Araştırma Deseni 2

Araştırmanın kapsamını Dünya’da açık ve uzaktan eğitim sistemi ile öğretim veren mega üniversitelerin Web siteleri oluşturmaktadır. Bu siteler Diyaloga Dayalı Đletişim Kuramı ve Web kullanılırlığının beş ilkesi (diyaloga dayalı gereçler, kullanım ve dolaşım kolaylığı, yararlı bilgi sunma, hedef kitlelerin siteye geri dönüşünü sağlanması, ziyaretçilerin sitede kalmasının sağlanması) ve bu ilkelere ilişkin 59 özelliği kapsamında var olan ve olmayan özellikler olarak, 15 Ağustos-15 Şubat 2006 tarihleri arasında alanda

135 bilgi sahibi 3 farklı kişi tarafından (6 aylık sürede) incelenmiş, elde edilen veriler kodlanarak tablolara aktarılmıştır.

3.2.1.2. Anlamlı Örneklem

Bu çalışmanın Araştırma Alanı’nı ise dünyada açık ve uzaktan öğretim yöntemi ile öğretim veren mega üniversiteler oluşturmaktadır. Bu üniversitelerden on üç tanesi araştırma kapsamında incelenmiştir.

3.2.1.3. Araştırmaya Katılanlar

Çizelge 10’da araştırmaya katılan üniversiteler ve kuruluş yılları belirtilmektedir.

Çizelge 10 Araştırma Kapsamındaki Mega Üniversiteler

Ülke Kurumun Adı Kuruluş Yılı

Çin China TV University System 1979

Fransa Centre National d’Enseignement 1939 Hindistan Indira Gandhi National Open Uni. 1985

Endonezya Universitas Terbuka 1984

Kore Korea National Open University 1982 Güney Afrika University of South Afrika 1873 Đspanya Universidad Nacional de 1972

Educacion

Türkiye Anadolu University 1982

Đngiltere Open University 1969

Almanya FernUniversity in Hagen

Kanada Athabasca 1970

Pakistan Allama Iqbal Open University 1974 Bangladeş Bangladeşh Open University 1992

3.2.1.4. Niceliksel Ölçme Araçlarını Geliştirme

Araştırmanın ölçme aracını içerik çözümlemesi yöntemi oluşturmaktadır.

3.2.1.4.1. Đçerik Çözümleme Aracını Geliştirme

Araştırmanın içerik analizi bölümünde alan yazını kapsamında belirlenen beş farklı ilke “diyaloga dayalı gereçler, yararlı bilgi sunma, hedef kitlelerin siteye geri dönüşünün sağlanması, sitelerin kullanım kolaylığı, ziyaretçilerin sitede tutulması” (Kent ve Taylor, 1998:326) ve bu ilkelere ilişkin 59 özellik yer almaktadır. Bu ilke ve özellikler aşağıda belirtilmektedir.

136 Diyaloga dayalı gereçler; bu ilkede yer alan özellikler kurum ile hedef kitlelerin

iletişimini sağlayan özelliklerdir (Kent ve Taylor, 1998:326-331). 1. Kurumun/kuruluşun geri dönüş/eposta bağlantısı 2. Sitede çevrimiçi araştırmaları,

3. Sitenin yanıt verme özellikleri ve 4. Sitenin kullanımına ilişkin kısa bilgiler.

Web Sitelerinin Dolaşım ve Kullanım Kolaylığı (Ara yüz Kolaylığı), siteleri ziyaret eden kişilerin bilgiyi kolaylıkla bulması ve siteyi kolayca dolaşmaları özelliklerini içermektedir (Maquinaz ve Miller, 2002; Esrock ve Leichy, 2000; Kent ve Taylor, 1998; Nielson ,1999)

1. Planlı ve düşünülerek hazırlanmış Web sayfası içeriği 2. Gereksiz grafiklerin sitede kullanılmaması gerekliliği

3. Web sitelerinde site haritası ve indeksler (belirteçlerin) (Esrock ve Leichty, 2000)

4. Her sayfada dolaşımı sağlayan çeşitli araçlar 5. Bilginin benzer biçimde sınıflandırılması 6. Basit menü

7. Ana sayfaya geri dönüş bağlantıları (Maquinaz ve Miller, 2002) 8. Teknik destek ve

9. Standart renk kullanımı

Yararlı Bilgi Sunma, Web sitelerinin herkes tarafından ulaşılması kolay olan ve yararlı bilgi sağlayarak hedef kitlelerde olumlu tutumlar oluşturmasını tanımlayan ilkesidir (Hallahan, 2001:223-229; Kent ve Taylor, 1998:328). Bu ilke şu özellikleri içermektedir:

1. Kurumsal bilgi sunulması

2. Kurumun tarihçesinin sitede yer alması

3. Kurumsal logonun sitede bulunması (Hallahan, 2001:223-229)

4. Öğrencilere, olası öğrencilere, mezunlara, öğrenci ailelerine, personele, diğer eğitim kurumlarına ve basına yönelik içeriğin bulunması

137 5. Basına yönelik içerikte basın bültenlerinin, basın kitinin, haber

odalarının, yönetim konuşmalarının, kuruma ilişkin fotoğrafların Web sitesinde yer alması

6. Haber odalarının anahtar kelimelere göre aranması

7. Haber/haberler ana sayfada yer alması (Sietel, 2004: 448 ve Holtz, 2002:157-204)

8. Kurumsal etkinliklerin sitede yer alması 9. Yıllık raporların bulunması

10. Çoklu medya uygulamalarının bulunması 11. Arama motorunun bulunması

12. Sitede ilgili kişilerin (iletişim, halkla ilişkiler, fakülte ve bölümler) telefon numaralarının bulunması

13. Đlgili kişilerin iletişim adreslerinin olması

14. Web sitesinde eposta adreslerinin yer alması, ve sitede eposta listesinin bulunması (Kent ve Taylor, 1998:328).

Hedef Kitlelerin Siteye Geri Dönüşünün Sağlanması, bu ilke, siteyi ziyaret eden kişilerle ilişki kurulmasına yol açabilecek durumların Web sitesinde oluşturulması gerekliliği üzerinde durmaktadır (Kent, Taylor ve White, 2001: 270; Marlow, 1996)) . Bu ilkeye ilişkin özellikler ise;

1. Bilginin güncellenmesi (Marlow, 1996) 2. Sitede özel forumlar düzenlemesi 3. Sitede haber ve yorumlara yer verilmesi

4. Sitede hedef kitlelerle sohbet (chat) eden uzman kişilerinbulunması 5. Sıkça sorulan sorular (FAQ) bölümünün bulunması

6. Yüklenebilen ve düzenli olarak güncellenen bilginin hedef kitlelere sunulması

7. Otomatik eposta ile hedef kitlelerin bilgilendirilmesi 8. Etkinlik takviminin sitede bulunması ve

138 Hedef Kitlelerin Sitede Tutulması bu ilke, siteyi ziyaret eden kişilerin sitede korunması diyaloga dayalı bir ilişkinin kurulmasında temel öğe olarak ele alınmaktadır (Hallahan, 2001:234; Cooley, 1999:31; Kent ve Taylor,1998:330). Bu ilkeye ilişkin özellikler;

1. Web sitelerinin ilk sayfalarında önemli bilgilerin ve kurumsal mesajların bulunması ( Kent ve Taylor, 1998:330)

2. Sitenin yüklenme hızı (4 sn)

3. Başka sayfa veya dokümanlara bağlantıların bulunması 4. Çalışmayan (kırık) bağlantıların sitede bulunmaması

5. Yazım stili (metinlerin kısa paragraflar ve anlamlı alt başlıklardan oluşması) 6. Metinlerin kolay okunması (Hallahan, 2001:24)

7. Sistemin uygun olması

8. Sitede tartışma gruplarının bulunması, ve

9. Haber gruplarının bulunmasıdır (Cooley, 1999:31).

Bu ilke ve özellikler doğrultusunda, mega üniversitenin Web siteleri, içerik analizi yöntemi ile varolan ve olmayan öğeler olarak kodlanmış ve bulgular tablolara aktarılmıştır.

3.2.2. Verilerin Toplanması

Araştırma kapsamında bulunan üniversitelerin Web siteleri 15 Ağustos 2005-15 Şubat 2006 tarihleri arasında alanda bilgi sahibi üç farklı kişi tarafından incelenmiş, elde edilen veriler kodlanarak (varolan ve varolmayan öğeler olarak) tablolara aktarılmıştır. Araştırma kapsamında incelenen üniversitelerin Web sitesi adresleri Çizelge 11’de verilmiştir. Ayrıca üniversitelerin Web sitelerinin bazılarının; Almanca, Fransızca, Đspanyolca, Çince olması araştırmacının dil konusunda uzmanlara başvurmasını gerektirmiştir.

Çizelge 11 Mega Üniversitelerin Web Site Adresleri

ÜNĐVERSĐTE ADI WEB SĐTESĐ ADRESĐ

Anadolu Üniversitesi (AU) http://www.anadolu.edu.tr Athabasca Üniversitesi http://www.athabascau.ca/ Allama Iqbal Open University http://www.aiou.edu.pk Bangladesh Open University http://www.citechco.net/bou

139

Fransız Uzaktan Eğitim Kurumu (CNED) http://www.cned.fr Çin Merkez Radyo-TV Üniversitesi http://www.crtvu.edu.cn Terbuka Üniversitesi http://www.ut.ac.id

Alman Açık Üniversitesi http://www.fernuni-hagen.de Güney Afrika Üniversitesi http://www.unisa.ac.za

Indira Gandi http://www.ignou.ac.in

Đngiliz Açık Üniversitesi http://www.open.ac.uk Đspanya Açık Üniversitesi http://www.uned Kore Ulusal Açık Üniversitesi http://www.knou.ac.kr