Erken Okuryazarlık
Erken Okuryazarlık
gelişimi ne zaman başlar?
Yeşeren / Gelişen /Filizlenen Okuryazarlık
Okuma-Yazma
doğumdan itibaren başlar,
birbirinden ayrılamaz, bir bütündür, gelişimsel bir olaydır,
çocuğun çevresiyle etkileşimi sayesinde gelişir,
her kültür grubuna has özellikler taşır.
Okulöncesinde Okula Hazırlığa Temel Olan Alanlar
Algı Görsel Algı
İşitsel Algı Dokunsal Algı
El-göz koordinasyonu
Dikkat kontrolü ve süresi
Sosyal ve duygusal etkenler
1.Tanıma ve farkında olma dönemi: Çocuk okuma-yazma araç-gereçlerini fark etmeye ve onlara farklı bir değer vermeye başlamıştır.
2- Yalancı Okuma Dönemi: Bu dönem çocuğun taklit
dönemidir. Çocuk yetişkinleri taklit etmeye başlar.
Çocuklar,çevrelerinde bulunan gazete,kitap vb. yazılı
dökümanları yetişkinleri taklit ederek okuyormuş gibi yaparlar ve kendilerinin içinden geçtiği gibi seslendirirler.
3- Okuma Kurallarını
Keşfetme: Çocuklar bu süreçte,okuma
eyleminde,okurken gözün sağdan sola ve yukarıdan aşağıya doğru ilerlediğini,kitap ve
gazete sayfalarının sol baştan sağa doğru
çevrildiğini,doğal gözlem süreci içerisinde
keşfederek yalancı okumayı bu yönde
geliştirmeye başlarlar.
4-Yazılanlardan Anlam Arama: Çocukların bu aşamaya gelmiş olmaları,okuma-yazma öğrenme sürecinde çok önemli bir aşamayı vurgular. Bundan böyle,karşılarına çıkan yazılı ve basılı dökümanlarda anlam aramaya başlamışlardır. Artık çocuk,ilkokuma- yazma öğretimi sürecinde ‘’Bu ne demektir?’’
düzeyine gelmiştir. Bu durumdaki çocuklar ,okuma- yazma öğrenmeye çok güçlü bir istek duyarak okula başlarlar.
5-Tahmini Okuma: Bu tür okuma anne ve babanın çocuğu bilinçli olarak desteklemesi sonucunda oluşur. Bu tür okumada büyük resimli,az yazılı çocuk kitaplarından yararlanılmaktadır.
Yetişkinler çocuklarına bu resimli kitapları,resimlerini de yorumlayarak birlikte okurlar. Çocuklar daha sonra aynı kitapları
resimlerine
bakarak,altındaki yazıyı
Vygotsky’ ye göre çizmek, yazmaktır.
Çocukların gün içerisinde
yapacaklarını çizerek planlamaları onların ne yapacaklarını
hatırlamalarını kolaylaştırır.
Yapı İskelesi Kurma
Öğretmen çocukların öğrenmesini desteklemek için ipuçlarını verir,
Ardından
Bu desteğini yavaş yavaş geri çeker.
Amaç; çocukların bağımsız bir şekilde
performans gösterebilmesini
Jennifer okul döneminin başında kendi resmini çizip o gün nerede oynamak istediğini öğretmenine anlatıyor.
Jennifer’ın sözel mesajı iki kelimelik. Öğretmen sayfada
bırakılan boşluğa bu iki kelimeyi yazıyor.
“Dramatik Play”
Jennifer’ın diğer bir resminde daha fazla ayrıntı bulunuyor. Resmindeki mesajı da diğer resmindekine göre daha olgunlaşmış.
“ I am going to play with the farm.”
Brandon 3 yaşında ve planında nerede oynamak istediği yer alıyor.
Kendisini çizmeye çalışmış.
Öğretmen çizgiler oluşturarak ne söylediyse yazıyor.
“I am going art”
Brandon 4 yaşında. Kendini temsil eden bir resim çizmiş ve “scaffolded writing” (yazma için yapı iskelesi oluşturmayı) kullanmış. Her gün yazdığı sözcükleri hatırlamaya
başladığı görülüyor. Bunlar;
“I” , “to”
Her bir sözcük için bir çizgi kullanmış.
Brandon, başlangıç, son ve orta sesleri kullanmaya
Brandon 4,5 yaşında.
Küçük kas motor becerileri gelişmiş.
Her bir kelime için bir çizgi kullanıyor ve kısa kelimeler için kısa çizgileri kullanıyor.
“I am going to be a King”
