Ölüm Sonrası Yapılan Uygulamalar

Ölüm gerçekleştikten sonra ölünün arkasından ağlamak Hinduizm’de doğru kabul edilmemektedir; çünkü ölen kişinin yeni bir bedende yeni bir hayata başlayacağına inanılmaktadır.¹⁶⁵ Bu nedenle geride kalanların gözyaşı dökmekten daha

159 Chaitanya, 11.

160 Cremation Institute, “Hindu Funeral Cremation Guide: The Ceremony, Beliefs, Customs &

More”, https://cremationinstitute.com/hindu-cremation-funeral/, (22.11.2019)

161 Lochtefeld, “Deathbed Rites”, The Illustrated Encyclopedia of Hinduism, 180.

162 https://www.britannica.com/science/death/Hinduism, (09.12.2019)

163 Sumegi, 188.

164 Samarth, 22.

165 Hinduizm’de ölünün arkasından ağlanmaz fakat kadınların daha duygusal olmaları sebebiyle ölünün ardından kısa bir süre ağlamalarına izin verilmektedir. Erkeklerin ise duygularını

36 önemli kabul ettikleri cenaze ritüelini gerçekleştirmeleri gerekmektedir. Ölen kişi için gerçekleştirilmesi gereken bu cenaze ritüelinde gereken hazırlıklar ölümden hemen sonra yakınlar tarafından yerine getirilmektedir. Cenaze töreni hazırlıklarının ölen kişinin en büyük oğlunun¹⁶⁶ sorumluluğunda olduğu kabul edilmektedir. Erkek evladın olmaması durumunda en yakın erkek akrabalardan birinin cenaze hazırlıklarını yapması gerekmektedir.¹⁶⁷

Yapılan hazırlıkların uzun sürmemesi ve herhangi bir engelin olmadığı durumlarda bedenin yirmi dört saat içerisinde ortadan kaldırılması gerektiğine inanılmaktadır. Uzaktan gelmesi beklenecek yakınların olması durumunda vücuda bir işlem yapılmasına izin verilmemekte; ancak cesedin düşük sıcaklıkta bekletilmesi kabul edilmektedir.¹⁶⁸ Bu süreçte ölen kişi için yas tutan aile üyeleri ve yakın arkadaşları cenaze evinde toplanmaktadır. Buraya katılım ölen kişinin yaşına ve toplumdaki yerine göre değişmektedir. Yaşlı ve saygın birisi öldüğünde uzak yerde yaşayan akrabaların bile cenaze ritüeline katılması gerekmektedir.¹⁶⁹

saklamaları ve üzüntülerini belli etmemeleri gerekmektedir. Fakat bu durum Hindu toplumlar arasında değişiklik gösterebilmektedir (Detaylı bilgi için bkz. Ondracka, “Antyestii”, Hinduism and Tribal Religions, 3).

166 Hinduizm’de törenler göz önüne alındığında erkek evlat sahibi olmanın önemi ortaya çıkmaktadır. Biyolojik oğlu olmayanlar bu törenleri gerçekleştirmesi için erkek evlat edinmektedirler (Detaylı bilgi için bkz. Lochtefeld, “Adoption”, The Illustrated Encyclopedia of Hinduism, 11). Hint kültüründe erkek evlada sahip olmak hem dünyada hem de ölümden sonrası için önemli kabul edilmektedir. Ritüellerin doğru şekilde uygulanmasında erkek evladın rolünün büyük olduğuna inanılmaktadır (Detaylı bilgi için bkz. Ali İhsan Yitik, Hint Dinleri, İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları, İzmir 2005, 32).

167 Yitik, “Hinduizm”, Dinler Tarihi El Kitabı, 341.

168 Chaitanya, 33.

169 Funeral Rites Across Different Cultures, Hindu Creamation Customs and Rites, Section Nine Critical Incident Guide, 37,

https://www.egfl.org.uk/sites/default/files/Facilities/09%20Funeral%20Rites%20across%20Diff erent%20Cultures.pdf, (22.11.2019)

37 Ölen kişinin ölüm sonrası hayatında mutlu olması için Brahminlere, fakirlere veya önemli kabul edilen kurumlara bazı hediyeler sunulmaktadır. Ölümünden sonra cenaze törenini yapacak olanların bu görevi yerine getirmeyeceğinden korktuğu için ölümünün yaklaştığını anlayan kişi bunu kendisi de yapabilmektedir.¹⁷⁰ Bu hediyeleri kişi ölmeden önce vermişse ölümden sonra tekrar verilmelerine gerek duyulmamaktadır.¹⁷¹

Ölüm gerçekleştikten sonra eve bir Hindu rahip çağrılmaktadır. Rahip, dualara öncülük etmesi açısından cenaze törenlerinde bulunması önemli kabul edilmektedir.¹⁷² Ölüm anından sonra ölünün gözleri kapatılmakta ve uyuyormuş gibi görünmesi sağlanmaktadır.¹⁷³ Ardından cesedin tırnakları ve saçları kesilerek, çenesi ve ayak başparmakları birbirine bağlanmaktadır.¹⁷⁴ Kaslar katılaşmadan bedenin düz bir pozisyona getirilebilmesi için bu işlemler en kısa sürede yapılmaktadır.¹⁷⁵ Bedenin sabit hale getirilmesinden sonra temizleme amacıyla akrabalar veya aynı kasta ve cinsiyete sahip arkadaşları tarafından ceset yıkanmaktadır.¹⁷⁶ Vücudun yıkanmasından sonra ölen kişiye sade ve temiz bir elbise giydirilmekte ya da beden uygun renkli bir kumaşa

170 Ölümü yaklaşan kişinin ya da ölen kişinin ardından geride kalanların bir hediye vermesi gerekmektedir. Bu hediye; arazi, kıyafet, tahıl, bir inek ya da buzağı veya para olarak verilmektedir (Detaylı bilgi için bkz. Firth, 163). Bu hediyelerden en değerli kabul edileni Brahminlere verilen bir inektir (Detaylı bilgi için bkz. Kutlutürk, “Hinduizm’de Cenaze Törenleri(Antyeşti Samskara)”, 181). Bu hediyeleri veremeyecek olanlar az miktarda bir para vererek de bu görevi yerine getirebilmektedirler (Detaylı bilgi için bkz. Samarth, 17).

171 Samarth, 22.

172 “Hinduism”, http://www.econdolence.com/learn/articles/hindu-funeral-burial/, (22.11.2019)

173 Samarth, 23.

174 Kürşat Demirci, “Cenaze”, DİA, TDV Yayınları, c. 7, İstanbul 1993, 354.

175 Chaitanya, 33.

176 Firth, 190; “Antyeshti: Funeral Rites”,

https://iskconeducationalservices.org/HoH/practice/rites-of-passage/antyeshti-funeral-rites/

(11.12.2019)

38 sarılmaktadır.¹⁷⁷ Ölen kişi evli bir erkekse, karısı kolyesini ölünün boynuna yerleştirmektedir. Bunun kadının ölen kocasına olan kalıcı bağlılığını göstermesinin sembolü olduğuna inanılmaktadır.¹⁷⁸ Bedenin son hazırlıkları bittikten sonra alnına kutsallık işareti olarak kutsal kül ya da kokulu sandal ağacı macunu sürülmektedir.¹⁷⁹

Ölünün vücudu düz hale getirildikten ve yakılması için gerekli olan son hazırlıklar yapıldıktan sonra ceset bambudan yapılan tabut sehpasına yatırılmaktadır.¹⁸⁰ Yakın aile üyeleri sehpanın üzerinde bulunan bedeni çiçeklerle bezeyerek son vedalarını yerine getirmekte ve tabutun içine pirinç topları (pinda) koymaktadırlar.¹⁸¹ Bu pirinç toplarının ölünün ruhunu beslediğine ve onu koruyacağına inanılmaktadır.¹⁸² Bütün bu yapılanların ardından cenazenin yakılmak için nehir kenarında bulunan ölü yakma alanına götürülmeye hazır olduğu kabul edilmektedir.

Hinduizm’de kişinin ölümünün ardından cesedin yakılma zamanına kadar yukarıda zikrettiğimiz hazırlıkların yapılması gerekmektedir. Ölen kişinin akrabaları, arkadaşları ve özellikle baş yasçıların yapmaları gereken bu uygulamalar olmaksızın cesedin yakılması mümkün görülmemekte ve bu uygulamaların geride kalanların ölen

177 Firth, 191. (Mezhep ve bölgeye göre farklılıklar bulunmakla beraber ölen kişi yaşlı ise sarı ipekli kumaşa sarılmaktadır. Ölen kişi evli bir kadın ise kırmızı renkte giydirilmekte, evli olmayan bir kadın ise Hindu gelininin giyindiği şekilde giydirilmektedir. Bunların dışında kalan dullar ve sıradan kimseler için beyaz renkli örtüler tercih edilmektedir. Detaylı bilgi için bkz.

Ondracka, “Antyestii”, 2).

178 What is Hinduism?, 170.

179 “Hinduism”, http://www.econdolence.com/learn/articles/hindu-funeral-burial/, (22.11.2019);

Samarth, 23.

180 Ondracka, “Antyestii”, Hinduism and Tribal Religions, 3.

181 Hinduism Part: 2, Additional Notes on Hindu Funeral Ceremonies, Agreed Syllabus for Religious Education,

https://www.minutes.haringey.gov.uk/documents/s5107/Additional%20notes%20on%20Hindu

%20funeral%20ceremonies.pdf, (20.11.2019)

182 Sumegi, 189.

39 kişi adına yapmaları gereken en önemli görevler olduğuna inanılmaktadır. Bu nedenle bir Hindu’nun ölümü ardından yapılması gerekenler tamamlanmadan ölen kişiye karşı sorumluluğun yerine getirilmiş olduğu kabul edilmemektedir.