Öğretmenler Açısından Örgütsel Güven ve Bağlılık

Literatür incelemesinin bu bölümüne kadar Örgütsel güven, Örgütsel bağlılık ve örgütsel güven ve bağlılık arasındaki iliĢkiye dair araĢtırmaların benzer ve farklı yönleri vurgulanmıĢtır. Bu bölümde ise araĢtırmanın temel amacı olan örgütsel güvenin öğretmenler açısından örgütsel bağlılık üzerine etkileri, öğretmenler üzerinde yapılan örgütsel güven ve örgütsel bağlılık araĢtırmaları bağlamında gözden geçirilmiĢtir.

Tablo 2.12‟de belirtilen öğretmenler açısından örgütsel güven araĢtırmaları ile tablo 2.13‟de belirtilen öğretmenler açısından örgütsel bağlılık araĢtırmaları benzer farklı yönleri açısından analiz edilmiĢ ve örgütsel güvenin öğretmenler açısından örgütsel bağlılık ile iliĢkisi tüm yönleriyle ortaya konulmuĢtur.

Tablo 2.12. Öğretmenler Açısından Örgütsel Güven

Yazar AraĢtırma Bulgular

Tschannen- Moran & Hoy, 2000

okullarda güven düzeyi... ölçek standardizasyonu çalıĢması

Örgütsel güvenin en önemli boyutlarının;

*gönüllülük, *kendini adama, *güvenirlik, *dürüstlük, *açıklık, özellikleriyle yakından iliĢkili olduğunu ortaya çıkmıĢtır. Newcombe & McCormik, 2001 öğretmenlerin kararlara katılımı ve güven

Öğretmenlerin karar alma sürecine katılımı ile örgütsel güven düzeyi arasında olumlu yüksek iliĢki vardır.

Demircan, 2003

… güvenin bir ara değiĢken olarak örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi

Akademisyenlerde örgütsel güven, örgütsel adalet, güçlendirici liderlik, örgütsel etik ve örgütsel bağlılık aralarında olumlu bir iliĢki bulunmuĢtur.

Yılmaz, 2004 destekleyici liderlik davranıĢları ile okullardaki güven iliĢkisi

Okul yöneticilerinin göstermiĢ olduğu destekleyici liderlik davranıĢı öğretmenlerin müdüre, meslektaĢlarına, öğrencilere ve velilere olan güveni etkilediği tespit edilmiĢtir.

Roxanne, 2004 güven, ilkeler ve öğrenciler

Örgütsel güvenin;

* sağlıklı bir okul ortamı oluĢturmayla,

*yeniliğe açık ve baĢarıyı yakalayan bir yapı inĢa etmekle iliĢkisi tespit edilmiĢtir.

Yılmaz, 2005

örgütsel güven ölçeğini uyarlama çalıĢması

Öğretmenlere göre, okulların örgütsel güven düzeyinin, bazı alt boyutları;

*cinsiyet değiĢkenine göre farklılaĢmakta, *hizmet yılına göre ise farklılaĢmamaktadır.

Özdil, 2005

...okullarında güven ve örgütsel iklim iliĢkisi...

Öğretmenlerin müdüre güveninde büyük oranda *destekleyici müdür davranıĢlarının etkili olduğu ve *okulda güven geliĢtirmede müdürün baĢlatıcı olabileceği tespit edilmiĢtir.

Yılmaz, 2006

... etik liderlik ... okullardaki

örgütsel güven düzeyi ...

Etik liderliğin ve örgütsel güvenin alt boyutları arasında anlamlı iliĢkiler tespit edilmiĢtir.

tablo 2.12 devam Houtte, 2006 teknik/meslek orta öğrenimde öğretmenlerde güven…

Kadın öğretmenler erkek öğretmenlere göre öğrencilerine daha az güvenmektedir.okuldaki kız öğrenci oranı öğretmenlerin güven düzeyini artırırken erkek öğretmenler kız öğrencilere daha çok güvenmektedir. Bökeoğlu ve Yılmaz, 2008 Ġlköğretim okullarında örgütsel güven

Okuldaki öğrenci ve öğretmen sayısı azaldıkça örgütsel güven artmaktadır. Mesleğin son yıllarına doğru örgütsel güven düzeyinde bir artıĢ gözlemlenmiĢtir. KurĢunoğlu, 2009 öğretmenlerin örgütsel güven düzeyi

Öğretmenlerdeki güven düzeyinin deneyim ve öğretilen konuya göre değiĢtiği görülmüĢtür.

Arslan, 2009

teknik/meslek lisesi öğretmenleri örgütsel güven algıları

Önemli bir duyuĢsal süreç olan güven, eğitim kurumlarının belirlenen hedeflere ulaĢmasında kolaylık sağlamakta paydaĢları birbirine bağlamakta, baĢarının, verimliliğin, dayanıĢmanın, değiĢimin ve dönüĢümün artmasında etkili olmaktadır. Erden ve Erden, 2009 okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin örgütsel güven düzeyinin tahmini

Örgütsel güven düzeyinin tahmininde etkili olan faktörler; değer ve tutumlar, güvenmeye meyilli olma Ģeklinde tespit edilmiĢtir.

Yücel ve Samancı, 2009 Örgütsel güven ve örgütsel vatandaĢlık davranıĢı

Güvenilir okul ortamına sahip öğretmenlerin, örgütsel vatandaĢlık davranıĢı sergileme eğilimi gösterdikleri tespit edilmiĢtir. Örgütsel vatandaĢlık davranıĢı üzerindeki en etkili değiĢken öğretmenlerin görev yaptıkları okullardaki çalıĢma süreleridir.

Öğretmenler açısından örgütsel güven araĢtırmaları temel olarak örgütsel güvenin öğretmenler ve okullar üzerindeki etkilerinin incelenmesi Ģeklindedir. Ayrıca öğretmenlerin örgütsel güven düzeylerinin tespiti ve öğretmenlerde örgütsel güven düzeyini etkileyen değiĢkenlerin tespiti de yine bu araĢtırmaların amaçları arasında yer almıĢtır.

Tablo 2.12 incelendiğinde öğretmenler açısından örgütsel güvenin Ģu boyutlara sahip olduğu görülmektedir.

 Okullarda örgütsel güven gönüllülük, kendini adama, güvenirlik, dürüstlük, ve açıklık özellikleriyle ifade edilebilir.

 Adalet ve etik katılımcı yönetimle birlikte örgütsel güveni artıran önemli değiĢkenlerdir.

 Okullarda sağlıklı bir okul ortamı oluĢturma, yeniliğe açıklık ve baĢarıyı yakalayan bir yapı inĢa etme örgütsel güvenle yakından iliĢkilidir.

 Okullarda örgütsel güveni etkileyen diğer değiĢkenler ise devlet okulu özel okul ayrımı, okuldaki öğrenci ve öğretmen sayıları, öğretmenlerin değer ve tutumları, öğrettikleri konular.

Sonuç olarak örgütler için önemli bir duyuĢsal süreç olan güven, eğitim kurumlarının belirlenen hedeflere ulaĢmasında kolaylık sağlamakta paydaĢları birbirine bağlamakta, baĢarının, verimliliğin, dayanıĢmanın, değiĢimin ve dönüĢümün artmasında etkili olmaktadır(Arslan, 2009).

Tablo 2.13. Öğretmenler Açısından Örgütsel Bağlılık

Yazar AraĢtırma Bulgular

Özden, 1997 öğretmenlerde okula adanmıĢlık ve yönetici davranıĢları iliĢkisi

Öğretmenlerin çalıĢtıkları okul ile bütünleĢmelerindeki farklılaĢma;

* %40 yönetici davranıĢlarına duyulan memnuniyet * %20 öğretmenlerin okul yönetimine katılımlarıyla iliĢkilidir. Çelep, 2000 ... öğretmenlerin örgütsel adanmıĢlığı

Kendisini okula adayan (adanma örgütten çok mesleğedir) öğretmenler;

*beklenilenin ötesinde çaba,

*çalıĢtıkları okulun üyesi olmaktan gurur duyma, *baĢka okulda çalıĢmama isteği, göstermektedirler. Bogler ve Somech, 2004 öğretmen güçlendirme- nin örgütsel bağlılık,...davr anıĢına etkisi

ĠĢgören güçlendirmenin 6 alt faktöründen profesyonel geliĢim, öz yeterlilik ve statünün profesyonel ve örgütsel bağlılığın belirleyicileri olduğu ortaya konulmuĢtur.

Sarıdere ve Doyuran, 2004 Örgütsel bağlılığın iĢten ayrılma niyetine etkisi

Öğretmenlerin okul kararlarına katılmaları, okula duygusal bağlılıklarını artmasına, duygusal bağlılıklarının artması ise iĢten ayrılma niyetlerinin azalmasına yol açmaktadır.

Örgütsel bağlılığın duygusal ve devam bağlılığı boyutları ile iĢten ayrılma niyeti arasındaki negatif iliĢki anlamı bulunurken normatif bağlılık ile iliĢkisi anlamlı değildir.

tablo 2.13 devam Boylu vd., 2007 Akademisyen- lerin örgütsel bağlılık düzeyleri

Analizler sonucunda, akademisyenlerin;

*en yüksek düzeyde katılım gösterdikleri ifadeler duygusal bağlılıkla ilgili ifadeler olurken; onu sırasıyla normatif ve devam bağlılığı ile ilgili ifadeler izlemektedir, * bazı kiĢisel özellikleriyle örgütsel bağlılık düzeyleri arasında anlamlı farklılıklar belirlenmiĢtir. Izgar, 2008 okul yönetici- lerinde iĢ doyumu ve örgütsel bağlılık

ĠĢ doyumunun örgütsel bağlılığı açıklama derecesi %17,4 olarak hesaplanmıĢtır. Topaloğlu vd., 2008 öğretmenlerin örgütsel bağlılığının analizi

Ġdari görevi olan öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri daha yüksektir.

MaaĢından memnun olan öğretmenlerin bağlılık düzeyi daha yüksektir.

Mesleğe yeni baĢlayanların bağlılık düzeyleri daha yüksektir. Choi ve Tang, 2009 öğretmen bağlılık trendi; 1997-2007 Hong Kong

Öğrencilere duyulan sevgi öğretmen bağlılığında kritik kiĢisel faktör olarak tartıĢılmıĢtır.

Nartgün ve Menep, 2010 öğretmenlerin örgütsel bağlılığa iliĢkin algı düzeyleri

Öğretmenlerin duygusal bağlılığa iliĢkin görüĢleri mesleki kıdeme göre farklılaĢırken, devam bağlılığı ve normatif bağlılığa iliĢkin görüĢlerinde mesleki kıdeme göre anlamlı bir fark yoktur.

Hulpia ve Devos, 2010 …liderlik öğretmen bağlılığında nasıl bir fark yapabilir: nitel çalıĢma

Öğretmenler eğer liderleri ulaĢılabilir, problem çözücü, ve katılımcı olurlarsa daha güçlü bir Ģekilde örgüte bağlılık hissettiklerini söylediler.

Öğretmenler açısından örgütsel bağlılık araĢtırmaları temel olarak öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinin belirlenmesi ile öğretmenler açısından örgütsel bağlığı etkileyen etmenlerin tespiti üzerine yoğunlaĢmıĢtır. Daha az çalıĢmada ise öğretmenlerde örgütsel bağlılığın sonuçları üzerinde durulmaktadır.

Tablo 2.13 incelendiğinde öğretmenler açısından örgütsel bağlılığın Ģu boyutlara sahip olduğu görülmektedir.

 Okullarda örgütsel bağlılığının düzeyini belirleyen en önemli etken yönetici davranıĢlarıdır.

 Öğretmenler etkili liderlik ve katılımcı yönetim sergilenen okullarda okul amaçlarını daha çok sahiplenmektedir.

 Üst düzeye de örgütsel bağlılığa sahip öğretmenler; beklenilenin ötesinde çaba, çalıĢtıkları okulun üyesi olmaktan gurur duyma, baĢka okulda çalıĢmama isteği, göstermektedirler.

 Öğretmenler açısından örgütsel bağlılığı etkileyen diğer önemli etmenler ise iĢ doyumu, öğrencilere duyulan sevgi, maaĢtan memnunluk düzeyidir.

Örgütsel güven ve örgütsel bağlılık üzerine yapılan çalıĢmalar incelendiğinde, özellikle öğretmenler üzerine yapılan çalıĢmalar gözden geçirildiğinde, örgütsel güvenin örgütsel bağlılık üzerine etkilerini ölçmek amacıyla yapılan bu çalıĢmada kullanılan ölçme aracının Ģu boyutlara sahip olması gerekmektedir.

Bu boyutlar: Örgütsel güven için;

(1) çalışanlara duyarlılık; yönetime katılma, önemsenme, (2) yöneticiye güven; yöneticinin dürüst adil olduğuna inanma, (3) iletişim; biri birine karĢı açık olmak

(4) yeniliğe açıklık iken örgütsel bağlılık için;

(1) duygusal bağlılık; aidiyet, örgütün amaçlarını sahiplenme

(2) devam bağlılığı; çeĢitli zorunlu sebeplerden dolayı örgütte çalıĢmaya ihtiyaç duyma,