5. SONUÇ VE ÖNERİLER
5.2. Öneriler
Araştırma sonuçlarına göre öğretmenlerdeki mesleki ve iş tükenmişliğinin en aza indirilmesi için, toplumdaki öğretmen ve öğretmenlik mesleği imajının hak ettiği yere getirilmesi gereklidir. Bu amaçla, eğitim stratejileri belirlenirken üst düzey yöneticilerin bire bir mesleği icra eden öğretmenlerin görüş ve önerilerini dikkate almaları, çalıştaylar da öğretmenlere daha fazla söz hakkı vermeleri gerekir. Ayrıca okul idarecilerinin seçimi konusunda daha hakkaniyetli ve bilimsel yöntemlere ağırlık verilebilir.
Araştırmamda da yer verildiği üzere, bakanlık düzeyinde ve okul idarelerince okul- veli, veli-öğretmen ilişkilerinin üst düzeye çıkarılarak sorunların ortak platformlarda çözülmesi sürecine gidilebilir.
Eğitim politikaları belirlenirken, sadece öğrenci merkezli eğitim ve öğretimin yanı sıra öğretmenlerin özlük ve mesleki haklarını gözetici kararlara da yer verilebilir.
Eğitim‐öğretim sektörü, ilköğretimden üniversite eğitimine kadar her alanda ve her düzeyde yöneticisi ve çalışanıyla meslek elemanı yetiştirmektedir. Bu nedenle hayatın her alanıyla bu derece ilgili olan eğitim‐öğretim sektörünün vazgeçilmez öğelerinden biri olan öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının tükenmişliği konusu büyük bir önem arz etmektedir. Öğretmenlerdeki iş ve mesleki tükenmişliğin sona erdirilmesi için, konuyla ilgili uzmanlardan yardım alınmalı, gerekiyor ise özlük haklarında ve çalışma koşullarında iyileştirici düzenlemelere gidilebilir.
Bu araştırma kısıtları nedeniyle sadece Samsun ilinde yapılmıştır. Bölgesel veya Türkiye çapında yapılması literatüre daha önemli katkılar sağlanabilir.
Yapılacak olan araştırmalarda, öğretmenlerin demografik ve sosyal değişkenleri arttırabilir. Örnek olarak, meslek seçiminde dikkat ettikleri kriterler, mesleği isteyerek
seçip seçmedikleri, maaşlarından memnun olup olmadıkları gibi değişkenlere göre testler yapılabilir.
Bu araştırmada öğretmenlerin mesleki tükenmişlik ve iş tükenmişliği farklılaşmasına bakılmıştır. Yapılacak olan araştırmalarda mesleki tükenmişlik ve iş tükenmişliğini etkileyen farklılaşmalar ve aralarındaki ilişkiler incelenebilir.
KAYNAKÇA
Arı, G.S., Bal, E.Ç., (2008). Tükenmişlik Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi. Yönetim ve Ekonomi, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F., 15/1, ss.131-148.
Antoniou, A. S., Polychroni, F., ve Walters, B., (2000). Sources of stress and professional burnout of teachers of special educational needs in Greece. International Special Education Congress, Manchester: University of Manchester. International Journal of Special Education, Vol.24, p.1
Aktuğ, İ.Y., Susur, A., Keskin, S., Balcı, Y., (2006). Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Çalışan Hekimlerde Tükenmişlik Düzeyleri. Osmangazi Tıp Dergisi, Cilt:28, Sayı:2, ss.91-101.
Alarcon, G., Eschleman, K. J., Bowling, N. A., (2009).Relationship Between Personality Variables and Burnout: A Meta-Analysis. Work & Stress. Vol. 23, No. 3, pp. 244-263.
Ardıç, K., (2008).Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama (GOÜ örneği). Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, ss.69- 96, Ankara.
Ardıç, K., Polatcı, S., (2009). Tükenmişlik Sendromu ve Madalyonun Öbür Yüzü: İşle Bütünleşme. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, İİBF, İşletme Bölümü, s.2, Tokat.
Arıkan, R. (2000).Araştırma Teknikleri ve Rapor Yazma. Ankara:Gazi Kitabevi.
Avşaroğlu, S., Deniz, E., Kahraman A., (2007). Teknik Öğretmenlerde Yaşam Doyumu ve Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:15, Sayı:2, ss.465-484.
Aydın, İ., (2010). Yönetsel, Mesleki ve Örgütsel Etik. Pegem Akademi, ss.95-97. Baltaş, A., Baltaş, Z., (2002).Stres ve Başa Çıkma Yolları, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Barutçu, E., Serinkan, C.,(2008). Günümüzün Önemli Sorunlarından Biri Olarak Tükenmişlik Sendromu ve Denizli’de Yapılan Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış, Cilt:8, Sayı:2, ss.541-561.
Baş, T. (2001). Anket. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Baysal A., Paksoy M., (1999). Mesleğe ve Örgüte Bağlılığın Çok Yönlü İncelenmesinde Meyer-Allen Modeli. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt:28, Sayı: 1, s.18.
Becker, J.L., Mılad, M.P., Klock, S.C., (2006). Burnout, Depression And Career Satisfaction: Cross-Sectional Study of Obstetrics and Gynecology Residents. American Journal of Obstetrics and Gynecology, Vol.195, pp.1444-1452.
Bolat, O.İ., (2011). İş Yükü, İş Kontrolü ve Tükenmişlik İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 2, s.90.
Brodsky, C.M., (1976).The harassed worker. Toronto: Lexington Books, DC Heath and Company, p.23.
Budak, G., Sürgevil O., (2005). Tükenmişlik ve Tükenmişliği Etkileyen Örgütsel Faktörlerin Analizine İlişkin Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:20, Sayı: 2, ss.95-108.
Buick, I. ve Thomas, M. (2001). Why do middle managers in hotels burn out?International Journal of Contemporary HospitalityManagement, 13 (6), 304– 309.
Cedoline A.J., ve Publisher (1982). Excerpts From Job Burnout in Public Education: Symptoms, Causes, and Survival Skills, in by the Teachers College.p.4, Columbia University,
http://ehlt.flinders.edu.au/education/iej/articles/v4n2/dworkin/paper.pdf(24.12.2012) .
Colangelo, T.M., (2004). Teacher Stress and Burnout and the Rale of Physical Activitiy and Parent Involvement. Central Connecticut State University, New Britain, p.28, Connon, J.C. (1994). Issues in Sampling and Sample Desing – A Managerial
Perspective Travel. Tourism and Hospitality Research: Ahandbook For Manager and Researcher, s.131-143, New York.
Cooley, E. And P. Yovanoff, (1996). Supporting Professionals-At-Risk:Evaluating Interventions to Reduce Burnout And Improve Retentionof Special Educators, Exceptional Children, 62, ss.336-355.
Corey, G., (1996). Theory and Practice of Counseling and Psychotherapy.pp.178-179, http://psychologypdfdownload.blogspot.com/2012/12/theory-and-practice-of
counseling-and.html(14.10.2012).
Cumming, O.W., Nall, R.L., (1983). Relationships style and burnout to counselors perceptions of their jobs, themselves and their clients, counselor. Education and Supervision, 22, pp.227-234,
Cüceloğlu, D., (1998).Anlamlı ve Coşkulu Bir Yaşam İçin: Savaşçı. İstanbul: Sistem Yayıncılık,
Çakır, Ö., (2001).İşe Bağlılık Olgusu ve Etkileyen Faktörlerİstanbul:Seçkin Yayıncılık. Çam, O., (1992). Tükenmişlik Envanterinin Geçerlik ve Güvenilirliğinin Araştırılması.
7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Hacettepe Üniversitesi, Ankara,ss.155-160.
Çavuş, M.F., Gök, T., Kurtay, F., (2007).Tükenmişlik: Meslek Yüksekokulu Akademik Personeli Üzerine Bir Araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 16, Sayı 2, ss.97-108.
Çelikkaleli, Ö., (2001). Yetişkin Eğitimcisi Öğretmenlerin Tükenmişlik ve Mesleki Yetkinliklerinin İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, ss. 38-53.
Çil, B., (2003).İstatistik. Ankara:Detay Yayınevi.
Dağlı, A., Gündüz, H., (2008). Yatılı İlköğretim Bölge Okullarında Görev Yapan Yönetici Ve Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeyleri (Diyarbakır İli Örneği).D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 10, ss. 12-35.
Davenport, N., Schwartz R.D., Ellıot, G.P., (2003). Mobbing: İşyerinde Duygusal Taciz. (Çev. Osman Cem Önertoy), pp.81-82, İstanbul:Sistem Yayınları.
Dolu, G., (1997).Onkolojide Çalışan Hekimlerde Tıbbi Sosyal Çalışma Açısından Tükenmişlik (Burnout) Sendromunun Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi İ.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Prevantif Onkoloji ABD Psikososyal Onkoloji ve Eğitimi Bilim Dalı, s.78, İstanbul.
Düzyürek S., Ünlüoğlu G., (1992).Hekimlerde Tükenmişlik Sendromu. Psikiyatri Bülteni, Sayı: 1, ss.108-113.
Dworkin, A.G.,(1987). Teacher Burnout in the Public Schools: Structural Causes and Consequences for Children. State University of New York Press, pp.1-7.
Dworkin A. G., (2001). Perspectives on Teacher Burnout and School Reform. The University of Houston and The Australian National University, International Education Journal Vol: 2, No: 2, p.5.
Eren, E., (2006). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. (9. Baskı). İstanbul: Beta Basın Yayın ve Dağıtım Şirketi.
Ergin, C., (1992).Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği’nin Uyarlanması. 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Hacettepe Üniversitesi, Editörler: R. Bayraktar ve İ. Dağ, Ankara, ss.143-154. Ersoy, F., Yıldırım, R.C., Edirne, T., (2001).Tükenmişlik (Staff Burnout) Sendromu.
Ertürk, E., Keçecioğlu, T., (2012). Çalışanların İş Doyumları İle Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkiler: Öğretmeler Üzerine Örnek Bir Uygulama. Ege Akademik Bakış, c.12, s.1, ss.41-54.
Field, J., (2008). Job Satisfaction Model. Retrieved from http://talentedapps.wordpress.com/2008/04/11/job-satisfaction-model-
forretention/,p.1, (22.11.2012).
Francisco, A., Padilla-Munoz, C., Eva M., Miguel A., (2005).Personality and Contextual Variables in Teacher Burnout. Personality and Individual Differences,38,pp.929-938.
Freudenberger, H. J., (1974).Staff Burnout. Journal of Social Issues, 30, pp.159-165. Friedman, I.A., Farber, B.A., (1992). Professeonal self-concept as a predictor of
teacher burnout. Journal of Educational Research, 84(1), pp.28-35.
Gilliland B.E., James R.K., (1993). Crisis Intervention Strategies, HumanServices Workers In Crisis: Burnout. Memphis State University, Brooks/ColePublishing Company, California, pp.537-572,
Girgin, G., (2010).Öğretmenlerde Tükenmişliğe Etki Eden Faktörlerin Araştırılmas., Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, c.9 s.32, www.esosder.org. (22.09.2012).
Gorter, R.C., Albrecht G., Hoogstraten, J., Eijkman M.A.J., (1999).Professional Burnout among Dutch Dentists. Community Dentistry & Oral Epidemiology, Vol.27, pp.109-116.
Gorter, R.C., Eijkman, M.A., Hoogstraten, J., (2000). Burnout And Health Among Dutch Dentists. Europen Journal of Oral Science, Vol.108, pp.261-267.
Gündüz, B., (2005). İlköğretim Öğretmenlerinde Tükenmişlik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, ss.152-166.
Hsu K., Marshall V., (1980). Prevalance of depression and distress on a large sample of Canadian residents, interns and fellows. Ann, J., Psychiatry, 144, pp.1561-1566,
Holmqvist, R., Jeanneau, M., (2006).Burnout And Psychiatric Staff’s Feelings Towards Patients. Psychiatry Research, Vol.145, pp.207-213,
http://www.tdk.gov.tr/.(19.10.2012).
http://en.wikipedia.org/wiki/Hans_Selye.(11.12.2012). http://tr.wikipedia.org/wiki/Meslek.(11.12.2012). http://tr.wikipedia.org/wiki/Mobbing.(08.12.2012).
Huebner, E.S., Gilligan, T.D., Cobb, H., (2002). Best practices in preventing and managing stress and burnout.In A. Thomas & J. Grimes (Eds.) Best Practices in School Psychology IV. Bethesda, MD: NASP Publications, p.3
Izgar, H., (2001). Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik.Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kaçmaz, N., (2005). Tükenmişlik (Burnout) Sendromu. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, Cilt:68, ss.29-32, İstanbul.
Karasar, N., (1994). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Kayabaşı, Y., (2008). Bazı Değişkenler Açısından Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:20.
Kim, H.J., Shin, K.H., Umbreit, W.T., (2007).Hotel Job Burnout: The Role Of Personality Characteristics. Hospitality Management, Vol.26, pp.421-434,
Koç, H., Arslan, S., Topaloğlu I.G., (2009). Differentiation of Burnout Syndrome by Profession and Job: Gazi Burnout Inventory. Reviev of Economic and Business Studies, Vol.4, pp.149-162.
Koç, H., Topaloğlu, M., (2010). Yönetim Bilimi, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Topaloğlu, M., Koç, H., Yavuz, E., (2007). Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Kamu-İş; C: 9, s.3, Ankara,
Koçak, R., (2009). Okul Yöneticilerinin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:19, Sayı:1, ss.65-83.
Koyuncu, M., (2001). Üniversite Öğretim Elemanlarında Tükenme Duygusu ve Kurumdan Ayrılma İsteğine Etkisi. 9. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi,İstanbul Üniversitesi, ss.349-360, İstanbul.
Koyuncu, M., (2005). Üniversite Öğretim Elemanlarında Tükenme Duygusu ve
Organizasyondan Ayrılma İsteğine Etkisi, 13.Ulusal Yönetim
veOrganizasyonKongresi,İstanbulÜniversitesi,s.128
Krejcie, R., Morgan V., Daryle W., (1970). Determining Sample Size for Research Activities.Educational and Psychological Measurement, http://sunburst.usd.edu/~mbaron/edad810/Krejcie.pdf.(24.11.2012).
Kuzgun, Y., (2008). Meslek Seçiminde Bilinmesi Gerekenler. http://www.gopalm.k12.tr/ ,p.8 .(17.11.2012).
Kyriacou, C., (2000). Stres-Busting for Teachers. Cheltenham: Nelson Thornes,pp.3- 11.
Kyriacou, C., (2001). Teacher stress: Directions for future research. Educational Review, 53, pp.28-35,
Leıter, M. P., (2003).Areas Of Worklife Survey Manual (Third Edition).Centre For Organizational Research and Development, Wolfville, Canada, pp.4-5.
Leymann, H., (1990).Mobbing and Psychological Terror at Workplaces. Violence andVictims 5, pp.119-126,
Leymann, H., (1996).The Content and Development of Mobbing. at Work, European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), pp.165-184,
Mannig, M.R., Motowidlo, S.J., Packard, J.S., (1986).Occupational Stress: Its Causes and Consequences for Job Performance. Journal of Applied Psychology 1986,Vol.71,No.4, pp.618-«29
Maslach, C., Goldberg, J., (1998).Prevention of burnout: New perspectives”.Applied & Preventive Psychology, Vol:7, pp. 63-74.
Maslach, C., Jackson, S. E., (1981). The Measurement Of Experienced Burnout. Journal of Occupational Behaviour, Vol:2, p.99.
Maslach, C., & Jackson, S.E., (1986).Maslach Burnout Inventory Manual. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists tre., www.sajip.co.za/index.php/sajip/.../p.164 (27.12.2012).
Maslach, C., Leıter P. M., (1997).The Truth about Burnout. Jossey-Bass, San Francisco, Ca., Vol:3, p.37.
Maslach, C., & Leiter, M. P., (2005).Stres And Burnout: The Critical Research, İn Cooper, C.L. (Ed.), Handbook Of Stres Medicine And Health, CRC Stres. Lancaster, pp.72-155.
Maslach, C.; W. B. Schaufelı Ve M. P. Leıter (2001). Job Burnout. Annual Review Psychology, 52, Ss.397-422.
Maslach, C., Zimbardo, P.G., (1982). Burnout – The Cost of Caring. Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey, p.2.
Meydan, C.H., (2011). Örgütsel Ortamda Tükenmişliğin İzlenim Yönetimi Taktikleri ile İlişkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İibf Dergisi, 6(2), ss.287-307, Eskişehir. Miner, J.B., (1992).Industrial/Organizational Psychology. New York, McGraw Hill,
p.116.
Oruç, S., (2007). Özel Eğitim Alanında Çalışan Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Y.Lisans Tezi, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana
Otacıoğlu, S. G. (2008). Müzik Öğretmenlerinde Tükenmişlik Sendromu ve Etkileyen Faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15):103-116.
Oxford, (1993). Oxford Advanced Learner’s Dictionary, Oxford University _tre.http://oald8.oxfordlearnersdictionaries.com/(07.01.2012).
Örnek, A.Ş., Aydın, Ş., (2011).Kriz ve Stres Yönetimi. Ankara:Detay Yayıncılık.
Özdamar, K.,(1997).Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi, Anadolu Üniversitesi Yayınları. No: 1001, Fen Fakültesi Yayınları, No: 11, s.6, Eskişehir, Özdemir A.K., Özdemir, H.D., Coşkun A., Çınar, Z., (1999).Diş Hekimliği Fakültesi
Öğretim Elemanlarında Mesleki Tükenmişlik Ölçeğinin Değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, Cilt:2, Sayı:2, ss.98-104. Özdemir, A.K., Kılıç, E., Özdemir, H.D., Öztürk, M., Sümer, H., (2003).Cumhuriyet
Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Akademik Personelinde Tükenmişlik Ölçeğinin Üç Yıllık Arayla Değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, Cilt:6, Sayı:1, ss.14-18.
Özdemir, A.A., (2012).Çatışma ve Stres Yönetimi-I. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2547, Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1517, Eskişehir, ss.5-13
Özen, G., Mirzeoğlu, N., (2006). Bir Spor Örgütünde Çalışan Spor Uzmanlarının Tükenmişlik Ve Örgütsel Bağlılıklarının İncelenmesi. Spor Yönetimi Ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, ss.1306-4371.
Özgen, I., (2007). Yiyecek İçecek İşletmeleri Çalışanlarında Tükenmişlik Sendromu: İzmir Adnan Menderes Havalimanı Örneği. I. Ulusal Gastronomi Sempozyumu ve Sanatsal Etkinlikler, ss.116-124, Antalya.
Özler, D. E., (2010).Örgütsel Davranışta Güncel Konular. ss.287-309,Seçkin Yayıncılık: İstanbul.
Piko, B.F., (2006).Burnout, Role Conflict, Job Satisfaction and Psychosocial Health Among Hungarian Health Care Staff: A Questionnaire Survey. International Journal of Nursing Studies, Vol.43, pp.311-318.
Pines, A.M., Keinan, G., (2005). Stres and Burnout: The Significant Difference. Personality and Individual Differences, Vol.39, pp.625-635,
Potter, B.A., (1995). Preventing Job Burnout Transforming Work Pressures into
Productivity. California, http://www.freepatentsonline.com/article/Australian-
Journal-Outdoor-Education/148768181.html, p.12, (14.11.2012).
Robbins, S. P., (1978).Conflict management and conflict resolution are not synonymous. California Management Review, 21 (2), p.67,
Rodgerson,T.E., (1994). The Relation of Situation, Personality, and Religious Problem- Solving in the Prediction of Burnout Among American Baptist Clergy. Loyola College in Maryland, A Dissertation Submitted to the Department of Pastoral CounselingofLoyola College in Marylandin Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree ofDoctor of Philosophy, October 19, pp.1-214, Roloff, M. E. ve Ifert, D. E., (1999).Conflict management through avoidance: Withholding, complaints, suppressing arguments and declaring topics taboo. Sandra Petronio (Ed.), Balancing The Secrets of Private Disclosures içinde. Lawrence Erlbaum Publishing, p.153.
Sağlam A.G., Çına B.E., (2008).Yönetim Ve Ekonomi. ss.131-148,
Sekaran, U. (2003). Research Methods for Business, New York: John Wiley. Scott, C. R., (2001). Communication, Social Support, and Burnout: A Brief
Literature Review. p.2,
http://www.gslis.utexas.edu/~ssoy/pubs/microcommunication/.(23.10.2012).
Shafer, W., (1987).Stres Management For Wellness. New York:Mc Graw Hill, p.14, Sheffield, D.S., Baker, S.B., (2005). Themes From Retrospective Interviews Of Scholl
Smith, M., Jaffe-Gill, E. & Seggl, J. (2009). p.1. http://helpguideorg/mental/stress_signs.htm .(05.01.2013).
Soysal, A., (2011).İş Yaşamında Tükenmişlik, www.ceis.org.tr, (10.02.2013).
Spector, P.E., (1997).Job Satisfaction: Application, Assessment Cause and Consequence., USA, SAGE Publications, p.2.
Sürgevil, O. (2006). Stres Hayatında Tükenmişlik Sendromu Tükenmişlikle Mücadele Teknikleri, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Şahin, N., (1998). Stresle Baş Çıkma, Olumlu Bir Yaklaşım. Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara
Tekin, M., Taşğın, Ö., (2009). Çeşitli Değişkenlere Göre Taekwondo Hakemlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:17, Sayı;3, ss.1001-1012.
Tengilimoğlu, D., Tutar, H., (2009). Çağdaş Büro Yönetimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Tetik, S., (2011). Öğretim Elemanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi: Salihli Meslek Yüksekokulu Örneği. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 7, Sayı 13, ss. 339–350.
The Pennsylvania State University. (2010).Job satisfaction: Do I like my job? Work attitudes and motivation. The Pennsylvania State University; World Campus, p.3. Thomas E. Rodgerson, (1994).The Relation Between Situation, Personality, and
Religious Problem-Solving in the Prediction of Burnout Among American Baptist Clergy. Loyola College in Maryland, pp.9-14
Topaloğlu, M., Koç, H., Yavuz, E., (2007). Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Kamu-İş Dergisi, Cilt.9, Sayı.3, ss.31-52.
Torun, A., (1997). Stres ve Tükenmişlik. Türk Psikologlar Derneği ve Kalite Derneği Ortak Yayını, ss.43-49, İstanbul.
Tuğrul, B., Çelik, E., (2002). Normal Çocuklarla Çalışan Anaokulu Öğretmenlerinde Tükenmişlik. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:12, ss.1-11. Tutar, H., (2011).Kriz ve Stres Yönetimi, Ankara:Seçkin Yayıncılık.
Türk Dil Kurumu, İktisat Terimleri Sözlüğü, 2004, http://www.tdk.gov.tr (25.10.2012). Türkçe Sözlük, 2012, http://www.tdk.gov.tr/, (13.03.2012).
Uçan, A., (2001). Türkiye’de Öğretmenlik Mesleğine Genel Bakış. MEB Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimde Kalite Paneli Bildiri Kitabı, Ankara, ss.53-102.
Ural, A., Kılıç, İ., (2005).Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
Ural, A., Kılıç, İ., (2011).Bilimsel Araştırma Süreci. Ankara: Detay Yayıncılık.
Veninga, R.L., Spradley, J.D., (1981). The Work Stres Connection: How To Cope With
Job burnout. pp:86-87,
http://ccu.opac2.marmot.org/Record/.b10435347(09.11.2012).
Yamane, T. (2001).Temel Örnekleme Yöntemleri. (Birinci Baskı). Çeviren: Alptekin Esin, M. Akif Bakır, Celal Aydın ve Esen Gürbüzsel. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
Yotanyamaneewong, S.,(2012). Thaı Teachers Wıth Low/Hıgh Burnout And Theır Perceptıons Of Teachıng Pupıls Wıth Specıal Educatıonal Needs (Sen). College of
Social Sciences The University of Birmingham,
http://etheses.bham.ac.uk/p.3526/(24.09.2012).
Wikipedi, (2012). Özgür Ansiklopedi”,Türk Dil Kurumu, Güncel, tr.wikipedia.org (10.10.2012).
EK1: ANKET FORMU
Mesleki Tükenmişlik ve İş Tükenmişliği Ölçeği
Bu soru formu “Öğretmenlerin iş ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesine yönelik düzenlenmiştir. Soru formunda mesleğinize ve işinize ilişkin tükenme duygularınızı ifade eden kelime veya sözcüklere yer verilmiştir. İfadelerin karşısında bulunan rakamların size uygun olanını işaretleyiniz. Vereceğiniz cevaplar sadece bilimsel bir araştırmanın veri tabanını oluşturmak için kullanılacaktır Araştırmamıza göstereceğiniz ilgiye şimdiden teşekkür ederiz.
Cem DİNÇEROL ONDOKUZMAYIS ÜNVERSİTESİ cemd@omu.edu.tr
AÇIKLAMA
MESLEK : (Profession); genellikle ileri düzey bir eğitim ve öğretim gerektiren bilgi birikimi
ve beceri düzeyine bağlı olarak bireyin kazandığı unvanın adıdır.
İŞ : (Job); düzenli para ödenen pozisyon, bir sonuç elde etmek, herhangi bir şey ortaya koymak
için güç harcayarak yapılan etkinlik ve çalışma veya bireylerin genellikle herhangi bir maddi karşılık için yerine getirdikleri fiziksel ve zihinsel çaba olarak ifade edilebilir.
TÜKENMİŞLİK: (Burnout); fiziksel tükenme, kronik yorgunluk, çaresizlik ve ümitsizlik
duyguları ile olumsuz bir benlik kavramının gelişmesi, yaşam ve diğer insanlara yönelik olumsuz tutumlarla belirginleşen fiziksel ve zihinsel tükenme sendromu olarak tanımlanmaktadır.
1 Yaşınız: 20-25 26-30 31-35 36-40 41 ve üzeri 2 Cinsiyet: Bayan Bay 3 Branşınız Ana sınıf Öğretmeni Sınıf Öğretmeni Meslek Öğretmeni Kültür Öğretmeni
4 Görev yaptığınız okulun adı: (Belirtiniz)
………...
5 İdari göreviniz var mı? ( Okul müdürü veya müdür yardımcısı)
Evet Hayır
6 Kaç yıldır çalışıyorsunuz
1 yıldan az 1-5 yıldır 6-10 yıldır 11-15 yıldır 16 yıl ve daha fazla
7 Çalıştığınız kurum türü
Aşağıdaki değerlendirme ölçeğini dikkate alarak, size en uygun gelen seçeneğe ( X ) işareti koyunuz. Unutmayınız ki, anket kapsamında vereceğiniz cevaplar, sizin düşüncelerinizi yansıtacaktır. Bu yüzden, bu ankette verilmesi gereken ne doğru ne de yanlış cevap vardır.
MESLEĞİNİZE İLİŞKİN İFADELER K e si n li k le K at ıl m ıyo r u m K atı lmı yor u m K ıs m e n K atı lı y or u m K atı lı y or u m K e si n li k le K at ıl ıyor u m
1 Bu mesleği seçmiş olduğum için pişmanlık duyuyorum. 1 2 3 4 5
2 Mesleğime ilişkin işlerde çalışmayı sevmiyorum. 1 2 3 4 5 3 Eğitimini almış olduğum mesleğime ilişkin bir iş yapmayı hiç düşünmedim. 1 2 3 4 5 4 İşverenler mesleğimin değerini veya önemini bilmiyor. 1 2 3 4 5
5 Mesleğime ilişkin kendimi geliştirmekten hoşlanırım. ( - ) 1 2 3 4 5
6 Mesleğimle ilgili hizmet içi eğitim programlarına katılırım. ( - ) 1 2 3 4 5
7 İş yerinde mesleğimi ilgilendiren konulardaki fikir ve önerilerim dikkate alınmıyor.
1 2 3 4 5
8 Eğitim aldığım mesleğime ilişkin yeterince istihdam olanaklarının olmaması beni olumsuz etkiliyor.
1 2 3 4 5
9 Mesleğime ilişkin sadece rutin işler ile ilgilenmek istiyorum. 1 2 3 4 5 10 Mesleğime ilişkin çok fazla prosedür olmasından sıkıldım. 1 2 3 4 5 11 Eğitim aldığım mesleki alana yakın alanda eğitim alanlarda benimle aynı işi
yapabiliyor.
1 2 3 4 5
12 Eğitim aldığım Meslek çoğu insan tarafından istenilen ve imrenilen bir
meslektir. ( - )
1 2 3 4 5
13 Eğitimini aldığım mesleğime ilişkin iş bulma imkânlarının sınırlı olması beni olumsuz etkiliyor.
1 2 3 4 5
14 Mesleğime ilişkin aldığım eğitimin yetersiz ve yüzeysel olması beni olumsuz etkiliyor.
İŞİNİZE İLİŞKİN İFADELER K es in li k le K at ıl m ıyor u m K at ıl m ıyor u m K ıs m en K at ıl ıyor u m K at ıl ıyor u m K es in li k le K at ıl ıyor u m
1 İşimin gereklerini layıkıyla yerine getirdiğimi düşünüyorum. ( - ) 1 2 3 4 5 2 Keşke paraya ihtiyacım olmayıp, keyfime göre bir iş yapabilseydim. 1 2 3 4 5
3 İşyerinde getirdiğim öneri ve eleştiriler dinleniyor ve dikkate alınıyor. ( - )
1 2 3 4 5
4 İşverenin beklentilerini karşılayamamak beni olumsuz etkiliyor. 1 2 3 4 5 5 İşyerinde kariyer imkânının olmaması ve gelişme yolumun kapalı
olduğunu düşünüyorum.
1 2 3 4 5
6 İşyerinde iş arkadaşlarımdan nefret ediyorum. 1 2 3 4 5 7 İşyerinde aldığım ücreti yetersiz buluyorum. 1 2 3 4 5 8 Sosyal güvencenin olmaması veya yetersiz olması beni olumsuz
etkiliyor.
1 2 3 4 5
9 İşime ilişkin gelişmeleri takip etme konusunda isteksiz hissediyorum.
1 2 3 4 5
10 Yönetici ve çalışma arkadaşlarımla uyumsuzluk beni olumsuz etkiliyor.
1 2 3 4 5
11 İşyerinde kurumsallaşmanın olmaması beni olumsuz etkiliyor 1 2 3 4 5 12 İşyerinde bilgi, beceri ve yetenekler dikkate alınarak iş verilmemesi
işten soğumama neden oluyor.
EK2: CRONBACH’S ALPHA TESTİ SONUÇLARI