DİŞ DESTEKLİ TAM PROTEZLER -OVERDENTURE-

DİŞ DESTEKLİ TAM PROTEZLER -OVERDENTURE-

Prof.Dr. Betül KALIPÇILAR

Overdenture

Overlay protezler

Süperpozisyon apareyleri Teleskop protez

Hybrit protez

Protez kaidesinin bir veya daha fazla sayıda dişi, diş kökünü ya da implantı örttüğü hareketli protezlerdir.

Prepare edilerek ya da edilmeden ağızda bırakılmış destek dişler, kökler veya implantlar üzerine hazırlanan tam protezler

“Total Overdenture”, kısmi dişsizlik durumunda bölümlü hareketli olarak hazırlanan bölümlü protezler “Hareketli Bölümlü Overdenture”

protezler adını alırlar.

1856’da Ledger 1958’de Miller

1961’de Barker Madde kaybı fazla olan ya da kırılmış dişlerin protezlere destek olabileceğini belirterek

Overdenture temellerini atmıştır.

1970………

Bu faaliyetin devamı hastanın;

-Çiğneme siklusunu daha etkili düzenleyebilmesine,

-Çene pozisyonunu, gıdanın yapısını ve çiğneme sırasındaki kas kuvvetlerini algılamasına yardımcı olur.

-Çiğneme etkinliği artar. Tam protez kullanan hastalarda çiğneme etkinliği %59 iken tam overdenture kullananlarda %79’a çıktığı tespit edilmiştir.

AVANTAJLARI

-Proprioseptif mekanizmanın devamlılığının sağlanması:

Diş ve kökler korunduğu için, periodontal membranın proprioseptör faaliyeti devam eder. Proprioseptif faaliyet: Reseptörler aracılığı ile vücudun değişik bölümlerinin konum ve hareketi ile ilgili bilgi zincirinin

elde edilmesidir.

-Alveolar kemiğin korunması:

Çiğneme sırasında ortaya çıkan oklüzal kuvvetler suni dişler ve protez kaidesi yolu ile destek kökler ve destekleyici dokulara iletilir. Destek kökler uygun konturda ise bu kuvvetler Sharpey lifleri aracılığı ile köklerin uzun eksenlerine yönelir, periodontal ligamentin tüm lifleri boyunca iletilir. Bu gerilim stimulasyonu aşırı

değilse kemik dokunun korunmasına yardım eder.

-Mevcut desteklerin korunması:

Destek dişlerin uygun kron-kök oranına getirilmesi ile protezin destekleyici ve splinte edici etkisi artar. Oklüzyonun daha geniş bir

alana yayılması dişlerin ve çevre dokuların desteklenmesine ve

kuvvetlenmesine yardım eder.

-Proteze destek, stabilite ve retansiyon sağlaması:

Kökler proteze direkt destek sağlar, stabiliteye katkıda bulunur. Hassas tutucuların eklenmesi ile ikincil destekler elde edilir ve retansiyon artar.

-Psikolojik avantaj:

Tek bir diş kökünün mevcudiyeti dahi hastayı tam dişsizlik korkusundan uzaklaştırır. Protez daha kolay kabul edilir ve uyum süresi kısalır.

-Estetik ve fonetik avantaj:

Oklüzyon dikey boyutu korunduğu için yüzün görünümü değişmemiş olur.

Retansiyon arttığı için kaide plağının kenar uzunlukları elemine edilebilir

ve palatinal bölge açık bırakılabilir. Bu da fonetiği olumlu etkiler.

-Çiğneme kuvvetinin dağıtılması:

Destek diş preparasyonu ile kron-kök oranı 0-1 arası orana getirilerek mekanik avantaj arttırılmış olur. Prepare edilen diş oklüzal rest olarak davranır ve lateral ve tork kuvvetlerinin yıkıcı etkileri minimalize olur.

-Geçiş protezi olarak:

Proteze yapılacak küçük modifikasyonlar ile overdenture hareketli tam veya bölümlü proteze dönüştürülebilir.

Ayrıca;

-Oklüzyon daha stabil olur.

-Kayıt alma sırasında kasların fonksiyonu ve hassasiyeti en uygun şekilde

düzenlenebilir.

DEZAVANTAJLARI

-Overdenture protez destekleri için uygulanması gereken ilave tedaviler ve kullanılacak ateşmentler maliyeti arttırabilir.

-Yapımları konvensiyonel protez türlerine göre daha fazla zaman alır.

-Kopinglerde düşme, aşınma ve kaybolma riski vardır. Kullanılan ateşmentlerin kırılma, aşınma ya da kopma riski olabilir.

-Artmış kas kuvveti ve destek dişler nedeniyle incelen kaide plakları kırılabilir.

-Komplike yapısı nedeniyle hastaların kullanım zorluğu ve oral hijyen problemleri görülebilir. Bu nedenle oral hijyeni iyi olan kişilere

uygulanmalıdır.

-Düzenli hasta kontrolü gereklidir. Fiziksel özürlü hastalarda bu

durum göz önüne alınmalıdır.

ENDİKASYONLARI

-Ağızda az sayıda doğal diş kalmış ve geri kalan dişlerin muhtemel kaybı ile karşı karşıya olan hastalarda, -Azalmış dikey boyuta

sahip hastalarda, -Abrazyon ve atrizyon sonucunda konvensiyonel köprü

protezlerinin uygulanamayacağı durumlarda, -Genç

yaştaki hastalarda destek dişlerin boyutunun retansiyon için uygun olmadığı durumlarda, -Maksiller dişsiz krete karşı mandibular anterior dişlerin mevcudiyetinde, -Konjenital defektlerde, -Periodontal problemli ve endodontik tedavili dişlerde dişlerde, -Ortodontik anomalilerde,

-Travmatik hasarlarda, -Ağız hijyenine önem veren ve mevcut

dişlerini muhafaza etmek için özen gösteren hastalarda kullanılır.

KONTRENDİKASYONLARI

-Fiziksel ve mental özürü nedeniyle ağız hijyenini sağlayamayan ve hareketli protezi yutma riski olan hastalarda,

-Kanal tedavisine kontrendikasyon oluşturan durumlarda, -Kullanılması düşünülen köklerin aşırı eğri olması,

-Ateşmentlerin kullanılması durumunda yeterli interoklüzal mesafenin bulunmadığı vakalarda,

-Class II ya da Class III kemik konfigürasyonlarında mevcut destekler ön dişlerin estetik dizimini engelliyorsa,

-İlave maliyeti karşılayamayacak hastalarda uygulanmamalıdır.

OVERDENTURE SINIFLAMASI

Yapılış zamanlarına göre

•İmmediat

• Geçiş=İnterim

• Daimi=Remote

Koping kullanımına göre

• Kopingsiz

• Kopingli

-Teleskopik -Ateşmentli

Destek türüne göre

• Diş destekli

• İmplant destekli

Kullanılan kaide türüne göre

• Akrilik kaideli

• Metal kaideli

MUAYENE VE TANI

ANAMNEZ

• Medikal

• Dental

RADYOGRAFİ

• Panoromik

• Periapikal KLİNİK MUAYENE

•Periodontal durum

• Endodontik değerlendirme

• Çürük aktivitesi

• Kemik desteği

• Desteklerin sayısı ve yeri

• Desteklerin ark içindeki pozisyonu ve dişlerin aksiyal eğimleri

destekler arasındaki mesafe

• Desteklerin kök formu

• Çiğneme yükü ve karşıt dentisyonun durumu

• Protez tasarımı

TEDAVİ PLANI

•Doğru bir teşhisten sonra tedaviye başlamadan önce hastanın protez beklentileri öğrenilmeli, hastaya Overdenture tedavisi hakkında bilgi verilmeli ve hasta motivasyonu sağlanmalıdır.

• Eğer gerekli ise cerrahi tedaviyi takiben, periodontal ve endodontik tedaviler tamamlanmalıdır.

• Eğer gerekiyorsa immadiat overdenture yapılmalı, daha sonra daimi protezin yapımına geçilmelidir.

• Destek yapıların seçimi ve preparasyonu.

• Kopinglerin yapımı.

• Restorasyonu tamamlanan destek yapılar üzerine tam

protezlerin yapılması.

DESTEK YAPILARIN PREPARASYONU

Primer koping kullanımı için 4 tip preparasyon vardır:

1- Kısa preparasyon (Devital dişler için)

a)- Çıplak kök destekleri için kısa preparasyon b)- Kısa kopingler için kısa preparasyon

2- Orta-kısa preparasyon (Devital dişler için)

a)- Çıplak kök destekler için orta-kısa preparasyon b)- Kopingler için orta-kısa preparasyon

3- Orta preparasyon (Devital ve vital dişler için) 4- Uzun preparasyon (Vital dişler için)

a)- Primer koping üzerinde sekonder koping olarak akrilik rezin protezin uygulandığı uzun preparasyon

b)- Metal sekonder kopinglerle kullanılmak için uzun

primer koping preparasyonu

KOPİNG TİPLERİ

I- Primer kopingler: Prepare edilmiş desteğe oturmak üzere hazırlanmış kopinglerdir.

1- Uzun kopingler (6-8 mm.) 2- Orta kopingler ( 4-6 mm.)

3- Orta-kısa kopingler (2-4 mm.) 4- Kısa kopingler (1-2 mm.)

II- Sekonder kopingler: Primer koping üzerine

yerleştirilen kopinglerdir.

PROTEZLERİN HAZIRLANMASI

•Destek yapılar üzerindeki işlemler tamamlanır.

• Akrilik kaşık ve lastik esaslı bir ölçü materyali ile ölçüler alınır.

•Model elde edilir.

• Geçici kaide plakları ile çene ilişkileri tespit edilir.

• Diş dizimi tamamlanır. Kopingler üzerine gelen dişlerin yerleştirilmesinde sorunlar yaşanabilir. Genellikle buraya

yerleştirilecek dişlerin arka yüzlerinden küçük möllemeler yapılır.

•Modelaj ve akril tepiminden sonra tamamlanan protezler basınç

gösteren patlardan yararlanılarak hasta ağızına uyumlandırılır.

Overdentur tedavisinin uzun dönemdeki başarılı kullanımı öncelikle hastanın destekleri sağlıklı korumasına bağlıdır.

Overdenture hasta ağızına uygulandıktan sonra destek çevre dokuların doğal stimülasyonu ve temizlenmesi azalır. Bu

fonksiyonel azalma destek çevresi dokuların

keratinizasyonlarının kaybı ve artmış travma ihtimali ile

sonuçlanır. Bu nedenle hastaya oral hijyen ve protez hijyeni

hakkında bilgi verilmeden protetik tedavi tamamlanmış sayılmaz.

Bu amaçla:

- Hastalara uygun diş fırçalama teknikleri öğretilerek destek yapıların çevresini fırçalamaları tavsiye edilir.

- Uygun ara yüz fırçaları diş ipi kullanımı öğretilir.

- Yumuşak bir fırça ile ağız dokularını fırçalaması önerilir.

- Mekanik temizliğin yeterli olmadığı durumlarda % 0.025’lik flor ile çalkalama ya da % 0.1-,0.2 klorheksidin gargara verilir.

-Protezler gece çıkarılmalı, fırçalanmalı ve

2-3 haftada bir uygun bir temizleyici solüsyon içinde bekletmelidir.