Araştırmaya Katılan Bireylerin Tüketim Tutumlarına İlişkin Sonuçlar

Bu bölümde, araştırmaya katılan bireylerin tüketim tutumlarına ilişkin ön test ve son test verilerine yönelik sonuçlara yer verilmiştir.

“Alışveriş, modayı takip etmek için yapılmalıdır” görüşüne son testte katılmayanların oranındaki artış, katılanların oranında düşüş, verilen eğitim sonrasında bireylerin alışveriş sırasında moda faktöründen etkilenmemeleri yönünde düşünce geliştirdiklerini göstermektedir.

“Arkadaşlarda görülen ürünler, fiyatı yüksek olsa bile satın alınmalıdır” görüşüne son testte katılmayanların oranındaki artış, katılanların oranında düşüş görülmüştür. Bu sonuç, sadece arkadaşlarında gördüğü için fiyatına bakmaksızın satın alma davranışına yönelmemesi gerektiğinin bireyler tarafından anlaşıldığını ortaya koymaktadır.

“Reklamlarda görülen ürünler, fiyatı yüksek olsa bile satın alınmalıdır” görüşüne son testte katılmayanların oranındaki artış, katılanların oranında düşüş sadece reklamlarda görüldüğü için bir ürünün satın alınmaması yönünde bireylerin tutum geliştirmelerini sağlayan eğitim faktörünün rolünü göstermektedir.

“Fiyatı ne olursa olsun bireyler beğendikleri ürünleri satın almalıdırlar” görüşüne son testte katılmayanların oranındaki artış, katılanların oranında düşüş dikkat çekmektedir. Bu sonuçlar bireylerin ürünleri beğenmelerine rağmen satın alma davranışını gerçekleştirirken ürün fiyatlarını göz önüne almaları gerektiğini verilen eğitim aracılığıyla anladıklarını ortaya koymaktadır.

“Satın almalarda önemli olan aldığımız ürünün markasıdır” görüşüne son testte katılmayanların önemli orandaki artışı, katılanların oranında düşüşü, günümüzde okul öncesi çocuklarda bile görülen marka düşkünlüğünün eğitim sayesinde aşılabileceğini göstermesi bakımından dikkat çekmektedir.

“Satın almalarda önemli olan aldığımız ürünün ambalajıdır” görüşüne son testte katılmayanların oranında artış, katılanların oranında düşüş görülmüştür.

“Satın almalarda önemli olan aldığımız ürünün fiyatıdır” görüşüne son testte katılmayanların oranındaki artış, katılanların oranında düşüş, bireylerin düşük fiyatlı ürünlerin her zaman kötü, yüksek fiyatlı ürünlerin de her zaman iyi olmayacağını verilen eğitim yoluyla öğrendiklerini ortaya koymaktadır.

“Satın almalarda önemli olan aldığımız ürünün kalitesidir” görüşüne son testte katılanların oranındaki artış ve katılmayanların oranındaki düşüş belirlenmiştir. Bireylerin ön testte de kaliteye önem verdiği; ancak son test öncesindeki eğitimle bireylerin kaliteye verdikleri önemin arttığı gözlenmiştir.

“Lüks mağazalarda satılan ürünler daha kalitelidir” görüşüne son testte katılmayanların oranındaki artış, katılanların oranındaki düşüş, bireylerin sadece kaliteli ürünlerin lüks mağazalarda satılmayacağı yönünde düşünce geliştirmeleri bakımından önem taşımaktadır.

“Kullanmakta olduğumuz ürünler eskimese bile sık sık yenilenmelidir” görüşüne son testte katılmayanların oranındaki artış, katılanların oranındaki düşüş, bireylere verilen eğitim sayesinde ürünlerin eskimeden sadece moda veya değişiklik istendiği için yenilenmesi gerektiği düşüncesinin yanlış olduğunu vurgulamaktadır.

“Bireylerin zorunlu olmayan harcamaları aileye zarar verir” görüşüne son testte katılanların oranındaki artış, katılmayanların oranında düşüş görülmüştür. Bireylerin son testte bireylerin zorunlu olmayan harcamalarının aileye zarar verdiği görüşüne katılanların oranındaki önemli artış, bireylerin eğitim sırasında üzerinde durulan ihtiyaç kavramını önemini anladıklarını ortaya koymaktadır.

“Bireylerin zorunlu olmayan harcamaları ülkeye zarar verir” görüşüne son testte katılanların oranındaki artış, katılmayanların oranında düşüş görülmüştür. Bireylerin zorunlu olmayan harcamaları ülkeye zarar verir, görüşüne ön testte katılanların oranının son testte oranı artmasına karşın bireylerin zorunlu olmayan harcamaları aileye zarar verir, görüşüne katılanlardan daha az olduğu görülmüştür. Bu sonuç, bireylerin yaptıkları harcamaların ve tasarrufların ülke ekonomisine etkisini değerlendirme

konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıklarını göstermekle birlikte eğitimle bunun öğrenilebileceğini ortaya koymaktadır.

“Bireylere bilinçli bir tüketici olmak için gerekli bilgiler verilmelidir” görüşüne son testte katılanların oranındaki artış, katılmayanların oranında düşüş görülmüştür. Hem ön testte hem de son testte bireylerin yarısından fazlasının bilinçli tüketici olmak için gerekli bilgiler verilmelidir, görüşüne katılmaları bu konuda öğrenmeye açık olduklarını göstermektedir.

“Bireyler gelirlerinin bir kısmını mutlaka tasarruf etmelidir” görüşüne son testte katılanların oranındaki artış, katılmayanların oranında düşüş görülmüştür. Elde edilen bulgular, bireylerinin gelirlerinin tümünün harcanmaması gerektiği konusunda fikir sahibi olduklarını ve verilen eğitimin bu düşünceyi destekleme yönünde yarar sağladığını ortaya koymaktadır.

“Alışveriş öncesi alışveriş listesi hazırlanmalıdır” görüşüne son testte katılanların oranındaki artış, katılmayanların oranında düşüş görülmüştür. Bireylerin son testte tamamına yakınının alışveriş listesi hazırlanması gerektiğine katılmaları ve katılmayanların oranında görülen ani düşüş verilen eğitimin olumlu etkisini vurgulamaktadır.

“Alışveriş yapılırken aile geliri dikkate alınmalıdır” görüşüne son testte katılanların oranındaki artış, katılmayanların oranında düşüş görülmüştür. Elde edilen veriler, bireylerin gelirlerinin bir kısmını tasarruf etmelidir, görüşüne verilen cevaplarla benzerlik taşımaktadır.

“Anne-babanın alışveriş yapma şekli çocukları etkiler” görüşüne son testte katılanların oranındaki artış, katılmayanların oranında düşüş görülmüştür. Bireylerin anne-babanın alışveriş sürecindeki davranışlarından çocukların etkilenebileceği yönündeki görüşleri son testte artış göstermesine karşın bu oranın istenilen düzeyde olmadığı bu konuya değinilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

“Alışveriş sırasında satış elemanının “tam size göre” vb. düşünceleri bireylerin o ürünü satın almasına neden olur” görüşüne son testte katılmayanların oranındaki artış, katılanların oranında düşüş görülmüştür. Son testte satış elemanının “tam size göre” vb. düşüncelerine katılmayanlarının oranın da ön testte göre % 50.0’lık artış görülmesi, bireylere verilen eğitim sürecinde yer alan ihtiyaç kavramının dikkate alınması gerektiğinin farkına vardıklarının önemli bir göstergesi olmakla birlikte eğitimin amacına ulaştığını da göstermektedir.

“Satın alma kararı verilirken başkaları tarafından beğenileceği düşünülen ürünler tercih edilmelidir” görüşüne son testte katılmayanların oranındaki artış, katılanların oranında düşüş görülmüştür. Araştırmanın konusunun temelini oluşturan gösterişe dayalı tüketime gönderme yapan bu görüşte bireylerin başkalarının beğenisine hitap edecek ürünleri satın alma düşüncesinin son testte yarıya indiği görülmüştür.

“Yeni bir ürün satın almadan önce sahip olunan ürünlerle ihtiyacın karşılanıp karşılanmadığı düşünülmelidir” görüşüne son testte katılanların önemli oranlarda arttığı, katılmayanların oranlarının düştüğü görülmüştür. İhtiyacı olmadığı halde yeni bir ürün daha satın alarak eldeki kaynakların boşa gitmemesine gönderme yapan bu görüşte, bireylerin ön testte yarısının katıldığı görülürken son testte tamamına yakınının katıldığı belirlenmiştir.

“Alışveriş, ihtiyaçların önem düzeyi dikkate alınarak yapılmalıdır” görüşüne son testte katılanların oranındaki artış, katılmayanların oranında düşüş görülmüştür. İncelenen bu görüşte bireylerin sınırlı kaynaklar ve sınırsız ihtiyaçlar karşısında bir sıralama yapmaları gerektiği vurgulanmıştır.

“Yeni bir kalem satın almadan önce mevcut kalemlerin yeterli olup olmadığı düşünülmelidir” görüşüne son testte katılanların oranındaki artış, katılmayanların oranında düşüş görülmüştür.

“Yeni bir ayakkabı satın almadan önce mevcut ayakkabının yeterli olup olmadığı düşünülmelidir” görüşüne son testte katılanların oranındaki artış, katılmayanların oranında düşüş görülmüştür.

“Yeni bir ürün satın almadan önce sahip olunan ürünlerle ihtiyacın karşılanıp karşılanmadığı düşünülmelidir” görüşünü somut olarak destekleyen farklı ihtiyaçların (kalem, ayakkabı) belirtildiği aynı görüşe ilişkin düşüncelere dayalı görüşler verilmiştir. Farklı somut örneklere dayandırılan bu görüşlerde bireylerin ön ve son testlerdeki katılan, bazen katılan ve katılmayanların oranlarının benzer olduğu görülmüş ve ihtiyaç çeşidine göre bir değişiklik saptanmamıştır. Ayrıca eğitim sonrasında yeni bir kalem ya da ayakkabı satın almadan önce mevcut kalem ya da ayakkabıyla ihtiyacın karşılanması gerektiği düşüncesine katılanların oranında artış olduğu belirlenmiştir.

“Yemek yemek amacıyla temizlik yönünden fark olmayan iki yerden pahalı olanı tercih etmenin sakıncası yoktur” görüşüne son testte katılmayanların oranındaki artış, katılanların oranında düşüş görülmüştür. Fizyolojik bir ihtiyacı karşılamak için pahalı olanı tercih etmenin sakıncası olmadığını belirtenlerin oranı ön testte göre son

testte düşmesi bireylerin daha az harcama ile ihtiyacın karşılanması gerektiğine verilen eğitim yoluyla ulaştıklarını göstermektedir.

5.1.5. Araştırmaya Katılan Bireylerin Ön Test ve Son Test Eğitim