CHP tarafından 1945’te kabul edilen 4753 Sayılı Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu ile arazisi olmayan veya yetmeyen çiftçileri veya çiftçilik yapmak isteyenleri, aileleri ile birlikte geçimlerini sağlayacak ve iş kuvvetlerini değerlendirecek ölçüde araziye sahip kılmak amaçlanmıştır777. 1947’den 1950’ye
kadar 3 yıllık süre içinde 1.463.833 dönüm toprak dağıtımı yapılmıştır. DP iktidara geldiğinde Türkiye’de toprak sahibi ailelerin sayısı 2.879.477 iken hâlâ toprağı olmayan ailelerin sayısı 1.109.509’u buluyordu778. Bu kanunun büyük toprakların dağıtılmasıyla ilgili maddesini uygulamayan DP hükûmetleri, devlet mülkiyetindeki arazi ve meraların küçük üreticilere ve topraksız köylülere dağıtılmasıyla ilgili maddelerini uyguladı779.
1950 yılında ülke genelinde 333 köyde 18.589 aileye 820.194 dönüm arazi dağıtılmış ve 422.196 dönüm mera tahsis edilmişti. DP Dönemi boyunca dağıtılan arazi ve mera 1.000.000 dönümün altına düşmedi. Hatta 1953 ve 1954 yıllarında dağıtılan arazi 2.000.000 dönümün üstüne çıktı. 1951-1959 yılları arasında toplam 4.079 köyde 333.963 aileye 17.312.615 dönüm arazi dağıtıldı780.
Türkiye’nin en geniş arazisine sahip olan Konya’nın önemli sorunlarından birisi de toprak ve mera meselesiydi. DP iktidarının bu meseleye eğilerek çiftçiyi topraklandırmaya başlaması, kamuoyunda takdirle karşılandı. Hükûmet bu konuda
775 Yeni Meram, 3 Ocak 1955, S: 1565, s. 1; Yeni Meram, 11 Ocak 1955, S: 1573, s. 1; Yeni Meram, 13 Ocak 1955, S: 1575, s. 1.
776 Yeni Konya, 22 Nisan 1959, S: 4096, s. 1; Yeni Konya, 25 Nisan 1959, S: 4099, s. 1. 777 T.C. Resmî Gazete, 15 Haziran 1945, S: 6032, s. 8893.
778 Albayrak, Demokrat Parti, s. 341.
779 Pamuk, Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi, s. 228. 780 1959 İstatistik, s. 250; 1963 Türkiye İstatistik, s. 235.
hassasiyet gösterdiği için il genelinde toprak dağıtımları ve mera tahsisleri vali ve milletvekillerinin de hazır bulunduğu törenlerle yapılıyordu. Köylüler davullarla ve zurnalarla bayram havası içerisinde hükûmete şükranlarını sunuyordu781.
Toprak dağıtımı ve mera tahsisi işini illerde kurulan komisyonlar yapmaktaydı. Tablo 23’te görüldüğü üzere DP Dönemi’nde ilk etapta 3 olan Konya’daki toprak komisyonu sayısı 8’e kadar yükselmiştir782.
Tablo 23: DP Dönemi’nde Konya’da Görevli Toprak Komisyonları
Komisyon 29 nolu 40 nolu 51 nolu 54 nolu 73 nolu 70 nolu 32 nolu 4 nolu
Görev
Yeri Merkez Cihanbeyli Kadınhanı Akşehir Ereğli Karaman Karapınar Çumra
Komisyonlar hazineye ait elverişli arazileri tespit ederek kadastro işini yaptıktan sonra dağıtıma başlamıştır. Konya’da ilk kez 17 Haziran 1951’de yapılan Toprak Bayramı’nda Merkez’e bağlı Karaaslan, Eröldüren ve Tatlıcak köylerinde toprak dağıtımı yapılmıştır. Devletin tasarrufu altında bulunan araziler, köylülere 20 sene taksitle ve cüzi miktarlarla verilmiş olup ilk 5 yıl taksit ödenmeyecektir. Ardından Göçü köyünde 88 vatandaşa 11.599 dönüm arazi tevzi edilmiştir. Ovakavağı ve İsmil’de ise 169 vatandaşa 20.295 dönüm toprak dağıtılmıştır783. 1951
yılı içinde il genelinde 665 yerli aileye 375.194 TL değerinde 83.017 dekar tarla dağıtılarak tapuları verilmiştir. Bunun yanında köylere 433.885 dekar mera tahsis edilmiştir. Ayrıca 1.360 göçmen ailesine de 167.754 dekar tarla tevzi edilmiştir784.
1952 yılında Konya’da 29, 40, 51 ve 54 nolu toprak komisyonları görev yapmıştır. Merkez’de Yarma, Tatlıkuyu, Sakyatan, Hayıroğlu, Zencirli, Çaltı, Yukarıpınarbaşı, Sarıcalar, Çandır, Alakova, Eğribayat, Çengilti, Acıdort, Çaldere, Kale ve Şatır olmak üzere 15 köyden 874 aileye 1.545.000 TL değerinde, 7.024 dekarı göçmenlere olmak üzere 112.025 dekar arazi dağıtılmıştır. Cihanbeyli’de Karabağ, Kırkışla, Yapalı, Dedeler ve Zıvarık köylerinde toplam 801 aileye 243.911 TL değerinde, 35 dekarı göçmenlere olmak üzere 77.875 dekar arazi tevzi edilmiştir. Kadınhanı’nda Karatepe, Kabacalı, Yenicekaya, Gökez, Karahısarlı, Busat, Atlantı,
781 Yeni Konya, 6 Ağustos 1951, S: 776, s. 1; Yeni Meram, 17 Kasım 1951, S: 433, s. 1.
782 Yeni Meram, 29 Aralık 1952, S: 851, s. 1-2; Yeni Meram, 28 Kasım 1953, S: 1188, s. 1; Yeni
Meram, 23 Aralık 1955, S: 1915, s. 1-2; Yeni Meram, 28 Aralık 1955, S: 1920, s. 1-2.
783 Yeni Konya, 19 Haziran 1951, S: 731, s. 1; Yeni Meram, 1 Ekim 1951, S: 386, s. 1. 784 Yeni Meram, 2 Mart 1952, S: 569, s. 1.
Başhüyük, Saçıkara, Sarayönü, Kolukısa ve Ertuğrul köylerinde 1.298 aileye 451.319 TL değerinde 53 dekarı göçmenlere olmak üzere 125.149 dekar toprak dağıtılmıştır. Akşehir’de Meşelik, Küçükhasan, Böğrüdelik, Honamlı ve Adakasım köylerinde 168 aileye 581.098 TL değerinde 7.247 dekarı göçmenlere ait olmak üzere 46.168 dekar arazi tevzi edilmiştir. Ayrıca komisyonlar tarafından bu köylere 383.963 dekar mera tahsis edilmiştir. Böylece 1952 yılında toplam 37 köyde 3.141 aileye 2.821.328 TL değerinde 361.217 dekar toprak dağıtılmıştır785.
1953 yılında Konya’da görevli 6 toprak komisyonu faaliyetlerine hızla devam etmiştir. Merkez’e bağlı 19 köyde 585 aileye 366.282 TL değerinde 43.195 dekar arazi dağıtılmış, 9.920 dönüm mera tahsis edilmiş ve 40 göçmen ailesine de 5.647 dekar arazi verilmiştir. Cihanbeyli’nin 9 köyünde 222 aileye 60.381 TL değerinde 30.493 dekar arazi dağıtılmış ve 368 göçmen aileye 47.963 dekar arazi verilmiştir. Kadınhanı’nın 18 köyünde 1.231 aileye 144.252 TL değerinde 30.961 dekar arazi dağıtılmıştır. Akşehir’in 7 köyünde 885 aileye 582.824 TL değerinde 46.100 dekar arazi dağıtılmış, 64.295 dekar mera tahsis edilmiş ve 9 göçmen ailesine de 528 dekar arazi verilmiştir. Ereğli’nin 2 köyünde 242 aileye 266.734 TL değerinde 25.069 dekar arazi dağıtılmış ve 7.003 dekar mera tahsis edilmiştir. Karaman’da ise 1 köyde 79 aileye 115.775 TL değerinde 9.661 dekar arazi tevzi edilmiştir786. Böylece il
genelinde 1953 yılı içerisinde 6 toprak komisyonu tarafından 58 köyde 3.577 aileye 1.556.199 TL değerinde 284.618 dekar arazi dağıtılmış ve 81.218 dekar mera tahsis edilmiştir. Ayrıca 417 göçmen aileye 54.138 dekar arazi verilmiştir787.
Konya milletvekilleri 1954’te zor koşullarda yaşayan dağ köylülerinin topraklandırılması işinin öne alınması istenmiştir. Aynı yıl 8 toprak komisyonu tarafından toplam 5.157 çiftçi ailesine 4.000.000 TL değerinde 570.230 dönüm arazi dağıtılmıştır. Karapınar’da 711 aileye 104.551 dönüm, Ereğli’de 611 aileye 104.551 dönüm, Merkez’de 824 çiftçiye 99.386 dönüm, Kadınhanı’nda 565 aileye 48.172 dönüm, Karaman’da 522 çiftçiye 63.054 dönüm, Cihanbeyli’de 1.204 çiftçi ailesine 105.557 dönüm ve Akşehir’de 720 çiftçi ailesine 48.251 dönüm arazi verilmiştir.
785 Yeni Meram, 29 Aralık 1952, S: 851, s. 1-2; TBMMZC, 9. Dönem, C. 6, 25 Nisan 1951, s. 269. 786 Yeni Meram, 28 Kasım 1953, S: 1188, s. 1; Kadınhanı’ndaki arazi Tarım Bakanlığı tarafından Gözlü Devlet Üretme Çiftliği’nden, topraksız köylülere verilmek üzere ayrılan arazidir. Böylece dağlık bölgelerdeki köylülere de toprak temin edilmiştir. BCA, f.030.01., y.100.616.3.
1955’ten itibaren Çumra’da görev yapmaya başlayan 4 nolu toprak komisyonu Türkmencamili köyünde 193 ihtiyaç sahibi çiftçiye 190.014 TL kıymetinde 17.418 dönüm arazi vermiş ve 9.821 dönüm mera ayırmıştır788. 1956’da ise İnli köyünde
137 aileye 16.993 dönüm arazi ve ayrıca köye 4.440 dönüm mera tevzi etmiştir789.
Aynı yıl 29 nolu komisyon Kızören, Tatlıcak, Tatlıkuyu, Divanlar, Gene ve Kaşınhanı köylerinde 438 aileye 283.994 TL değerinde 50.627 dönüm arazi dağıtmış ve 42.075 dönüm mera tahsis etmiştir790.
1959 yılında Merkez ilçede görevli 29 nolu toprak komisyonu tarafından Burnak köyünde 132 aileye 32.399 dönüm arazi ve 2.552 dönüm mera, Aksaklı köyünde 61 aileye 13.841 dönüm arazi ve 16.823 dönüm mera, Sakyatan köyünde 152 aileye 456 dönüm bahçe ve bağ, Alakova köyünde 51 aileye 226 dönüm bağ ve bahçe tahsis edilmiştir. Ayrıca Tatlıcak’ta 14.121 dönüm ve Zivecikte de 20.832 dönüm mera ayrılmıştır. Aynı yıl 54 nolu toprak komisyonu Yunak’ın Taahhütlü köyünde 140 aileye 427 dönüm, Honamlı köyünde 262 aileye iskân hakkı olarak 36.125 dönüm, aynı köyde 430 aileye toprak kanunu hükümlerine göre 25.805 dönüm ve Renkoğlu köyünde 51 aileye 8.599 dönüm olmak üzere toplam 3 köyde 621 çiftçi ailesine 70.956 dönüm arazi ve bağlık alan dağıtmıştır791.
Özetle DP iktidarında Konya’da 1951-1954 yılları arasında 14.317 aileye 1.520.974 dönüm arazi dağıtılmıştır. Ancak komisyonların 1951-1954 yılları arasında gösterdikleri performans 1954 yılından sonra giderek azalmıştır.