• Sonuç bulunamadı

AKTİF HESAPLAR :

Belgede 2001 YILLIK RAPOR (sayfa 181-185)

MERKEZ BANKASI BİLANÇOSU

AKTİF HESAPLAR :

1. Altın Mevcudu

Yıl sonu bakiyesi 1 19.332.048,78 safi gram karşılığı 1.527.125.937 m ilyon lira olan altın m evcudu, uluslararası standartta olan ve uluslararası standartta olm ayan altınlardan oluşm aktadır. A ltınlar 31.12.2001 tarihinde Londra B orsasında kote

edilen altın fiyatı 276,50 ABD doları kullanılarak hesaplanan

1 safı gram = 12.797.282,4763 TL üzerinden değerlenm iştir.

Safı G ram fM ily o n T L) U luslararası S tan d artta O la n la r 116.103.752,76 1.485.812.521 U luslararası S tan d artta O lm ay an lar 3.228 .2 9 6 .0 2 4 1 .3 1 3 .4 1 6 T o p lam 119.332.048.78 1.527.125.937

1 16.103.752,76 safı gram karşılığı 1.485.812.521 m ilyon lira olan uluslararası standartta olan altınlar 2001 yılı içinde, altınları nem alandınnak am acıyla yapılan vadeli altın depolarının dönüşlerinde ortaya çıkan külçe farklılıkları nedeniyle 1.590.914,15 ABD doları karşılığı 182.941,08 safı gram altın azalışı sonucu oluşan 1.804.331 m ilyon liralık azalışın yanısıra, yıl içinde Türk lirasının A BD doları karşısında değer kaybetm esinden hasıl olan 811.890.073 m ilyon liralık lehte kur farkı kadar artış gösterm iştir.

Tam am ı T.C. M erkez B ankası’na ait uluslararası standarttaki altının

33.670.645,06 safı gramı İdare M erkezi kasalarında, 82.433.107,70 safı gram ı ise yurt dışı m uhabirler nezdinde m uhafaza edilm ektedir.

345.574,68 safı gramı H azine'ye ait olm ak üzere 3.228.296,02 safı gram

karşılığı 41.313.416 m ilyon lira olan uluslararası standartta olm ayan altınlar, yıl içinde Türk lirasının ABD doları karşısında değer kaybetm esinden hasıl olan 22.554.210 m ilyon liralık lehte kur farkı kadar artış gösterm iştir.

2. Döviz Borçluları

Konvertibl ve konvertibl olm ayan döviz cinsleri üzerinden hariçteki

m uhabirler nezdinde açılan hesaplar ile M erkez Bankası şubeleri kasalarında

bulunan efektifleri içeren ve yıl sonundaki döviz ve efek tif alış kurlarından bakiyesi 27.045.763.084 m ilyon lira olan bu kalem in, 27.045.257.117 m ilyon lirası konvertibl, 505.967 milyon lirası ise konvertibl olm ayan dövizlerden oluşm aktadır.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

A) Konvertibl:

25.490.167.520 milyon lirası hariçteki m uhabirler nezdindeki konvertibl dövizlerden ve 1.555.089.598 milyon lirası M erkez Bankası Şubeleri kasalarındaki efek tif m evcutlarından oluşm aktadır.

B) Konvertibl Olmayan:

İkili anlaşm alar gereğince anlaşm a ABD doları üzerinden ve T.C. M erkez Bankası nezdinde açılan 182.530 milyon liralık m uhabir hesaplan ile şube kasalarındaki konvertibl olm ayan 323.437 milyon liralık efek tif m evcudunu ifade etm ektedir.

3. Madeni Para

Bu kalem M erkez Bankası kasalarında mevcut madeni paraları gösterm ekte olup yıl sonu bakiyesi 1.803.254 milyon liradır.

4. Dahildeki Muhabirler

Yıl sonu bakiyesi 3.767.448.102 milyon lira olan bu hesabın; 0.5 m ilyon lirası Türk parası cinsinden dahili m uhabirlik anlaşm ası gereğince T.C. Ziraat B ankası'nda açılan m uhabir hesabı, 3.767.448.102 milyon lirası ise Döviz ve E fektif piyasalarında karşılaşan döviz depo işlemleri olup yüküm lülük kayıtları pasifte m evduat kalem inde gösterilm ektedir.

5. Menkul Değerler Cüzdanı

2001 yıl sonu itibariyla 38.831.212.077 milyon lira bakiye gösteren M enkul

D eğerler Cüzdanı, Kamu ve fon bankalarından kesin alışı yapılan ve daha sonra uzun vadeli menkul kıym etlerle değiştirilen D İB S 'ler ile H azine’den alınan 7,6 m ilyon SDR tutarında dövize endeksli tahvillerden oluşm aktadır.

T.C. M erkez Bankasının porftföyündeki TL menkul kıym etler (ters repo ile satılanlar dahil) 31.12.2001 tarihindeki rayiç bedelleri ve döviz endeksli kıym etler

31.12.2001 tarihine isabet eden getirileri ilave edilm ek suretiyle

değerlendirilm iştir. Repo yoluyla edinilen menkul kıym etlerin repo başlangıç tarihi ile 31.12.2001 arasındaki devreye isabet eden getirileri için gelir reeskontu hesaplanm ıştır.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

M erkez Bankası'nın bankalarla yaptığı geri alım vaadiyle satım ve geri satım vaadiyle alım işlem leri nedeniyle; Menkul D eğerler C üzdanındaki artış ve azalışların, Bilançonun a k tif ve pasifinde yer alan Açık Piyasa İşlem leri "Röpor Borçluları" ve "R öpor A lacaklıları"nm "M enkul” kalem indeki m enkul değerler ile birlikte değerlendirilm esi gerekm ektedir.

6. İç Krediler

Yıl sonu bakiyesi 766.269.605 m ilyon lira olan kredilerin 16.269.605 m ilyon liralık kısmı yabancı para, 750.000.000 m ilyon liralık kısm ı Türk lirasından oluşm aktadır.

B ankam ız K anunu’nun 50. ve 51. m addesinin 4651 sayılı Kanun ile yürürlükten kalkm ası ve 56.m addesinde yapılan değişiklik dolayısıyla T.C. M erkez Bankasının H azine’ye kısa vadeli avans verm em esi ve kam u kurum ve kuruluşlarına kredi açm am ası hükm e bağlanm ış olup, İç K rediler B ankacılık Sektörüne ihracatçılarım ızın vadeli satışlarından doğan alacaklarının finansm anı için dövizi natık senetler karşılığında kullandırılan krediler ve T asa rru f M evduatı Sigorta F onu’na kullandırılan kredileri içerm ektedir.

M ily o n T L

A) Bankacılık Sektörü 16.269.605

a) R eeskont K redileri 16.269.605 b ) 1211 S.K. 40/1-c K ap sam ın d a K ullandırılan K rediler

-c) D iğ er

-B) T M SF’na Kullandırılan Krediler 750.000.000

TOPLAM 766.269.605

7. Açık Piyasa İşlemleri

Yıl sonu bakiyesi geçen yıla göre 1.795.965.746 m ilyon lira artış ile 7.014.591.180 milyon liraya ulaşan bu kalem ; Bankaların M erkez B ankası'na olan M enkul D eğer R öpor işlem lerinden 5.504.791.182 m ilyon liralık nakit ve 1.052.999.997 m ilyon liralık menkul kıym et borçları ile bankalararası para piyasası işlem lerinden 456.800.000 m ilyon liralık borçlarını gösterm ektedir.

8. Dış Krediler

Sudan M erkez Bankası ile M erkez Bankası arasında im zalanan B ankacılık A nlaşm ası uyarınca, Rusya Fedarasyonu’na Toprak M ahsulleri O fisi’nce yapılan buğday ihracatı karşılığında V nescheconom bank tarafından düzenlenen ve M erkez

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası

B ankası’nca satın alınan senetler karşılığında ve 31 Aralık 1990 tarihinde sona erdirilen M erkez Bankası ve Arnavutluk M erkez Bankası arasındaki B ankacılık Düzenlem esi kapsam ında tahsil edilem eyen alacaklarla ilgili olarak 21 Eylül 2001 tarihinde yapılan anlaşm a uyarınca, kullandırılan kredilerin izlendiği bu kalemin 2001 yıl sonu bakiyesi USD 182.846.034,67 karşılığı 263.219.118 milyon lira olm uştur.

9. İştirakler

Yıl sonu itibariyle bakiyesi 5.712.623 milyon lira olup, 1211 sayılı M erkez Bankası K anunu'nun 3. maddesi gereğince M erkez B ankası’nın, Bank For International Settlem ents B asle’deki 5.000.000 altın karşılığı İsviçre frangı ile Society For W orldw ide Interbank Financial Telecom m unication (S W IF T )’deki 9.543,90 E U R O ’luk iştirakini gösterm ektedir. Bu iştirakler 1 altın İsviçre fra n g ı= l. 140.104 lira ve 1 EU R O =l .268.115 lira üzerinden değerlendirilm iştir. 10. Gayrimenkulier ve Demirbaşlar

Bu kalem, M erkez B ankası’nın sahip olduğu bina, arsa ve dem irbaşlardan oluşm aktadır.

A rsalar hariç yeniden değerlem eye tabi tutulan gayrim enkullerin yeniden değerlendirilm iş bedelleri toplamı 97.900.557 milyon liradan, binalar için m aliyet bedelleri üzerinden ayrılan am ortism anlar ile her yıl yeniden değerlem eye tabi tutulan birikm iş am ortism anlar toplamı 7.122.612 milyon liranın düşülm esinden sonra gayrim enkullerin net değeri 90.777.945 milyon lira olup, 49.298.441 milyon liraya sigortalıdır.

1990 yılından bu yana yeniden değerlem eye tabi tutulm ayan dem irbaşların daha önceki yıllarda yapılan yeniden değerlem e dahil tutarı 22.322.296 m ilyon liradan, birikm iş am ortism an tutarı 12.988.056 milyon lira düşüldükten sonra kalan net değeri 9.334.240 milyon lira olup, 16.927.657 milyon liraya sigortalıdır.

11. Takipteki Alacaklar

Irak M erkez B an k asfn d an USD 1.142.429.564,39 kredi alacağı karşılığı

1.644.603.901 milyon lira ile Irak Beklime Barajı projesi kapsam ında Enka İnşaat ve Sanayii AŞ.den satın alınan senetler karşılığı kullandırılan USD 92.574.475.48 karşılığı 133.267.160 milyon lirayı gösteren bu kalemin yıl sonu bakiyesi

Türkiye Cumhuriyet M erkez Bankası

12. Değerleme Hesabı

T.C. M erkez Bankası K anunu’nun 61. m addesinin 25.04.2001 tarih, 4651 sayılı Kanun ile değiştirilen şekli ile Türk Lirasının ak tif ve pasifindeki altın ve dövizlerin yeniden değerlem esi sonucu oluşan gerçekleşm em iş giderlerin takip edildiği hesap olup, 2001 yılı için oluşan lehte kur farkı pasifte izlendiğinden bakiye gösterm em ektedir.

13. Muvakkat Borçlular

Yıl sonu bakiyesi 1.527.073.630 m ilyon lira olan bu hesabın 1.518.178.285 m ilyon lirası Türk parası, 8.895.345 m ilyon lirası ise yabancı para cinsinden olan alacakları gösterm ekte olup, Türk parası cinsinden alacakların döküm ü aşağıda gösterilm iştir.

M ilyon TL -A v an s ve D ep o zito lar 660.4 2 6 -Ö d en ecek K u ru m lar vergisinden M ahsup edilecek

geçici verg i,g elir vergisi ve fon payı 1.258.102.227 - D iğer 2 5 9 .4 1 5 .6 3 2 T O PL A M 1.518.178.285

14. Diğer Aktifler

126.332.574 m ilyon lirası Türk parası, 13.528.745 m ilyon lirası ise yabancı para cinsinden olm ak üzere, M erkez B ankası'nın yıl sonu itibariyle toplam

139.861.319 m ilyon liralık alacağını gösterm ektedir.

Belgede 2001 YILLIK RAPOR (sayfa 181-185)