Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ Seri: XI, No:25

(1)

pwc

(2)

PricewaterhouseCoopers

Sermaye Piyasasında Muhasebe Standartları Hakkında Tebliğ

Seri: XI, No:25

(3)

Uluslararası Finansal Raporlama

Standartları (UFRS) ile uyumlu SPK Tebliği

Muhasebe Standartlarımızda NEDEN değişikliğe ihtiyaç var?

• Mali bilgilere duyulması gereken GÜVEN, bilgi ihtiyacı,

• Fon yaratma ihtiyaçları

• Global Fon hareketleri

• Anlaşılabilirlik, karşılaştırılabilirlik

• Şeffaflık

• MALİ BİLGİLERİN GERÇEĞİ YANSITMASI...

(4)

Uluslararası Finansal Raporlama

Standartları (UFRS) ile uyumlu SPK Tebliği

Neden UFRS?

• UFRS “Global standartlar” olma yolunda önemli avantajlara sahip

• Bir çok ülke halihazırda UFRS’yi ulusal standartları olarak benimsemiş durumda

• Avrupa Birliği’nin UFRS’yi 2005 yılından itibaren ZORUNLU standart olması yönündeki kararı

(5)

SPK Tebliği Kısımları ile UFRS Karşılıkları

KISIM NO

Tebliğ Kısımlarında

Düzenlenen Konular IFRS IFRS Başlığı

Kısım 1 Mali Tablolara İlişkin Genel İlkeler -

Framework for the Preparation and Presentation of Financial Statements

Kısım 2 Mali Tabloların Sunumu IFRS 1 Presentation of Financial Statements

Kısım 3 Ara Mali Tablolar IFRS 34 Interim Financial Reporting Kısım 4 Nakit Akım Tablosu IFRS 7 Cash Flow Statements

Kısım 5 Hasılat IFRS 18 Revenue

Kısım 6 Stoklar IFRS 2 Inventories

Kısım 7 Maddi Varlıklar IFRS 16 Property, Plant and Equipment Kısım 8 Maddi Olmayan Varlıklar IFRS 38 Intangible Assets

Kısım 9 Varlıklarda Değer Düşüklüğü IFRS 36 Impairment of Assets Kısım 10 Borçlanma Maliyetleri IFRS 23 Borrowing Costs

IFRS 32 Financial Instruments:

Disclosure and Presentation Kısım 11 Finansal Araçlar

IFRS 39 Financial Instruments:

Recognition and Measurement Kısım 12 İşletme Birleşmeleri IFRS 22 Business Combinations

IFRS 27

Consolidated Financial Statements and Accounting for Investments in Subsidiaries IFRS 28 Accounting for Investments in

Associates Kısım 13

Konsolide Mali Tablolar, Bağlı Ortaklıklar,

Müşterek Yönetime Tabi Teşebbüsler

ve İştiraklerin Muhasebeleştirilmesi Financial Reporting of Interests

(6)

SPK Tebliği Kısımları ile UFRS Karşılıkları (devamı)

Kısım 14 Kur Değişiminin Etkileri IFRS 21 The Effects of Changes in Foreign Exchange Rates Kısım 15 Yüksek Enflasyon Dönemlerinde

Mali Tabloların Düzeltilmesi IFRS 29 Financial Reporting in Hyperinflationary Economies Kısım 16 Hisse Başına Kazanç IFRS 33 Earnings Per Share

Kısım 17 Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar IFRS 10 Events After the Balance Sheet Date

Kısım 18 Karşılıklar,

Şarta Bağlı Yükümlülükler ve

Şarta Bağlı Varlıklar IFRS 37 Provisions, Contingent

Liabilities and Contingent Assets Kısım 19 Muhasebe Politikaları, Muhasebe

Tahminlerinde Değişiklik ve Hatalar IFRS 8 Net Profit or Loss for the Period, Fundamental Errors and

Changes in Accounting Policies Kısım 20 Kiralama İşlemleri IFRS 17 Leases

Kısım 21 İlişkili Taraflar IFRS 24 Related Party Disclosures Kısım 22 Finansal Bilgilerin

Bölümlere Göre Raporlanması IFRS 14 Segment Reporting Kısım 23 Banka ve Benzeri Finansal

Kuruluşların Mali Tablolarının

Kamuya Açıklanması IFRS 30 Disclosures in the Financial Statements of Banks and Similar Financial Institutions

Kısım 24 İnşaat Sözleşmeleri IFRS 11 Construction Contracts Kısım 25 Durdurulan Faaliyetler IFRS 35 Discontinuing Operations Kısım 26 Devlet Teşvik ve Yardımları IFRS 20 Accounting for Government

Grants and Disclosure of Government Assistance Kısım 27 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller IFRS 40 Investment Property Kısım 28 Kurum Kazancı Üzerinden

Hesaplanan Vergiler IFRS 12 Income Taxes

Kısım 29 Çalışanlara Sağlanan Faydalar IFRS 19 Employee Benefits

Kısım 30 Emeklilik Planları IFRS 26 Accounting and Reporting by Retirement Benefit Plans Kısım 31 Tarımsal Faaliyetler IFRS 41 Agriculture

Kısım 32 Mali Tablo ve Raporların Açıklanması, Kurula ve Borsaya

Gönderilmesi - -

Kısım 33 İlk Dönem Mali Tablolar - -

Kısım 34 Muhtelif Hükümler - -

(7)

UFRS ile SPK Tebliği arasındaki Temel Farklar

• Bu tebliğe istinaden düzeltme endeksleri 1970 senesinden, UFRS açısından ise 1976 senesinden itibaren başlamaktadır.

• Bu tebliğ, bazı UFRS standartlarını içermemektedir:

UFRS 1 UFRS standartlarının ilk defa uygulanması UFRS 2 Hisse senedi esas alınarak yapılan ödemeler UFRS 3 İşletme Birleşmeleri

UFRS 4 Sigorta sözleşmeleri

UFRS 5 Satış amaçlı tutulan cari olmayan varlıklar ve

(8)

SPK Tebliğ’ini kimler uygulamalı?

• İhraç ettiği sermaye piyasası araçları bir borsada işlem gören ortaklıklar, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri ve

konsolidasyon kapsamına alınan diğer işletmeler

• Konsolidasyon kapsamı dışında tutulan işletmeler bu Tebliğ

hükümlerine göre mali tablo düzenlemeyebilir, daha önce bağımsız denetime tabi değilse, kapsam dışında tutulma nedeniyle mali

tablolarını bağımsız denetimden geçirmeyebilir.

(9)

Mali Tablo ve Raporların Açıklanması, Kurula ve Borsaya Gönderilmesi

• Yıl sonu raporları:

Konsolide olmayan 10 hafta

Konsolide 10+4 hafta= 14 hafta

• Ara mali tablolar:

Konsolide olmayan 6 hafta( bağımsız denetimden geçmiş) 4 hafta ( bağımsız denetimden geçmemiş) Konsolide 10 hafta (bağımsız denetimden geçmiş)

8 hafta( bağımsız denetimden geçmemiş) Bu tebliğin ilk defa uygulandığı durumlarda, yukarıdaki sürelere 2’şer hafta eklenir.

(10)

Mali Tablo ve Raporların Açıklanması, Kurula ve Borsaya Gönderilmesi ( devamı)

•

TTK’ya göre seçilen denetçilerin mali tablolarla ilgili raporları da, yıllık mali tablolar ile birlikte Kurul’a ve borsaya bildirilir.

•

Bu tebliğe göre hazırlanan mali tabloların 30 gün içinde Ticaret Sicil’de yayınlanması, genel kurul yapılmasa da hesap döneminin bitiminden en geç 6 ay içinde ilan edilmesi gerekir.

•

Yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu, bu Tebliğ uyarınca hazırlanan yıllık veya ara mali tablolar, varsa bunlara ilişkin bağımsız denetim görüşü, Borsada kamuya açıklandıktan sonra internet sitesinde yayınlanmalıdır.

(11)

İlk Dönem Mali Tablolar

• Bu tebliğe göre mali tablo hazırlayacakları ilk bilanço döneminde:

Bir önceki dönemin bilançosunu hazırlamak ve hem bilançoları hem bilanço dipnotlarını karşılaştırmalı sunmak zorundadırlar.

• İlk gelir tablosu, nakit akım tablosu ve öz sermaye değişim tablosu karşılaştırmalı olarak sunulmayabilir.

• İlk defa düzenlenecek mali tablolarda, önceki yıllarda elde edilen bağlı ortaklık ve iştiraklere ilişkin şerefiyenin belirlenmesinde hesaplama güçlüğü varsa , daha sonraki yılların mali tabloları dikkate alınır, dipnotlarda açıklama yapılır

• Bu tebliğin ilk defa uygulandığı yılda ara mali tabloların tümü sınırlı, yıllık mali tabloların ise sürekli bağımsız denetimden geçirilmesi zorunludur.

(12)

Muhtelif Hükümler

• Altı aylık ara mali tablolar= Sınırlı bağımsız denetim Yıllık mali tablolar= Sürekli bağımsız denetim

(İlk defa düzenlenecek ara mali tablolar da sınırlı bağımsız denetimden geçirilmesi gerekmektedir.)

• Kurul’un muhasebe standartları ile ilgili düzenlemeleri uyarınca mali tablo düzenleme yükümlülüğü bulunmayıp, bu düzenlemelere tabi işletmelerin bağlı ortaklığı, iştiraki veya müşterek yönetime tabi teşebbüsü olan işletmeler bu Tebliğ’in hükümlerine tabiidir.

(13)

Muhtelif Hükümler ( devamı)

Sermaye Piyasası Muhasebe Defteri( yazılı veya elektronik)

• İşletmenin ünvanı

• İşlemlerin hangi yıla ait olduğu

• İşleme tabi tutulacak kalemlerin kayıtlı değerleri

• Enflasyon düzeltme endeksleri, katsayıları, düzeltmeye tabi olacak kayıtlı değerler

• Enflasyon düzeltme işleminde kullanılan varsayımlar

• Enflasyon düzeltmesinde kullanılan değişkenlerin hesaplanmasına ilişkin veriler ( stok devir hızı gibi)

• Muhasebe belge ve kayıtlarından bu Tebliğ uyarınca hazırlanan mali tablo verilerine ulaşmada kullanılan diğer bilgiler

• Konsolidasyon işleminde, bağlı ortaklık, iştirak ve müşterek yönetime tabi teşebbüsün mali tablo veya raporları

• Tüm açılış ve cari dönem düzeltme ve sınıflandırma kayıtları

(14)

Muhtelif Hükümler ( devamı)

• Bu Tebliğ uyarınca mali tablo düzenleme işlemlerinde kullanılan değerleme raporları, makul değer hesaplamasında kullanılan piyasa verileri gibi belgeler Sermaye Piyasası Muhasebe Defteri ile sistematik bir biçimde ilişkilendirilerek saklanma zorundadır.

(15)

Muhtelif Hükümler ( devamı)

Kar Dağıtımı

• Bu Tebliğ hükümleri çerçevesinde hazırlanan mali

tablolarda bulunan net dönem karı, kar dağıtımında esas

alınır.

(16)

Mali Tablo ve Dipnot Formatları

SPK, 10 Aralık 2004 tarihinde yapmış olduğu duyuru ile,bu tebliğ’e göre mali tablo düzenleyecek işletmeler için, UFRS uygulamasını benimsemiş olanlar dahil, Mali Tablo ve dipnotların formatını belirlemiştir.

Yayınlanan mali tablo ve dipnot formatları, UFRS ‘ye göre düzenlenen raporlardan bazı farklılıklar içermektedir

^.

(17)

Geçici maddeler

•

Zorunlu olarak düzenleneceği ilk hesap döneminin başına kadar geçen süre zarfında, UFRS’ye göre raporlama yapmak bu Tebliğ hükmündedir

•

Zorunlu olarak düzenleneceği ilk hesap döneminin başına kadar geçen süre zarfında, Kurul’un muhasebe satndartları ile ilgili diğer düzenlemelerine uyulur( Seri XI ,No 20 ve 21)

•

2005 senesi için UFRS’ye uygun olarak mali tablo hazırlanması ?

(18)

Yürürlülük tarihi

• 1 Ocak 2005 tarihinden sonra sona eren ilk ara mali tablolardan geçerli olmak üzere uygulanacaktır

• Dileyen işletmeler , 31 Aralık 2003 tarihinde veya daha sonra sona eren yıllık veya ara hesap döneminden

itibaren uygulamaya başlamıştır.

31 Aralık 2003 yılında 5 şirket bu tebliğ esaslarına göre, 79 şirket de bu tebliğin geçici maddesine istinaden UFRS’ye göre mali

tablolarını hazırlamış, Kurul’a ve Borsaya bildirmiştir.

(19)

Kısım 1- Mali Tablolara İlişkin Genel İlkeler

Referans: UFRS Genel Çerçevesi

• Mali Tabloların amacı

• Temel varsayımlar (tahakkuk esası, işletmenin sürekliliği)

• Mali tabloların nitelikleri(anlaşılabilirlik,ihtiyaca uygunluk,güvenilirlik)

• Mali tabloların unsurları

• Mali tablolara alınma

• Özsermaye ve özsermayenin korunması

XI, 1 tebliğinin giriş kısmı sadece “kavramları” açıklıyor.

(20)

Kısım 2- Mali Tabloların Sunumu

Referans: UMS 1

•

Mali tabloların kapsamı, amacı (Genel İlkeler)

• 4 ana mali tablo: Bilanço, gelir tablosu, özsermaye değişim tablosu, nakit akım tablosu, (fon akım, satışların maliyeti ve kar dağıtım tablosu yok), DİPNOTLAR mali tabloların ayrılmaz parçası

•

Yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu

•

Mali tablolara ilişkin genel ilkeler (Önemlilik ve toplulaştırma / Mahsup)

•

Giderlerin “Fonksiyonlarına veya Esaslarına” göre gösterimi (seçimlik)

•

Mali tablo formatı/Dipnotlar

(21)

Kısım 3- Ara Dönem Mali Tabloları

Referans: UMS 34

•

Özet mali tablolar ve SEÇİLMİŞ DİPNOTLAR

•

Düzenlenecek mali tablolar:

•Bilanço: Önceki yıl ve cari dönem bilançoları

•Gelir tablosu: Cari ARA dönem ve hesap dönemi başından cari dönem sonu gelir tablosu VE Önceki yılın aynı dönemleri (4 kolon)

•Özsermaye değişim: Cari yıla ilişkin hesap dönemi başından ara dönem sonuna kadar olan değişimler

•Nakit akım: Cari yıla ilişkin hesap dönemi başından ara dönem sonuna kadar olan nakit akımları

(22)

Kısım 4- Nakit Akım Tablosu

Referans: UMS 7

Format UMS ile uyumlu hale getirilmiş

•Esas faaliyetlerden nakit akımları

•Yatırım faaliyetlerinden nakit akımları

•Finansman faaliyetlerinden nakit akımları

•

Doğrudan yöntem veya dolaylı yöntem kullanılabilir

• “Fonksiyonel Para birimi” tanımı ilk bu kısımda kullanılmış

• Olağanüstü kalemlerin sınıflandırılmasına ilişkin açıklama yok.

(23)

Kısım 5- Hasılat

Referans: UMS 18

•

Gelir ve unsurları detaylı olarak açıklanmış.

•

XI, 1 tebliğinde gelirin tanınmasına yönelik spesifik madde bulunmamakta ancak maddeler içerisinde değinilmekteydi

•

Bir mal veya hizmetin benzer özelliklere ait mal ve hizmet ile

değiştirilmesi (takas) hasılat doğuran bir olay değildir. Farklı mal veya hizmet takas edilmişse gelir, elde edilen mal veya hizmetin makul

değeridir (Makul Değer kavramı (fair value) açıklanmamış)

•

Vadeli işlemlerde faiz geliri

• “Muhtemel” kavramı “mümkün” kavramından ayrıştırılmış

(24)

Kısım 6- Stoklar

Referans: UMS 2

•

UMS ile uyumlu (UMS de LIFO metodu alternatif yöntem)

•

Stoklar, maliyet ve net gerçekleşebilir değerin düşük olanı ile değerlenir

•

Net gerçekleşebilir değer tanımı DETAYLI olarak açıklanmıştır ve HER mali tablo dönemi itibariyle gözden geçirilmesi öngörülmüştür

•

XI,1 tebliğinde belirtilen %10 oranı kaldırılmıştır

(25)

Kısım 7- Maddi Varlıklar

Referans: UMS 16

•

Yeni tanımlar: değer düşüklüğü kaybı, yeniden değerleme

•

Amortisman: Faydalı Ömür Esası, vergi mevzuatına referans YOK

•

İlk Değerleme işlemi: Maliyet ve unsurları

•Varlıkların takas yoluyla edinimi

•Bir parçanın yenilenmesi veya ikame edilmesi

•Sonraki dönemlerde yapılan harcamalar

(26)

Kısım 7- Maddi Varlıklar (devamı)

•

Mali tablolara ilk alınmadan sonraki dönemlerde değerleme (maliyet- b.amortisman-değer düşüklüğü kayıpları)

•Alternatif metod: Yeniden değerleme (değerleme günündeki makul

değer)

•

İtfa yöntemi:normal, azalan bakiyeler, üretim miktarlarını baz alan yöntem

•

Faydalı ömrün ve itfa yönteminin gözden geçirilmesi

•

Kayıtlı değerin geri kazanılması – Değer düşüklükleri (kısım 9)

•

Maddi varlıkların elden çıkarılması

(27)

Kısım 8- Maddi Olmayan Varlıklar

Referans: UMS 38

• 3 önemli kriter: Tanımlanabilirlik, Kontrol ve Gelecekteki Ekonomik Faydalar

• Maliyetin açıkça belirlenebilmesi kıstası

• Maddi olmayan varlık iktisapları

•Birleşme işleminin bir parçasını oluşturan iktisap

•Devlet teşviği yoluyla iktisap

•Varlıkların takası yoluyla iktisap

•İşletme bünyesinde oluşturulan şerefiye (varlık olarak değerlendirilmez)

•İşletme bünyesinde oluşturulan Maddi olmayan varlık (araştırma ve geliştirme)

• Yeniden değerleme tanımı bu kısımda da geçerli

• İtfa süresi “faydalı ömür”, ancak 20 yılı aşmayacağı öngörülmüştür

(28)

Kısım 9- Varlıklarda Değer Düşüklüğü

Referans: UMS 36

• Amaç: Varlıkları geri kazanılabilir tutarından daha yüksek bir değerden izlenmesinin önlenmesi

•geri elde edilebilir değer, net satış fiyatının ya da kullanımdaki değerinin yükseğidir.

• Yeni tanımlar: Kullanım değeri, nakit üreten birim, şerefiye dışı varlıklar

•Kullanım değeri, bir varlığın sürekli kullanımından ve faydalı ömrü sonunda elden çıkarılmasından beklenen nakit akımlarının tahmin edilen bügünkü değeri

• Her bilanço tarihinde, bir varlığın değer düşüklüğüne uğrayabileceğine ilişkin her hangi bir gösterge olup olmadığı değerlendirilir

• Varlığın taşıma tutarında yapılan düzeltme gelir tablosunda muhasebeleştirilir.

• UMS’de bu standart içerisinde spesifik örnekler ve yaklaşık 85 sayfalık ek (appendix) mevcut

(29)

Kısım 10- Borçlanma Maliyetleri

Referans: UMS 23

• Özellikli Varlık: Amaçlandığı şekilde kullanıma veya satışa hazır hale getirilmesi uzun bir süreyi gerektiren varlık

• Temel yöntem: Borçlanma maliyetleri giderleştirilir

• Alternatif yöntem: Özellikli varlıklara yönelik (doğrudan ilişkisi bulunan) borçlanma maliyetleri, bu kısım hükümleri doğrultusunda aktifleştirilir.

•15 kısım (enf. muh) hükmü gereği, sadece reel kısımlar

Aktifleştirme, işlemlerin başladığında, varlık için harcama yapıldığında ve borçlanma maliyetleri tahakkuk ettiğinde başlar. Bir varlığın amaçlandığı şekilde kullanılmasına veya satışa hazır duruma getirilmesi için gerekli işlemlerin durdurulması durumunda borçlanma maliyetlerinin aktifleştirilmesine ara verilir.

Özellikli varlığın bölümler halinde tamamlanması durumu

(30)

Kısım 11- Finansal Araçlar

Referans: UMS 32 ve 39

En kapsamlı standart ve UMS ile uyumlu

• Amaç kapsam ve tanımlar

• Finansal araçların mali tablolara alınması

• Finansal araçların değerlemesi

• Finansal araçların mali tablolarda gösterimi

• Finansal araçlara ilişkin açıklamalar

(31)

Kısım 12- İşletme Birleşmeleri

Referans: UMS 22

İşletme birleşmelerinin muhasebeleştirilmesini ilişkin standart

•

2 tür birleşme: Hakların birleştirilmesi ve İktisap

• İktisap: Şirketlerden biri net varlıklar ve diğer şirketin faaliyetleri üzerinde kontrol hakkına nakit ödeme yapmak, borçlanmak veya hisse senedi ihraç etmek suretiyle sahip olur. Elde edilen net varlık ile elde etme maliyeti arasındaki fark şerefiye olarak muhasebeleştirilir ve amortismana tabi tutulur.

• Hakların birleştirilmesi: Birleşen şirketlerin mali tablolarındaki kalemlerin tutarları birleşme sonrasında da yeni mali tablolara aynen taşınır. İşlemden doğan şerefiye var ise varlık olarak muhasebeleştirilmez. Geçmiş sene mali tabloları iki şirket geçmiş dönemlerde de birleşik olarak faaliyetlerini devam ettiriyorlarmış düşüncesi doğrultusunda düzeltilir ve yeniden

(32)

Kısım 13- Konsolide Mali Tablolar

Referans: UMS 27, 28, 31

• Genel hatlarıyla UMS’ye uyumlu olmakla beraber, tam uyumun sağlanması bakımından bir çok yorumumuz mevcuttur. Bu yorumlar genel hatlarıyla aşağıdaki gibidir:

•BDDK Muhasebe Uygulamaları Yönetmeliği (MUY) ile olan belirgin farklar ve bu tür sorunlara yönelik uygulama birliği sağlanması

•UMS Standartlar Yorumlama Komitesi (SYK) tarafından açıklanan gelişmelerin tebliğin bu kısmına entegre edilmesi (SIC 12 –13 –20)

• Tebliğin genel hatları:

•Konsolidasyon

•Müşterek Yönetime Tabi işletmeler

•İştirakler

(33)

Kısım 14- Döviz Kuru Değişiminin Etkileri

Referans: UMS 21

• Yabancı paraya dayalı bir işlemin muhasebeleştirilmesi.

• Yabancı ülkedeki faaliyetler (Faaliyetleri ana işletmenin bulunduğu ülke dışında başka bir ülkede yürütülen veya yönetilen işletmeler) ve muhasebeleştirilmesi.

• Yabancı işletmeler (Faaliyetleri ana şirketin ayrılmaz bir parçası olmayan bir yabancı ülkedeki işletmeler) ve muhasebeleştirilmesi.

•

Yabancı işletmenin raporlama tarihinin, raporlanan tarihten farklı

olması durumunda, yabancı işletmenin ek finansal tablolarının

raporlanan tarihe uygun olmasını ister. Ancak bu yapılmadığında,

yabancı işletmenin finansal tabloları raporlama tarihinden 3 aydan

(34)

Kısım 15- Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali Tabloların Düzeltilmesi

Referans: UMS 29

• Hiperenflasyonun temel göstergesi son üç yılın kümüle enflasyon oranının

%100 ya da daha fazla olmasıdır.

• Finansal tablolardaki kalemlerin bilanço tarihindeki paranın satın alma gücünden taşınması gereklidir. Bu nedenler parasal olmayan kalemler enflasyon oranı doğrultusunda endekslenirler.

• (Vadeli alım-satımlar konusu UMS 29’da ayrıca işlenmemekte).

(35)

Kısım 15- Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali Tabloların Düzeltilmesi (Devamı)

Referans: UMS 29

• (UMS’de hiperenflasyon olmayan ülkedeki bağlı ortaklığın 21 numaralı standartına göre muhasebeleştirilmesi gerektiği hususu belirtilmiştir).

• Parasal kazanç veya kayıp, gelir gider tablosunda muhasebeleştirilir ve ayrı olarak sunulur.

• Geçmiş dönemlerin mali tabloları bilanço tarihindeki paranın satın alma gücünden sunulmalıdırlar.

(36)

Kısım 16- Hisse Başına Kar

Referans: UMS 33

• Yeni tanımlar: potansiyel adi hisse senedi, Varant veya opsiyon

• Her tip hisse senedi için gelir tablosunun ön yüzünde hisse başına isabet eden dönem karı veya zararı açıklanır.

• Hisse başına kar, dönem kar veya zararından adi hisse senetlerine isabet eden kısmın (imtiyazlı hisse senetlerine isabet eden kısım var ise indirilir), adi hisse senedi adedinin dönem içindeki ağırlıklı ortalamasına bölünmesiyle hesaplanır.

• Kaynak gösterilmeden yapılan sermaye artırımlarında (yeniden değerlemeden) arttırılan hisse senedi adedi raporlanan dönemin tümünde mevcut olarak düşünülür.

• Bu tebliğden önce hisse başına kar, ağırlıklı ortalama yöntemi kullanılmadan, direk olarak net karın hisse adedine bölünmesi işlemiyle hesaplanıyordu

(37)

Kısım 17- Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar

Referans: UMS 10

• Bilançonun Yayımı İçin Yetkilendirme Tarihi

Düzeltme kaydı gerektiren değişiklikler:

• Bilanço tarihinden sonra ortaya çıkan ve bilanço tarihinde mevcut olan durum hakkında bilgi vermek suretiyle durumu açıklığa kavuşturan olaylardır.

• Bu olayların sonucunda finansal tablolara düzeltme kaydı verilir. Takip eden dönemde ortaya çıkan diğer olağandışı durumlar ise dipnotlarda açıklanır.

Düzeltme kaydı gerektirmeyen değişiklikler:

• Bilanço tarihinden sonra ortaya çıkan ve bilanço tarihinden sonra mevcut olmuş durumla ilişkili olan olaylardır. Açıklanması gerekir.

(38)

Kısım 18- Karşılıklar, Şarta Bağlı

Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklar

Referans: UMS 37

Provizyonun muhasebeleştirilmesi için gerekli kriterler:

• Bilanço tarihinde mevcut ve geçmiş bir olay sonucu oluşan kanuni yükümlülük

• Kaynakların işletme dışına çıkması olasılığı

• Yükümlülük tutarın güvenilir olarak tahmini

• Tutarın bugünkü değerinin muhasebeleştirilmesi gereklidir.

• Gelecekle ilgili faaliyet zararları için karşılık ayrılmaz.

• Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklar muhasebeleştirilmez.

• Tebliğde yükümlülüklerin nasıl ele alınacağına/muhasebeleştirileceğine yönelik özet tablo mevcuttur

(39)

Kısım 19- Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklik ve Hatalar

Referans: UMS 8

• Bu tebliğden önce, mali tabloların bu değişikliklere göre düzeltilmesi veya değişikliklerin parasal etkilerinin dipnotlar vasıtasıyla açıklanması konusunda işletmeler seçimlilik hakkına sahiptir.

• Ayrıca, önceki SPK Muhasebe İlkeleri’nde temel hataların muhasebeleştirilmesine ilişkin esaslar yer almamaktadır

• Muhasebe tahminlerindeki değişiklikler ileriye dönük olarak muhasebeleştirilmelidir. Değişikliğin nedeni ve etkisi, sadece ileriye dönük olsa bile dipnotlarda açıklanmalıdır.

• Etki, tutar olarak açıklanamıyorsa dipnotlarda belirtilmelidir.

• Temel bir hatanın düzeltilmesi geriye dönük olarak dikkate alınmalıdır. Değişikliğin nedeni ve etkisi cari yıl ve geçmiş yıllar için dipnotlarda belirtilmelidir.

• Muhasebe politikalarındaki değişiklikler: “Bir standardın uygulanması” veya

“gönüllü değişiklikler” olarak iki ana gruba ayrılır.

(40)

Kısım 20- Kira Muhasebesi

Referans: UMS 17

• Satış benzeri kiralamalar (Finansal kiralamalar) varlığın kullanım riski ve kazancını kiracıya transfer eder.

• Adi kiralama (Operasyonel kiralama) durumundaysa böyle transfer söz konusu değildir.

• Finansal Kiralamalar (KİRACI)

•Kiracı, finansal kiralamaya tabi varlığı makul değeri ile kira ödemelerinin bugünkü değerinin düşük olanı doğrultusunda muhasebeleştirir.

•Kira ödemeleri ikiye ayrılır:Borçlarda indirim ve Finansman giderleri.

• Kiralayan taraf, kiralanmış varlıkları amortismana tabi tutmalıdır.

• Adi Kiralamalar (KİRACI)

•kira ödemelerini masraflaştırmalıdır

(41)

Kısım 20- Kira Muhasebesi (Devamı)

• Finansal Kiralamalar (KİRAYA VEREN)

• İlgili varlık mali tablolarından çıkartılıp, net kira yatırımı tutarına eşit bir alacak olarak izlenir ve finansman geliri dönemsel olarak belirlenir

• Adi Kiralamalar (KİRAYA VEREN)

Adi kiralamaya tabi olan aktifler – ilgili maddi duran varlık

Finansal kiralama geliri kira süresince doğrusal metotla hesaplanır.

• UMS ile tanımlara yönelik küçük farklar mevcut

(42)

Kısım 21 - İlişkili Taraflarla İlgili Açıklamalar

Referans: UMS 24

• İlişkili taraf: Finansal ve işletme politikalarının kontrol edildiği veya bunlar üzerinde önemli etkinlik olan işletmeler

• Bu işletmeler ile olan ilişkiler (tüm işlemler ve hesap bakiyeleri) dipnotlarda açıklanır. XI,1 tebliğinde ilişkili taraf olarak belirtilen;

ortaklar, bağlı ortaklar ve iştiraklere ek olarak, aşağıdaki ilişkiler içerilmiştir:

- İşletme üzerinde müşterek kontrolü veya önemli derecede etkisi bulunan işletmelerle olan ilişkiler

- İşletmenin risk sermayedarı olduğu müşterek yönetime tabi ortaklıklar ile olan ilişkiler

- İşletmenin veya ana ortaklığının önemli yönetici personeli ile olan ilişkiler.

(43)

Kısım 22- Finansal Bilgilerin Bölümlere Göre Raporlanması

Referans: UMS 14

• Finansal bilgilerini ürünlerine, hizmetlerine ve faaliyet gösterdikleri coğrafi bölümleri doğrultusunda raporlanması.

• Bölümsel raporlamada temel 2 bölüm: Birincil ve İkincil.

• Bölümlerin muhasebe politikaları ana muhasebe politikaları ile aynı olmalı.

• Endüstriyel bölümler – Coğrafi bölümler.

• Bölümler organizasyonel birimlerdir ve yönetim kuruluna ve genel müdüre bu birimler bazında raporlama yapılır.

• Raporlanan bölümlerin grup dışı satışı konsolide edilmiş kazancın

%75’inden az olmamalıdır.

(44)

SPK KISIM 17 (UMS

SPK KISIM 17 (UMS 10 10 ) )

Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar

Kısım 23- Banka Benzeri Finansal Kuruluşların Mali Tablolarının Kamuya Açıklanması

Referans: UMS 30

•Bu standart bankaların ve benzer finansal kuruluşların mali tablo sunumlarını ve mali tablolarında bulunması gereken dipnotları tanımlar.

• Bir bankanın gelir tablosu gelir ve gideri, bilançosu ise varlık ve borçları içeriklerine göre gruplayarak sunmalıdır.

• Bilançonun sunumundaki önemli kriter likiditedir.

• Varlık ve borçlar kanuni olarak netleştirme hakkı ve böyle bir niyet de yok ise netleştirilemez.

• Nazım hesaplarda takip edilen şarta bağlı borçlar ve varlıklar ile ilgili olarak bir çok gerekli dipnot mevcuttur.

•MUY ile olan farklar bu kısımda da sorun yaratabilecektir.

(45)

Kısım 24- İnşaat Sözleşmeleri

Referans: UMS 11

• “Sabit fiyatlı inşaat sözleşmeleri ve “Maliyet artı Sözleşme” tanımları açıklanmıştır

• Sözleşme hasılatı ve maliyetlerinin belirlenmesi kriterlere bağlanmıştır (sözleşme sonuçlarının güvenilir biçimde tahmin edilmesini teminen)

• Güvenilir bir ölçüm mümkün ise, gelir ve giderler tamamlanma safhasına göre muhasebeleştirilir (tamamlama yüzdesi yöntemi).

• Tamamlanma aşamasında beklenen zararlar varsa, kontrata taraf olunduğu tarihte muhasebeleştirilmelidir.

• XI,1 tebliğindeki esaslara ek olarak, inşaat sözleşmelerinin sonuçları güvenilir biçimde tahmin edilemiyorsa, giderler masraflaştırılmalı ve hasılat, yalnızca katlanılmış sözleşme maliyetlerinden geri kazanılabilmesi mümkün olan kısım

(46)

Kısım 25- Durdurulan Faaliyetler

Referans: UMS 35

• İşletmenin, bir plan çerçevesinde önemli ölçüde faaliyetlerinin tamamını elden çıkarması, parça parça elden çıkarması veya faaliyeti terk etmek suretiyle bitirmesi sonucu oluşan ayrı ve önemli bir iş kolunu, veya coğrafi bölge faaliyetlerini temsil eden ayrıca faaliyetsel olarak ve finansal raporlama amacıyla ayrılabilen bir unsurudur.

• Dipnotlara yazılacak olaylar:

- Yazılı bilgi.

- Kısım 22 uyarınca raporlanan sektörel veya coğrafi bölümler.

- Bilanço tarihi itibariyle, elden çıkarılan toplam varlıklar ve toplam yükümlülüklerin kayıtlı değeri.

- Kar zarar tablosundaki satış sonrası oluşan kazanç veya kaybın ayrı sunumu.

• Açıklanması gereken olay bilanço tarihinden sonra fakat finansal tabloların onaylanmasından önce gerçekleşirse, söz konusu olay dipnotlarda açıklanır.

(47)

Kısım 26- Teşvik ve Sübvansiyonların Muhasebeleştirilmesi ve Devlet Yardımlarına İlişkin Açıklamalar

Referans: UMS 20

• Söz konusu yardımlar veya sübvansiyonlar doğrudan özsermaye kalemi içinde muhasebeleştirilemezler.

• Bunlar bağlantılı giderlerle aynı doğrultuda olmak üzere gelir olarak muhasebeleştirilmelidirler.

• Varlıklar ile ilişkilendirilebilen devlet yardımları ya varlığın maliyetinden düşürülmeli ya da ertelenmiş gelir olarak işlem görmelidir.

• Varlık amortismana tabii ise yardım amortisman yöntemi doğrultusunda gelir olarak muhasebeleştirilir.

• Gelirlerle ilgili teşvik ve sübvansiyonlar, gelir tablosunda ayrı bir kalem olarak veya ilgili giderlerle mahsup edilerek gösterilir.

(48)

Kısım 27- Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller

Referans: UMS 40

•

Kapsam: Yatırım amaçlı gayrimenkul, kira kazancı ve/veya sermaye kazancı elde etmek amacıyla elde tutulan gayrimenkuller

•

Standart dışı kalanlar: Kullanım ve satış için tutulanlar.

•

Bir metod seçilmeli ve devamlı uygulanmalıdır.

- Rayiç bedel - Kar zarar, amortismana tabi değildir.

- Maliyet eksi amortisman (SPK KISIM 7/ UMS 16) – rayiç bedel dipnotlarda açıklanır.

•

Açılış birikmiş kar zararı düzeltilmelidir

(49)

Kısım 28- Kurum Kazancı Üzerinden Hesaplanan Vergiler

Referans: UMS 12

• Yeni tanımlar: Ertelenen vergi yükümlülükleri/varlıkları, geçici farklar

• Tüm vergilendirilebilir geçici farklar için ertelenmiş vergi borcu hesaplanır.

• İndirilebilir geçici farklar için hesaplanan ertelenmiş vergi alacağı eğer bu farkların gelecek dönemlerde vergi faydası yaratma ihtimali varsa muhasebeleştirilir.

• Birikmiş zarar ve yatırım indirimleri takip eden dönemlerde vergi matrahından indirilebilirlikleri doğrultusunda ertelenmiş vergi hesabında dikkate alınır.

• Ertelenmiş vergi hesabında bilanço tarihindeki etkin vergi oranları kullanılır.

• Şerefiye giderinin kanunen kabul edilmediği durumlarda, şerefiyeden kaynaklanan geçici farklar için ertelenmiş vergi hesaplanmaz.

• İştiraklerin, müşterek yönetimlerin ve bağlı ortaklıkların bilanço tarihindeki

(50)

Kısım 29- Çalışanlara Sağlanan Faydalar

Referans: UMS 19

• Yeni tanımlar: Çalışanlara sağlanan kısa vadeli faydalar,çalışma dönem sonrası faydalar,belirli katkı payları,belirli fayda planları,faiz maliyeti,makul değer

• Çalışanlara sağlanan kısa vadeli tüm faydalara ilişkin tutarlar iskontoya tabi tutulmadan işletme tarafından mali tablolara alınır

• Bir muhasebe dönemi boyunca çalışanın sunduğu hizmet karşılığı elde ettiği faydaya ilişkin işletmenin belirli katkı planına bağlı olarak ödemesi gereken katkı payı işletme tarafından iskontoya tabi tutulmadan giderleştirilir, bu katkının çalışanın hizmet verdiği dönemi izleyen oniki ay içerisinde ödenmesinin gerekmediği hallerde, iskonto edilmesi gerekir.

• Belirli fayda planları ile ilgili sorumluluklar iskonto edilmek suretiyle değerlemeye tabi tutulur.

(51)

Kısım 30- Emeklilik Planları

Referans: UMS 26

• Belirlenmiş katkı payı esaslı planlar çerçevesinde, katılımcının gelecekte yararlanacağı faydalar, fonun verimliliği ve yatırım kazançları ile birlikte işverenin,katılımcının veya her ikisinin ödediği katkı payları ile hesaplanır

• Belirlenmiş fayda esaslı planlar, aktüeryal değerleme yapılarak gösterilir.

(52)

Kısım 31- Tarımsal Faaliyetler

Referans: UMS 41

• Tanımlar: Tarımsal faaliyet, canlı varlık,makul değer,biyolojik dönüşüm

• Canlı varlık veya tarımsal ürünler, ancak söz konusu varlığın işletmenin kontrolünde bulunması, varlıktan beklenen ekonomik faydanın işletme tarafından elde edilebilecek olması ve varlığın makul değeri veya maliyetinin güvenilir bir biçimde ölçülebilmesi halinde mali tablolara alınır.

• Canlı varlıklar mali tablolara ilk alındığında ve her bir bilanço döneminde makul değerleriyle, tarımsal ürünler de hasat noktasındaki net makul değeriyle değerlenir.

(53)