşmesidir. Avrupa Sözleşmesinde yer alan hüküm ve ilkeler, bu sözleşmeye katılan ülkelerin iç hukuklarından bir parçayı oluşturmaktadır.

Avrupa Konseyinin bir diğer çalışması ise Daimi komitenin çalışmalarıdır. Daimi Komite, Avrupa Sözleşmesi doğrultusunda alınacak önlemlerle ilgili önerilerde bulunmakta ve yapılan değişiklikleri incelemektedir (Sayın, 2005: 34).

2.2.6.1. Avrupa Sözleşmesi

Avrupa Birliği’ne üye devletler, 1985’te yayımlanan Avrupa Sözleşmesinden önce sporda şiddetin önlenmesiyle ilgili 1984’te Avrupa Konseyi tarafından hazırlanan bir Tavsiye Kararı ve bir İlke Kararı kabul edilmiştir (Sayın, 2005: 35).

Tavsiye Kararında, şiddetin spor imajına zarar verdiği, seyircileri cesaretsizleştirerek spora olan ilgilerinin azalmasına ve böylece spora katılımın azalmasına neden olduğu belirtilmiştir. Ayrıca, şiddet eylemleri sırasında kullanılabilecek cisimlerin karşılaşma alanlarına sokulmasının yasaklanmasının gerekli olduğu belirtilmiştir. Üye Devletler, şiddet eylemini gerçekleştiren seyircilere karşı, gerçekleştirdikleri fiilin ağırlığıyla orantılı ve caydırıcılık teşkil eden yaptırımlar uygulanmasını garantilemek amacıyla uygun mevzuatı uygulamaya, yoksa da bu mevzuatı oluşturmaya çağırılmışlardır. Ancak bir sene sonra Heysel trajedisi meydana gelmiştir. Bunun sonucunda, sportif karşılaşmalarda, özellikle de futbol maçlarında, seyircilerin şiddet ve taşkınlıklarının önlenmesi, kontrol altına alınması, bunun için uluslararası işbirliğiyle hareket edilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, 19.08.1985’te “Sportif Karşılaşmalarda ve Özellikle Futbol Maçlarında Seyircilerin Şiddet ve Taşkınlıklarına Dair Avrupa Sözleşmesi” imzalanmıştır. Türkiye bu sözleşmeyi, 26.08.1990’te Resmi Gazete’de yayımlanan bir kanunla onaylamıştır (Sayın, 2005: 35).

Sözleşmenin amacı, üye devletler arasındaki sportif karşılaşmalarda, özellikle de futbol maçlarında, seyircilerin gerçekleştirdikleri şiddet ve taşkınlıklara önlem almak için iş birliği oluşturmaya çalışmaktır. Bu konuyla ilgili, Antalya’da 3-4 Ekim 2002’de “Uluslararası Sprint Semineri” yapılmıştır. Seminerin sonuç belgesi şu şekildedir:

 Seyircinin şiddet içerikli eylemleriyle ilgili suç tanımını yapan, uygun görülen cezaları belirleyen hukuksal düzenlemeler yapılmalıdır,

 Kamu görevlilerinin görevleri ve yetkileri net olarak belirtilmelidir; spor kulüpleri ve ilgili kuruluşlar sorumluluklarının farkına varmalı ve stadın güvenliğini sağlamalıdır; stat içindeki polis varlığı sınırlandırılmalıdır,  Kulüp, seyirci vb. nin görev ve hakları açıkça tanımlanmalıdır,

 Kulüplerin yönetimiyle ve finansman kaynaklarıyla ilgili denetime açık yasal düzenleme yapılmalıdır.

 Bilet satış ve dağıtımı düzenlenmelidir ve şu konulara uyulmalıdır,  Tribündeki koltukların sayısı aşılmamalıdır,

 Rakip taraftarlar ayırılmalıdır,

 Karaborsa bilet satışıyla mücadele edilmelidir,

 İlgililerin görev paylaşımı sağlıklı şekilde olmalıdır (Şanlı, 2014: 57). 2.2.6.2. Daimi Komite’nin Tavsiye Kararları

1985 tarihli Avrupa Sözleşmesi’nin önemli görüldüğünün en büyük kanıtı, sözleşmenin uygulanmasını kontrol etmekle görevli olan Daimi Komite’nin kurulmuş olmasıdır. Daimi Komite, Avrupa Sözleşmesi’nin amaçları ışığında alınacak önlemlerle ilgili taraflara tavsiye vermekte, etkisini artıracak öneriler yapmakta, Avrupa Sözleşmesi’nde gerekli görülebilecek değişiklikleri incelemekte, ilgili spor örgütleri ile karşılıklı olarak danışmalarda bulunmaktadır. (Sözleşmenin 9. Maddesi) Sözleşmeye taraf devletler, Daimi Komite’nin tavsiyelerini ancak ülkelerindeki hukuki mevzuat çerçevesinde uygularlar. Ayrıca Komite’nin kararlarına uyulması yönünde bir yükümlülük de söz konusu değildir. Ancak bu tavsiyeler, sorunun özünün anlaşılmasında ve çözümün belirlenmesinde büyük bir rol oynamaktadır (Sayın, 2005: 38).

Tavsiyelerdeki yönlendirici prensipler Avrupa Sözleşmesi’nin: · "Taraflar; (...) bu sözleşmenin _artlarını yerine getirmek için, kendi anayasal hükümlerinin sınırları dâhilinde gerekli önlemleri almayı taahhüt ederler." diyen 1. Maddesi ile

· “Taraflar; (...) spor örgütlerinin ve spor kulüplerinin ve gerektiğinde stadyum sahiplerinin ve kamu otoritelerinin; stadyumların çevresinde ve içinde meydana gelen şiddet ve taşkınlıkları önlemek veya kontrol altında tutmak için, iç hukukta belirlenmiş olan yetkileri kapsamında

‘somut önlemler’ almalarını sağlamaya çalışırlar” diyen, 3. Maddenin IV.f. Hükmü göz önünde bulundurularak yorumlanmalıdır.

Daimi Komitenin kuruluşundan itibaren aldığı tavsiye kararı konuları şunlardır:  Alkol satışı ve alkol tüketimi,

 Seyircinin üstünün aranması,  Polisle iş birliği içinde olunması,

 Gözlemci polislerin danışma hizmetleri,  Bilet satışı,

 Kuralları ihlal eden taraftarların teşhis edilmesi ve yapılacak işlemler,  Stadyumlarda güvenliğin güçlendirilmesi,

 Uluslararası iş birliğinin yapılması,

 Futbol karşılaşmalarının organizatörleri ile polislerin alacakları tedbirler ve kontrol listeleri,

 Yüksek risk teşkil eden spor karşılamalarında organizatörler ile polislerin alacakları tedbirler ve kontrol listesi,

 Yüksek risk teşkil eden spor karşılamalarında farklı ülkeler arasındaki polis istihbaratında standart yöntemlerin kullanılması,

 Stadyumda steward’ların kullanılması,  Stadyumlardaki parmaklıkların kaldırılması,

 2000’de Avrupa Futbol Şampiyonasında bilgilerin alışverişi, kurallara uymayanların teşhis edilmesi ve yapılacak işlemler,

 Irkçılığın, yabancı ülke düşmanlığının ve hoşgörüsüzlüğün önlenmesi,  Uluslararası futbol karşılaşmalarında bilet satışı,

 Sporda şiddetin önüne geçilmesinde eğitici ve sosyal tedbirlerin rolü, Görüldüğü üzere sözü edilen tavsiye kararlar birçok konuyu kapsamaktadır. Daimi Komite’nin tavsiyeleri, iş birliği halinde olduğu FIFA98 ve UEFA99’un kural ve kriterleri ile uyumludur. Ayrıca, Daimi Komite tavsiyelerinde eğitici ve sosyal tedbirlere, özellikle taraftarların “fan coaching” sistemi ile eğitilmesi ve izlenmesine önem verilmektedir. Futbol karşılaşmalarında ve riskli sportif karşılaşmalarda denetim listesi kullanımına önem veren ve yukarıda sözü geçen tavsiye kararlarına dikkat çekmek gerekmektedir. Sözü geçen tavsiye kararlarındaki standart denetim listesi; oyuncuların ve seyircilerin güvenliğini sağlamak için futbol maçları esnasında adım adım izlenecek tam ve eksiksiz bir prosedürdür. Bu liste, Avrupa Sözleşmesi’nde bulunan genel ilkelerin uygulanmasıyla ilgili birçok ayrıntılı hususu kapsamaktadır. Ayrıca bu liste, futbol maçlarının güvenli bir şekilde gerçekleşmesini sağlayan kamu makamlarının ve bağımsız spor örgütlerin sorumluluklarının dağılımını da belirtmektedir. Daimi Komite’nin 1997’deki toplantısında, riskli sportif karşılaşmalarda polislerin bilgi alışverişi için standartlaştırılmış formül derlemesinin kullanılması hakkında “T-RV/97/1 sayılı Tavsiye Kararı” kabul edilmiştir. Bu Tavsiye

Kararları; 28.01.1981’de imzalanan “Kişisel Nitelikteki Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşısında Şahısların Korunmasına Dair Sözleşme” ile uyumlu olarak uygulanmaktadır. (Sayın:43) Yani, standartlaştırılmış formül derlemesinde bulunacak bilgilerin sınırını, “Bireylerin özel yaşam hakkının korunması ilkesi” belirlemektedir. Avrupa Birliği’nde güvenlik sebebiyle uygulanan denetim tedbirleri nasıl Avrupa Birliği’nin düzenlemeleri ile garantiye alınan hak ve özgürlüklerle uyumlu olmak zorundaysa sportif faaliyetler sırasında güvenliği sağlamak amacıyla alınan tedbirler de hukuki çerçeveye uymak zorundadır (Sayın, 2005: 43).