Araştırma Makaleleri

Özer’in (2011) “Gençlerin Toplumsal Yaşama Katılımı ve Yerel Yönetimlerin Rolü” isimli makalesinde, toplumsal hayata katılımın işsizliğin yüksek olduğu ülkelerde tam olarak uygulanamayacağı, ayrıca gençlerin interneti kullanarak

görüş bildirmesi veya örgütlenmesi yoluyla internetin katılıma yeni bir boyut kazandırdığı ifade edilmiştir.

Hayırsever ve Kısakürek’in (2013) “Sosyal Bilgiler Ders Kitabının İlköğretim Programında Kazandırılması Hedeflenen Beceriler Açısından Değerlendirilmesi” isimli makalesinde sosyal bilgiler ders kitabının becerileri kazandırma durumu öğretmen görüşleri doğrultusunda incelenmiştir. Araştırma sonucuna göre sosyal katılım becerisinin ders kitabı ile öğrencilere kazandırılmasında öğretmenlerin çoğu ders kitabının uygun olmadığını belirttikleri ortaya çıkmıştır.

Karatekin, Kuş ve Merey’in (2014) “Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarının Çözümünde Sosyal Katılımları” isimli makalesinde sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre sorunlarının çözümüne yönelik sosyal katılımlarında etkili olan faktörleri tespit etmek amacıyla görüşme formu kullanılarak bir araştırma yapılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının birçoğu çevre sorunlarının çözümünde sosyal katılım gösterebilmeleri için yönlendirilmeye ve teşvik edilmeye ihtiyaç duyduklarını düşündükleri ortaya çıkmıştır.

Seyhan (2014) tarafından yapılan “Sosyal Katılım Kavramına İlişkin Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Metafor Durumları” adlı makalesinde sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal katılımla ilgili algılarını metaforlar aracılığıyla ortaya konulmuş ve araştırma sonucunda katılımcılar tarafından çok sayıda metafor üretildiğini belirlemiş ve öğretmen adaylarının algılarının bir noktada toplanmadığını tespit edilmiştir.

Kıncal ve Kartal’ın (2015) “Teorik Olarak Yapılandırılmış Sosyal ve Bireysel Katılım Faktörlerinin Ampirik Olarak Sınanması” isimli çalışmasında, araştırmacılar tarafından geliştirilmiş ölçek yardımıyla sosyal ve bireysel katılım teorisi test edilmiş ve araştırma sonucunda öğretmen adaylarının sosyal katılım gerektiren faaliyetlere katılmalarında katılım gösterecekleri sosyal organizasyonun örgütlenme şeklini önemli buldukları ortaya çıkmıştır.

Kab ve Açıkalın’ın (2016) “Yaşamın İçinden Etkinliklerle Sosyal Bilimler Temelli Derslerin Öğretimi: Almanya, Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya

Örnekleri” isimli makalesinde, sosyal katılımın yeri de tartışılmış; bireylerin sosyal katılım becerileri kazanmalarını sağlamak için günlük hayatlarında karşılaştıkları ve onları etkileyen sosyal, toplumsal ve politik durumların farkına varmaları gerektiği belirtilmiştir.

Dinç ve Üztemur’un (2016) “Afiş Çalışmalarıyla Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Farkındalıkları ve Sosyal Katılım Becerilerinin Geliştirilmesi” isimli makalesinde, tasarlanan ders dışı faaliyetler aracılığı ile ortaokul öğrencilerinin sosyal ve çevresel farkındalıklarını artırmak ve bu süreçte yaşadıkları deneyimler hakkındaki görüşlerini belirlemek amacıyla öğrencilerle mülakat yapmış, mülakat sonucunda çevre sorunlarını belirlemiş ve afiş çalışması yapmışlardır. Süreç sonunda yapılan odak grup görüşmelerinde öğrencilerin çevresel farkındalık, işbirliği içinde çalışma ve sosyal katılım becerilerinde olumlu yönde gelişme olduğu sonucuna varılmıştır.

Memişoğlu’nun (2016) “Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Sosyal Katılıma İlişkin Görüşleri” isimli makalesinde, Sosyal Bilgiler öğretmenleriyle yapılan görüşme sonucunda; öğretmenlerin, sosyal katılımı toplumsal sürece katılım ve toplumsal sorunların çözümüne katkı olarak tanımladıkları, sosyal katılım hakları içinde en fazla seçme ve seçilme ile düşünce-ifade özgürlüğünü belirttikleri bulgusuna ulaşılmıştır. Ayrıca sosyal bilgiler öğretmenleri, sosyal katılımı vatandaş yetiştirme açısından önemli bulmuşlar, sosyal katılım açısından sosyal bilgiler öğretim programını bilgi düzeyinde yeterli bulurken, etkinlik düzeyinde yeterli bulmadıklarını belirtmişlerdir.

Sömen ve Bilgili’nin (2017) “Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Öğrencilere Sosyal Katılım Becerisi Kazandırma Durumları” isimli çalışmasında sosyal bilgiler öğretmenleriyle görüşmeler yapılmıştır. Araştırma sonucunda 6. sınıf sosyal bilgiler öğretmenlerinin, sosyal katılım becerisine ait tutum, davranış ve becerilerinin bir kısmını (yapılan etkinliklerde tek başına çalışma, toplumsal konularda sorumluluk alma ve toplumu ilgilendiren konularda grup oluşturma becerisi) öğrencilerine yeterince kazandıramadıkları düşüncesinde oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

Sömen, Metin Göksu ve Taşyürek (2017)’in “Demokrasinin Serüveni Ünitesinde Sosyal Katılım Becerisinin Yeri” isimli makalesinde, sosyal bilgiler dersine özgü 5 temel beceriden biri olan sosyal katılım becerisine 6. sınıf öğretmen kılavuz, ders ve çalışma kitaplarında ne derece yer verildiğinin tespiti yapılmıştır. Sosyal Bilgiler dersi 6. sınıf ders kitabı, öğrenci çalışma kitabı ve öğretmen kılavuz kitabının incelenmesi sonucunda öğrencilere gönüllü hizmet faaliyetlerine katılma ve gönüllü hizmet faaliyetlerinde tek başına çalışma ve sivil toplum kuruluşlarına yardımcı olma becerilerini kazandırmak için ders, öğrenci çalışma ve öğretmen kılavuz kitabında herhangi bir etkinliğe yer verilmediği sonucuna ulaşılmıştır.

Aydemir ve Adamaz’ın (2017) “Sosyal Bilgiler Öğrenci Çalışma Kitaplarının Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programındaki Beceriler Açısından İncelenmesi” adlı makalesinde, Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programındaki becerilerden olan sosyal katılım becerisine öğrenci çalışma kitabında yer verilme durumu oransal olarak saptanmıştır.

Çelikkaya ve Kürümlüoğlu’nun (2017) “2005 Sosyal Bilgiler Öğretim Programında Kazandırılması Hedeflenen Alan Becerilerine Kitaplarda Yer Verilme Durumu” adlı araştırması, İlköğretim 4.-7. sınıf Sosyal Bilgiler öğretmen kılavuz kitaplarında 6 alan becerisi olan “gözlem, mekânı algılama, zaman ve kronolojiyi algılama, değişim ve sürekliliği algılama, sosyal katılım, empati” becerilerine görsel, bilgi, etkinlik, haber, söz, değerlendirme gibi temalar çerçevesinde yer verilme durumunu saptamak amacıyla yapılmıştır. Bu araştırmada sosyal katılım becerisine en çok 5. sınıfta bilgi teması ile yer verildiği en az 6. sınıfta sosyal katılım becerisi olarak yer verildiği, ortaokul sosyal bilgiler dersine ait alan becerilerinden mekânı algılama, gözlem, tarihsel olguları ve yorumları ayırt etme becerileri iyi şekilde aktarılırken, tablo, diyagram ve grafik okuma, sosyal katılım ve grafik hazırlama becerilerinin ise yeterli düzeyde aktarılmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Ayrıca Keleş ve Altınok’un (2017) “2017 Taslak Sosyal Bilgiler Programında Aktif Vatandaşlığın Yeri” isimli kongre bildirilerinde, aktif vatandaşlık eğitiminde kullanılan çeşitli uygulamaların toplum hizmetleri, sosyal katılım, hizmet-öğrenme, sosyal sorumluluk projeleri gibi isimler aldığı belirtilmiştir. Öğretim programı ile

kazandırılması amaçlanan beceri ve değerler içinde yine aktif vatandaşlık eğitimi için ihtiyaç duyulan becerilerden sosyal katılım becerisinin yer aldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Yukarıdaki çalışmalardan hareketle araştırma makalelerinde ders kitaplarında sosyal katılım becerisinin yer alma durumu, öğretmen adaylarının sosyal katılıma ilişkin görüşlerinin alındığı, afiş çalışmaları ile öğrencilerin sosyal katılım becerisinin geliştirilmesi ve öğrencilerin sosyal katılım becerisini kazanma durumları ile ilgili araştırmalara rastlanılmaktadır.