Üredi ve Üredi (2006) çalışmasında sınıf öğretmeni adaylarının cinsiyetlerine, bulundukları sınıflara ve başarı düzeylerine göre fen öğretimine ilişkin öz yeterlilik inançlarının karşılaştırılmasını amaçlamıştır. Çalışmaya 405 öğretmen adayı katılmıştır. Çalışmada 4. sınıfa devam eden öğretmen adaylarının fen öğretimine ilişkin öz yeterlilik inancının 3. sınıfa devam eden öğretmen adaylarından daha yüksek olduğu; kadın öğretmen adaylarının erkek öğretmen adaylarına göre daha yüksek düzeyde öz yeterlilik inancına sahip oldukları sonuçlarına ulaşılmıştır.
Özdemir (2008) yaptığı çalışmada sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz yeterlilik inançlarının cinsiyete, öğrenim görülen üniversiteye, öğretim biçimine, mezun olunan liseye, seçtiği bölümün tercih sırasına, bölümü tercih nedenine ve öğretmenliğe yönelik tutuma göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemeyi amaçlamıştır. Çalışmaya 223 sınıf öğretmeni adayı katılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre öğretmen adaylarının öğretim sürecinin bazı boyutlarına ilişkin öz yeterlilik inançlarının cinsiyet, öğrenim görülen branşı tercih sırası, tercih nedeni ve öğretmenlik yapmaya istekli olmaya yönelik tutum değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılık gösterdiğini, buna karşılık öğrenim görülen üniversite, öğretim biçimi ve mezun olunan lise değişkenlerinin ise öz yeterlilik inançlarında anlamlı bir farklılığa neden olmadığı ortaya çıkmıştır.
Yenilmez ve Kakmacı (2008) çalışmasında ilköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin öz yeterlilik inanç düzeylerini belirlemeyi amaçlamıştır. Çalışmaya 273 öğrenci katılmıştır. Çalışmada öğrencilerin kendi çabalarıyla gerçekleştirebilecekleri maddelerde öz yeterlilik inanç düzeylerinin yüksek; sadece kendilerinin değil başkalarının da yardımcı olacağı maddelerde öz yeterlilik inanç düzeylerinin de düşük olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.
Üstüner vd. (2009) çalışmasında ortaöğretim öğretmenlerinin öz yeterlilik algılarını belirlemeyi amaçlamıştır. Çalışmaya 292 öğretmen katılmıştır. Çalışmada ortaöğretim öğretmenlerinin öz yeterlilik algılarının cinsiyet, branş, kıdem ve en son mezun olunan yükseköğretim kurumu değişkenlerine göre anlamlı biçimde farklılaşmadığı; okul türü değişkenine göre ise anlamlı biçimde farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada ayrıca
125
Anadolu ve Fen Liselerinde görev yapan öğretmenlerin kendilerini diğer okullarda çalışan öğretmenlere nazaran daha yeterli olarak değerlendirdikleri sonucuna ulaşılmıştır.
Karadeniz (2011) yaptığı çalışmada coğrafya öğretimini gerçekleştiren öğretmenlerin öz- yeterlilik inanç düzeylerini ve çeşitli değişkenlerle olan ilişkisini belirlemeyi amaçlamıştır. Araştırmaya 164 öğretmen katılmıştır. Çalışmada öğretmenlerin öz yeterlilik inançlarının orta düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada ayrıca öğretmenlerin öz yeterlilik inançlarının cinsiyet ve mezun olunan yükseköğretim kurumu değişkenine göre anlamlı farklılık göstermediği; branş, kıdem, yaş, görev yapılan okul türü ve mezun olunan program değişkenine göre ise anlamlı şekilde farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır.
Öksüz ve Coşkun (2012) çalışmasında öğretmenlik uygulaması derslerinin özel eğitim zihin engelliler öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algılamaları üzerindeki etkisini incelemeyi amaçlamıştır. Çalışmaya 3 farklı eğitim fakültesinde öğrenim gören 96 öğrenci katılmıştır. Çalışma sonucunda öğretmenlik uygulaması derslerinin öğretmen adaylarının öz-yeterlilik seviyesini önemli seviyede arttırdığı; öğretmenlik uygulaması derslerinin öğretmen adaylarının öz-yeterlilik seviyesi üzerindeki etkisi cinsiyete göre değişmediği fakat meslek lisesi mezunu öğretmen adaylarının öz-yeterlilik seviyesini daha fazla etkilediği sonuçlarına ulaşılmıştır.
Gömleksiz ve Serhatlıoğlu (2013) çalışmasında okul öncesi öğretmenlerinin, öğretmen öz yeterlilik inançlarına ilişkin görüşlerini belirlemeyi amaçlamıştır. Çalışmada ayrıca öğretmenlerin öz yeterlilik inançlarının cinsiyet, meslekteki hizmet süresi, görev yaptıkları kurum ve kurumun içinde bulunduğu sosyo-ekonomik düzey değişkenlerine göre değişip değişmediğini belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmaya 98 okul öncesi öğretmeni katılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre okul öncesi öğretmenlerinin öz yeterlilik inançlarını yüksek düzeyde gördükleri ve bu görüşlerin cinsiyetlerine, hizmet sürelerine, görev yaptıkları kuruma ve bu kurumun içinde bulunduğu sosyo-ekonomik düzeye göre farklılaşmadığı sonuçlarına ulaşılmıştır.
Uysal ve Kösemen (2013) çalışmasında öğretmen adaylarının genel öz yeterlilik inançlarını yaş, cinsiyet, sınıf ve bölüm değişkenleri açısından incelemeyi amaçlamıştır. Çalışmaya 117 öğretmen adayı katılmıştır. Çalışmada öğretmen adaylarının genel öz
126
yeterlilik inançlarının cinsiyet, yaş, sınıf ve bölüm değişkenleri açısından anlamlı şekilde farklılık göstermediği sonuçlarına ulaşılmıştır.
Aydın ve Yalmancı (2014) çalışmasında fen bilgisi öğretmen adaylarının akademik öz- yeterlik düzeylerini belirlemeyi ve adayların akademik öz-yeterlik algılarını sınıf ve cinsiyet değişkenleri açısından incelemeyi amaçlamıştır. Çalışmaya 252 öğretmen adayı katılmıştır. Çalışmada fen bilgisi öğretmen adaylarının akademik öz-yeterlik düzeylerinin yüksek olduğu; cinsiyet değişkenine göre öğretmen adaylarının akademik öz-yeterlik seviyelerinin farklılık göstermediği; sınıf değişkenine göre anlamlı bir farklılık olduğu ve en yüksek öz-yeterliğe ise 3 ve 4. sınıfların sahip oldukları sonuçlarına ulaşılmıştır.
Eker (2014) çalışmasında ilkokullarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik inanç düzeylerini belirlemeyi amaçlamıştır. Çalışmaya 278 sınıf öğretmeni katılmıştır. Çalışmada ilkokullarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin genel öz yeterlilik inanç düzeylerinin yeterli olduğu, ölçeğin alt boyutlarından öğretmenlerin öğrencileri derslere aktif katılımını sağlamaları öz yeterlilik inanç düzeyi orta düzeyde yeterli, öğretim stratejilerini kullanma öz yeterlilik inanç düzeyleri ve sınıf yönetiminde öz yeterlilik inanç düzeyleri boyutlarında ise kendilerini yeterli seviyede gördükleri sonuçlarına ulaşılmıştır.
Ay ve Yurdabakan (2015) çalışmasında öğretmen adaylarının etkili bir öğretmende bulunmasını düşündükleri özellikler ile bu özellikler açısından öz yeterlilik algılarını cinsiyet, bölüm ve sınıf düzeylerine göre karşılaştırmalı olarak incelemeyi amaçlamışlardır. Çalışmaya 316 öğretmen adayı katılmıştır. Çalışmada öğretmen adayları kendilerini etkili bir öğretmenin taşıması gereken tüm özellikler açısından tamamen ya da kısmen yeterli gördükleri, bu konudaki öz yeterlilik algılarının, etkili öğretmende aradıkları özelliklere ilişkin görüşlerinden daha düşük seviyede buldukları sonuçlarına ulaşılmıştır. Çalışmada ayrıca adayların cinsiyet, bölüm ve sınıf düzeylerine göre etkili öğretmen özelliklerine ilişkin görüşleri arasında anlamlı fark bulunmazken, cinsiyetlerine göre öz yeterlilik algıları arasında erkekler lehine anlamlı fark olduğu sonuçlarına da ulaşılmıştır. Buluç ve Demir (2015) çalışmasında ilk ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin algılarına göre öğretmen öz yeterlilikleri ile iş doyumu arasındaki ilişkileri belirlemeyi amaçlamıştır. Çalışmaya 395 öğretmen katılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre
127
öğretmen öz yeterlilikleri ile iş doyumu arasında pozitif yönde ve anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Çalışmada ayrıca öğretmenlerin öz yeterlilik algılarının iş doyumunun anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
İpek ve İpek (2015) çalışmasında temel eğitimde görev yapan okul öncesi ve sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi öz yeterlilik inançları ile öğretmenlik mesleğine yönelik
tutumlarının incelenmesini amaçlamıştır. Çalışmaya 461 öğretmen katılmıştır.
Araştırmadan elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin sınıf yönetimi öz yeterlilik inançlarının iletişim becerileri ve planlama alt boyutlarında cinsiyetlerine bağlı olarak; öğrenme-öğretme süreci, aile katılımı ve planlama alt boyutlarında ise branş değişkenine bağlı olarak istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmüştür. Öğretmenlerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının ise branş değişkenine bağlı olarak sevgi ve değer alt boyutlarında; cinsiyet değişkenine bağlı olarak ise bütün alt boyutlarda istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde farklılaştığı belirtilmiştir. Çalışmada ayrıca sınıf yönetiminin öz yeterlilik inançları üzerinde belirleyici bir etkiye sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Yoldaş vd. (2016) çalışmasında okul öncesi öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının öz yeterlilik inançlarını belirlemeyi ve öz yeterlilik inançlarının karşılaştırılmasını amaçlamıştır. Çalışmaya 98 öğretmen adayı ve 98 öğretmen katılmıştır. Çalışmanın sonucunda öğretmen ve öğretmen adaylarının öz yeterlilik inançları arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur.
Yılmaz vd. (2016) çalışmasında okul öncesi öğretmenlerinin öz yeterlilik inançları ile teknolojik araç-gereç kullanımına yönelik tutumları arasındaki ilişkiyi belirlemeyi amaçlamıştır. Çalışmaya 174 okul öncesi öğretmeni katılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre katılımcıların öz yeterlilik inançlarının cinsiyetlerine, mesleki deneyimlerine ve öğrenim durumlarına göre değişmediği; teknolojik araç-gereç kullanımına yönelik tutumları incelendiğinde de mesleki deneyimleri ve öğrenim durumları arasında anlamlı farklılık bulunmazken, cinsiyetlerine göre değişiklik gösterdiği görülmüştür. Çalışmada ayrıca öğretmenlerin öz yeterlilik inançları ile okul öncesi
128
eğitimde teknolojik araç-gereç kullanımına yönelik tutumları arasında düşük düzeyde, pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.