Test
Prof. Dr.
Turgut YAZICIOGLU
Dr. Ay$e OKUR Ege ~ n i v . Miih. Fak. Tekstil Miih. Bol. ~ z M ~ R BLL aragtzrmada. Tilrkiye.de Tekstil Test Lctbora1uuarlc~- nnin D~lnimu A r a g h m s ~ Bilgi Formu'na yand vereis 67 tekstil Qlelmesi. 6 egitim ve arqtirmn kurumuit~m uer- digi hilgiler degerlendirilmQtir. B u m gore. arct@rma~a katdan igletmelerin % 74.24'iiniin diger Qletme boliirnlc- rinders ba@mstz bir test laboraluvan b~~l~~nrnakladrr. Fa- lcal laboratuvan olan igletmelerin % 35'i standart ilclin~lcogullanni s~layamaddclaniu belirlmiylerdir.
Mz koitusu igletmeler ile egilim ve araghnncl krtnirnln- nndaki laboratuvarlann alet. cihciz. egitilmig teknilc ele- man. uyguladllclan lest ve degerlendirme yoistenderi ac;lsutdan onemli elcsiklikleri vardrr. Luborat~~varlcirda bulunan eski alet ve cihalann en klsa siirede yenilen- mesi ve Qletmelerde kalite lcontrol telcnikhriniis yei-legti- rilrnesi gerekmektedir. Aksi halde Tiirkiye'nin d q pcczar- l a m gittikce yiilcselen kalite standartlanna ulayp pcczar paymi art~rmasr hatta. b~igiin var olan pazar payutr l o - rumasc bile cok g i i ~ olacalctu.
THE CONDITIONS IN TEXTILE TESTING LABORATORIES IN TURKEY
In this work. the information sripplied by 67 Texlile mills. 6 Educaliorml and Research Ir~slitulions tocis e m - luated. They Jdled in thefrom titled "The Research h@r- mation Form about The Conditions in Textile Testing Lcl- boratories in Turkey. " 11s consequence. 74.24 % of Lhe participant mills have testing laboratories iisdepeiidcnt of the other departments in the mill. Howcver Lhe mills that have laboratories are not capable ofproviding the slandart atmospheric conditions.
The laboratories in these mills and the educational rese- arch institulions have important problems wncerniisg the equipment. devices, trained technical slcfl: ntelhocls of tesling and evaluation. It is necessary to replace the old equipment and devices by the new ones. 11 is also necessoq to establish quality conlrol techniques.
Other wise. it will be very drflcrtll to increase the-fore- ign market-share of Turkey or at least to presenle the present share. iJTurlcey can not attain the rising qualily standards of foreign markets.
Tekstil sanayii uriinleri ylllardan beri Tiirlciye'nin dl* sabmmda dnemli bir paya sahip olmayl si~rdur- mektedir.. Giinumilzde bir iilkenin d ~ g pazarlarda sa-
hip o l c l ~ ~ g ~ i pay1 kor~lyabilmesi ve yeni p~azar payIan el- de edebilmesi i ~ i n hizmel ve C~rCinlercle sadece belirli bir kalitenin saganmas1 yehnez hale gelmistir. Belirli bir kalitenin saglanniaslnm yanl slra bu lralitenin sii- rekli olarak geliatirilrnesi de gerekmelrteclir. BLI neden- le lekstil igletmelerincle etkin bir kalile konlrolunun olugt~ir~~lmasmda en onemli Pakt61-lerclen biri olan leltslil test laboratuvai-1ar1111n lcullan~lan cihazlar, uy- g ~ ~ l a n a n yontemler. qallganlann nitelikleri ve egitim c l ~ ~ r ~ ~ ~ n l a r ~ a~lslnclan belirli bir d ~ ~ z e y i saglamalar~ bii- yiilc onem taq~niaktacl~r.
Yiilcsek ve siireldi gelisen lialite isteklerine paralel olaralc b a z ~ iglelmelerde etlcin bir lcalite konlrol sistemi ol~~glurnla ve kalitenin arlllr~lmas~ yoluyla verim art191 saclama ~ a l ~ q m a l a r ~ n a onem vei-ilmeye I ~ a ~ l a n r n ~ g t ~ r . Halla ~ L I tip iglelnieler ltalite ile verirn arasindaki iliq- kiyi dogrudan ozendirici t e ~ v i k sistemleri ile deslelde- meye baglainlglard~r. Dolaylslyla lcalite kontrolu iglet- melerde yaygln olarak kc~llan~lan verimlililc arlt~l-nia teknilderi arasina girmi~lir. BLI lcon~~cla yapllan bir aragl~rnlada (Tezeren, 1985) b u fakldriin vei-im art~gl- na olan etlusi Tiirkiye genelincle ?h 1 1 , malcina i~nalal sanayii icin Yo 12, demir-celilr sanayii icin % 10. do- lciim sanayii icin % 20 ve lelcslil sanayii icin % 8 ola- rak belirlCnmigtir.
Tcirkiye'de ~egitli I~i~yiiklC~klerde qok say~da tekslil igletmesi ve lekstil egitimi veren k u n i m laaliyet goster- mekledlr. Bu kuruluslann, clolay~slyla illkernkin leks- ti1 lest laboratuvarlar~ ac~s~nclan olanaklarln~ ve yeter- liliklerini belirleyen yay~nlannilq bir yal~gina yoktur.
BLI araglmna ile ula@ilcliffin~iz. cal~qniamlza ilgi gbs- ter~p lcat~lan ecilim ve arastlrnla lcunimlan ve tekstil iylet~nelerinin tekstil Lest laboral~~varlan, IILI laboratu- varlarcla ~al~ganlarln nitelikleri ve uygulanan lest ve degerlendirnle yontemleri a q ~ s ~ n d a n duruniu orlaya konulmaya c;allg~lm~gt~r.
2. MATERYAL VE METOD
Tekstil ile ilgili egilim kurumlar~, a r a ~ t ~ n n a enstitii- leri ve ~egitli tekstil igletmelerincleki test laboral~~var- larmn durumunu belirlemek iixere, soz konusu kuru- lug ve i~lelmelerin faaliyet alanln~, bi~yiikliigiirtii, test laborat~~varlannin olup olniad~&n~, laboral~~varl~arm ciliaz. ilygulanan yonlem ve q a l ~ ~ a n l a n n e@tim seviye- leri vb. a ~ i s ~ n d a n durumunu ortaya koyacalc sorular~
icere11 ve Tiirkiye'de 'I'elcstil 'rest I ~ a b o r a t ~ ~ v a r l a r ~ n ~ n Durumu Aragtlrmas~ Bilgi Formu" achm laslyan 2 1 so-
iulu 11ir bilgi fonnu cliizenlenmi~tir (Elc l).
Haz~rlanan bilgi formu, bfinyesinde testil ile ilgili bir egitim program1 bulunan 23 fakiilte ve yiiksek olc~~la, Turk Slandartlan Enstiliisii'ne, Siimerbank Holding A.3. Bursa Arastlmia Gelislinne ve Egitim
I$-
lelniesi'ne, Tarlm ve IWyi~leri Bakanl~@ (;ukurova la- r~msal Aragllrrna ve Nazilli Paniuk Arasbnna Enstitii- lerine ve D.P.T. dzel ihtisas komisyonu raporlannda (D.P.T., 1990) "Sektbrdeki h e n i l i I<uruluglar" olarak
T E K S T ~ VE ~ H E N D ~ S YIL: 6. SAM: 34. A ~ ~ J S T O S 1992
ad1 geqen isletmelei- e s a s a l ~ n a r a l r belirlenen 343 iglet- meye gonderilmiglir. Ulke qapinda ve kis~lli olanaklar- la veri toplamanm e n L I ~ ~ L I ~ I yolunun y~azlrjmn yolu olacag~ cliigiiniilerek bilgi ronnlar~ ilgili kui-uluslara posla yolu ile ilelilmi~, y a n ~ l l a r cla ayni yolla Loplan-
I
mlstir. 3. ARASjTIRMA SONUCLARIEk l'cleki bilgi forrnu brnegincle de gbriilebilecegi gibi, test laboratuvarlarina iligliin sor~ilarclan once i9- I lelmelerin gene1 ~ L I ~ L I I ~ L ~ ~ L I 1)elirlemek L~zere, igletme-
nin faaliyel alanma, hilap eltigi pazara ve qali~l~scliff~
iq$iciine iliqkin sorular ydnellilmiglir. Agafficlalci be- lii~nlerde once bilgi roi-n~unu yanitlayan i ~ l e h n e vc Id- qilere iligkin gene1 bilgiler ozetlenecek, d a h a s o m a cla lekstil test l a b o r a t ~ ~ v a r l a r i n i i ~ d u r u m u lionusuncla derlenen bilgiler sun~ilacaktir.
3.1. Bilgi Formunu Yamtlayan i$letme ve Kieilere iligkin Bilgiler
M a y ~ s 1991 - Ekim 1991 La]-ihleri araslncla 344 iq- letmeye g6nclerilen bilgi forrnlar~ndan 67 aclecli isteni- lene L I ~ ~ L I I biqimde c l o l d ~ ~ r ~ ~ l a r a k geri gclncleril~ni~lir.
Soz konusu 67 iglelme alfabetik sira ile Elr 2'de veril- miglir. Bclna gore bilgi f o r i n ~ ~ n ~ l yan~tlayan is;leln~ele- rin oram y a l d a ~ i l r olarak O/o 2 0 o l m u ~ l u r . BLI l r a l ~ l i n ~
I
~ r e t i r n Alaru i$letme Oh lplik ...Dolrunla ...
. .
...Onne ...
Iplik. Doltuma ...
fplik. Orme ...
Iplik. Soya-Terbiye ...
lplik. Dokuma. Boya-Terbiye ...
Iplik, Orme. Boya-'Terbiye ...
Dokuma. Boya-Terbiye
...
0nne. Boya-Terbiye
...
Boya-Terbiye
...
Konreksiyon.
...
Dokuma. Iionfeksiyon
...
Dokuina. Boya-'l'erbiye, Iionleksiyon Onne. Boya-Terbiye. Konfeksiyon
...
lplik. Orme. Konfeksiyon
fplik. Boya-Terbiye. Konleksiyon ..
En tegre* ...
, l~llik 7 . . Topsu
...
fplik. Boya. Tafting Hah
...
* Enlegre: fplik. Dokuma (veya 6rme). Boya-Terbiye. Iinn- feksiyon
c: I lem i~ pazara. hem c11~pazar.a h i t a p cckn i ~ l e t - melcr
igletme Soylsl
T E K S T ~ VE ~ H E N D ~ S YIL: 6 . SAYI: 34. AGUSTOS 1992
oranl, Tiirkiye'cle yazginia yolu ile bilgi toplarnanln ~ o l r me (% 25.76) test laborat~ivart o m a c l ~ f f ~ n ~ a ~ ~ l r l a r n ~ ~ l ~ r iyi yerlegmig bir teknik olmadlg~ diigiiniildiigiincle, (Sekil 4). "Test laboratuvarin~z poksa iiriinlerinizin
pelr kf~ctimsenecek bir oran degilclir. ozellilrlerini nasd (veya nerecle) I~elirliyors~ii1~1z'2" soru- Bilgi iormunu yamllayan iqletmelerin C~relim alan- s u n a ise i~letmeler
l a m a gore claglhmi Tablo l'de verilmigtir. iglet~rielerill
-
Ege Universitesi MCihenclislilr Fnlciillesi Teltstil ra, % 72.73% ise hem ic hem clig pazara ydnelik <(re-Urn yapmaktadlrlar (Selril 1).
Biiybkliikleri haklr~ncla bir filcir elcle etmek iqin ig- letmelere toplam ~ a h g a n saylsl ve Lekstll mi\henclisi sayrsl sorulnwglur. F o r r n ~ ~ clolduran igletnlelerin ver- dikleri bilgilere gdre, soz konusu i~lelnielerde en az 10, en qok 2822 kigi q;d~gmaktacllr. Ara~tlrmaya Itall- lan igletmelerdeki toplam cal~gan says1 46198, orlala- ma yal~gan sajrls~ 745'dir. Sekil 2'de igletnlelerin call*- llrdtklan kisi saylsina gore da@limi goriilmekteclir.
Bilgi rormunu panlllayan i~lelmeler telrslil mi111en- disi q a l ~ s t l r ~ p ~ a l ~ ~ l i r n i a m a l a n apsindan de$,erlencliril- cligincle. 6 7 igletmenin 9'unun hi6 tekstil mi~henclisi
~ a l ~ s l ~ m ~ a c l l f f l , cliger 54 iglelmede qal~gan toplain telrs- ti1 intihendisi sayslnln 234 olclug~i gbri~lmiiqtiir. 'I'iir- lriye'de b ~ ~ l ~ u n a n tekstil miihenclisi saylsl 2400-2500 olaralr lahnlin edilmelrledir (Anon.. 1990).
Buna gore aragt~rmaya kal~lan iqlelmelercleki lelcs- Ul miihendisleri Tiirlriye'cleki toplam telrstil mtihenclisi saylslnm yakla& olarak % ~ O ' L I ~ L I olu+t~~rmaktacllr.
$ekil 3'cle isletrnelerin ~aligt~rchlilan telrslil mi~henclisi
fslelmelere bilgi formc~ ile birlilrte hirer meklup gondeiilerek sbz konusu bilgi ronnun~in igletmelerin- deki lron~iyla ilgili yellrili kisilerce y a n ~ i l a n m a s ~ isten- miglir. Sekil 4'de bilgi form~inu yanlllayan kigilerin ig- letmedeki gorevlerine gore da@lmi verilmi~tir. B u m gore. formlann % 20.9'u rabrika miidiirii. igletme mil- diirii veya teknik miidiir olaralr gorev yapan kigiler ta- r a h c l a n , O h 16.42'si planlaina miidiirleri taralindan,
% 17.91'1 kalite kontrol gefleri hrafindan. % 8.96'sl gene1 mildiir veya gene1 m ~ ~ d i i r yardlmc~lan laraf~n- dan. % 4.485 idare meclisi iiyesi veya ortak olan kisi- ler tarafmdan yanillanmlgllr. Formlarm % 3 1.34'il ise i ~ l e l m e qefi, tiretim koordinatorii, clan~gnian, mcihase- be miidtirii, iiriin geligtinne qeli, dokuma gefi, planla- ma miihendisi veya lcalite lronlrol niiihenclisi olarak gdrev yapan ki~ilerce yanitlanmigtlr. Bilgi lormlar~nm bircog~mun igletnlelerin itst diizey ytineticilerince ya-
nitlanmlg olmasl, bu katlunln ciclcli l u t ~ ~ l c l ~ ~ g u n ~ ~ n ve edinilen bilgilere giivenilebileceginin bir gostergesiclir.
3.2. i91etmelerdeki Test Laboratuvarlarlnm Ko$ullarma &kin Bilgiler
I~letmelerin test laboratuvarlar~na iligkin sorulara Bncelikle diger islelrne boliirnlerinclen bag~mslx bir test laboratuvarma sahip olup olniacl~ldar~ sorusu ile
- Universitelerin lal~ornlu~~arlar~ncla
baglanm~g ve bu soruyu yan~llajran 66 igletmeden $ekil 4 . Ara~Lirmaya I<at~lari islct~nclcrcle Hilgi f i r r n ~ r n u 49'u (% 74.24) diger i ~ l e l m e bbl<inilei~nclen b a g m s ~ z Yanltlayan Kisilcnn i~letrncclcki Gtjrevlcrine Gijre bir test laboraluvarlarl O I C I L I ~ L I ~ L I belirlirken, 17 islet- Da@llml
Sekil 5 . Aragtlrmaya Kalllan i$letmelcrin B a g ~ ~ n s i z Test I a h o r a t ~ ~ v a l - I a n Olup Olmacl~g~na iligkin Somya Vcrcliklcri Yanlllal-a Gore Dagllim~
6 . Aragl.rrrnaya K a l h n iglelmelcrin "Test 1,abora~r.i- var~nclti SLanclarl. iklim Kogullan Saglanabiliyor mu? "Sol-usuna Vel-clikleri Yanillnra Gorc I)ag~hmi
- Siimerbank Bursa A r a ~ t ~ r m a Geli~tirme ve Egitim lgletmesinde
gibi yamllar vermiglerclir.
lsjletmelerin b a g m s ~ i : bir test laboratuvanna sahip olmasmm yam slra, ~ Llaboratuvarcla yap~lan I tesllerin yeterli c l o ~ r u l ~ ~ k ve c l ~ ~ y a r l ~ l ~ k l a 011nas1 ve diger labosa- luvarlarda yap~lan tesllerle karg~la~t~nlabilmesi gere- kir. Bunun i ~ i n de oncelikle test laboraluvarmcla slan- dart ikli~n l t o ~ ~ ~ l l a r ~ n ~ n (2W°C s~cakhk, % 65+2 baff~l nem) sf~rekli olarak safflanabilmesi ~ a r t t ~ r . Aragl~rma-
pa kat~lan i~lelrnelerin 35'i ( O h 664.8 1) tesl Inboraluvar- lrir~ncla stanclarl ikliln Itosullarm~n snglanabildi&
ni, 19'u (% 35.19) is? s a f f l a n n ~ n a c l ~ f f ~ n ~ belirtmiglir (Se- kil 6).
3.3. Kulladan Standartlar ve Test Degerlendirme Yontemleri
Igletmelerin test ve clefferlenclirine yonlenllerine ili~kin bilgi edinmek anlac~yla. leslleri hangi stanclart- lara uygun olarak yaplrklar~ ve Lest s o n u ~ l a r ~ n ~ nasd degerlendirdikleri Ijffrenilnleye ,recal~g~lm~gt~r. Yapl~klari testlerde herhangi bir slandarcla L I ~ ~ L I I I olarak (!all?- t ~ k l a n n ~ belirlen iglelme says1 37 (% 64.91) dir. Diger ialelmelerin 1 O'LI (96 17.54) testleri sadece cihazlarm lc~lllan~m lulavuzuna gore, 8'1 (% 14.04) ise sadece lcencli igletmelerinde O I I . I S ~ L I ~ I . I I U ~ benimseneu yontern- lere gore yapt~ltlar~ yan111111 vermiglerdir (Sekil 7). Test ybnlemleri konusuncla belirli stanclartlara uycluklar~n~
belirlen igletmelerin 04, 564.053 'Mrk S l a ~ d n r l l a n n ~ .
1% 27.03'Cl Amerikan Slanclartlanni, O h 8.11'i Alman Stanclartlarm~, %) 5.4 1'1 'l'iirlc ve Amerikan Slanclart- lar1111 birlikte, O h 5.4 1 'i Tiirk ve Alman Slanclartlarin~
birlilrte l c ~ ~ l l a n d ~ k l a r ~ n ~ a ~ ~ l t l a m ~ ~ l a r c l ~ r . SLanclartlar~n yam slra cihazlarm kullan~m lr~lavuzlar~na ve kencli
i~letmelerinde o l ~ ~ g l u r u l u p benirnsenen lesl y6ntem- lerine gore de c ; a l ~ g l ~ l r l a r ~ n ~ belirten igletnie says1 12 (% 2 1.05) clir.
Sekil 7 . Aragtlrrnayn Kal~lan lglctmclerin Tcslleri Yapar- ken Kullanclililtun Slanclartlara Gore Daglllm (Bu soniyli 57 i+lcllnc yamtlamgbr.)
a: 'l'estleri TS. ASTM vcya DIN stanclartlarma uy- gun olarak papan islctmclcr
b: Testlcri saclwe cihazlann kullanl~n krlavuzuna gore yapan i ~ l c l mrlcr
c: TesLlcri saclccc kcncli olu$turup bcnimsedikleri yonternlcrc giirc yapan i$lct.meler
d: Tesl.lcri cih;~zlarln k u l l a n ~ m kllavuzuna ve ken- cli olugtnr~ip Ixni~nsccliklcri yontemlcre @re ya- pan i$lclmclcr
Wkil 8. k.a~l.~rniaya Kahlan fgletnielerin 'kst S o n u + ~ n ~ L)egerlendirme Yijnkmlerine Gijre Dag~llrm (Uu soniyu 54 i~letme yan~Lla~n~gtlr.)
a: Basil islalislik bilgilcre (orlalama, stanclart.
sapma, dc@sini katsay~s~) bakilamk 11: Iiont~nl ka11.1 uyguian~yor
c: Basil. istal.ist.ik bilgilert: g6re cle~erlendir~ne ya- pdlyor ve konlrol karh uygulan~yor
cl: Iligcr
Islelmelere lest s o n ~ ~ q l a n i u i l a s ~ l degerlendirclikleri s o r ~ i l d u ~ u n d a 40'1 (1% 74.07) sadece basil istatisilk bil- gilere (ortalama, stanclart sapma, clegigim kalsaysl)
@re degerlendirnle yaptlklarin~ ac~ltlarken, sadece 4 i ~ l e l m e (% 7.4 1) kalile ltontrol karllan ile clegerlendir- me yaptlgm belirlmislir. Hem basil istatislik bilgileri, hem kalite konlrol kart1 kullandlklarinl belirten iglet- me says1 ise 6 (0% I 1.11) clir (Selcil 8.). Soruyu yanllla- yan clicer i$elmeler (96 7.41) ise, test sonu~larlili Us- ler istatislilcleri ile lcarg~lnstn-arak, katolaglara baka- rak, daha onceden belirlediltleri standartlarla veya nu- munelerle Itar~~lastlrarr~lc degerlendirdikleri yan111m vermislerdir. Araqllrmaya k a t ~ l a n 13 igletnle bu soru- yu yanlts~z blralnnlqllr.
3.4. Test Laboratuvarlarinda Cali~anlarin Egitim Durumlan ve iSe AhmS Ejekilleri
Bir test laboraluvar~ncla e n modem cihazlar bulun- s a bile, laboratu~varda ~ a l l g a n kigiler yelerli egilirne ve bilgiye s a l ~ i p degilse ve kalile konlrolunun onemi ko- nusuncla b i l i n y . l e n c l i r i l n 7 ~ ise test laborat~~vannclan beklenen Icatkl saganamayacalctlr. Bu gbriigle bilgi formuncla igletmelere test laboratuvarlar~nda y a h ~ a n - kigilerin egilim c l ~ ~ r ~ ~ m l a n , ige allrug gekilleri ve on egi- lim siirelerine iligkin sorular y6nellilmiglir.
Ara$brmaya l a b l a n igletmelerin test laboratuvarla- rlndalci toplam p l i g a n saylsl ve bunlarin egitim du- r u m l a r ~ Sekil 9 ve 10'cla g61iilmekledir. BLI soruyu ya-
nillayan 57 islelmenin l:il~oral~~varlar~ncla toplam 438 kigi yallsmaktaclir. BLII~LIII % 5.02'si lekslil miihendisi- clir. O/o 2.74'Cl Lekslil n~eslek yi~kselc o h l u rnezLlnu, % 7.31'i dicer fakiilte \.eya piilcsek olr~~llarclan m e m n , %I
13.7'si lekstil meslelr lisesi muzunu. 96 57.31'i ise lise mez~unudur. I2aboi-at~~var &sanlar~ arasincla ilk ve orta olrul mez~~nlal-lnln oram %I 13.93'cliir.
Laboral~~varlarcln ml15an ki~ilerin qok I~ijyC~k bir I~ijlC~n~iiniin lise ve tekstil nleslelc lisesi rnezunu olma-
$1, b ~ i Iti~ilerin daha lcolay egililel)ilecelrleri diiqiiniil- d ~ ~ g f ~ n c l e , olumlu I ~ i r noklacllr. Ancalc elcle eclilen ra- kamlar tekstil iirelimi ve test yonleinleri lconusunda belirli bir on ejiilimi olan teltslil meslelc yiilcselc okulu mezunlannclan yelerinre p r a r l a n i l r n a c l ~ ~ l r u g6sler- mekledir. Konu telcsLil miihenclisler acisiildan cleger- lenclii-ilclijiil~cle, lelcslil lest l a I ~ o r a t ~ ~ r ~ a ~ - l a n ~ ~ c l a ~allsa1-i differ Sakiille ve yiiksek olcul mezunlarmln orarllnln (%
7.31) Lelcslil iniihenclisi o r n n ~ n c h n (311 5.02) fazla oldw
ELI
gorf~lmelrleclir. Ara~Llnnnya kalrlan i~lelmelerck Ca- Iqan 234 lekstil mi~l~enclisinin 22'si (%I 9.4) lest labo- r a t ~ ~ v a r l a r ~ n c l a ~ a l ~ g m n k l a c l ~ r .I ~ b o r a n t l a r m bn egitimi l c o n ~ ~ s ~ ~ n c l a k i soruyu ya- nlllayan 52 iglelmenin 12'si (O!) 23.08) laboranllara sa- clece lest yontemleri l c o n ~ ~ s ~ i n c l a , 35'i (% 67.31) ise iiretiln v6 test ytintelnleri Iconiisuncla on egitim verclik- lerini aqlklamlglardlr. I,al~oranllanna hic on egitim vermeyen iglelme s a y s ~ 5 (%I 9.62) dir ($ekil 114. Tablo 2'de gih-tilcliigii gibi. i s l e h e l e r laborantlanna bir haf- laclan 6 aya kadar dejii~en siirelerle on effilim yaptlr-
islet me
S O Y l S l I
Loborotuvordo Col l s o n Soy1 s I
T E K S T ~ VE MUHEND~S YLL: 6, SAYI: 34, A ~ ~ U S T O S 1992
Tablo 2. Aragtlrmaya Kat.~lan fgletnlelerin Iaborantlara durdurma yetkisi olcluffunii Ixlirlirken, cliger i~letme- Vercliklcri o n Egitim Siirelerine Gijre D a g l l ~ m * ler boyle bir yetlrisinin o l m a c l i ~ ~ n ~ ifade etrni~lerdir.
o n Egitim Siiresi i~letrne Sayisi O/o ICalite konlrol ~ e h i i n veyo inC~clCirCinC~n hala11 Lireti- mi sadece kendi karan ile clurclurma yetkisinin olrna- 15 giinclen az 4 d~&ru at;iklayan 30 i..jlelmeclen 12'si b u k a r a r ~ iglehne 1 5 37.5 veya falx-ika 1nC1c1 Clriin iln. 1 2'si finite s o r u n ~ l ~ ~ l a r l veya 1 aY
2 aY 5 12.5
3 ay 10 25.0
3 ay'dan kula 2 5.0
,
Degiqik siirelerle 1 2.5l ~ b a ~ i n d a Egitim 3 7.5
* BLI soruyu 40 iglelnle yan~llamigtlr
Aynca a r a ~ t i n n a y a lialilan iglehnelerin 10'u (%
18.87) laborantlan iirelimcle pliganlar arasmdan sec- Uklerini, 1 8'i (% 33.96) do@-udan l a b o r a t ~ ~ v a r d a call$- mak iizere itje alcl~lilanni. 255 (% 47.17) de her ilii ytjnlemi de zarnan zanlan ~iyguladilrlarmi a ~ i 1 d a m 1 ~ - lardir (Sekil 12).
3.5. iSletmelerde Hatali iiretimi Durdurma Kararinl Kim (Veya Kimler) Veriyor?
lgletmelerdeki kalite kontrol boliimiiniin elkinliffini
timi clurdurma yetkisi olup olmadig~, yoksa bu karari kimin verdigi dgrenilmeye ~aligilmiglir. Bu soruyu ya- nttlayan 60 igletmenin 30'u kalite konlrol gefinin veya iniidiiriiniin hatall C~re limi sadece kendi koran ile
7
belirlemek a ~ i s l n d a n bir ipucu olabilecegi dLigiin6le- I
rek ltalite kontrol eefinin veya mi\dfirfini\n hatall clre- gekit 11 .Aragt~rtna~ya Kal.~lan 1glcl.mckrin Laboranl.lanna Vercliklcri o n Egilim K o ~ n ~ l a n n a Giire [)a&111nl (Bu soruyu 52 i$elmc yaml.lanugt~r.)
a: ~ r e t i r n ve test yBnl.cmlcri konusuncla Bn c#tSm
gekil 10. Araglirrnaya Katllan f.$etmelcrin l a b o r a t ~ ~ \ r a r l a - n n d a Cahsanlalin Egitim Dunirnu
(Bu sonlyu 57 igletrne yan1tlam1511r.) a: Lise mezu nu
b: Tekstil mf~licnclisi
c: Tekstil rneslck yiiksek okulu rnczunu d: Diger fakillte ve y f ~ k s e k okul mezunu e: Tekstll meslck lisesi lnezunu
k Diger (ilkokul. ortaokul mezun11)
1 2.Aragt1rrnaya Katllnn tgletrnelerin "Laboranllar lge Nas11 Allmyor" S o r ~ ~ s u n a Vcrdikleri Yamllara Gore D a g l l ~ m
(B1.1 soruyu 53 iylclme y a n ~ l l a r m ~ h r . )
a : Laboranllar iirclimcle qal~aanlar a n s ~ n c l a n s e ~ i - liyor
b: Dogmclan Inboraluvarcla qahgmak iizcse i ~ e all- niyor
c: Her iki yBntcm d c zaman zaman u y g ~ l a n ~ y o r
TEKST~L VE ~ H E N D ~ S YIL: 6, SAYI: 34. A&STOS 1992 2 0 7
Fekil 13.Aragllrmaya Kat~lan kjle~.mclerin Kalik Kontrol
$cflnin (Vcya MiicliirUniin) Hala11 Urctimi Saclcce Kencli Karan ile Durdurma YeLkisi Olup Olrnad~@
Sorusuna Verclikleri Yan1tla1-a Gore Dag~iinu (Bu soruyn 60 i5letme yanil.lam~$t~r.)
a: Hala11 iiretimi kalite kkon~rol geri (veya mucliiru) sadece kcncli karan ile cluscl~~rabilir
I>: Iglebne veya fabrika miicliirii
c: iirelim miicliir ve gefleri, finite son~mlulan d: Ortak karar (Unretim+Planlama+kalite kontrol
Wkil 14. Artqhrmaya Katllan iSletmclcrin "Kalite Kontrol Maliycli Hesaplan~yor mu'?" Son~suna Vercliklcri Yam tlara Gore Da@l~ml
(ELI sor~lyu 58 i$letme yamtlamrghr.)
iirelim ~niicliir ve geflerinin, 5'i clc plmlnma, nretiln ve I-, ,ahte . lionlrol sellerinin I~irlilite vertlililerini belirlmi~- lerclir (Seliil 13).
3.6. Kalite Kontrol Maliyetleri
h a g t ~ r ~ n a y a lial~lan isletmelere Icalile Iconlrol mali- yetini hesaplayq) hesaplamacl1klnr1. hesapl~yorlal-sa bir birim iirC~n iqin ne kaclar kalile Iionlrol h a r c a ~ n a s ~ yaphlc1a1-I sorulrnugt~~r. Bu soruyu 5 8 i ~ l e l n l e yanltla- n ~ g , b~u~larclan 50'si (% 86.2 1) lialile konlrol maliyeli- ni hesaplamad~klann~ a ~ ~ k l a n u y 11r (Sekil 14). Kalite kontrol maliyelini hesaplacl~i[~nl s6yleyerl 8 igletmeclen sadece 5'1 bir l~irim t~rikn i ~ i n ne ltaclar kalite konlrol harcamas~ yapt@m belirlmlgtir. Bu soruya herhangi bir karg~lagtmna veya genelleme yap~lal~ilecek s a y ~ d a yam1 al~nan~acl~iy~ i ~ i n s&z konusu rakamlar~n verilrne- sine gerelc duyulmam~gt~r.
3.7. iSletmelerde Bulunan Test Alet ve Cihazlari h e Bunlarm Bakm ve Onarimlari
lgletmelerdelci telcstil test laborat~~varlar~ncla bulu- nan alet ve cihazlar ile bunlarm yapnn y111 ve markala- rlna iligkin sorulara verilen yamllar derlendi@nde ol- clukqa carplcl s o n u ~ l a r ortaya (;~lim~gln-. Ornejiin;
- Arayl~rmaya lcat~lan b a n iglelmelerin lal~oraluvar- lanncla 1935, 1936 y~llar~ncla y a p ~ l m ~ $ aleller (filil ve iplik & r ~ k l a r ~ ) hala kullan~lmaklacl~r.
- I,aboratuvarIar~nda 1990 ve 199 1 ydlanncla yapll- mlg en as! 1 alet veya cihaz bulunan islelmele~in oranl
% 32.69'dur.
- Saclece iplik reti ti mi yapan veya iplik iiretiln i ~ n i - Lesi bulunan 4 5 isletmeden 8'inin ( O h 17.78) lif'ozellik- lerini belirlemeye yarayan h i ~ b i r aleli y o k l ~ ~ r . 1 1 ~ 1 islet- meler.clen S'iincle (Oh 6.67) iplilc b i i k i h i i , 5'inde (I%
1 1.1) iplik cliizgiins~~zliigii ol~iilememektedir.
- Doleuma tiretimi bulunan 3 5 iglel~neden 5'inin la- boratuvar~ y o k l ~ ~ r . 1,aboratuvan oldugunu I~elirten 3 0 iglelrneclen 8'incle (% 26.67) k u n l a ~ rnelrekare ag1r11g1.
5'inde (I% 16.67) lcopma mukavemeti olqiimO i ~ i n
hit-
11ir ale1 veya cihaz yoktur. 1 x 1 iglehnelerin 2O'sinde (%
66.67) boyut cle#gimi hic olqtilrnemektedir.
- Boya-terbiye iinitesi bulunan 3 4 i~lelmenin 24'iincle (O!, 70.59) boyut cleffigimi ve hiqbir hashk 61- cfi~nC~ ~rap~lmanlalctacllr, IILI ijlqiimlere iliskin alet ve ci- hCw yokti~r.
- Bilgi lormuna yanlt veren 5 konrelisipon iylelme- sinin hic1,irincle lxig~nlsli! bir test laborat~~vnrl yolclur.
kagtmnaya liat~lan igletmelerin la1101-ahvarrnda bulunan alet ve cihazlar markalal-I a r ~ s l n d a n incelen- cli@ncle olclc~k~a bc~yiik bir ~egillilik goxe gkrpmakta- chr. Sekil 15'de ilk on slrayl paylayan lest cilxm mar-- kalan goriilmektedir. En yi~kselc pay 1% 71.15 ile Zell- weger-Ustcr lirmas~na aittir. fkinci slrayl ?h 51.92'lik bir pay ile Zweigle almaktad~r. Yani, bu soruyu yanlt- layan 52 isletmenin 37'sinin laborai~~var~ncla Zellwe- ger-Uster, 27'sinin laboratuvanncla Zweigle marlia bir veya claha lazla test cihaz~ varchr.
T E K S T ~ V E ~ H E N D ~ s YIL: 6. SAYI: 34, AGUSTOS 1 9 9 2
son clerece geniq olanalclara sahip oldugunu cIi~$~ncli~- giirni~z bu bbliimiin IaboraL~rvarlanncla bile standart ildim Icogullannln siireltliligi saglana~~lanlaklacl~r. Son ylllarda birkaq yeni cihaz almmq olmaltla birlikte, lest laborat~~varlannclalu alet ve cihazlann biiyiik bir GO- gunlugu orlalarna 2 0 yllllkt~r, laboraluvarlar~n hula yenilenmeye gereksinimi vardlr. Laboratuvar ale1 ve cihazlar~n~n b a h m ve onarlml konusuncla uzmanlag- mlg teknilc personel s ~ l t ~ n l ~ s i ~ekilmektedir.
Ozellikle painuk lifi konusunda arasllrmalar yapan Cukurova Tanmsal A r a ~ t n m a Enstiti~sii'niin loplam 1 5 k i ~ i @$an bir test laboratuvan vard~r. Ydda 8- 12 bin numunenin analizi yapllmaktadir. Parnuk lifi bzel- liklerinin yanl slra iplik numarasl ve rnukavemeti de blqi'debilmekte, testler cihazlann kullanlm l u l a v ~ r z ~ ~ n a ve Anlerikan Stanclarllar~na u y g ~ u i olarak yap~lmakta- d ~ r . Fakat C;ukurova Tarlmsal A r a ~ l ~ r m a Enslitii- sii'niin alet ve ciha;.,lan cla o l d u k p eskidir. Bilgi Tor- munda belirlildigine gore enstitii 1aI201-aluvar~nclalti en eslu cihazm yaplm yll 1964, en yeni cihazm y a p m yrll ise 1976 dn-. AleL ve cihazlarln b a h m ve onarllnl piya- sadaki ehil kisilere yapln-llmaktad~r. Benzer faaliyel- lerde bulunan Nazilli Pamuk Am$~nna ens tilii- stl'nden bilgi formuna yanlt al~namam~gtlr.
Torkiye'de tekstil konusunda hizmet veren b i r k a ~ aragt~rma kurumundan biri olan Siirnerhank Aragl~r- ma Geli~tirme ve Egitim fslelrnesi'nin biri tekstil ma- hendisi 1 1 kiginin q a l ~ ~ t l g l bir test laborat~~varl varcl~r.
Bilgi formunda belirtilcliffine gore test laboratuvanncla slanclart iklim kogullari saglanabilmekledir, tesller Tiirk, Anlerikan ve Al~nan standartlanna uygun olarak yapilmaktadlr. Verilen bililere gore bilgi formunclaki iplik tiiyluli~gu cl~g~nclaki tiim lif, iplik ve k ~ ~ r n a q ozel- likleri ve daha baska pek qok fiziksel ve kimyasal 6zel- lik olqiilebilmekledir. Laborat~rvardalei test alet ve ci- hazlannln yaplm y111 belirtilmedigi irin, bu lconucla bil- gi edinilen~emi~tir. Test alet ve cihazlar~n~n baklm ve onanml i ~ i n laboratuvarda &ganlarclan ve ilgili finna teknisyeninden yararlandmaktad~r.
Bilgi formunda belirtiiklerine gore standart haz~rla- mak ve Tiirk standarllar~na ~ ~ y g u n l u k belgesi vernlek gibi konularda qahymalar yapan Tiirk Stanclarllan EnstitBsf~'niin slanclarl iklim koqullannm saglanabil- digi bir lekstil tesl laboratuvan vardlr. Test laboratu- varmda 4 Iugi ~allsmaktacl~r. Test laboratuvar~ call- ganlarl arasmda tekstil mtihenclisi, tekstil meslek yak- sek okulu mezunu, hatta tekstil meslelc lisesi niezunu yoktur. l X r k standartlarl enstitusiini~n test labora1~1- v a r ~ n d a bulunan en eski cihazln yaplm yllinm 1960, en yeni aletin yaplm ylllnin ise 1987 oldugu anlasd- maktadlr. Ayr~ca olgunluk, iplik tiiyliililgii, k u m a ~ do- ktimlC~liigii, s u iticilik, g i i ~ tutugurluk, yag hashk gibi bilgi formunda a r a g l ~ r ~ l a n ozellilderin bir lusmln~ 81~e- cek alet ve cihan yoklur. Testler TCirk Standarllan'na uygun olarak yi~drtitlmekte, alet ve cihazlann b a h m ve onanlnlnl laboratuvarcla @~qanlar kendileri yap- maktad~r.
67 igletme. 6 egilim Ire nra+t~rnia kurunlunun 'Si~r- kiye'de 'I'ekstil Tesl I ~ a l ~ o r a t ~ ~ v a r l a r ~ n i n Durumu Arag- tlrmas~ Bilgi Formuha vrrclikleri yan~llar topluca cle- gerlendirildiginde a r a ~ t ~ r ~ n a ~ l ~ n onernli sonu~lai-I aga- g~clalci gibi 6zetlenel)ilir.
1. Araghrinaya Irat~lan islelrnelerin (YO 74.24'i1niin diger isletme bolii~nlerinclen bafflmsv, bir test labora- luvar~ vardir, ?h 25.76's~111n tesl l a b o r a t ~ ~ v a r ~ yoktur.
Kugkusuz telcslil k u r u l u ~ l a r ~ n m mutlalra bir labo- r a t ~ ~ v a r a sahip o l m a s ~ veya lal~oral~~varlanncla lorn alel ve cihazlann b ~ ~ l i u i n i a s ~ gerekli clegildir. Ciinkir bunlardan bir I t ~ s m ~ qolc b i i y ~ ~ k y a l ~ r ~ m harcamasl ge- rektinnektedir. Bu clur~~mcla iglelmelerin b a n lestleri bagka laboral~~varlarcla y a p t ~ r n l a s ~ daha alulc1 olacak- t ~ r . Onemli olan tesllerin iglelmelerin kendi laboratu- varlannda y a p ~ l m a s ~ decil, gereken kog~dlarcla ve slk- hkl-a y a p ~ l l n a s ~ yani, siirelclilifficlir.
Aragl~nnaya ItallIan islehnclercleli labornluvan 01- mayan iglelrnelerin colt azl gerekli lestleri b a ~ k a kuru- lualarln label-at~~\~arlanricla yap11rd1klar11-u belirlmig- lerclir. Bu durum cla Tiirkiye'cleki leltstil test laboratu- varlan araslnda ltoorclinasyon ve igbirlijii olnmdlgln~
g0s termekteclir.
2. "Teh laboraluvann~zda standart iltlirn kog~~llari saglanabiliyor ~ L R " sorusunu yanlllayan 54 igletme- den 35'1 (% 64.81) "evet". 1 9 h (?h 35.19) "hayylr" yan~ti- nl vermi~lir. Ancak gbzlemlerimize gore pek qok iglet- me laborat~~varlar~ncla bir klima cihaz~nln b u l ~ ~ n m a s l - nl standart iklim kogullar~nm sa~lanabilmesi iqin ye- terli gormekte, bu kosullann si~relclili@ konlrol edil- memektedir. BLI neclenle stancliu-1 iklim kogullar~n~n sagland~g~nl belirten 0% 64.81 oranl biraz kugku verici g6rf1nmektedir.
3. Aragt~mlaya kat~lan igletmelerin O h 64.9 1 'i lestle- ri Tiirk, Anerikan veyn Alman slandarllanna uygun olarak yapt~klar~nl belirtirken, olcluk~a btiyiik bir h s - m~ (% 35.09) teslleri yaparken cihazlarm Icullanlm kl- lavc~zlanna ve kendi oluglurup benimseclikleri yontern- lere gore qal~gtlklannl, hiql~ir stanclart kullanmad~kla- nnl aclklam~+rd~r. Iaboratuvarlarda yapllan testlerin k a r ~ ~ l a % t ~ r ~ l a b i l i r o l m a s ~ ve tjzellilde yurt d l s ~ satlglar- da allel ve satlcl arasmclaki anla~rnalara baz olustura- bilmesi ic;in stanclartlarda l a d edilen l r o ~ u l ve yon- temlere u~ygun olarak ~allg~lrnasmda yarar varclir.
Arashrmaya kat~lan i~lelmelerin O/o 35'inde standart Itawamlnln heniiz yerlesmemi~ o l n l a s ~ o l d u k p biiyiik bir eksikliktir.
4. fqlelrnelere test s o n u ~ l a r l n ~ nasll degerlendirdik- leri sonilcl~igunda qok biiyt~k birbdliimii (% 74.07) sa- dece basit islatistik bilgilere gore degerlendirme yap- tlklar~nl a ~ ~ k l a m i ~ l a r d ~ r . Celi~rnis iillcelerdeki pek ~ o k i~lelrnede Wetimin kontroli~ iqin uzun zamandan beri kullanllan s~raclan bir telcnik olan kontrol kartlarlnln bizim i~letmelerimizde ~ o l t az bir oranda kullanllmas~,
TEKST~L V E I & ~ E N D ~ S Y E : 6. SAYI: 34, A ~ S T O S 1 9 9 2
igletrnelerimizin kalite kontrolunun dnemini kavrarna ve kalite kontrol tekniklerini ~iygulama konulannda onemli eksiklikleri o l d ~ i g ~ i n ~ i n bir gbstergesi say~labi- lir.
5. Ara~tirmadan elde edilen en onemli s o n u ~ l a r d a n biri de Tiirkiye'de biinyelerinde tekstile ydnelik egititn program1 bulunan 24 meslek yiiksek okulu olmasina ragmen, bu okullarda tekstil egitimi g6rmi1g ki~ilerden test laboratuvarlarinda yararlanma oraninin ~ o k dii-
$ilk o l u g ~ ~ d u r . G e r ~ e k t e lekslil meslek yiiksek okulu
I mezunlarin~n igletmelerde e n yararll olabilecegi yerler- den biri test laborat~ivandir. Aym dunim bir bl@de tekslil nitihendisleri i ~ i n de ge~erlidir. Aragtirmaya ka- tilan iqletmelerden elde edilen bilgilere gore test labo- ratuvarlannda cahqan diger fakiilte ve ytiksek okul mezunlarinin orani tekstil miihendisi oranindan fazla- d ~ r .
6. Bilgi fonnunu yanitlayan igletmelerin % 86.21'i kalite kontrol maliyetini hesaplamadiklann~ agklamig- lard~r. Bu d u n i m kalite kontrolunun igletmelerde he- nua iiretim kadar Cjnemli bir faaliyet olarak gbriilmedi- gini gbstermektedir.
7. Aragtirmaya kablan igletmelerin laboratuvarla- rmda bulunan alet ve cihazlann biiyiik bir bijliimii es- kidir. kjletmelerin % 77.97'si alet ve cihazlar~nm ba- lum ve onarlml i ~ i n ilgili firma teknisyeninden yarar- landlgln~ at&larn~gtir. Bu d u n i m Tiirkiye'de lieniiz test alet ve cihazlarinin balum ve onarlmlni yapabile- , cek yetismi* bir teknik eleman kadrosunun olugmadi--
gin1 gostermektedir.
8. Bilgi formunu yanitlayan 2 meslek ytiksek okulu ve 1 mesleki egitim fakultesinin sadece egitime ydnelik de olsa test laboratuvan yoktur. Forma yanit verme- yen diger meslek yiiksek okullar~nin d a gerekli alet ve cihazlarla donatilmig test laboraluvarlari old~igunu pek sanmiyomz. Oysa tekstil rneslek yiiksek okullan tekstil igletmelerine ara insangiicii yetigtiren ve egi- timlerinin uygulama ag~rlikli olinas~ gereken okullar- dlr ve bu okullarm yetigtirdigi elemanlar dzellikle test laboratuvarlarinda ~ o k y a r a r l ~ olabilirler.
Test laboratuvan bulunan egitim ve araghrma ku- rumlarinm d a bu konuda yeterli olmad~gi, alet ve ci- hazlannln b i r ~ o g u n u n eksik veya eski oldugu anlagil- maktad~r. Egitim ve aragtirma kurumlarimn iglebneler i g n d a n q m a merkezi olma ve igletmelerde kalite konl- rol a n l a y g ~ n i yerlegtirip geligtirecek kigileri yetigtirme iglevleri dikkate alindigmda, bu kunimlarin lamami- nin yeterli s a y d a modern alet ve cih=larla donahl- mi% standartlara uygun yontemler ve egitilmig perso- nelle ~ a l ~ g a n drnek laboratuvarlara sahip olmas~ ge-
' rektigi a q k h r .
Sonuq olarak aragt~rmaya k a t ~ l a n igletmelerle, egi- tim ve aragtirma kurumlan ornek al~nd~ginda, Turki- ye'deki test laboratuvarlannm heniiz guni~miiz reka- bet kogullannin gerektirdigi standart ve surekli geli- 9en kaliteyi iiretecek dunima ulagmad~g~; alet, cihaz,
test ve degerlendirme yontemleri ve yetiqmig teknik in- sangiicii aglanndan dnemli eksiklikleri oldugu gbriil- mektedir. Son yillarda ozellikle dl? pazarlar i g n ure- tirn yapan i~letmelerde kalite kontrol b8liimleri kunrl- m a p , var olanlann etkinligi arttn-llmaya qali.ylmakla birlikte, standart ve siirekli geligen kalitede bir iireti~n i ~ i n TC~rluye diizeyinde kalite ltontrol~in~in dneminin anlagildi~ni ve i~letmelerde kalite kontrol teknikleri- nin yerlegtirildi@ni soylemek ~ o l r g u ~ t i i r .
T E S E K K ~
Bu aragtirmanin ger~ekle+irilmesi s i r a s ~ n d a kendi- lerine gdnderilen bilgi formlarini yanitlayarak katkida bulunan tiim igletmelere, egitim ve aragbrma kurum- lai-ma tegekkiir ederiz.
KAYNAKCA
- Anon.. 199 1, Tekstil Milhendislerinin &@itlenmesi Paneli.
Tckstil ve Miihcndis. 30. 344-371.
- D.P.T.. 1990, V1. Beg Y~lhk Kallunrna I'lan~ 0.i.K. Raporu, Pam1.1 kl1.1
- D.P.T., 1990. Vl. Be? Yilhk Kallunma Plan1 0.f.K. Raporu, Yiinli~ Sanayii
- D.I'.T.. 1990. VI. Beg Y1111k Kalklnma Plan] 0.1.K. Raporu.
Scntetik Elyaf ve lplik
- 'Tczcrcn. A., 1985. fmalat Sanayiindc Vcrimliligi Etkileyen Faktdrler. M.P.M. Yayinlan: 319.70.
Prof. Dr. Giilseren YAZICIO&LU 1937 ylllnda..Aclpayarn'da dogdu. 1959 ylhnda Ege Universitesi Ziraat Fakiilte- si'nclen mezun olclu ve aynl yll Fakiiltenin Lif Teknolojisi Ki~rsiisiine asistan olarak at and^. 196 1 y~l~ncla k a z a n d ~ z ~ bir bursla Paris'te "~nsti~utcle ~ e c h e r c h & CILI Coton
,
Q
el. des Fibres Tcx1,iles" ve "Institut Textile cle France" claki ~a11.Smalan ile "Tekstil Iiflcri. 0zellikle I1anluk Lifleri" iizerinde ilitisas scr-lifikasl a l d ~ . 1965 ydlncla Doktor. 1972 ylhnda Uni-\.crsilc I h ~ c n t i iinvan~ni aldi. 1978 y~llncla Ege Universitesi l'ckslil R~ktiltesinin kurulugunda gdrevlcndirildi ve TeksUl Maddeleri Boliirniinii k~irclu. 1980 Fakiillede bu konuda Pro- fes6rlii& yiikselt.ildi. 1981 yillnda I k k a n Yarchmc~hg~, 1982 y~llncla Tekstil Miihendisligi BoI<im Ua~kanh&. 1982-88 yllla- n araslnda Tekstil Bilimleri Anabilim Dab Bagkanh@ gorevle- rincle bulundu. 1988 y111 ~ ~ I B ~ T A K Hiisamnettin T u g ~ q Vakfi Ai-ag1.1rma iidiiliinu a l d ~ . Prof. Dr. Giilscrcn YAZICIOGLU'nun Tckstil Macldeleri ve Tekstil Mikroskopisi dallanncla aragtlr- ma ve kitaplan yaynlanmlgt~r. Prof. Dr. ' r ~ ~ r g u z YAZICIOGLU ilc evli olup. Encli~si:ri Miihendisi ve lSlelmeci (MBA) bir oglu varcl~r.
AYSE (RARAROR) OKUR
1962 yllinda Kcmalpa~a'da dogdu. Orta ogrenimini lzrnir 1;5 L i ~ s i ' n d e tamamla- dl. 1983 yillncla Ege Universitesi M ~ I - henclislik Fakiiltcsi Tekstil Miihendisli@
Boliimii'nu bitircli.. 1984 ylhnda Ege Uni- versitesi Miihendislik Faki.iltesi Tekstil Muhendisligi Bdliimu'nde aragtlrma go- revlisi olarak iphgmaya bag lad^. Ayni bb- liimde 1983 ylhnda ba~lad181 yiiksek li- sans ~ a h $ r n a s l n ~ 1986 ylllnda t-am lad^. "$u &a Ege Uni- versiksi Mi.ihendislik Fakiiltesi 'rckstil Miihendisligi FWlii- milndc gdrev yapmakta ve "Gift K a d ~ lpliklerin Mekanjk 0zel- liklcrinin Tck Katli lpliklerle K a r g ~ l a ~ t . ~ r m a l Olarak Incelen- mesi" konulu doktora ~alqrnaslnl yiiriikmcktedir.
