VakıfBank. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar. Haftalık Uluslararası Ekonomi Raporu Mart 2011

    Petrol Fiyatlarındaki Yükselişin Ekonomi ve Piyasalar Üzerindeki Etkisi 

2011  yılının  Ocak  ayında  Tunus’da  çıkan  ayaklanmalar,  isyanın  aynı  bölgedeki  daha  büyük  petrol üreticisi ülkelere de sıçrayabileceği endişelerine yol açarak petrol fiyatlarında sert artışlar  görülmesine  neden  olmuştur.  İlerleyen  süreçte,  piyasalardaki  endişeleri  destekler  şekilde  Tunus’daki  isyan  Mısır,  Yemen  ve  ardından  da  önemli  bir  petrol  üreticisi  ve  ihracatçısı  olan  Libya’ya  da  sıçramıştır.  Libya’daki  isyan  ise  büyüyerek  bu  ülkede  uzun  bir  süre  petrol  üretimi  yapılamayacağı ve petrolde uzun süreli bir arz sıkıntısı yaşanacağı endişelerine neden olmuştur. 

Bunun sonucunda ham petrol fiyatları 100 dolar seviyesini test etmiş, brent petrol fiyatları ise  115  dolara  kadar  çıkmıştır.  Bu  analizimizde  yaşanan  gelişmeler  doğrultusunda  petrol  fiyatlarındaki artışın ekonomi ve piyasalar üzerindeki etkisi incelenirken, petrol fiyatlarındaki bu  yükselişten hangi ülke ekonomilerinin fayda sağlayıp hangi ülke ekonomilerinin olumsuz şekilde  etkileneceği analiz edilmiştir.  

Uluslararası Ekonomide Geçtiğimiz Haftanın Önemli Gelişmeleri 

ABD 

 Şubat  ayında  Chicago  PMI  68.8´den  71.2´ye  yükselerek,  1988´de  kaydedilen  71.5  rekorunun  hemen  altına yükseldi. 

 Ocak ayında kişisel gelirler mevsimsel olarak ayarlanmış %1 yükselirken, son 1.5 yılın en büyük artışını  kaydetti. Aynı dönemde tüketici harcamaları ise %0.2 arttı.  

 ADP verilerine göre Şubat ayında özel sektörde istihdam beklentilerin üzerinde 217 bin arttı. 

 Şubat  ayında  tarım  dışı  istihdam  192,000  ile  beklentilerin  üzerinde  artarken,  işsizlik  oranı  %8.9  ile  beklenenin altında açıklandı.  

 Şubat ayında planlı işten çıkarmalar Ocak ayına göre keskin bir yükseliş kaydederek %32 yükseldi. 

 Bej Kitap’ta FED, ABD ekonomisinin 2011 yılının ilk aylarında ılımlı bir şekilde büyüdüğünü, işletmelerin  maliyetlerinin arttığını ve zayıf istihdam piyasasında iyileşme görüldüğünü bildirdi. 

 ISM hizmet endeksi 59.7 ile beklentinin üstünde açıklandı.  

 İşsizlik maaşı başvuruları toplam 368 bin kişi ile 400 binlik beklentilerin altında gerçekleşti. 

           AVRUPA 

 Euro Bölgesi´nde Ocak ayında enflasyon yıllık %2.3 yükseldi. 

 Euro Bölgesi’nde 2011 yılının ilk ayında işsizlik oranı %9.9 olarak gerçekleşti. 

 Euro Bölgesi’nde ÜFE Ocak ayında 29 yılın en yüksek artışını kaydetti ve aylık bazda %1.5, yıllık bazda  ise Ekim 2008’den beri görülen en yüksek artış olan %6.1 seviyesinde yükseldi. 

 Euro Bölgesi GSYİH rakamı 4. çeyrekte çeyreklik dönem bazında %0.3 büyüdü. 

 Avrupa Merkez Bankası (ECB) faiz oranlarını değiştirmedi. 

 Euro Bölgesi’nde perakende satışlar Ocak ayında beklentilerin üzerinde aylık %0.4 arttı. 

 Euro Bölgesi hizmet sektörü PMI, Şubat ayında nihai 56.8 değerini alarak beklentilerin altında yer aldı. 

 Avrupa  Birliği’nin  bankacılık  regülatörleri  Bölge  bankalarında  stres  testlerinin  başlaması  konusunda  anlaştılar. Ancak, stres testlerinde uygulanacak metodlojinin detayları hala müzakere ediliyor. 

 Portekiz  hükümeti  Çarşamba  günü  gerçekleşen  6  ve  12  aylık  hazine  bonosu  ihaleleriyle  sırasıyla  550  milyon ve 450 milyon euro olmak üzere 1 milyar euroluk borçlanma gerçekleştirdi.  

 Fitch,  İspanya'nın  kredi  notunu  olası  bir  indirim  için  negatif  izlemeye  aldığını  açıkladı,  kararın  mali  konsolidasyon,  bankaların  yeniden  yapılandırılması  ve  zayıf  ekonomik  toparlanmaya  ilişkin  riskleri  yansıttığını belirtti. 

 İspanya Hazinesi, 2014 ve 2016 vadeli tahvil ihaleleri ile toplam 3 milyar 798 milyon euro borçlandı. 

DİĞER ÜLKELER 

 Çin´in imalat sanayisinde büyüme, Şubat ayında 52.2 puana gerileyerek son 6 ayın en düşük seviyesine  indi. Bu gerilemede, artan global emtia maliyetleri ve para politikasının sıkılaştırılması etkili oldu. 

 Avustralya Merkez Bankası(RBA), faiz oranını değiştirmeyerek %4.75 olarak bıraktı. 

 Brezilya Merkez Bankası(BCB), faiz oranlarını 50 baz puan yükselterek, gösterge konumundaki Selic faiz  oranını %11.25’ten %11.75’e çıkardı. 

 Brezilya,  dördüncü  çeyrekte  yıllık  bazda  %5  büyüdü.  2010  yılı  büyüme  oranı  %7.5  olan  ülke  böylece  1986'dan bu yanaki en yüksek performanslı büyüme oranını kaydetmiş oldu. 

 Fitch,  Libya’nın  yabancı  ve  yerel  para  cinsinden  uzun  vadeli  kredi  notunu  BBB’den  BB  seviyesine  indirdi.  Fitch,  Libya’nın  kredi  notlarını  negatif  izlemede  tutmaya  devam  ettiğini  de  vurguladı.  Fitch  ayrıca,  Libya’nın  yerel  para  cinsinden  kısa  vadeli  notunu  F3’den  B  seviyesine,  ülke  tavanı  notunu  ise  BBB’den BB seviyesine indirdi. 

 Fitch, Tunus´un BBB olan yabancı para cinsinden uzun vadeli kredi notunu BBB‐ ve A‐ olan yerel para  cinsinden  uzun  vadeli  notunu  BBB  seviyesine  indirdi.  Kredi  notlarının  görünümü  ise  ´negatif´  olarak  belirlendi. 

 Fitch, Bahreyn'in notunu A'dan A‐'ye indirdi, görünüm ise negatif olarak belirlendi. 

VakıfBank   

Vakıfbank  Ekonomik  Araştırmalar   

ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr  Ankara, TÜRKİYE 

Haftalık Uluslararası Ekonomi Raporu 

 7‐14 Mart 2011

2011 yılın sıçrayabil piyasalar ihracatçıs yapılama ham  pet analizimiz incelenirk olumsuz ş

oranında  neden  o civarında düşüş gö sonucu p arzında y ise  petro doğurmu seviyesin petrol ise



0 20 40 60 80 100 120 140 160

Kaynak: Bl Grafik‐1

Kay Grafik

Pet

nın Ocak ayınd leceği endişel rdaki endişele sı  olan  Libya ayacağı  ve  pe trol  fiyatları  1 izde  yaşanan  ken, petrol fiy şekilde etkilen

artış gösterm lmuştur.  Bölg

  bir  artış  yaş rülmüştür. 19 etrol tüketim yeniden düşüş ol  ihracatçısı 

ş  ve  böylece de seyreden h e 115 dolar ile

Petrol Fiyatla Pe

loomberg

Körfez Kri

3.33 3.2 3.1 39.2

Ülkelerin D

ynak: IEA 2009 veris k‐2

trol Fiyatları

da Tunus’ta ç lerine yol açar ri destekler şe

’ya  da  sıçram trolde  uzun  s 100  dolar  se

gelişmeler  do yatlarındaki bu neceği analiz e

miştir. 1990 y gede  üretimin

amıştır.  Körfe 994 yılından s

inin artması e ş görülmüş ve olan  Libya’da e  petrol  fiyatl ham petrol fiy  2008 yılı Ağu arındaki Yükse

etrol (dolar/var

izi  I

12.9

11.8

8.3 5.4 4 5 3.8

Dünya Petrol Üre

si

ındaki Yükse

çıkan ayaklanm rak petrol fiya ekilde Tunus’t mıştır.  Libya’d

üreli  bir  arz  s eviyesini  test  oğrultusunda  u yükselişten  edilmiştir.  

ılında yaşanan n  azalması  ve ez  savaşını  ta sonra yaşanan etkili olmuştur e bunun sonuc a  çıkan  ayakla

larında  sert  y yatları 98 dola ustos ayından 

elişin Ekonom ril)

Irak İşgali Mısı ve Li isyan

etimdeki Payı (%

Rusya Suudi Arab ABD İran Çin Kanada Meksika Venezuella Kuveyt Birleşik Ara Diğer ülk.

elişin Ekonom

malar, isyanın atlarında sert  taki isyan Mıs daki  isyan  ise sıkıntısı  yaşan

etmiş,  brent petrol  fiyatla hangi ülke ek

İ 1 y A r g ü v o i a s d n Körfez Krizi e  belirsizliğin akip  eden  yılla

n fiyat artışlar r. 2003 yılında cunda petrol f anmalar  petr yükselişler  gö ar seviyesine  beri görülen e mi Üzerindeki 

  r‐Tunus ibya'daki  nlar

)

bistan

a

ap Emir.

mi ve Piyasa

n aynı bölgede artışlar görül sır, Yemen ve  e  büyüyerek nacağı  endişel

t  petrol  fiyat arındaki  artışı konomilerinin 

kinci  Dünya  1979‐81,  1990 yönlü  petrol  Arap‐İsrail  sav resesyon  önc göstermiştir. 

ülkelerine  kar ve  fiyatı  artır olmuştur. İkin le  başlamışt azalırken,  dev sefer  de  Irak dönemde  pe de, bu döne n  artması  son

arda  ise  petro rında ise ABD  a ise Irak’a ask

fiyatlarında % rol  arzında  sı örülmüştür.  O kadar yükselip en yüksek sev

Etkisi           

Ne

B

Kay

lar Üzerinde

eki daha büyü mesine neden ardından da  bu  ülkede  uz lerine  neden  tları  ise  115  ın  ekonomi  v fayda sağlay

Savaşı’ndan  0  ve  2003  yıl

şoku  yaşanm vaşı  sonucu  cesi  döneme 

Bu  artışta  rşı  Arap  düny mak  için  petr ci petrol krizi  ır.  Devrim  e vrimin  ardınd k’ın  İran’ı  işga etrol  fiyatları

mde petrol fi nucu  petrol  f ol  fiyatlarında ve Asya ekon keri müdahale

%36’lık bir artı kıntıların  orta Ortadoğu  isya

p 100 dolar se viyeye ulaşmış

et Petrol İhraca Ülkeler  Suudi Arabista

Rusya  İran  Birleşik Arap Em

Nijerya  Angola  Norveç  Kuveyt  Irak  Venezuella 

ynak: IEA 2009 veris

eki Etkisi 

ük petrol üreti n olmuştur. İle önemli bir pe zun  bir  süre  olmuştur.  Bun

dolara  kada e  piyasalar  ü ıp hangi ülke 

sonraki  döne lları  olmak  üz mıştır.  1973  y petrol  fiyatla

göre  %367  İsrail’i  des yasının  ambar rol  üretimini 

ise 1979 yılın esnasında  İra dan  artan  pet al  etmesiyle  ı  1978  yılın iyatlarında aş fiyatları  bu  d a  1994  yılına  nomilerindeki enin yapılmas ş yaşanmıştır aya  çıkabilece nlarından  önc eviyesini test  ştır.  

atçısı  Net P an 

mir. 

si 

icisi ülkelere d erleyen süreçt etrol üreticisi v

petrol  üretim nun  sonucund ar  çıkmıştır.  B üzerindeki  etk

ekonomilerin

emde  1973‐7 zere  4  tane  a yılında  yaşana

rı  1974  yılınd oranında  art stekleyen  Ba rgo  uygulama kısmaları  etk da İran devrim an’daki  üreti trol  üretimi  b

azalmış  ve  b a  göre  %15 ırı bir yükseliş dönemde  %13 kadar  yenide i güçlü büyüm sı sonucu petr

. Son dönemd eği  endişeleri

ce  80‐88  dol ederken, Bre

Petrol İthalatçıs Ülkeler 

ABD  Japonya 

Çin  Hindistan 

Kore  Almanya 

İtalya  Fransa  İspanya  Hollanda 

2 

de  te,  ve  mi  da  Bu  isi  nin 

74,  arz  an  da  tış  atı  ası  kili  mi  m  bu  bu  56  şe  31  en  me  rol  de  ni  ar  nt 

sı 

3 

Bilindiği  gibi,  ekonomilerin  temel  girdilerinden  olan  petrol  fiyatlarının  artışı,  petrol  ithalatçısı  ülkeler  için  girdi  maliyetlerinin  artmasına  ve  buna  bağlı  olarak  da  enflasyon  artışına  ve  büyümenin  yavaşlamasına  yol  açmaktadır. 

Petrol  fiyatlarındaki  yükselişin  devam  etmesi  durumunda,  ABD,  Japonya  ve  Çin  gibi  net  petrol  ithalatçısı  ülkelerde  orta vadede enflasyon artışıyla beraber satın alma gücünün azalması, ekonomik yavaşlama yaşanması durumunda da  yatırımcıların bu ülkelere ilgisini yitirmesi kaçınılmaz olacaktır. Petrol üreticisi ülkelerde ise tam tersi bir durum söz  konusu  olup,  bu  ülkeler  artan  petrol  fiyatları  ile  gelirlerini  artırabilmektedir.  Bu  noktada  net  petrol  ihracatçısı  konumunda  olan  Suudi  Arabistan,  Rusya  gibi  ülkeler  sağlayacakları  gelir  artışı  ile  en  avantajlı  ülkeler  konumunda  bulunmaktadır. 

Global ekonomik toparlanmayla beraber kriz döneminde  gerileyen  enerji  tüketiminin  GSYİH  içindeki  payının  yeniden  artmaya  başladığı  bir  ortamda,  petrol  fiyatlarının  yüksek  düzeyde  seyretmesi,  özellikle  enerji  tüketiminin  GSYİH  içindeki  payının  yüksek  olduğu  ekonomileri,  artan  maliyet  kanalıyla  olumsuz  etkileyecektir. Yandaki grafikte gelişmekte olan ülkelerde  (GOÜ) enerji tüketiminin payının %7‐%8 seviyesinde olup  OECD  ülkelerinin  üzerinde  seyrettiği  görülmektedir. 

Yaşanan  son  global  krizin  ardından  halen  gevşek  para  politikalarına  devam  eden  gelişmiş  ülkelerdeki  enerji  sektörünün yüksek seviyeleri de dikkati çekmektedir. Her  iki ülke grubu açısından enerji fiyatları artışı, orta vadede  petrol talebinin azalması sonucu üretimin azalmasına ve  ekonomik  toparlanmalarının  yeniden  hız  kesmesine  yol  açabilecektir.  

Hızla yükselen petrol fiyatlarının petrol ithal eden ekonomiler açısından yüksek bir ek maliyet yaratarak bu ülkelerde  enflasyon artışına yol açması da kaçınılmaz olacaktır. Özellikle global krizin ardından gelişmiş ülkelere göre daha hızlı  bir  toparlanma  süreci  yaşayan  GOÜ’lerde  girdi  fiyatlarındaki  artış  kaynaklı  maliyeti  tüketiciye  yansıtma  olasılığının  daha  yüksek  olması  nedeniyle,  enflasyonist  baskıların  petrol  fiyatlarındaki  sert  artışla  beraber  güçleneceğini  söylemek mümkündür. Enflasyon açısından en riskli ülkeler enflasyon sepetinde enerji payının yüksek olduğu ülkeler  olurken, Macaristan ve Türkiye en riskli ülkeler olarak sıralanabilir.  

10.8

3.9 2.7

6.5 5.8 10.5

7.5 7.6

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15

Enflasyon Sepetinde Enerjinin Payı (%) 2009 2010

Grafik‐4

Kaynak: OECD 0 2 4 6 8 10

Enerji Tüketiminin GSYİH İçindeki Payı (%)

Kaynak: Dünya Bankası 2007 verileri  Grafik‐3

‐4

‐2 0 2 4 6 8 10 12 14

16 TÜFE (y‐y,%)

2008 2009 2010 Grafik‐5

Kaynak: OECD

4 

 Petrol Fiyatlarındaki Yükselişin Piyasalar Üzerindeki Etkisi 

Petrol  fiyatlarındaki  artışın  önümüzdeki  dönemde  ekonomik  gelişmeleri  etkileyebileceği  beklentileri,  iktisadi büyüme ve sermaye piyasaları arasındaki ilişki  nedeniyle  petrol  fiyatlarındaki  yükselişin  hisse  senedi  piyasaları  ile  tahvil‐bono  piyasaları  üzerinde  de  etkili  olabileceği beklentilerinin doğmasına neden olmuştur. 

Tabloda  tarihsel  olarak  yaşanan  petrol  şokları  ve  bu  şokların S&P500 endeksi ile ABD 10 yıllık Hazine tahvil  getirisi  üzerindeki  etkisi  incelenmiştir.  Dört  resesyon  dönemi  boyunca  hisse  senedi  ve  tahvil  bono  piyasalarının kırılgan olduğunu söylemek mümkünken,  hisse  senedi  piyasaları  en  sert  tepkiyi  ilk  resesyon  döneminde  vermiş,  bu  süre  zarfında  S&P500  endeksi 

%17  oranında,  Dow  Jones  endeksi  ise  %14  oranında  gerilemiştir. Diğer yandan 2003 yılında Irak’ın işgaliyle  yaşanan  resesyonla  birlikte  petrol  fiyatları  diğer  resesyon dönemlerine göre daha az artış kaydetmiştir. 

Son  dönemde  geniş  petrol  yataklarına  sahip  olan  Libya’da  isyanın  derinleşmesiyle  birlikte  Ocak  2011’den  bu  yana  petrol  fiyatları  yaklaşık  %5  oranında  değer  kazanırken  endekslerde  sınırlı  düşüşler  yaşandığı  görülmektedir.  Petrol  fiyatlarındaki yükselişin henüz sınırlı kalmasında GOÜ faiz artırım kararları ile ekonomideki ısınmanın ve enflasyonun  önüne geçmeye çalışmaları etkili olmaktadır.  

Petrol fiyatları ile GOÜ’lerin hisse senedi piyasaları incelendiğinde ise, bu resesyon dönemlerinde GOÜ MSCI endeksi  1990  yılından  itibaren  sırasıyla   %17  ve  %7  oranında  değer  kaybederken,  Ortadoğu  kaynaklı  endişeler  sonucunda  petrol  fiyatlarının  sert  bir  biçimde  yükselmesi  ile  GOÜ  MSCI  endeksi  2011  yılının  başından  itibaren  yaklaşık  %3.5  oranında değer kaybetmiştir.  

Sonuç  olarak  petrol  fiyatlarındaki  artışın  piyasalar  üzerindeki  negatif  yönlü  etkisi  göz  ardı  edilemezken,  şu  an  için  hisse  senedi  piyasasındaki  düşüşleri  sınırlayıcı  etkiler  bulunduğunu  söylemek  mümkündür.  GOÜ’lerin  faiz  artırım  kararı bu sınırlamada önemli bir etken olurken, petrol fiyatlarındaki yukarı yönlü hareketten yine en çok bu ülkelerin  etkilendiğini hesaba katarsak, bu yükselişlerin devam etmesi halinde GOÜ’lerde yaşanan politika belirsizliklerinin de  etkisiyle hisse senedi piyasalarının önümüzdeki dönemde daha sert satışlarla karşılaşması olası görünmektedir. 

Petrol fiyatlarındaki yükselişten hangi ülke ekonomileri fayda sağlayıp hangi ülke ekonomileri olumsuz   etkilenecek ? 

Yükselen  petrol  fiyatları,  gelirleri  GOÜ’lere  göre  çok  daha  yavaş  iyileşen  batı  ülkelerinde  tüketimi  baskılarken  GOÜ’lerin  faiz  artırım  kararları  petrol  fiyatlarının  yükselişini  sınırlandırmaktadır.  Petrol  fiyatlarındaki  yükseliş  gerek  üretici  sektörlerde  maliyet  kanalıyla  şirket  gelirlerini  azaltıcı  yönde  etki  ederken,  gerekse  de  tüketici  kesiminin  harcanabilir gelirleri içinde petrol harcamalarının payını artırmak yoluyla gelirleri olumsuz etkilemektedir.  

Bu noktada birçok ekonomi de petrol fiyatlarındaki yükselişten olumsuz etkilenirken, bazı ülkeler de bu durumdan  olumlu  etkilenebilmektedir.  Net  enerji  ithalatçısı  ülke  durumunda  olan  Çin,  Japonya,  Almanya,  Hindistan,  Kore,  Endonezya, Brezilya ve Türkiye gibi ülkeler bu durumdan olumsuz etkilenirken, Körfez Arap Ülkeleri ve Rusya gibi net  petrol ihracatçısı ülke konumunda olan ülkeler petrol fiyatlarındaki bu yükselişten olumlu etkilenmektedir.  

Ayrıca  OECD  ve  özellikle  gelirleri  görece  çok  daha  yavaş  iyileşen  çevre  Euro  Bölgesi  ülkelerinden  İrlanda,  Portekiz,  Yunanistan ve İspanya olumsuz etkilenecek ülkeler olarak sıralanırken, yüksek cari açık ve kamu açığı ile mücadele  eden Euro Bölgesi ülkelerinin içinde bulunduğu durum yüksek petrol fiyatları ile birleşince söz konusu bu ülkelerde 

Petrol Şokları Boyunca Hisse Senedi ve Bono Piyasalarının  Hareketi 

  Petrol 

Fiyatları 

S&P 500  ABD 10 Yıllık  Tahvil Getirisi 

Ocak 73  2.48  116  %6.5 

Ocak 74  11.58  96  %7 

% Değişim  +%367  ‐%17  +50 bp 

Ocak 79  12.91  100  %9.1 

Mart 80  30.10  102  %12.8 

% Değişim  +%133  +%2  +370 bp 

Temmuz 90  17.07  358  %8.4 

Ekim 90  39.51  306  %8.8 

% Değişim  +%131  ‐%15  +40 bp 

Aralık 2002  26.89  936  %4.2 

Mart 2003  36.60  841  %3.7 

% Değişim  +%36  ‐%10  ‐50 bp 

Kaynak: Reuters, Bloomberg, BP 

5 

2011  yılının  zayıf  bir  ekonomik  görünüm  sergilemeye  devam  etmesi  oldukça  olası  görünmektedir.  Petrol  fiyatlarındaki  yükseliş  petrol  tüketen  ülkelerden  petrol  üreten  ülkelere  doğru  bir  servet  transferine  neden  olmaktadır. Bu nedenle Euro Bölgesi’nin, petrol üreticisi olan ülkelere yaptıkları ihracatın son 10 yılda büyük bir artış  göstermesi  ve  Euro  Bölgesi  ülkelerinin  petrol  üreticisi  olan  ülkelerle  yaptıkları  ticarette  neredeyse  net  ihracatçı  konumunda olma eğiliminde olduğu göz önüne alındığında, petrol üreticisi ülkelerin artan gelirleri dolayısıyla daha  fazla  tüketmeleri  net  ihracatı  artırıcı  etki  yaparak  büyümeye  olumlu  katkı  yapması  ya  da  en  azından  petrol  fiyatlarındaki yükselişin ekonomiye verdiği zararı azaltıcı etki yapması muhtemel görünmektedir. Bu nedenle aslında  çevre Euro Bölgesi ülkeleri (peripheral Europe) olarak adlandırılan ülkeler hariç diğer Euro Bölgesi ülkelerinin petrol  fiyatlarındaki bu yükselişten sanıldığı kadar çok etkilenmemesi de mümkün olabilecektir.  

Halihazırda yüksek işsizlikle mücadele eden ABD ekonomisinin şu an içinde bulunduğu durum göz önüne alındığında,  petrol  fiyatlarındaki  yükselişten  net  petrol  ithalatçısı  ülke  konumunda  olan  ABD’nin  de  olumsuz  etkilenmesi  beklenirken, petrol fiyatlarındaki bu yükselişin ABD ekonomisinin uyguladığı politikaların etkilerini de sınırlandırması  olası görünmektedir. Ancak ABD ekonomisinin diğer ülkelerle kıyaslandığında çok daha az kırılganlığa sahip olduğu  görülmektedir.  Bunun  en  önemli  nedenleri  arasında  ABD  ekonomisinde  yıllar  itibariyle  enerji  sektörünün  GSYİH  içindeki payının 1980’li yıllardan itibaren %11’lerden %5.4’lere kadar gerilemesi önemli bir faktör olmaktadır. 

Ancak tabii ki her ülkenin kendi iç dinamiklerine,  enerji  sektörünün  GSYİH  içindeki  paylarına  ve  ülkelerin enerjiye bağımlılığına bağlı olarak petrol  fiyatlarındaki  yükselişi  tolere  edebileceği  fiyat  sınırları  da  farklılıklar  göstermektedir. 

Piyasalarda  ABD  ekonomisinin  petrol  fiyatlarındaki  yükselişi  140‐150  dolara  kadar  tolere  edebileceği  yönünde  söylemler  bulunurken,  bu  petrol  fiyatlarındaki  olası  yükselişleri  tolere  edebilme  sınırı  Euro  Bölgesi,  Japonya,  Brezilya,  Hindistan,  G.Kore  ve  Çin’de  120‐130 dolar seviyelerine düşmekte, Türkiye’de  ise  bu  seviye  100  dolara  kadar  gerilemektedir. 

Buradan  da  anlaşılacağı  üzere  ABD  ekonomisinin  en  az  kırılganlığa  sahip  ülke  konumunda  bulunduğu  dikkati  çekerken, Türkiye’nin bu sınırın en düşük olduğu ülkelerden biri olduğu görülürken, ülkenin yüksek cari açığı ve yurt  içi talebin yüksek olmasından dolayı artan enflasyon endişeleri tolerans seviyesindeki bu düşük seviyenin en temel  nedeni olmaktadır.  

Sonuç olarak son dönemde petrol ihracatçısı ülkelerde yaşanan siyasi istikrarsızlıklara bağlı olarak petrol fiyatlarında  yaşanan hızlı artış ve en büyük üretici olan Ortadoğu ülkelerinde devam eden belirsizlik ortamının, dünyada zaten ön  plana  çıkmış  olan  enflasyon  tedirginliğini  bir  miktar  daha  arttırdığı  görülmektedir.  Varil  başına  100  doların  üzerine  çıkan petrol fiyatlarının önümüzdeki günlerdeki seyri, hatta fiyatların 120 dolara kadar çıkma olasılığı, enflasyon ve  durgunluğun  aynı  anda  yaşandığı  ‘stagflasyon’  riskinin  oluşabileceği  yönündeki  kaygıları  giderek  artırmaktadır.  Faiz  artırımlarına  başlayan  GOÜ’lerin  aksine  halen  daha  çıkış  stratejisine  geçemeyen  gelişmiş  ülkelerde  enflasyonist  kaygılara ek olarak büyüme endişelerini de tetiklemektedir.  

‐15

‐10

‐5 0 5 10

15 Cari Denge/GSYİH (%)

Portekiz Türkiye ABD G.Afrika

Brezilya Hindistan Japonya Rusya

Grafik‐6

Kaynak: Bloomberg

6 

Açıklanacak Veriler (07‐14 Mart 2011) 

    Ekonomi Gündemi  Önceki  Beklenti 

07.03.2011 

  ‐‐  ‐‐  ‐‐ 

08.03.2011  Fransa  Dış Ticaret Dengesi (Ocak)  ‐5.1 mlyr  ‐5.1 mlyr 

  Almanya  Sanayi Siparişleri (Ocak)  ‐%3.4  %2.4 

  Japonya  Öncül Göstergeler Endeksi (Ocak)  %0.8  ‐‐ 

    Cari işlemler dengesi (Ocak)  30.5 mlyr  ‐46.7 milyr 

09.03.2011  ABD  Haftalık Mortgage Verileri  445.1  ‐‐ 

  Almanya  Sanayi Üretimi (Ocak)  ‐%1.5  %1.8 

  Japonya  Makine Siparişleri (Ocak)  %1.7  %2.5 

10.03.2011  ABD  Dış Ticaret Dengesi  ‐40.6 mlyr  ‐41 mlyr 

    Haftalık İşsizlik Başvuruları  368 bin  380 bin 

  Almanya  Dış Ticaret Dengesi (Ocak)  14 mlyr  13.2 mlyr 

  İtalya  Sanayi Üretimi (Ocak)  %5.4  %5.2 

  İngiltere  BOE Toplantısı ve faiz kararı (Mart)  %0.5  %0.5 

  Japonya  Büyüme Oranı (4.Çeyrek)  ‐%0.3  ‐%0.3 

11.03.2011  ABD  Perakende Satışlar (Şubat)  %0.3  %1 

   İtalya  Büyüme Oranı (4.Çeyrek)  %0.1  %0.1 

   İngiltere  Çekirdek ÜFE (Şubat)  %0.7  %0.4 

‐5

‐4

‐3

‐2

‐1 0 1 2 3 4 5 6

06.2006 01.2007 08.2007 03.2008 10.2008 05.2009 12.2009 07.2010 02.2011

Öncül Göstergeler  Endeksi  (6 aylık % Değ.) Öncül Göstergeler Endeksi

ABD EKONOMİK GÖSTERGELERİ  EKONOMİK AKTİVİTE GÖSTERGELERİ 

‐8

‐6

‐4

‐2 0 2 4 6 8 10

09.1990 09.1991 09.1992 09.1993 09.1994 09.1995 09.1996 09.1997 09.1998 09.1999 09.2000 09.2001 09.2002 09.2003 09.2004 09.2005 09.2006 09.2007 09.2008 09.2009 09.2010

ABD Büyüme 

2,6 2,7 2,8 2,9 3 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6

2011‐1Ç 2011‐2Ç 2011‐3Ç 2011‐4Ç 2012‐1Ç

ABD Büyüme Beklentisi (%, ç/ç) ABD Büyüme Beklentisi

‐8

‐6

‐4

‐2 0 2 4 6 8

30 35 40 45 50 55 60 65

06.2002 12.2002 06.2003 12.2003 06.2004 12.2004 06.2005 12.2005 06.2006 12.2006 06.2007 12.2007 06.2008 12.2008 06.2009 12.2009 06.2010 12.2010

ISM İmalat Endeksi GSYİH (%, ç/ç, Sağ Eksen) ISM İmalat ve Büyüme

‐8

‐6

‐4

‐2 0 2 4 6 8

30 35 40 45 50 55 60 65

06.2002 04.2003 02.2004 12.2004 10.2005 08.2006 06.2007 04.2008 02.2009 12.2009 10.2010

ISM Hizmetler Endeksi GSYİH (%, ç/ç, sağ eksen) ISM Hizmetler ve Büyüme

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40

06.2005 11.2005 04.2006 09.2006 02.2007 07.2007 12.2007 05.2008 10.2008 03.2009 08.2009 01.2010 06.2010 11.2010

Empire State İmalat Endeksi Philly FED İmalat Endeksi Bölgesel Aktivite Endeksleri

2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 3 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5

0 1 2 3 4 5 6

12.2006 12.2007 12.2008 12.2009 12.2010

Michigan 1 yillik Enf. Endeksi

Michigan 5 yillik Enf. Endeksi (Sag Eksen) Michigan  Enflasyon  Beklentisi

‐1

‐0,5 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3

12.2006 07.2007 02.2008 09.2008 04.2009 11.2009 06.2010 01.2011

5 Yıllık Başabaş (Breakeven) Enflasyon Beklentisi Piyasa Enflasyon  Beklentisi

ENFLASYON GÖSTERGELERİ 

‐3

‐2

‐1 0 1 2 3 4 5 6

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5

01.2006 01.2007 01.2008 01.2009 01.2010 01.2011

Çekirdek Enflasyon (Gida ve Enerji Disi) (%, y/y) TÜFE (%, y/y)

TÜFE ve Çekirdek Enflasyon

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5

01.2006 08.2006 03.2007 10.2007 05.2008 12.2008 07.2009 02.2010 09.2010

ÜFE (yıllık ‐ %)

ÜFE (yıllık ‐ %) ÜFE

0 20 40 60 80 100 120 140 160

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5

12.2007 12.2008 12.2009 12.2010

Benzin Fiyatlari (Dolar)

Ham Petrol Fiyatlari (Dolar, Sag Eksen) Petrol ve Petrol Ürünleri Enflasyonu

‐2

‐1 0 1 2 3 4 5 6 7

01.2007 01.2008 01.2009 01.2010 01.2011

Gıda Fiyatları (%, y/y) Gıda Enflasyonu

  DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ 

TÜKETİM GÖSTERGELERİ 

‐90

‐80

‐70

‐60

‐50

‐40

‐30

‐20

‐10 0

12.2006 12.2007 12.2008 12.2009 12.2010

Dis Ticaret Dengesi Dis Ticaret Dengesi (Petrol Hariç)

ABD Dis Ticaret Dengesi

‐100

‐50 0 50 100 150

10.2006 10.2007 10.2008 10.2009 10.2010

ABD Net Menkul Kiymet Yatirimi (Milyar $) ABD Menkul Kiymetlerine Net Yabanci  Yatirimi

‐15

‐10

‐5 0 5 10

01.2007 01.2008 01.2009 01.2010 01.2011

Perakende Satislar (%, y/y) Perakende Satislar (Oto Hariç, %, y/y) Perakende Satislar (Gaz Hariç, %, y/y)

Perakende Satislar

‐3

‐2

‐1 0 1 2 3 4 5 6

12.2008 12.2009 12.2010

ICSC Magaza Zinciri  Satislari (%, y/y) Haftalik Perakende Satis Verileri

‐3

‐2

‐1 0 1 2 3 4 5

03.2002 03.2004 03.2006 03.2008 03.2010

Reel Tüketim Harcamalari (%, y/y) Tüketim Harcamalari

50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100

12.2006 12.2007 12.2008 12.2009 12.2010

Michigan Ünv. Tüketici Güven Endeksi Michigan  Tüketici  Güven Endeksi

KONUT PİYASASI GÖSTERGELERİ 

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

12.2006 12.2007 12.2008 12.2009 12.2010

Yeni Konut Arzi (mlyn adet)

Yeni Konut Arzi (mlyn adet) Yeni Konut Arzi

5 5,5 6 6,5 7 7,5

4 4,5 5 5,5 6 6,5 7

12.2006 06.2007 12.2007 06.2008 12.2008 06.2009 12.2009 06.2010 12.2010

Mortgage Faiz (Sabit Faizli)

Mortgage Faiz (Değişken Faizli, Sağ Eksen) İpotekli Konut Kredisi Faizleri

2,5 3 3,5 4 4,5 5 5,5 6 6,5 7

70 75 80 85 90 95 100 105 110 115

10.2006 10.2007 10.2008 10.2009 10.2010

Bekleyen Konut Satislari Endeksi

Ikinci El Konut Satislari (Milyon, Sag Eksen) Konut Satislari

‐25

‐20

‐15

‐10

‐5 0 5 10 15 20

01.2006 01.2007 01.2008 01.2009 01.2010 01.2011

Case Shiller Konut Fiyat Endeksi

Case Shiller Konut Fiyat Endeksi Konut Fiyatlari

İŞGÜCÜ PİYASASI GÖSTERGELERİ 

1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5

12.2006 07.2007 02.2008 09.2008 04.2009 11.2009 06.2010 01.2011

Ortalama Saatlik Ücret (%, y/y) Ortalama Saatlik  Ücret

‐900

‐700

‐500

‐300

‐100 100 300 500

10.2006 05.2007 12.2007 07.2008 02.2009 09.2009 04.2010 11.2010

Tarım Dışı İstihdam  Aylık Değişim (Bin Kişi) Tarım Dışı İstihdam

250 300 350 400 450 500 550 600 650 700

05.2008 10.2008 03.2009 08.2009 01.2010 06.2010 11.2010

Haftalık İşsizlik Başvuruları (Bin) Haftalık İşsizlik Başvuruları (4 Haf. H.O.)

İşsizlik Başvuruları

3 4 5 6 7 8 9 10 11

10.2006 08.2007 06.2008 04.2009 02.2010 12.2010

İşsizlik Oranı  (%) İşsizlik Oranı

EURO BÖLGESİ  AKTİVİTE GÖSTERGELERİ 

‐4

‐3

‐2

‐1 0 1 2 3

12.06 03.07 06.07 09.07 12.07 03.08 06.08 09.08 12.08 03.09 06.09 09.09 12.09 03.10 06.10 09.10 12.10 03.11

Euro Bölgesi(ç/ç) Almanya(ç/ç) Fransa(ç/ç) Büyüme (Çeyreklik)

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5

2011‐1Ç 2011‐2Ç 2011‐3Ç 2011‐4Ç

Euro Bölgesi Almanya İngiltere

% Büyüme Tahminleri

‐25

‐20

‐15

‐10

‐5 0 5 10

‐40

‐35

‐30

‐25

‐20

‐15

‐10

‐5 0 5 10

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Euro Bölgesi Sanayi Güveni (2 ay ileri)

Sanayi Üretim Endeksi (% ‐ 3ay Ort/3 ay Ort, sağ eksen) Sanayi Üretimi ve Güven Endeksi

35 40 45 50 55 60 65

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Euro Bölgesi  İngiltere 

Fransa Almanya 

Hizmetler PMI

30 35 40 45 50 55 60 65

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Euro Bölgesi İngiltere

Almanya Fransa

İmalat Sanayi  PMI

DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ 

ENFLASYON GÖSTERGELERİ 

0,5 1 1,5 2 2,5 3

‐1,5

‐0,5 0,5 1,5 2,5 3,5 4,5

Euro Bölgesi TÜFE (% ‐ y/y)

Çekirdek Enflasyon (% ‐ y/y, sağ eksen) TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu

‐12

‐7

‐2 3 8 13 18

‐7

‐6

‐5

‐4

‐3

‐2

‐1 0 1 2

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Fransa Dış Ticaret Dengesi (milyar euro,sol eksen) Euro Bölgesi Dış Ticaret Dengesi (milyar euro) Almanya Dış Ticaret Dengesi (milyar euro)

Dış Ticaret Dengesi

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3

‐10

‐8

‐6

‐4

‐2 0 2 4 6 8 10

Euro Bölgesi ÜFE (y/y)

Çekirdek Enflasyon (y/y, Sağ Eksen) ÜFE ve Çekirdek Enflasyonu

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30

‐40

‐30

‐20

‐10 0 10 20 30 40

Euro Bölgesi İthalat (%‐y/y)

Euro Bölgesi İhracat (%‐y/y,Sağ Eksen) İthalat‐İhracat

‐2

‐1 0 1 2 3 4 5 6

01.02.2004 01.07.2004 01.12.2004 01.05.2005 01.10.2005 01.03.2006 01.08.2006 01.01.2007 01.06.2007 01.11.2007 01.04.2008 01.09.2008 01.02.2009 01.07.2009 01.12.2009 01.05.2010 01.10.2010 01.03.2011

İspanya TÜFE(y/y) İtalya TÜFE(y/y) Almanya TÜFE(y/y) Fransa TÜFE(y/y)

Ülkeler Bazında  TÜFE

İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ 

TÜKETİM GÖSTERGELERİ   

7 7,5 8 8,5 9 9,5 10 10,5

İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı

35 40 45 50 55 60 65

‐2,5

‐2

‐1,5

‐1

‐0,5 0 0,5 1 1,5 2 2,5

2007 2008 2009 2010 2011

Bileşik PMI (sol eksen) Euro Bölgesi İstihdam  (% ‐ y/y)

İstihdam ve PMI

‐2,5

‐2

‐1,5

‐1

‐0,5 0 0,5 1 1,5 2

2006Ç2 2006Ç3 2006Ç4 2007Ç1 2007Ç2 2007Ç3 2007Ç4 2008Ç1 2008Ç2 2008Ç3 2008Ç4 2009Ç1 2009Ç2 2009Ç3 2009Ç4 2010Ç1 2010Ç2

Euro Bölgesi Özel Tüketim Almanya Özel Tüketim Fransa Özel Tüketim

Özel Tüketim

‐2 0 2 4 6 8 10 12

‐5 0 5 10 15 20

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Reel Sektör Kredileri (% ‐ y/y)

Hanehalkı Kredileri (% ‐ y/y, Sağ Eksen) Krediler

‐2 0 2 4 6 8 10

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Tüketici Kredileri ( % ‐ y/y)

Tüketici Kredileri

‐2

‐1,5

‐1

‐0,5 0 0,5 1 1,5 2

04Ç2 04Ç4 05Ç2 05Ç4 06Ç2 06Ç4 07Ç2 07Ç4 08Ç2 08Ç4 09Ç2 09Ç4 10Ç2 10Ç4

Euro Bölgesi Perakende Satışlar (% ‐ ç/ç) Özel Tüketim (% ‐ ç/ç)

Perakende Satışlar  ve Özel Tüketim

‐1,5

‐1

‐0,5 0 0,5 1 1,5 2 2,5

‐40

‐35

‐30

‐25

‐20

‐15

‐10

‐5 0 5

1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 Tüketici Güveni Özel Tüketim (% ‐ y/y, Sağ Eksen)  Tüketici Güven Endeksi  ve Özel Tüketim

‐4

‐3

‐2

‐1 0 1 2 3 4

2005Ç2 2005Ç3 2005Ç4 2006Ç1 2006Ç2 2006Ç3 2006Ç4 2007Ç1 2007Ç2 2007Ç3 2007Ç4 2008Ç1 2008Ç2 2008Ç3 2008Ç4 2009Ç1 2009Ç2 2009Ç3 2009Ç4 2010Ç1 2010Ç2 2010Ç3 2010Ç4

Euro Bölgesi Perakende Satışları (%, ç/ç) Almanya Perakende Satışları (%, ç/ç) Fransa Perakende Satışları (%, ç/ç)

Perakende Satışlar

  LİKİDİTE GÖSTERGELERİ 

‐50 0 50 100 150 200 250 300 350 400

22.06.2007 22.10.2007 22.02.2008 22.06.2008 22.10.2008 22.02.2009 22.06.2009 22.10.2009 22.02.2010 22.06.2010 22.10.2010 22.02.2011

bps

USD Spread GBP Spread

Euro Spread AUD Spread

LIBOR ve OIS Spreadleri

0 1 2 3 4 5 6 7

22.06.2007 22.10.2007 22.02.2008 22.06.2008 22.10.2008 22.02.2009 22.06.2009 22.10.2009 22.02.2010 22.06.2010 22.10.2010 22.02.2011

%

FED Faiz Oranı 3 ay USD Libor

3 ay Haz. Bon. Getirisi 3 ay ABCP Getirisi 3 ay USD OIS

ABD Kısa Vadeli Faiz  Oranları

0 1 2 3 4 5 6

29.06.2007 29.10.2007 29.02.2008 29.06.2008 29.10.2008 01.03.2009 01.07.2009 01.11.2009 01.03.2010 01.07.2010 01.11.2010 01.03.2011

%

ECB Faiz Oranı 3 ay Euro Libor

3 ay Göst. Haz. Bon. Getirisi 3 ay Euro OIS Euro Bölgesi Kısa  Vadeli Faiz Oranları

0 1 2 3 4 5 6 7 8

03.08.2007 03.12.2007 03.04.2008 03.08.2008 03.12.2008 03.04.2009 03.08.2009 03.12.2009 03.04.2010 03.08.2010 03.12.2010

%

BoE Faiz Oranı 3 ay GBP Libor

3 ay Göst. Haz. Bon. Getirisi 3 ay GBP OIS İngiltere Kısa Vadeli Faiz Oranları