T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU Zonguldak İli Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği Tıbbi Hizmetler Başkanlığı

(1)

Ü

T.C.

SA ĞLIK BAKANLIĞI

TÜRK İY E K A M U HASTAN ELERİ K U R U M U Zonguldak İli K am u H astaneleri Birliği Genel Sekreterliği

Tıbbi H izm etler Başkanlığı

ZONGULDAK İL İ KAMU HASTANELERİ B İR L İĞ İ GENEL SEK R E T ER LİĞ İ

SAYI : 80347494/130 KONU: Ebola V irüs H astalığı

K A Y IT TARİH! .09 12 2014

İLETİLE N YEFî :TÜM SAĞLIK T ESİSLERİN E

BİRİM KONU

TIBEÎİ HİZMET BAŞKANLIĞI E B C İA VİRÜS HASTALIĞI

K A Y I T N O 14339

Bilgi v.ç gereğini önemle arz ederim.

Ek:

Yazı (İs) Dağıtım:

Tüm Sağlık Tesisleri

TÜ R K İY E S A

K a r a o y « ;;; £ * *• s»tmUMÜ TARİH

TK H K M üşterek Sağlık H izm etleri D aire Başkanlığının “Ebola Virüs H astalığı”

konulu 27.11.2014-5520.462 sayılı yazıları E k ’te gönderilm ektedir. Konuya ilişkin uygulam alarda anılan m addelerin titizlikle uygulanm ası hususlarında;

14339

(2)

u

* S A Ğ L IK B A K A N L IĞ I ^{T .C .} T ü rk iy e K a m u H a s ta n e le ri K u r u m u

1

Sayı : 44307383- 130

Konu : EVH (Ebola Virüs Hastalığı)

T.C. SAĞLIK BA K A N LIĞ I - TÜ R K İY E KA M U HA STA N ELER İ KURUM U - TKH K M ÜŞTKR FJ SAĞLIK H İZM ETLER İ .DAİRE BAŞKANLIĞI 2 7.11.201411:50 - 2014.5520.462 / 130

Z O N G U L D A K K A M U H A S T A N E L E R İ B İRLİĞ İN E (G enel S ekreterlik)

İİİÎ8III1IIIIİİ1NİIIIİIIIİ

0000652« 17

İlgi :09.09.2014 tarilı ve 5520.301/130 sayılı yazımız .

İlgi yazımız ile; Ebola Viriis Hastalığı Vaka Yönetim Rehberi’ ne ait link belirtilmiş, referans ve referans olmayan hastaneler için vaka yönetim rehberi doğrultusunda alınacak tedbirler ile hazırlanan referans hastane listesi bildirilmişti.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından hazırlanan 03.11.14 tarihli gtiııcel Ebola Virüs Hastalığı Vaka Yönetim Rehberi ve güncel rehber doğrultusunda hazırlanan Ebola Virüs Hastalığı sunumu kurumumuz web sayfasında (http://www.tkh k.gov.tr/DB/1^ yayınlanmıştır. Ebola Virüs Hastalığı Vaka Yönetimi, bu kapsamda yürütülecek olup, aşağıdaki hususların Iıatırlatılmasına ihtiyaç duyulmuştur:

1-Söz konusu güncel rehberin birliğinizdeki tüm personele tebliğ edilmesi,

2-Enfeksiyon kontrol komitelerince, güncel rehber doğrultusunda sağlık tesisinin özellikleri ve şartları değerlendirilerek gerekli tedbirlerin alınması,

3-Alt yapı gereğinin sağlanması,

4-Söz konusu sunumdan yararlanılarak tüm personelin eğitimlerinin güncellenmesi,

5-Referaııs ve referans olmayan hastanelerin kişisel koruyucu donanım ihtiyaçlarının güncel rehberdeki değişiklikler göz önünde bulundurularak ivedilikle tamamlanması, bu malzemeyi kullanacak personelin konuyla ilgili uygulamalı eğitimlerinin sağlanması,

6- Referans hastanelerde, güncel rehber doğrultusunda hastanın mııltidisipliner yaklaşımla takip ve tedavisine yönelik tedbirlerin alınması,

7-Referans hastaneler için gerekli olan personel vs. ihtiyaçların il içinden ivedilikle sağlanması, 8-Vaka yönetimi açısından gerekli tedbirlerin alınması ve ilgili kurumlar arasında koordinasyonun

sağlanması, *

9-Uygulamaların güncel rehber doğrultusunda yürütülmesi ve yayınlanacak güncellemelerin takip

edilmesi hususlarında, '

Bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.

Kurum Başkam a.

Kurum Başkan Yardımcısı D a ğ ıtım :

88 Kamu Hastaneleri Birliğine (Genel Sekreterlik) ZONGULDAK ÎL İ KAMU HA STA N ELER İ B İR L İĞ İ

KAYIT NO 1 6 8 9 5

B İR İM TIBEİI HİZMET B A Ş K AN IIĞ K O N U :EVH EBOLA VİRÜS HASTALIĞI r \ « r ı ı i a k i h. 09 12.2014 G Ö N D ER E N TÜRK I Y E K AM U

H A STA NE LER İ KURUMU

TKHK Tıbbi Hizmetler Kurum Başkan Yardımcılıği Müşterek Sağlık Hizmetleri Daire Başkanlığı Adres. Nasuh Akar Matı. Ziyabey Cad.

1407 Sk. No: 4 Balgat/ANKARA

Ayrıntılı Bİlgi İçin: B.ÖNCÜL İrtibat Tel: 705 1573

e-posta: bınnaz.oncul@5âgIik.gov.ir

(3)

EBOLA VİRÜS HASTALIĞI VAKA YÖNETİMİ

(Bilim Kurulu Çalışması)

2014

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI

(4)

İÇİNDEKİLER 1

1. EBOLA SAĞLIK PERSONELİ BİLGİ NOTU 2

2. EBOLA VİRÜS HASTALIĞI VAKA TANIMLARI 6

3. EBOLA VAKA YÖNETİM ALGORİTMASI 7

4. EBOLA VİRÜS HASTALIĞI İZOLASYON ÖNLEMLERİ 8

5. TEMASLI TAKİBİ YAKLAŞIMI 11

6. EBOLA LAB. NUMUNE A LM A 12

7. EBOLA REFERANS HASTANE LİSTESİ 13

8. EBOLA VE SEYAHAT ÖNLEMLERİ 14

9. SEYAHAT ARAÇLARI VAKA YÖNETİMİ 16

10. EBOLA VAKA BİLDİRİM FORMU 17

1

(5)

1. EBOLA VİRÜS HASTALIĞI (EVH)

Ebola Virüs Hastalığı (EVH); Ebola virüsünün sebep olduğu, yüksek mortalitenin görüldüğü, akut başlangıçlı, yüksek ateş, gastro intestinal semptomlar ve kanamayla seyredebilen bir hastalıktır.

Klinik tablo Ebola Hemorajik Ateşi olarak adlandırılmakla birlikte, 2014 yılı içerisinde Orta-Batı Afrika'da görülen salgında dikkat çeken en önemli özelliklerden birisi vakaların yarısından azında hemorajik bulguların varlığı olmuştur. Bu nedenle klinik tablo daha ziyade Ebola Virüs Hastalığı veya Ebola Hastalığı olarak daha doğru bir şekilde adlandırılmaya başlanmıştır.

Virüs ilk olarak 1976 yılında Sudan ve Kongo'daki salgınlarda tespit edilmiştir ve Kongo'daki bir nehre hitaben Ebola adı verilmiştir. Filavoviridae ailesinden bir RNA virüsüdür. Bundibugyo ebolavirus (BDBV), Zaire ebolavirus (EBOV), Reston ebolavirus (RESTV), Sudan ebolavirus (SUDV), Tai Forest ebolavirus (TAFV) olmak üzere beş farklı türü tanımlanmıştır. BDBV, EBOV ve SUDV Afrika'daki salgınlara sebep olan türlerdir. RESTV'nin ise Filipinler'de ve Çin'de hastalık ve ölüme sebep olmadan insanları enfekte ettiği gösterilmiştir.

Virüsün doğal kaynağının Afrika'daki meyve yarasaları olduğu düşünülmektedir. Virüslerin varlığı bu yarasaların coğrafi dağılımı ile örtüşmektedir.

Afrika'da Hastalığın Görüldüğü Ülkeler:

Bu güne kadar EVH'nin görüldüğü ülkeler;

• Liberya Cumhuriyeti

• Gine Cumhuriyeti

• Sierra Leone Cumhuriyeti

• Demokratik Kongo Cumhuriyeti (Zaire)

• Gabon

• Güney Sudan

• Fildişi Sahilleri

• Uganda

• Kongo Cumhuriyeti

• Nijerya Cumhuriyeti

2014 yılında salgın yaşanan ülkeler;

• Liberya Cumhuriyeti

• Gine Cumhuriyeti

• Sierra Leone Cumhuriyeti

• Nijerya Cumhuriyeti

(6)

Salgın, A ralık 2 0 1 3 'te G in e 'd e n başlamış, Liberya, N ijerya ve Sierra Leone'ye kadar yayılm ıştır. 12 Ağustos 2 0 1 4 ta rih i itibarı ile to p la m vaka sayısı 1 8 4 8 (1 1 7 6 ko n firm e , 6 7 2 olası) ölen vaka sayısı 1 0 1 3 'tü r.

Güncel vaka sayıları;

h ttp ://w w w .c d c .g o v /v h f/e b o la /o u tb r e a k s /g u in e a /in d e x .h tm l, h t t p ://w w w .w h o .in t/c s r /d is e a s e /e b o la /e n /,

h ttp ://w w w .s e y a h a ts a g lig i.g o v .tr/p a g e /w h o /w h o _ h a s ta lik .a s p x linklerin d en ta k ip ed ileb ilir.

Bulaş Y olu

Ebola virüsü, insanlara in fe k te hayvanların organ, kan ve vü cu t sıvıları ile yakın tem ası ile bulaşır.

A frik a 'd a in fekte şem p an ze, goril, m aym u n , m eyve yarasası ve a n tilo p ta n bulaştığı d ö k ü m e n te ed ilm iştir. İnsandan insana geçiş, bütünlüğü bozulm uş d eri veya m ukozanın in fekte insanların kan ve vü cu t sıvılarıyla d ire k tem ası ile m eyd an a gelir. Ayrıca hastanın vü c u t sekresyonlarıyla k o n ta m in e çevresel m a te ry a l ile de bulaş m eyd an a g elebilir.

EBOLA VİRÜS HASTALIĞI

İlk kez 1976 Sudan ve Demokratik Kongo Cumhuriyetindeki salgınlarda tespit edilen Ebola, özgün tedavisi veya aşısı olmayan ağır ve sıklıkla ölümcül bir hastalıktır. O zamandan beri Afrika'nın bölgelerinde 1500'den fazla insanın ölümüne yol açmıştır.

KAYNAK BULA$ . HASTALIK

Afrika'da, Ebola virüsü için olası doğal Enfekte yarasaların hastalığı insanlara İnkübasyon süresi 2-21 gün arasında konakların meyve yarasalarının belirli türleri bulaştırdığı veya dolaylı olarak eti için değişmektedir. Bu hastalıktan ölümler olduğu öne sürülmüştür. avlanılan diğer hayvanlar aracılığıyla genellikle çoklu organ yetmezliği veya

olduğu düşünülmektedir doku hasarı nedeniyle olmaktadır.

Vücuttaki hedefler

■ Karaciğerin fonksiyonel hücreleri, hepatositler

■ Kan damarlarını döşeyen endotel hücreleri

■ Yabancı partikülleri absorbe eden kan hücreleri, fagositler

Semptomlar

■ Ateş

■ Boğaz ağrısı

■ Şiddetli baş ağrısı

■ Kas ağrısı

■ Şiddetli halsizlik

■ Kusma

■ İshal

■ Karaciğer ve böbrek fonksiyonlarında bozulma

■Vücut içi ve dışına kanama 4 Antilop

* Kemirici Æ

Olası bulaş yolları

■ Enfekte veya ölü hayvanların kanı, sekresyonları, organları ya da diğer vücut sıvıları ile yakın temas

■ Enfekte vahşi hayvan etinin tüketilmesi

■ Virüs ile kontamine nesnelere direkt temas

Not: Hayvan listesi kapsamlı değildir.

Kaynak: Hastalık Koruma ve önleme Merkezi (Centers for Disease Control and Prevention), Dünya Sağlık örgütü ( World Health Organization)

H ayatta kalan h astalarda, klinik bulguların dü zelm esin i ta k ip ed en d ö n e m d e , v ire m in in daha düşük m ik ta rla rd a d evam e ttiğ i b ilin m e k te d ir. Ayrıca, vü cu t sekresyonlarında da n ekah at d ö n e m in d e virüsün varlığı gösterilm iştir. A ncak bunun ne kadar süre ile d evam e ttiğ i konusunda hala n et bir bilgi b u lu n m a m a k ta d ır. Bu n ed en le hastalar iyileşm e d ö n e m in d e de bulaştırıcı o la b ilirle r. Bu süre n et değildir.

3

(7)

Sağlık çalışanlarına da, bu hastaların takip ve tedavisi sırasında, kontrol önlem lerini almadıkları takdirde yakın temas sonucu bulaş olm aktadır.

Klinik

Ebola virüsü hastalığı için kuluçka dönem i 2-21 gün arasında değişebilir, ancak vakaların büyük kısmında yaklaşık 7 gün olarak görülm ektedir.

Hastalık akut yüksek ateş (> 38.5°C) ve özgün olmayan ilk bulgular ile başlar.

Sık görülen belirti ve bulgular;

• Ateş,

• Baş ağrısı,

• Kas ve eklem ağrısı,

• Halsizlik,

• İshal,

• Kusma,

• Mide ağrısı,

• İştahsızlık.

Eşlik edebilecek diğer belirti ve bulgular;

• Döküntü,

• Gözlerde kızarıklık,

• Hıçkırık,

• Öksürük,

• Boğaz ağrısı,

• Göğüs ağrısı,

• Nefes almada zorluk,

• Yutma güçlüğü,

• Cilt ve mukozal kanamalar veya organ içine kanamalar.

Vakalarda görülen hafif hem orajik sem ptom lar; peteşi, burun kanaması, ekimoz veya daha ciddi olarak gastrointestinal kanama, şok ya da DIC şeklinde olm aktadır. Genellikle, ağır vakalarda, daha sık olarak hem orajik b e lirtile r görülm ektedir, ancak hem orajik belirtile rin varlığı da, hastalığın şiddeti ile paralellik göstermez ve klinik tablonun daha ağır olduğunun da işareti değildir.

Döküntü, eritem atöz makülo papüller tarzda genelde 5 günden sonra gövde ve omuzda görülm ektedir. Konjunktivit, fa re n jit, öksürük ve hıçkırık vakalarda görülen diğer sem ptom lardır.

Ebola virüsü bulaşmış hastalar klinik semptomların gelişiminden önce bulaştırıcı değildir, ateş içeren semptomların başlamasından itibaren bulaştırıcılık başlar. Bir başka ifade ile ateş ve klinik bulguların gelişimi öncesinde hastalar başkalarına virüsü bulaştıramazlar.

(8)

Eğer hastalar klinik sem ptom ların ortaya çıkışını takip eden 14. gününü geçirmiş yani hayatta ise yaşam şansı daha yüksektir.

Hastalarda klinik bulguların gelişiminden itibaren ölene kadar virüs miktarı artar. Ölüm, sıklıkla klinik bulguların gelişim ini takiben 9 ile 10. günler sonrasında septik şok, çoklu organ yetm ezliği ve yaygın dam ar içi pıhtılaşma bozukluğu (DIC) ile olur.

Hastalık, neden olan virüse ve nitelikli sağlık hizmeti alabilme özelliğine göre %25-90 oranında fatal seyretm ektedir.

Laboratuvarda lökopeni (sıklıkla lenfopeninin görüldüğü), trom bositopeni ve karaciğer enzim lerinde artış görülebilir. PTZ, aPTT ve fib rin yıkım ürünlerinde artış olabilir.

Tanı

Hastalığın özgün tanısında antijen tespit te stle ri (hızlı tanı testleri ve ELISA), antikor yanıtının saptanması için ELISA ve serum nötralizasyon testi, RT-PCR ve virüs izolasyonu kullanılabilir.

Ayırıcı Tanı

Ebola virüs hastalığının ayırıcı tanısında sıtma, şigelloz, kolera, tifo , leptospirozis, riketsiyozis, hepatit ve diğer viraI hem orajik ateşler dikkate alınmalıdır.

Tedavi

Hastalığın özgün bir tedavisi bulunm am aktadır. Bununla birlikte etkinliği kanıtlanmamış m onoklonal a n tiko r tekniğiyle hazırlanmış tedavi yaklaşımı ABD ve Nijerya'da denenm ektedir. Bu gün için kullanılabilir veya klinik çalışma düzeyinde bir aşısı bulunm am aktadır.

Hastalardaki GİS sem ptom ları nedeniyle sıklıkla dehidratasyon gelişm ektedir. Hastalara hidrasyon, oksijenasyon, sekonder enfeksiyonların tedavisi ve diğer semptomlara yönelik destekleyici tedavi uygulanmalıdır. Hasta standart önlem lere ek olarak temas ve damlacık izolasyon kurallarına uyularak, izole edildiği odada gerektiğinde m onitörize edilerek, mümkün olan en az sayıdaki sağlık personeli teması ve ziyaretçi kısıtlaması ile izlenmelidir.

Korunma

İnsandan insana geçiş, bütünlüğü bozulmuş deri veya mukozanın enfekte insanların kan ve vücut sıvılarıyla direk teması ile meydana geldiği için standart izolasyon kurallarıyla birlikte temas izolasyon kurallarına uyulması önem taşır. Ayrıca hastanın vücut sekresyonlarıyla kontam ine çevresel materyal ile de bulaş meydana gelebileceği dikkate alınmalıdır. Hastalardan hava yoluyla bulaş gösterilm em iş olmakla birlikte sekresyonlarda virüs bulunduğu için damlacık izolasyon kuralları da mutlaka uygulanmalıdır.

5

(9)

EVH'ye bağlı ölüm lerde cenazeye kişisel koruyucu ekipman kullanılarak temas edilmesi gereklidir.

Çift ceset torbası kullanılmalıdır.

2. EBOLA VİRÜS HASTALIĞI VAKA TANIMLARI ŞÜPHELİ VAKA:

Aşağıda belirtilen "Epidemiyolojik Kriterler"den en az birisinin varlığında klinik kriterlerden

>38.5°C ateş ile birlikte diğer klinik bulgulardan en az birisinin bulunduğu veya sebebi açıklanamayan ölüm olan vakadır.

Epidemiyolojik Kriterler:

Sem ptom lar ortaya çıkmadan önceki 21 gün içinde;

• Doğrulanmış veya şüpheli Ebola Virüs Hastalığı vakasının kan veya diğer vücut sıvıları ile temas veya

• Ebola Virüs Hastalığının a k tif olarak yayılımının olduğu bölgede yaşıyor olmak veya

• Bulaşın a k tif olduğu bölgeye seyahat etm ek veya

• Endemik bölgede yarasa, kemirgen veya maymun, şempanze gibi prim a tla r ile doğrudan temas (dokunma, ısırılma, etini yemek vb).

Klinik kriterler:

• >38.5°C ateş ile birlikte,

o Aşağıdaki klinik bulgulardan en az birisinin varlığı,

■ Ciddi baş ağrısı,

■ Kas ağrısı,

■ Aşırı halsizlik,

■ Bulantı,

■ Kusma,

■ İshal,

■ Karın ağrısı,

■ Açıklanamayan kanamalar.

• Sebebi açıklanamayan ölüm.

KESİN VAKA:

Şüpheli vaka tanımına uyan ve Ebola Virüs Hastalığı laboratuvar tanı testleriyle doğrulanan vakadır.

Not: Sıtma ayırıcı tanıda mutlaka akla gelmeli ve araştırılmalıdır.

(10)

3. EBOLA VİRÜS HASTALIĞI VAKA YÖ NETİM ALGORİTM ASI

> 38.5°C A TEŞ İLE BİRLİKTE Aşağıdaki klinik bulgulardan en az birisinin varlığı,

• Ciddi başağrısı,

• Kas ağrısı,

• Aşırı halsizlik,

• Bulantı,

• Kusma,

• İshal,

• Karın asrisi.

EVET

1. Hasta yatırılır, standart önlemlere ek olarak temas ve damlacık izolasyonu uygulanır 2. Hastaya bakan, klinik numuneleri alan ve analizini yapacak personel bulaşı

engellemek için gerekli kişisel koruyucu donanım kullanmalıdır **

3. Sıtma hastalığı yönünden değerlendirilir

4. Ebola Virüs Hastalığı tanısı için kan alınır, Halk Sağlığı Müdürlüğü aracılığıyla referans laboratuvara gönderilir

5. Eş zamanlı olarak diğer ayırıcı tanılar yönünden değerlendirilir 6. Destek tedavisi verilir

Epidemiyolojik hikâyeyle uyumlu olan ve sebebi bilinmeyen ölümlerde tanısal algoritma uygulanır.

* Kişisel koruyucu donanım için ilgili dokümana bakınız.

(11)

4. EBOLA VİRÜS HASTALIĞI İZOLASYON ÖNLEMLERİ

• Bulaşıcı hastalıklar yönünden nakli yapılacak şüpheli vakalarla ilgili sağlık personelinin bilgilendirilm esi gerekm ektedir. Vaka hakkında ön bilgi verilm eli ve en az sayıda sağlık personeli ile çalışılmalıdır.

• Hastaya ulaşmadan önce sağlık çalışanları koruyucu önlem leri almalıdır.

• Şüpheli vakanın götürüleceği hastane, uygun enfeksiyon kontrol önlem lerini alması için önceden bilgilendirilm elidir.

• Kurum ve kuruluşlarla gerekli işbirliği sağlanmalı, vaka takipleri ve hasta transferleri titizlikle takip edilm elidir.

HASTANIN YATIRILACAĞI ODANIN ÖZELLİKLERİ

1. Ebola virüs hastalığı şüpheli veya kesin vakalarının hastaneye yatışlarında standart, temas ve damlacık önlem lerinin alınması gerekm ektedir.

2. Ebola virüs hastalığı vakalarının negatif basınçlı odada takibi şart değildir.

3. Tek kişilik, özel banyosu ve tu va le ti olan, kapatılabilir kapı içeren bir oda olmalıdır.

4. Hastanın odasına girişler sınırlandırılmalı müm kün olduğunca en aza indirilm eli, giriş- çıkışlar kayıt altına alınmalıdır. Özellikle, sağlık personeli açısından odaya girenler sadece hastanın bakımından sorum lu olan personel ile sınırlandırılmalıdır.

5. Kullanılacak tıbbi malzemeler hastaya özel olmalıdır. Oda dışına çıkarılmamalıdır. Hastalar arasında ortak malzeme kullanımına izin verilm em elidir.

KİŞİSEL KORUYUCU MALZEMELER 1. Eldiven,

2. Sıvı geçirimsiz önlük, 3. Sıvı geçirimsiz tulum , 4. Koruyucu gözlük, 5. Yüz kalkanı/siperi, 6. N95 maske, 7. Cerrahi maske,

8. Su geçirmez ayak koruyucu, 9. Alkol bazlı el dezenfektanı.

HASTA ODASINA GİRİŞ VE HASTAYA YAKLAŞIM

1. Hasta odasına girişlerde kişisel koruyucu donanım lar kullanılmalıdır.

a. Hasta odasına giren tü m kişiler; eldiven, sıvı dirençli ya da geçirimsiz önlük, göz koruması için yüz siperi ve gözlük kullanmalıdır.

b. Hasta bakımı verecek olan sağlık personeli; ç ift eldiven, sıvı dirençli ya da geçirimsiz önlük, göz koruması için gözlük ve yüz siperi, te k kullanımlık ayakkabı

(12)

c. Ek kişisel koruyucu ekipman, çevrede kan ya da diğer vücut sıvıları, kusmuk ya da dışkı olduğunda gerekli olabilir. Ek koruyucu ekipm anlar arasında; çift koruyucu eldiven, galoş ve bacak kaplamaları sayılabilir ve uygun durum larda kullanılmalıdır.

d. Eldivenin yırtılması durum unda eldivenler değiştirilm elidir.

2. Hasta bakım ekipmanları ve tıbbi cihazlar hastaya özel olmalı ve müm kün olduğunda tercihen te k kullanımlık olmalıdır.

3. Hasta bakımı için kullanılan, hastaya özel kullanımı sağlanamayan ve te k kullanımlık olmayan tıbbi ekipmanlar, üreticisinin talim atlarına ve hastane politikalarına göre tem izlenm eli ve dezenfekte edilm elidir.

4. Hasta odasından çıkarken veya hastaya bakım verilen tıbbi alanı te rk ederken bakım veren sağlık personeli, kullandığı kişisel koruyucu ekipmanları maksimum özeni göstererek, özellikle gözlerine ve mukozalarına, ayrıca kıyafetlerine bulaşa neden olmadan çıkartm alıdırlar. Kişisel koruyucu ekipm anlar imha edilm eli veya hastane politikalarına ya da üreticinin yeniden kullanma talim atlarına göre tem izlenm eli ve dezenfekte edilm elidir.

5. Hasta bakımında, kesici ve delici alet kullanımı müm kün olduğu kadar kısıtlanmalı, hastadan kan alımı müm kün olan en az te tk ik ile sınırlandırılarak yapılmalıdır.

Kullanılan bütün iğneler, delici-kesici tıbbi cihazlar, delinmez-kesici geçirmez tekrar açılamaz tıbbi atık kaplarında bertaraf edilm elidir.

6. Aerosol üretim riski olan tıbbi prosedürler için, Kırım Kongo Kanamalı Ateşinde alınan önlem ler alınmalıdır.

7. Hasta bakımında m utlak personel sayısı müm kün olan en az sayı ile sınırlandırılmalıdır.

8. Çevresel yüzeyler ve ekipmanlar, tekstil ve çamaşırhane, gıda kapları ve bulaşık makinesi gibi ortam ve m ateryallerin tem izlik ve dezenfeksiyonu hastane politika ve üretim talim atlarına göre standart prosedürler izlenerek yapılmalıdır.

ODA, ÇEVRE VE KULLANILAN MALZEMELERİN DEZENFEKSİYONU Kırım Kongo Kanamalı Ateşi hastalarındaki uygulama ile aynıdır.

HASTANIN NAKLİ SIRASINDA ALINACAK ÖNLEMLER

Ambulanslarda Ebola Virüs Hastalığı şüpheli vakaların naklinde aşağıdaki malzemeler mutlaka hazır olmalıdır.

1. Eldiven,

2. Sıvı geçirimsiz önlük, 3. Sıvı geçirimsiz tulum , 4. Koruyucu gözlük, 5. Yüz kalkanı/siperi, 6. N95 maske, 7. Cerrahi maske,

8. Su geçirmez ayak koruyucu, 9. Alkol bazlı el dezenfektanı.

9

(13)

Hasta veya hastanın vücut sekresyonlarıyla temas edecek personel veya hastayı karşılayacak diğer personel; çift eldiven, sıvı dirençli ya da geçirimsiz önlük, göz koruması için gözlük ve yüz siperi, tek kullanımlık ayakkabı koruyucu, N95 maske ve sıvı dirençli- geçirimsiz ayak koruyucu kullanmalıdır. Hasta sedyesinde ve naklinde sıvı geçirimsiz koruyucu örtü kullanılmalıdır.

(14)

5. EBOLA VİRÜS HASTALIĞIYLA OLASI TEMASI OLAN KİŞİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve YAKLAŞIM

Maruziyet Düzeyi* Klinik Durum Yaklaşım

YÜKSEK RİSK

• P erkütan (iğne batm ası gibi) yaralanm a veya m ukozaya E V H hastasının vücut sıvısının tem ası.

• E V H hastasına doğrudan bakım verm e veya kişisel koruyucu ekipm an olm aksızın E V H hastasının vücut sıvısına m aruz kalma.

• E V H hastasının vücut sıvısı örnekleri ile kişisel koruyucu ekipm an olm aksızın laboratuar testi çalışan veya standart biyogüvenlik kurallarına uym ayan laboratuar

A te ş1 veya ateş olm adan diğer sem ptom lar2

• E nfeksiyon kontrol önlem lerine uyulm ak koşulu ile E V H ön tanısına yönelik tıbbi değerlendirm e yapılır.

• H alk Sağlığı M üdürlüğüyle iletişim e geçilerek;

■ G erekirse test yapılır

■ K linik olarak gerekiyorsa korunm a önlem leri alınarak nakli sağlanır.

• H alk Sağlığı M üdürlüğü tarafından enfeksiyon kontrol önlem leri altında izlenm e gerekliliği olm adığı düşünülen vakalarda seyahat kısıtlam ası3 getirilerek tem astan sonraki 21. güne kadar klinik bulguların izlem i4 gerçekleştirilir.

görevlileri.

• Salgının görüldüğü ülkelerde cenazeye doğrudan tem ası olan veya bakım veren, cenazede görev alan kişisel koruyucu ekipm an kullanm ayan kişiler.

A sem ptom atik

• H alk Sağlığı M üdürlüğü tarafından seyahat kısıtlam ası3 getirilerek tem astan sonraki 21. güne kadar klinik bulguların izlem i4 gerçekleştirilir.

DÜŞÜK RİSK

• E V H hastası ile ev içi ve gündelik tem as

• Salgın görülen ülkelerde** E V H hastası ile sağlık kuruluşlarında yüksek riskli olm ayan veya gündelik tem as.

A te ş1 veya ateş olm adan diğer sem ptom lar2

A sem ptom atik

• H alk Sağlığı M üdürlüğü tarafından seyahat kısıtlam ası3 getirilerek tem astan sonraki 21. güne kadar klinik bulguların izlem i4 gerçekleştirilir.

BİLİNEN BİR TEMAS YOK

• E V H görülen ülkede bulunm a

• D üşük veya yüksek riskli tem as yok

A te ş1

A sem ptom atik

• H alk Sağlığı M üdürlüğü tarafından seyahat kısıtlam ası getirilm eden, tem astan sonraki 21. güne kadar klinik bulguların izlem i4 gerçekleştirilir.

*Yüksek riskli vakalarda hastalığın bulaş riski bulunmakla birlikte düşük riskli temaslarda bulaş ihtimali çok az ve teorik olmakla birlikte, hastalığın mortalitesi çok yüksek olduğu için yaklaşım her iki gruba da ortak olmaktadır.

**Salgın görülen ülkeler halen Gine, Liberya, Nijerya ve Sierra Leone olup. Güncellemelerin izlemi önerilir.

Uluslarası giriş noktalarında gerekli değerlendirme ve kontrol önlemleri Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü tarafından yürütülür.

1 Ateş: > 38.5°C veya ateş öyküsü

2 Diğer semptomlar: Başağrısı, eklem ve kas ağrısı, karın ağrısı, halsizlik, ishal, kusma, mide ağrısı, istahsızlık, döküntü, gözlerde kızarıklık, hıçkırık, öksürük, göğüs ağrısı, nefes almada güçlük, yutma güçlüğü, iç ve dış kanama. Laboratuvar bulguları: trombositopeni (<150,000 /ju.L) ve transaminaz yüksekliği.

3 Seyahat kısıtlaması: Şehirler arası toplu taşım a araçlarını kullanmamalı, şehir dışına çıkılacaksa kişisel ulaşım araçları ile Halk Sağlığı Müdürlüğüne bilgi verilerek sağlık hizmeti allanabilecek bir yerleşim merkezine gidilebilir. Şehir içinde asemptomatik kişiler toplu taşım araçlarını kullanabilir ancak, tercih kişisel ulaşım araçları olmalıdır.

4 Klinik bulguların izlemi: Teması olan kişilerin tem astan sonra 21 gün boyunca günde iki kez ateşini ölçmesi; 38.0 °C veya üzerinde ateşi olursa veya hastalığın klinik belirtilerinde yer alan diğer semptomlar gelişecek olursa Halk Sağlığı Müdürlüğüyle derhal iletişime geçmelidir.

11

(15)

6. EBOLA VİRÜS HASTALIĞI TANI TESTLERİ VE KLİNİK ÖRNEKLERİN ALINM ASI

Ebola Virüs Hastalığının Laboratuvar Tanısında Kullanılan Testler

Hastalık Dönemi Tanısal Testler

S e m p to m la rın başlangıcından birkaç gün içinde

■ "A n tig e n -C a p tu re " ELISA ile A n tije n ta y in i (Kan, Serum ya da doku ö rn e k le ri)

■ ELISA IgM (serum )

■ RT-PCR ile N ükleik A sit ta y in i ve Sekanslama (Kan, Serum, v ü c u t sıvıları ya da doku ö rn e k le ri)

■ Virüs İzolasyonu (Kan, Serum, v ü c u t sıvıları ya da doku ö rn e k le ri)

Geç d ö n e m veya neka h a t evresi ELISA ve İFA ile IgM ve IgG ta y in i (serum )

G eriye d ö n ü k tanı ■ İm m ü n h isto kim ya sa l y ö n te m (fo rm a lin ile fikse, p arafine g ö m ü lü doku ö rn e k le ri)

■ Virüs İzolasyonu (Kan, Serum, v ü c u t sıvıları ya da doku ö rn e k le ri),

■ RT-PCR ile N ükleik A sit ta y in i ve Sekanslama (Kan, Serum, v ü c u t sıvıları ya da doku ö rn e k le ri)

Klinik Örneklerin Alınm ası:

■ Şüpheli olgulardan klinik örneklerin alınmasında ve laboratuvar testlerinin yapılması esnasında sağlık personeli kişisel koruyucu donanım kullanm alıdır.

■ Alınan hasta örnekleri laboratuvara ikili taşıma kabı içerisinde laboratuvara g önderilm elidir. Örnek sızdırmaz bir nakil kabına ye rle ştirild ikte n sonra ikinci bir taşıma nakil kabına konmalı ve 2. kabın dışı bir dezenfektan ile silinm elidir.

■ Laboratuvar personeli şüpheli örnek ile d ire kt teması azalmak için uygun kişisel koruyucu donanım ile tüm incelem eler (örneğin Sıtma yaymaları, hızlı sıtma tanı te stle ri vb) sınıf II biyogüvenlik kabininde yapmalıdır.

■ Hasta örneğiyle temas eden yüzeyler %10 NaOCI ve dökülm e durum unda laboratuvar güvenliği rehberindeki dökülm e ve saçılma kitiyle aerosol oluşturm adan ve d ire kt teması önleyecek şekilde dekontam ine edilm elidir.

■ Ebola Virüs tanısı için alınan kan örneği EN AZ 4 mL. OLACAK şekilde EDTA VEYA SİTRATLI plastik tüplere alınmalıdır. Ayrıca Kırmızı kapaklı tü p le re alınan kandan en az 1 mL serum örneği de ayrılarak gönderilm elidir.

■ Kan örneği için Heparinli tüp kullanılm am o//d/r. Örneklerinin plastik tüpe alınmış olmasına dikkat edilm elidir.

■ Post-m ortem doku örnekleri uygun biyogüvenlik koşullarında (direkt temas ve aerosol korunm a önlem lerini içerecek şekilde) steril serum fizyo lo jik içine alınmalıdır.

■ Örnekler dondurularak kuru buzda, m üm kün değilse +4°C'de saklanarak soğuk zincirde gönderilm elidir.

■ Enfeksiyöz madde kategori A listesinde yer alan örneklerin taşımasının üçlü taşıma kabı ile Enfeksiyöz madde ile enfeksiyöz tanı ve klinik örneği taşıma yö netm eliği'ne (Sağlık Bakanlığı, Ankara. Resmi Gazete 25.09.2010 - 27710) uygun şekilde yapılması sağlanmalıdır.

■ Örnekler, aşağıdaki adrese telefon ile bilgi verilerek, gerekli belgelerle b irlikte gönderilm elidir.

Adres:

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, M ikro b iyo lo ji Referans Laboratuvarları Daire Başkanlığı, Ulusal Arbovirüs ve Viral Zoonotik Hastalıklar Referans Laboratuvarı, Sağlık Mahallesi, Adnan Saygun Caddesi, No: 55, F Blok 1. Kat 06100 Sıhhiye/ANKARA

Tel: 0312 565 5631 /5 5 4 7 /5 3 4 0 ; Faks: 0312 565 5569; e-m ail: viralzoonoz@ thsk.gov.tr; w w w .th sk.g o v.tr

(16)

EBOLA VİRÜS HASTALIĞI REFERANS HASTANELER

KURUM ADI | SAĞLIK HİZMET BÖLGESİ

\

İL

ADANA NUMUNE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ İADAIMA BÖLGESİ İADANA

HATAY İSKENDERUN DEVLET HASTANESİ İADA MA BÖLGESİ İHAT kY

ANKARA ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ İANKARA BİLKENT BÖLGESİ İANKARA ZONGULDAK ATATÜRK DEVLET HASTANESİ İANKARA BİLKENT BÖLGESİ İZOl*4GULDAK ANKARA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ İANKARA ETLİK BÖLGESİ İAN KARA ÇORUM T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI HİTİT ÜNİVERSİTESİ ÇORUM EĞİTİM VE AFİANI<CARA ETLİK BÖLGESİ İÇORUM

YOZGAT DEVLET HASTANESİ İANICARA ETLİK BÖLGESİ İYOZGAT

ANTALYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ İAN'7ALYA BÖLGESİ İAI^4TALYA

AYDIN DEVLET HASTANESİ İAYIDIN-DENİZLİ BÖLGESİ İA>(Ü\H

AYDIN KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI HASTANESİ AYDİN-DEN İZLİ BÖLGESİ İA YD1N

DENİZLİ DEVLET HASTANESİ İAYDIN-DENİZLİ BÖLGESİ İD ENİZLİ

MUĞLA T.C.SAĞLIK BAKANLIĞI MUĞLA SITKI KOÇMAN ÜNİVERSİTESİ EĞİTİ AVDIN-DENİZLİ BÖLGESİ Uı/lUĞLA BURSA ŞEVKET YILMAZ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ İB lJRSA BÖLGESİ İlİURSA

ÇANAKKALE DEVLET HASTANESİ İBlJRSA BÖLGESİ 1ÇANAKKALE

DİYARBAKIR EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ İD YARBAKIR BÖLGESİ DİYARBAKIR ELAZIĞ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ İE LAZ1Ğ-MALATYA BÖLGESİ ELAZIĞ

MALATYA DEVLET HASTANESİ İELAZIĞ-MALATYA BÖLGESİ MALATYA

ERZURUM BÖLGE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ İERZURUM BÖLGESİ 1 ERZURUM

ESKİŞEHİR DEVLET HASTANESİ İE:SKİŞEHİR BÖLGESİ İESKİŞEHİR

ADIYAMAN T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM V E /!<3AZİANTEP BÖLGESİ İADIYAMAN GAZİANTEP ÇOCUK HASTALIKLARI HASTANESİ I GAZİANTEP BÖLGESİ İGAZİANTEP GAZİANTEP DR.ERSİN ARSLAN DEVLET HASTANESİ 1GAZİANTEP BÖLGESİ İGAZİANTEP

KAHRAMANMARAŞ NECİP FAZILŞEHİR HASTANESİ GAZİANTEP BÖLGESİ »KAHRAMANMARAŞ

İSTANBUL HAYDARPAŞA NUMUNE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ İSTANBUL ANADOLU KUZEY BÖLC

âE9

İSTANBUL İSTANBUL HASEKİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ İSTANBUL FATİH BÖLGESİ 1İSTANBUL İZMİR TEPECİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ İİZMİR GÜNEY BÖLGESİ İİZMİR

MANİSA MERKEZEFENDİ DEVLET HASTANESİ İİZMİR KUZEY BÖLGESİ İMANİSA

KAYSERİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 1 KAYSERİ BÖLGESİ İKAYSERİ

KOCAELİ DERİNCE EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 1 KOCAELİ BÖLGESİ İKOCAELİ SAKARYA SAĞLIK BAKANLIĞI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTI F»KOCAELİ BÖLGESİ İSAKARYA KONYA DR.FARUKSÜKAN KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI HAS TİKONYA BÖLGESİ İKONYA

KONYA NUMUNE HASTANESİ İKONYA BÖLGESİ İKONYA

MERSİN DEVLET HASTANESİ 1 MERSİN BÖLGESİ 1 MERSİN

MERSİN KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI HASTANESİ

1 MERSİN BÖLGESİ 1 MERSİN

ORDU T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI ORDU ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRI^ S A M S U N BÖLGESİ İORDU

SAMSUN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ

İSAMSUN BÖLGESİ

İSAMSUN

SAMSUN KADIN DOĞUM VE ÇOCUK HASTALIKLARI HASTANESİ

İSAMSUN BÖLGESİ

İSAMSUN

SİVAS DEVLET HASTANESİ

İSİVAS-TOKAT BÖLGESİ

İSİVAS

TOKAT DEVLET HASTANESİ İSİVAS-TOKAT BÖLGESİ İTOKAT

ŞANLIURFA ÇOCUK HASTALIKLARI HASTANESİ ŞANLIURFA BÖLGESİ İŞANLIURFA

ŞANLIURFA MEHMET AKİF İNAN EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ İŞANLIURFA BÖLGESİ İŞANLIURFA

TRABZON KANUNİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ TRABZON BÖLGESİ »TRABZON

TEKİRDAĞ DEVLET HASTANESİ İTRAKYA

BÖLGESİ

İTEKİRDAG

VA N EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ V A N BÖLGESİ İV AN

VA N İPEKYOLU KADIN D O Ğ U M VE ÇOCUK HASTALIKLARI HASTANESİ |V A N BÖLGESİ İV AN

(17)

8. EBOLA ve SEYAHAT ÖNLEMLERİ

Dünya Sağlık Örgütü, 12 Ağutos 2014 ta rih i itibari ile Ebola Hastalığının görüldüğü bölgelere veya o bölgelerden yapılacak seyahatlere bir yasaklama getirm em iştir. Bu kararın, gerek tu ris tik amaçla, gerekse iş amaçlı seyahat edenler için, ebola virüsünün endem ik olarak görüldüğü ülkelere ve hatta ebola virüs yayılımının bugün için a k tif olarak devam e ttiğ i bölgelere yapılan seyahatlerde virüsün bulaşma riskinin çok düşük olması nedeni ile verildiği, 30 Temmuz 2014 ta rih li Uluslararası Sivil Havacılık O toritesi ve Dünya Sağlık Ö rgütü'nün o rtak açıklamasında bildirilm iştir.

Bununla birlikte, Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi tarafından yapılan değerlendirm ede Ebola Virüs Hastalığı olanlarla temas edenlere seyahat kısıtlaması ge tirilm iştir. Temas öyküsü olanlar için son tem astan 21 gün geçtikten sonra sivil-ticari uçaklarla veya to p lu taşım araçları ile seyahat edilebileceği belirtm iştir. Hasta yolcuların ise d o k to r veya sağlık otoritesinden seyahat edebilir belgesi alması gerektiği, bu belge olmadan seyahat edilemeyeceği bildirilm iştir.

Ülkemizde Ebola Virüs Hastalığı Görülen Bölgelerden ve Endemik Ülkelerden Gelen Seyahat Araçlarında Ateşli Vaka Yönetimi için Sivil Havacılık Tarafından Alınması Önerilen Önlemler

DSÖ'nün Uluslararası Sağlık Tüzüğü acil kom itesinin 08.08.2014 ta rih li Batı Afrika'da Görülen 2014 Ebola Salgını Tebliği'nde de yer aldığı üzere ebola virüs dolaşımının devam e ttiğ i ülkeler uluslararası çıkış kapılarında, olası ebola hastalığı düşündürecek açıklanamayan ateşi olan kişileri taram ak ile yüküm lü tu tu lm u ş tu r. Bu bağlamda da ülkemize yapılacak olan uçuşlar öncesinde tü m yolcuların söz konusu tarama işleminden geçmesi, ateşi te sp it edilen vakaların ise uçuş öncesi d o k to r veya sağlık otoritesinden seyahat edebilir belgesi alması durum unda seyahatine izin verilm esinin sağlanması uygun olacaktır. Tarama işleminde yer alan ateş ölçüm ünün yanı sıra ebola virüs hastası ile temas öyküsünü sorgulayan bir anketin doldurtulm ası, temas öyküsü olanlar için son tem astan 21 gün geçtikten sonra seyahatine izin verilm esi önerilm ektedir.

Bu aşamadan sonra seyahat esnasında seyahat aracı içerisinde sağlık sorunu olabilecek yolcunun değerlendirilm esi kabin ekibi tarafından yapılır. Eğer ateş ve ebola virüs hastalığını düşündüren bulguları olan yolcunun te sp it edilmesi halinde;

Ebola Virüs Hastalığı Görülen Bölgelerden ve Endemik Ülkelerden Gelen Seyahat Araçlarında Ateşli Vaka Yönetimine Göre Davranılmalıdır:

Hasta yolcu ile te k bir kabin m em urunun ilgilenmesi ve bu kabin m em urunun başka herhangi bir hizm ette görev almaması sağlanmalıdır.

Kabin personeli için, N95 maske, koruyucu gözlük, yüz siperliği, sıvı geçirmez önlük ve pantolon- tu lu m ve sıvı geçirmez ayakkabı koruyucu kullanması sağlanmalıdır. Ayrıca ç ift (üst üste iki adet) kalın lateks eldiven giyirek hasta yolcu ile tem as etm e lid ir. Koruyucu kişisel ekipm anlar ile uçak içerisinde dolaşmamalı, sadece hasta yolcu ile tem as ederek hasta yanında bulunm alıdır. Arka

(18)

koltuğa alınma kabin mem uruna hareket serbestisi ve diğer yolcularla bağlantıyı görsel olarak kesecektir.

Seyahat aracı içerisinde başka bir bölüme geçilecek olursa kişisel koruyucular uygun şekilde çıkartılarak, sıvı geçirmez ağzı kilitli poşet içerisinde diğer yolcuların temas etm e ihtim ali olmayan bir alana konulması gerekir. Hasta yolcu ile te kra r temas gerektiğinde aynı önlem ler yeniden alınmalıdır. Eğer bir başka yolcunun yardımı veya teması olacak olursa aynı koruyucu önlem ler o yolcu için de alınmalıdır.

Ebola endem ik veya ebolavirüs dolaşımının olduğu bölgelerden gelen ulaşım araçlarındaki yolculara yönelik olarak;

1. Ebola virüs hastalığının o bölgelerde görüldüğünü,

2. Ateş ve/veya ciddi başağrısı, kas ağrısı, aşırı halsizlik, bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı, açıklanamayan kanamaları olması durum unda acilen bir sağlık kuruluşuna başvurmalarını, 3. 21 gün içerisinde doktora başvurmaları gerekirse başvuruda mutlaka geldikleri bölgeyi

belirtm eleri gerektiğini

İfade eden kısa bilgi notu verilm eli ve seyahat aracı içi anons yapılmalıdır.

Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel M üdürlüğüne bağlı sağlık denetlem e merkezleri tarafından enfekte bölgeden gelen seyahat araçları için uygulanacak sağlık te d b irle ri uluslararası giriş noktalarında uygulanır.

15

(19)

9. EB O LA VİRÜS H A S T A L IĞ I G Ö R ÜL EN B Ö L G E L E R D E N ve E N D E M İ K Ü L K E L E R D E N GELEN SEYAH AT

A R A Ç L A R I N D A A T E Ş L İ VA KA Y Ö N E T İ M İ

Ateşi olan vaka (38.5 °C ve üzeri) Vaka ile İlgilenecek personel hemen

eldiven, maske ve koruyucu önlük

Semptomlar ortaya çıkmadan önceki 21 gün içinde;

Ebola virüsü hastalığı olan veya ateşli hastalığı olan birisi veya vücut salgıları ile temas etmiş Endemik bölgede yarasa, kemirgen veya maymun, şempanze gibi primatlar ile doğrudan temas (dokunma, ısırılma, etini yemek vb).

EVET

Hasta yolcu, mümkün olduğu kadar diğer yolculardan ayrılmalı,

Eğer hasta olan yolcunun öksürük - hapşırık gibi şikayetleri mevcutsa cerrahi maske takması sağlanmalı,

* Eğer hasta yolcu maske takmayı tolere edemezse yeterli miktarda kağıt havlu veya kağıt mendil verilerek ağzını-burnunu kapatması istenmeli,

Kullanılmış kağıt havlu ve mendillerin temas edilmeden atılmasını sağlayacak şekilde plastik, sıvı geçirmeyecek bir torba kullanılması sağlanmalı,

Olası kusma için bol sayıda kusma poşeti sağlanmalı ve kullanım sonrasında hemen ağzı kilitli plastik torba içerisinde atılmalı, Varış noktasına hızla bilgi verilmeli, Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğüne bağlı giriş noktası Sağlık Denetleme Merkezine haber verilmeli.

EVET

HAYIR

Seyahat öncesinde hekim tarafından tanısı konulmuş bir hastalığı var mı?

HAYIR

i

^EVET

S_T _o Ciddi başağrısı, o Kas ağrısı, o Aşırı halsizlik, o Bulantı, o Kusma, o İshal, o Karın ağrısı,

o Vücüdunda döküntüsü morarması,

var mı?

Tanısı ve Tedavisi Sorgulanmalı

1 EVH Şüphesi Devam Ediyor mu?

HAYIR EVET

HAYIR

l

Hasta yolcu mümkün olduğu kadar diğer yolculardan ayrılmalı, hastalığına

yönelik gereken müdahale yapılabilir

1

4

(20)

10. EBOLA VİRÜS HASTALIĞI VAKA BİLDİRİM FORMU

T .C . S A Ğ L IK B A K A N L IĞ I T ü rk iy e Halk S a ğ lığ ı K u ru m u

E B O L A VİR Ü S H AS T AL İĞ 1 VAK A B İL D İR İM F OR MU ( Ön y ü z )

...H alk Sağlık Müdürlüğü

H A S T A B İL G İL E R İ T .C .K im lik N o /

P asaDort no

Adı ve Soyadı C insiyeti ₍ ) E ( ) K

B aba Adı Yaşı

A dresi (K endisine

U laşılabilinecek A dres)

İlçesi İli

Ü l k e

Telefonu

Mesleği

Ç o c u k ( ) Öğrenci ( ) Sağlık Çalışanı ( )

D iğer (Belirtiniz):

Şikayet Başlama Tarihi H astaneye B aşvuru Tarihi Numune Alma Tarihi

H A S T A N IN Ş İK A Y E T L E R İ

Ateş ( > 38.5°C) ⁽ ) E

Bulantı ⁽ ) E

Vücutta M orluklar (Ekimoz) ⁽ ) E

( ) H ( ) H ( ) H

Baş ağrısı ( ) E

Kusma ( ) E

D ö k ü n t ü ( ) E

( ) H ( ) H ( ) H

Yaygın Vücut Ağrısı ( ) E ishal ( ) E K anam alar ( ) E

( ) H ( ) H ( ) H

Halsizlik ( ) E Karın Ağrısı ( ) E D i ğ e r (Belirtiniz):

( ) H ( ) H

E P İD E M İY O L O J İK H İK A Y E S o n 21 g ü n iç in d e e n d e m ik b ö lg e le r e

s e y a h a t ö y k ü s ü

( ) E S eyahat öyküsü varsa hangi ülkeye seyahat edilmiştir? (Belirtiniz)...

( ) H

E n d e m i k b ö lg e y e S e y a h a t Ö y k ü s ü E v e t ise Hasta kişilerin kan ve vücut salgılarıyla

korunmasız tem as

( )E

Evet ise tarih...

( ) H Maymun, şempanze, goril, yarasa, kirpi,

antilop gibi hayvanlarla tem as öyküsü

( ) E

Evet ise tarih...

( ) H E V H n e d e n i ile ö len kişinin c e n a z e s i ile te m a s

ö y k ü s ü

( ) E

Evet ise tarih...

( ) H

E n d e m i k b ö lg e y e S e y a h a t Ö y k ü s ü H a y ır ise Hasta kişilerin kan ve vücut salgılarıyla

korunmasız tem as

( ) E

Evet ise ta rih ...

( ) H

T e m a s şekli ( ) E

Evet ise ta rih ...

( ) H

Lütfen 2. sayfaya geçiniz

17

(21)

E B O L A V İ R Ü S H A S T A L İĞ I V A K A B İL D İR İM F O R MU (A rk a y ü z )

... Halk Sağlık Müdürlüğü Hastanın Adı ve Soyadı

FİZİK M U A YEN E

Ateş .... °C Hipo

tansiyon

( ) E

Karında hassasiyet ( ) E Makülo papüler döküntü

( ) E

( ) H ( ) H ( ) H

Bilinç bozukluğu

( ) E

T aş ikardi ( ) E

E kim oz ( ) E

Vajinal kanama ( ) E

( ) H ( ) H ( ) H ( ) H

Dişeti Kanaması

( ) E

E pis ta ks is ( ) E

Hematuri ( ) E Gastrointestinal

sistem kanaması

( ) E

( ) H ( ) H ( ) H ( ) H

Akciğer dinleme bulguları (Belirtiniz):

Diğer (Belirtiniz):

LA B O R A T U V A R B U L G U L A R I

Anemi ( ) E Lökopeni ( ) E Trom bos itopeni ( ) E

( ) H ( ) H ( ) H

AST/ALT Yüksekliği ( ) E

Am ilaz-Lipaz yüksekliği ( ) E

PTZ uzam ası ( ) E

( ) H ( ) H ( ) H

D-dim er Yüksekliği ( ) E

aPTT yüksekliği ( ) E Akciğer grafisinde infiltrasyon

( ) E

( ) H ( ) H ( ) H

N U M U N E B İLG İLER İ

G ö n d e rile n N u m u n e T ip i: K a n ( ) D o k u ( ) D iğ e r...

Numune Gönderim T a r ih i...

Ebola Tanı Testi Sonucu Pozitif ( ) Negatif ( ) Ebola Tanı Test T arihi...

V E R İL E N TE D A V İ

T ro m b o s it sü s p a n s iy o n u

( ) E

Taze Donmuş Plazm a

( ) E

Eritrosit süsp.

( ) E

( ) H ( ) H ( ) H

S O N U Ç

Sevk ( ) ^{S alah} ( ) Şifa ( ) Eks ( ) Eks O lm u ş s a T a rih i

... / .../2 0 1 ...

V A K A N IN TA K IP ED İLD İĞ İ SA Ğ LIK K U R U L U Ş U B İLG İLER İ Sağlık Kuruluşunun Adı:

Muayene Eden Hekimin

Adı Soyadı Telefonu İmzası

1. Bu form, hastanın takip ve tedavisinin yapıldığı sağlık kuruluşundaki ilgili hekim tarafından doldurulacaktır.

2. Şüpheli vaka tanımına uyan hastalardan numune alınacak (Bknz. Numune Alma Talimatı) ve bu form doldurulacaktır. Numune ile birlikte form zaman geçirilmeden Halk Sağlığı Müdürlüğünce teslim alınacaktır. Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından form ile birlikte numune uygun şartlarda referans laboratuvara ulaştırılacaktır.

3. Ayrıca Halk Sağlığı Müdürlüğü numune ile gönderdiği vaka bildirim formununun bir nüshasını da Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığı, Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Daire Başkanlığına gönderecektir (Öncelikle 0312 565 56 71 numaralı faksına ve akabinde resmi yazı ekinde).

4. Hasta eks olmuşsa durum vakit kaybedilmeden Halk Sağlığı Müdürlüğüne bildirilecek, Halk Sağlığı Müdürlüğü Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığı, Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Daire Başkanlığına bildirilecektir. EVH şüpheli vakaların e l« olması durumunda daha önce numune alınmamış ise mutlaka tanı için numune alınmalıdır.

İle tiş im B ilg ileri:

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Daire Başkanlığı Tel. 0312 565 56 75 Faks: 0312 565 56 71

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Mikrobiyoloji Referans Laboratuvarları Daire Başkanlığı, Ulusal Arbovirüs ve Viral Zoonotik Hastalıklar Referans