Araştırmaya Katılan Turistlerin Tüketici Davranışlarında Bireysel Etkenlerden

Bu bölümde; araştırmaya katılan Rus ve Alman turistlerin, mal ve hizmet satın almadan önce gereksinimlerini belirleyen, ürün tercihlerini şekillendiren bireysel özelliklerden oluşan etkenlerle ilgili sorulmuş 13 soruya verilen cevapların, milliyete

göre frekans ve yüzde dağılımlarıyla, aritmetik ortalamaları ve standart sapmaları ile ilgili bulgulara yer verilmiştir.

Tablo 11. Tüketici Davranışını Etkileyen Bireysel Etkenlerin Frekans Analizleri

Ürün Tercihlerimde Milliyet D ağ ılı m H iç b ir Z am an Ç ok N ad ir A ra S ır a Ç oğ u z am an H er Z am an s.s.

Ürünlerin ekonomik durumuma uygun olmasına dikkat ederim.

Rus f 19 41 84 134 125 3,75 1,13 % 4,7 10,2 20,8 33,3 31,0 Alman f 43 38 91 114 109 3,52 1,28 % 10,9 9,6 23,0 28,9 27,6 Toplam f 62 79 175 248 234 3,64 1,21 % 7,8 9,9 21,9 31,1 29,3

Tatil süresince normalden daha fazla harcama yaparım.

Rus _%f _4,719 _11,948 _19,980 _31,5127 _32,0129 3,74 1,16 Alman f 18 44 106 135 92 3,60 1,09 % 4,6 11,1 26,8 34,2 23,3 Toplam f 37 92 186 262 221 3,67 1,13 % 4,6 11,5 23,3 32,8 27,7 Tatildeyken bir ürünü

beğendiğim zaman ne pahasına olursa olsun satın alırım.

Rus f 55 122 141 62 23 2,69 1,06

% 13,6 30,3 35,0 15,4 5,7

Alman f 131 128 103 24 9 2,11 1,01

% 33,2 32,4 26,1 6,1 2,3

Toplam _%f _23,3186 _31,3250 _30,6244 _10,886 _4,032 2,40 1,07

Mal ve hizmet satın almadan önce planlama yaparım.

Rus f 25 47 99 108 124 3,64 1,20 % 6,2 11,7 24,6 26,8 30,8 Alman f 35 60 122 133 45 3,23 1,11 % 8,9 15,2 30,9 33,7 11,4 Toplam f 60 107 221 241 169 3,44 1,17 % 7,5 13,4 27,7 30,2 21,2 Tatildeyken ilgilimi çeken mal

ve hizmetleri anında satın almak isterim. Rus f 35 100 136 91 41 3,00 1,10 % 8,7 24,8 33,7 22,6 10,2 Alman _%f _9,939 _24,396 _34,7137 _24,195 _7,128 2,94 1,07 Toplam f 74 196 273 186 69 2,97 1,09 % 9,3 24,6 34,2 23,3 8,6

Ürünlerin moda olması benim için bir tercih nedenidir.

Rus f 25 66 129 126 57 3,30 1,09 % 6,2 16,4 32,0 31,3 14,1 Alman f 23 51 116 131 74 3,46 1,11 % 5,8 12,9 29,4 33,2 18,7 Toplam f 48 117 245 257 131 3,38 1,10 % 6,0 14,7 30,7 32,2 16,4 Yeni bir ürünün bende

uyandırdığı merak o ürünü deneme arzumu arttırır.

Rus _%f _4,518 _14,960 _36,5147 _32,8132 _11,446 3,31 1,00

Alman f 49 103 146 90 7 2,75 0,99

% 12,4 26,1 37,0 22,8 1,8

Toplam f 67 163 293 222 53 3,03 1,04

% 8,4 20,4 36,7 27,8 6,6 Yeni bir turistik ürünü henüz

yaygınlaşmadan denemek bana zevk verir. Rus f 38 70 159 94 42 3,07 1,09 % 9,4 17,4 39,5 23,3 10,4 Alman f 54 115 133 78 15 2,70 1,05 % 13,7 29,1 33,7 19,7 3,8 Toplam _%f _11,592 _23,2185 _36,6292 _21,6172 _7,157 2,89 1,08

Tablo 11. Devamı Ürün Tercihlerimde Milliyet D ağ ılı m H iç b ir Z am an Ç ok N ad ir A ra S ır a Ç oğ u z am an H er Z am an s.s.

Ürünün bana sağlamış olduğu prestij satın alma kararımda etkilidir. Rus f 22 85 150 103 43 3,14 1,04 % 5,5 21,1 37,2 25,6 10,7 Alman _%f _18,272 _19,778 _37,0146 _19,276 _5,823 2,74 1,13 Toplam f 94 163 296 179 66 2,94 1,10 % 11,8 20,4 37,1 22,4 8,3 Tercih ettiğim ürünlerin

gösterişli olmasına dikkat ederim. Rus f 20 61 130 126 66 3,38 1,08 % 5,0 15,1 32,3 31,3 16,4 Alman _%f _27,3108 _33,2131 _27,6109 _9,437 _2,510 2,26 1,04 Toplam f 128 192 239 163 76 2,83 1,20 % 16,0 24,1 29,9 20,4 9,5

Alışkanlıklarıma göre turistik ürün tercihi yaparım. Rus _%f _6,225 _11,747 _33,7136 _33,0133 _15,462 3,39 1,07 Alman f 22 41 148 151 33 3,33 0,96 % 5,6 10,4 37,5 38,2 8,4 Toplam f 47 88 284 284 95 3,36 1,02 % 5,9 11,0 35,6 35,6 11,9 Ürünün kişisel özelliklerime

uygun olup olmaması satın alma kararımda etkilidir. Rus _%f _1,56 _8,434 _24,699 _34,7140 _30,8124 3,84 1,00 Alman f 17 44 96 161 77 3,60 1,05 % 4,3 11,1 24,3 40,8 19,5 Toplam _%f _2,923 _9,878 _24,4195 _37,7301 _25,2201 3,72 1,03 Ürün seçeneklerini kişisel deneyimlerime göre değerlendiririm. Rus f 8 37 107 163 88 3,70 0,97 % 2,0 9,2 22,6 40,4 21,8 Alman f 8 30 97 182 78 3,73 0,92 % 2,0 7,6 24,6 46,1 19,7 Toplam _%f _2,016 _8,467 _25,6204 _43,2345 _20,08166 3,72 0,95

Tüketicilerin tüketim davranışlarını etkileyen bireysel etkenlere ilişkin Tablo 11.’deki bulgular incelendiğinde, “ürünlerin ekonomik durumuma uygun olmasına dikkat ederim” ifadesi kişisel gelirler çerçevesinde ele alınmış ve katılımcıların % 17,7’sinin ekonomik olanakların tüketim davranışlarında önemli bir etken olmadığı görüşünde olduğu tespit edilirken, % 60,4’ünün ekonomik imkânların genellikle etken bir unsur olduğunu düşündükleri saptanmıştır. Tüketicilerin % 21,9’unun ise “ara sıra”, bu duruma dikkat ettiği görülmektedir. Verilen cevapların ortalamasının 3,64 olması ile katılımcıların ürün tercihlerinde ekonomik olanakları içersinde seçim yaptıklarını söylemek mümkündür. Ayrıca milliyete göre bakıldığında, Rus turistlerin bu ifadeye olan görüşlerinin ortalaması 3,75 olup, aynı ifadeye verilen cevapların ortalaması 3,52 düzeyinde olan Alman turistlere göre Rus turistlerin ürün tercihlerinde ekonomik duruma daha çok dikkat ettikleri anlaşılmaktadır.

Tüketicilerin turistik faaliyetleri süresince, normalden daha fazla harcama yapıp yapmadıklarını belirlemeye yönelik verilen “Tatil süresince normalden daha fazla harcama yaparım” ifadesine katılımcıların % 16,1’i katılmazken, % 23,3’ünün “ara sıra”, % 59,7’sinin ise genellikle tatil süresince olağandan daha çok harcama yapmaya yatkın oldukları tespit edilmiştir. İfadeye verilen cevapların genel ortalaması 3,67 olup, katılımcıların “çoğu zaman” turistik etkinliklerde fazla harcama yapmaya güdülenmiş oldukları görülmektedir. Milliyetlere göre bakıldığında Rus turistlerin, 3,74 ortalama ile 3,60 ortalamaya sahip Alman turistlere göre, turizm etkinleri boyunca normalden daha fazla harcama yaptıkları söylenebilir.

“Tatildeyken bir ürünü beğendiğim zaman ne pahasına olursa olsun satın alırım” ifadesine yönelik katılımcıların vermiş oldukları cevaplar incelendiğinde, katılımcıların % 54,6’sı bu ifadeye olumsuz bakarken, % 30,6’sının “ara sıra”, %14,8’inin ise genellikle ürün beğenisinin o ürünü mutlaka satın almak için önemli bir motivasyon aracı olduğunu düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır. Bu ifadeye verilen cevapların ortalaması 2,40 olup turizm faaliyetlerinde ürüne olan beğenim satın almak için diğer etkenleri göz ardı etmeyi sağlamamaktadır, denilebilir. Bu ifadeye yönelik cevapların milliyetlere göre ortalama dağılımına bakıldığında, Rus turistlerin 2,69 ile “ara sıra” cevabına yakın görüşler belirttiği, buna karşın Alman turistlerin ortalamasının 2,11 gibi bir değerle “çok nadir” seviyesinde kaldığı görülmektedir.

Turistlerin, turizm faaliyetleri boyunca yapacakları tüketimler öncesinde plan yapıp yapmadıklarını, böylelikle içgüdüsel alışverişlere olan yatkınlıklarını belirlemeye yönelik verilen “Mal ve hizmet satın almadan önce planlama yaparım” ifadesi için katılımcıların % 29,9’u olumsuz görüş belirtirken, % 27,7’si “ara sıra”, % 51,4’ü ise genellikle mal ve hizmet satın almadan önce plan yaptıkları tespit edilmiştir. İfadeye yönelik cevapların ortalaması 3,44 ile olumlu yöndedir. Milliyete göre bakıldığında 3,64 ortalaması ile Ruslar’ın, 3,23 ortalamasındaki Almanlar’a göre ürün satın almadan önce planlama yapmaya daha yatkın oldukları görülmektedir.

“Tatildeyken ilgilimi çeken mal ve hizmetleri anında satın almak isterim” şeklindeki ifade yine turistik güdülenimlerin, içgüdüsel alışverişe olan etkisini ölçmeye yönelik olup, araştırmaya katılanların % 33,9’u bu ifadeye olumsuz yanıt verirken, % 34,2’si “ara sıra”, % 31,9’u ise genellikle turizm etkinlikleri süresince içgüdüsel alışveriş yapabilecekleri şeklinde cevap vermiştir. İfade için belirilen görüşlerin 2,97 ile “ara sıra” düzeyinde olması, turistlerin ürünün çekiciliğine göre, satın alma kararını o

anda verebileceğini göstermektedir. Diğer bir ifadeyle; “ara sıra” görüşünün ürün çekiciliğine göre olumlu ya da olumsuz yönde değişebileceği söylenebilir. 3,00 ortalama seviyesi ile Rus turistler, 2,97 ortalama düzeyi ile de Alman turistler, bu ifadeye yönelik görüşlerinde birbirine yakın bir ortalama göstermişlerdir.

Turistlerin yine tatilleri sırasında moda ürünlere olan yaklaşımlarını, modanın ürüne olan güdülenimlere etkisini belirlemeye yönelik verilen “Ürünlerin moda olması benim için bir tercih nedenidir” ifadesine araştırmaya katılanların % 20,7’si olumsuz görüş belirtirken, % 30,7’si “ara sıra”, % 48,6’sı ise genellikle, yanıtını vermiştir. Verilen cevapların genel ortalaması 3,38 olup, turistik tüketicilerin moda olan ürünlere olan duyarlılıklarının olumlu yönde olduğu söylenebilir. Milliyet bazında bakıldığında, Alman katılımcıların (ort = 3,46) Rus katılımcılara göre (ort = 3,30) ürünlerin modasına daha çok dikkat ettikleri görülmektedir.

Turistik tüketicilerin, yeni ürünlere olan yaklaşımlarını ve bakış açılarını belirlemeye yönelik verilen “yeni bir ürünün bende uyandırdığı merak o ürünü deneme arzumu arttırır” ifadesine katılımcıların % 28,8’i olumsuz bakarken, % 36,7’si “ara sıra”, % 33,4’ü genellikle, şeklinde yanıt vermişlerdir. Genel ortalamaya bakıldığında “ara sıra” cevabının değerine yakın 3,03 ortalaması ile bu ifadeye katılımın olumlu olduğu görülmektedir. Bu da araştırmaya katılanların, yeni ürünleri denemeye açık bir kişiliğe sahip oldukları, merak duydukları ürüne olan güdülenimlerin olumlu yönde olduğu sonucunu vermektedir. Milliyet bazında bakıldığında, 3,31 ortalamayla, 2,75 ortalamaya sahip Alman turistlere göre Ruslar’ın, yeni ürünlere olan yaklaşımlarının daha olumlu ve duyulan merakın ürünü tercih etmede daha etkin olduğu söylenebilir.

“Yeni bir turistik ürünü henüz yaygınlaşmadan denemek bana zevk verir” şeklindeki yine turistik tüketicilerin yeni ürünlere olan yaklaşımlarını belirlemeye yönelik ifadeye verilen cevaplar; %34,7 ile olumsuz yönde olurken, %36,6 ile “ara sıra”, %28,7 ile genellikle şeklinde oluşmuştur. Verilen cevaplardan oluşan genel ortalamaya bakıldığında, 2,89 ile “ara sıra” ifadesine yakın bir sonuç çıkarken, milliyete göre bakıldığında Ruslar’ın (ort = 3,07) yeni ürünlere olan yaklaşılmalarının, Alman turistlere (ort = 2,70) göre daha olumlu olduğu görülmektedir.

Turistik tüketicilerin ürün tercihlerinde, ürünlerden bekledikleri sembolik değerlerin neler olduğunu, gösterişçi tüketime olan yatkınlıklarının düzeyini belirlemeye yönelik verilen “ürünün bana sağlamış olduğu prestij satın alma kararımda

etkilidir” şeklindeki ifadeye, katılımcıların %32,2’si olumsuz yanıt vermiş olup, % 37,1’i “ara sıra” prestijin bir ürün tercih nedeni olabileceğini düşünürken, %33,7’sinin ise ürünlerin prestijli olmasını önemli bir etken olarak gördükleri tespit edilmiştir. Verilen yanıtların 2,94 ortalama ile olumlu yönde olduğu söylenebilir. Milliyete göre bakıldığında Rus turistlerin verdikleri cevapların ortalamasının (ort = 3,14), Alman turistlerinkine (ort = 2,74) göre daha yüksek olduğu görülmektedir. Bu bağlamda Ruslar’ın Almanlar’a göre ürünlerden daha çok prestij beklentisine sahip bir kişilik yapısı sergiledikleri söylenebilir. Benzer şekilde “tercih ettiğim ürünlerin gösterişli olmasına dikkat ederim” şeklindeki ifade için belirtilen görüşler de, turistik tüketicilerin gösterişçi tüketime olan yatkınlıkları ile paralellik göstermektedir. Araştırmaya katılanların %40,1’i ürününün gösterişli olmasının önemli bir etken olduğunu düşünmezken, %29,9’unun “ara sıra”, yine %29,9’unun da genellikle ürün tercihlerinde prestij beklentilerinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İfadeye verilen cevap ortalamasının 2,83 ile “ara sıra” düzeyinde olduğu görülmektedir. Ancak milliyet bazında bakıldığında; Rus turistlerin 3,38 ortalama ile gösterişçi tüketime daha açık bir tüketici kişiliği sergiledikleri görülmektedir. Alman turistlerin ise, ifadeye verilen cevap ortalamasının 2,26 olmasıyla, ürünlerin gösterişli olmasına daha az dikkat ettikleri söylenebilir.

“Alışkanlıklarıma göre turistik ürün tercihi yaparım” ifadesine bakıldığında, katılımcıların % 16,9’u alışkanlıkların ürün tercihlerini etkileyeceğini düşünmezken, % 35,6’sının “ara sıra”, % 47,5’inin ise genellikle alışkanlıklara göre tüketimde bulundukları saptanmıştır. Genel ortalamanın 3,36 olması, turistik tüketicilerin ürün tercihlerinde sahip oldukları alışkanlıkların dikkate değer bir etken olduğu söylenebilir. Tablodaki veriler incelendiğinde; Rus (ort = 3,39) ve Alman (ort = 3,33) turistlerin alışkanlıklarına göre ürün seçimlerinde bulundukları görülmektedir.

“Ürünün kişisel özelliklerime uygun olup olmaması satın alma kararımda etkilidir” ifadesine olan görüşlerin olumlu yönde olduğu görülmektedir. %12,7’sinin olumsuz görüş belirttiği katılımcıların %24,4’ü “ara sıra” %62,1’inin de genellikle kişisel özelliklere göre ürünleri satın aldıkları saptanmıştır. Genel ortalama 3,72 olup kişisel özeliklerin ürün tercihlerinde önemli bir rol oynadığı söylenebilir. Ayrıca Rus turistlerin, 3,84 ortalama ile 3,60 ortalamaya sahip Alman turistlere göre, ürün tercihlerinde kendi kişisel özelliklerini daha çok dikkat aldıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Benzer şekilde “Ürün seçeneklerini kişisel deneyimlerime göre değerlendiririm” ifadesine dönük görüşler de olumlu yöndedir. Turistik tüketicilerin %10,4’ü kişisel deneyimlerini ürün seçimlerinde önemli bir kıstas olarak görmezken, %25,6’sı “ara sıra”, %64’ü çoğunlukla kişisel deneyimlere göre hareket ettiklerini belirtmiştir. “Ürünün kişisel özelliklerime uygun olup olmaması satın alma kararımda etkilidir” ifadesinde olduğu gibi genel ortalama 3,72 olup, turistik tüketicilerin önceki kişisel deneyimlerini, ürün tercihlerinde önemli bir kıstas olarak gördükleri sonucuna ulaşılmıştır. Milliyet bazında yapılan değerlendirmede hem Rus turistlerin (ort = 3,70) hem de Alman turistlerin (ort = 3,73) olumlu ve birbirine yakın görüşler bildirdikleri sonucuna ulaşılmıştır.

Bireysel etkenler incelendiğinde, genel olarak tüketicilerin ürün tercihlerinde öncelikle ürünlerin kişisel özelliklerine uygun olmasını istedikleri anlaşılmaktadır. Bunun yanında kişisel deneyimlerin etkisi de ürün tercihlerinde çok önemli bir etken olduğu söylenebilir. Bireylerin satın alma kararları ile ilgili bir diğer önemli kıstas da alışkanlıklarıdır. Alışkanlıklar da tüketim davranışlarının şekillenmesinde önemli bir unsur olarak göze çarpmaktadır. Tüketicilerin tüketim davranışlarına yön veren en önemli unsurlardan birisi olarak gösterilen ekonomik gelirin, araştırmaya katılan Rus ve Alman turistler için de önemli bir etken olduğu göze çarpmaktadır. Bunun yanında tatil süresince biraz daha esnek olunarak olağandan çok harcama yapılabildiği sonucuna da ulaşılmıştır. Bunun nedeni turizm olayının kendine özgü yapısı ve insanların turizm faaliyeti gibi boş zaman etkinliklerinde normalden daha çok harcamaya eğilimli olmaları gösterilebilir. Planlı-plansız alışverişe yönelik tutumlarına bakıldığında, turistlerin genellikle turizm etkinlikleri süresince satın alma kararı vermeden önce planlama yaptıkları, bunun yanında ilgilerini çeken ürünleri de bazen hemen alabilecekleri sonucuna ulaşılmıştır. Diğer bir önemli unsur da ürün güdülenimleridir. Bireysel özellikleri çerçevesinde, araştırmaya katılan turistler için modanın önemli bir motivasyon aracı olduğu söylenebilir. Bunun yanında yeni bir ürüne duyulan merak ve henüz yaygınlaşmadan kullanmak bazen tüketicileri cezp edebilmektedir. Yine araştırmaya katılan turistler için ürünlerin sembolik değerleri, gösteriş ve kendilerine kazandırabilecekleri prestij satın alma kararlarında kimi zaman bir motivasyon unsuru olabilmektedir. Ancak Rus turistlerin bu unsurlara olan yaklaşımları Almanlar’a göre daha olumludur.

4.4. Araştırmaya Katılan Turistlerin Tüketici Davranışlarında Sosyo-Kültürel