HABER BÜLTENĐ
02 Haziran 2006
Haber Özetleri
Irak
• Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, yeni Savunma, Ulusal Güvenlik ve Đçişleri Bakanlarının isimlerini pazar günü parlamentoya sunacağını söyledi. El-Maliki, kabine toplantısından sonra yaptığı açıklamada, Savunma ve Đçişleri Bakanlarının atanması konusunda, ''Neredeyse çıkmaz bir yola girdik, bu nedenle adayların isimlerini parlamentoya ben sunacağım, parlamento karar versin'', dedi. Nuri El-Maliki, partiler arasında bir anlaşmanın hemen hemen imkânsız hale geldiğini de kaydetti. Sünniler, ordunun bağlı olduğu Savunma Bakanlığını isterken, Şiiler, polisin denetimini elinde tutan Đçişleri Bakanlığını istiyor. (AA)(AP)(REUTERS)(www.iraqidewan.net)
• Irak Başbakanı Nuri El-Maliki’nin gelecek hafta Đstanbul’da yapılacak olan Türkiye-Arap Ülkeleri Ekonomi Sempozyumuna katılmak üzere Türkiye’ye geleceği bildirildi. (www.iraq-ina.com)
• Arap Birliği’nin Irak Temsilcisi Muhtar Lemani dün Kürt Bölgesini ziyaret etti.
Lemani ziyareti sırasında Kürt Bölgesi Parlamentosu Başkanı Adnan Müftü, Kürt Bölgesi Başkanı Mesut Barzani ve Kürt Bölgesi Başbakanı Neçirvan Barzani’yle görüştü. Görüşmelerde 22 Haziranda yapılacak olan Irak Uzlaşma Toplantısının konuşulduğu bildirildi. Lemani daha sonra Kürdistan Đslami Birliği yetkilileriyle görüştü. (IRAK HABER AJANSI)
• Birleşik Irak Đttifakı üyesi Baha El-Araci’nin yaptığı açıklamaya göre, Başbakan Nuri El-Maliki’nin Savunma ve Đçişleri Bakanlığı için üç aday sunacağı bildirildi.
Bu adayların; Savunma Bakanlığı için Muhammed Bara El-Rubai, Sadun El- Duleymi ve Abd Mutlak El-Cuburi, Đçişleri Bakanlığı için Tevfik El-Yasiri, Muvaffak El-Rubai ve Faruk El-Yasiri olacağı bildirildi. Ayrıca Ulusal Güvenlik Bakanlığının El-Dava Partisi-Irak Teşkilatı üyesi Şirvan El-Vaili’ye verileceği açıklandı. (www.iraqidewan.net)
• Fazilet Partisi üyesi Basim El-Hasani’nin yaptığı açıklamaya göre, Fazilet Partisi’nin hükümete katılması için içişleri bakanlığıyla birlikte bazı bakanlık müsteşarlıklarının ve büyükelçilik görevlerinin verileceği bildirildi. Ayrıca Đçişleri Bakanlığı için Fazilet Partisi’nin adayının Cevat El-Bulani olduğu açıklandı.
(www.iraq-ina.com)
• ABD Havacılık Okulu, Duhok kentinde havacılık okulu açmak için bölge yetkilileriyle temaslarda bulundu. 1 Ocak 2007’de açılacak kolejde Kürt
öğrencilere yüksek eğitim sistemi ve modern teknik araçlarla eğitim verileceği bildirildi.Bu amaçla Kürt Bölgesi'ni ziyaret eden ABD Havacılık Okulu yetkilileri, Duhok Valisi Temer Ramazan Koçer’le bir araya geldi. Görüşmede ortak bir proje üzerine anlaşma sağlandığı belirtildi. Anlaşma sağlanmasıyla Amerikan, 1 Ocak 2007 tarihinde Duhok kentinde bir havacılık koleji açacak. Bu kolejde Kürt öğrencilere yüksek eğitim sistemiyle ve modern teknik araçlarla eğitim verilecek. (www.pukmedia.com)
• Irak Başbakanı Nuri El-Maliki'nin danışmanı Adnan El-Kazimi, hükümetin Hadisa katliamıyla ilgili olarak soruşturma açmaya karar verdiğini söyledi. El- Kazimi yaptığı açıklamada, kararın kabine toplantısında alındığını ve soruşturmanın, adalet ve insan hakları bakanlıklarının oluşturduğu özel komiteyle birlikte güvenlik yetkilileri tarafından yürütüleceğini belirtti. El-Kazimi, komitenin, Amerikan askerlerinin kötü muamelesinden şüphelenilen başka olayları da soruşturacağını ifade ederek, ''Amerikan ve Irak askerlerinin saldırılara verdiği yanıtı idare eden bir mekanizma olmalı'', diye konuştu.
(AA)(AP)
• Irak Başbakanı Nuri El-Maliki, geçen yıl Hadisa kasabasında 24 sivilin Amerikalı deniz piyadeleri tarafından öldürülmesiyle ilgili olarak, Ulusal Güvenlik Bakanlar Komitesinden, ABD ordusuyla baskınlar ve tutuklamalar konusunda temel kurallar koyulmasını görüşmesini istedi. El-Maliki, kabine toplantısından sonra düzenlediği basın toplantısında, Hadisa kasabasında meydana gelen olayı kınayarak, Ulusal Güvenlik Bakanlar Komitesinden, bu olayı çok uluslu güçle takip etmesi ve baskınlar ve tutuklamalarla ilgili temel kuralların tertip edilmesi için görüşmeler yapmasını istediğini söyledi. Nuri El- Maliki, Amerikan askerlerinin baskınlar ve tutuklamalar sırasında Iraklıların yaşamlarına saygı göstermediği yönündeki eleştiriler hakkında da bu tür uygulamalara karşı olduğunu belirterek, ''Irak halkının onurunun çiğnenmesini affedemeyiz'', dedi. Irak Başbakanı, kabinenin bu tür eylemleri kınayan bir bildiri yayınlamaya karar verdiğini sözlerine ekledi. (AA)(AP)
• Irak'taki çok uluslu gücün komutanı Amerikalı Tümgeneral Peter Chiarelli, komutanlarına, askerlere savaş alanında etik standartlar konusunda temel değerler eğitimi verilmesi talimatı yayınladı. Irak'ın batısındaki Hadisa kentinde Amerikan askerlerinin sivilleri öldürdüğü iddiasıyla ilgili soruşturmanın devam ettiği sırada yapılan açıklamada Chiarelli, söz konusu eğitimde, ''profesyonel askeri değerler, disiplinin önemi ve Irak'ın kültürel beklentileri ile savaştaki profesyonel kurallar'' üzerinde durulacağını belirtti. Chiarelli, koalisyon güçlerini düşmandan ayıran değerlere dikkat çektiği açıklamasında, bu eğitimlerin gelecek 1 ay içinde yapılacağını bildirdi. Tümgeneral Chiarelli, Irak'ta şu anda 130 bini Amerikan askeri olmak üzere toplam 150 bin koalisyon askeri bulunduğunu ve bu askerlerin yüzde 99,9'unun her gün zorlu koşullar altında onurla görevlerini yerine getirdiğini söyledi. Chiarelli, buna karşın bazen yanlış yola sapabilen birkaç kişi bulunduğuna da dikkat çekti. (AA)(AP)
• Irak Savunma, Đçişleri ve Sağlık Bakanlıklarından edinilen istatistiklere göre, geçen ay ülkede meydana gelen şiddet eylemlerinde sivil, polis ve asker olmak üzere 1055 Iraklı öldü, 1423 kişi yaralandı. Ülkede son üç günde meydana gelen şiddet eylemlerinde ise en az 130 kişi öldü. Güvenlik
güçlerinin verilerine göre ise ülkede geçen ay, 60 kadar silahlı saldırıyla birlikte, bomba yüklü araçla düzenlenen 26, intihar komandosu tarafından düzenlenen 2 el yapımı bomba ile düzenlenen 65 saldırı meydana geldi.
Đçişleri ve Savunma Bakanlıkları verilerine göre ayrıca, ülkede geçen ay 345 isyancı öldürüldü, yaklaşık 1635 kişi tutuklandı. (AA)(AFP)
• Irak'ın başkenti Bağdat'ın yaklaşık yüz kilometre kuzeyinde, onlarca kişinin başını keserek öldürdüğü belirtilen bir ''terörist liderin'' tutuklandığı bildirildi.
Irak hükümetinin yayınladığı bildiride, ''Polis kuvvetlerinin, Diyala vilayetindeki Zuhairat bölgesinde bulunan bir eve düzenledikleri baskında, terörist Hamza Hairi el Ani'yi ele geçirmeyi başardıkları'' belirtildi. Bildiride, ''En tehlikeli teröristler arasında sayılan ve bir terörist grubun emiri (lideri) olan bu kişinin, onlarca masumun başının kesilerek öldürülmesinden sorumlu olduğu ve Irak polisi ile askerine karşı düzenlenen birçok saldırıya katıldığı'' kaydedildi.
(AA)(AFP)
Orta Doğu
• Đran'ın nükleer programını görüşmek üzere bugün Viyana'daki Đngiltere Büyükelçiliğinde bir araya gelen BM Güvenlik Konseyi daimi üyesi ABD, Fransa, Đngiltere, Rusya ve Çin ile Almanya'nın Dışişleri Bakanları, ''Đran'a sunacakları öneri paketi üzerinde anlaşmaya vardıklarını'' açıkladılar.
Đngiltere'nin Viyana Büyükelçiliğinde yapılan toplantının sona ermesinin ardından basına açıklama yapan Đngiltere Dışişleri Bakanı Margaret Beckett, ''Đran'ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurması için hazırladıkları öneri paketi üzerinde anlaşmaya vardıklarını, Đran'ın öneri paketini kabul etmesi halinde AB üçlüsü ile Đran arasında kesilen görüşmelerin yeniden başlayacağını'' söyledi. Toplantıya katılan ABD, Fransa, Rusya, Çin ve Almanya Dışişleri Bakanlarıyla birlikte basın mensuplarının önüne çıkan Đngiltere Dışişleri Bakanı Beckett, kısa açıklamasından sonra soruları yanıtlamadan kürsüden ayrıldı. 5+1'in hazırladığı öneri paketine ilişkin bilgi veren diplomatik bir kaynak, ABD ve AB üçlüsü Almanya, Fransa ve Đngiltere'nin ağırlığını koyarak hazırlanan pakette, ''Đran'ın, araştırma dâhil uranyum zenginleştirme faaliyetlerinin tümü ile ağır su reaktörüne ilişkin çalışmalarını derhal durdurması, nükleer tesislerde ani denetimleri öngören NPT (Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması) Ek Protokolünü onaylaması ve sahip olduğu 3 bin kadar santrifüjde tespit edilen nükleer kirlenmeye ilişkin bilgi ve belgeleri Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'na (UAEK) vermesi ve UAEA ile şeffaf iş birliği yapmasının istendiğini'' belirtti.
Diplomatik kaynak, Đran yönetiminin bu istekleri yerine getirmesi halinde ise 5+1'in kendisine şu vaatlerde bulunduğunu bildirdi: ''BM Güvenlik Konseyi'nde bekletilen Đran nükleer dosyası geri çekilecek ve herhangi bir işlem yapılmayacak. Đran'ın Dünya Ticaret Örgütüne (WTO) üye olması sağlanacak.
AB ülkelerinden Đran'a teknoloji transferine izin verilecek. AB üçlüsünün Đran yönetimiyle nükleer programına ilişkin yapacağı görüşmelere ABD de katılacak.'' 5+1'in üzerinde anlaşmaya vardığı açıklanan ''öneri paketinin'' akşam saatlerinde Đran'ın Viyana Büyükelçiliğine iletildiği öğrenildi. Bu arada, Viyana'daki toplantıya ilişkin AB Dönem Başkanı Avusturya'nın başkanlığında yapılacak bir toplantıda AB üyesi ülkelerin Viyana'daki BM daimi temsilcilerine bilgi verileceği bildirildi. (AA)
• Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Đran ve ABD'nin doğrudan görüşmeleri olasılığını ihtiyatla karşılayarak, ''Eğer sorunu çözerlerse bu kimseyi üzmez'', dedi. Lavrov, Türkiye'deki temasları sırasında yaptığı açıklamada, ''Eğer ABD ve Đran aniden doğrudan görüşmeye karar verirlerse bu kendi seçimleri olur'', dedi. Öte yandan, Çin, ABD'nin Đran'a diyalog önerisini memnuniyetle karşılayarak, bu ülkenin nükleer dosyasında ''keyfi yaptırımlar uygulanmasına'' karşı olduğunu bildirdi. (AA)(AFP)
• ABD Başkanı George W. Bush, Đran'ın uranyum zenginleştirmeyi durdurmayı reddetmekte ısrar etmesi durumunda, bu ülkenin nükleer programıyla ilgili sorunun BM Güvenlik Konseyi'ne gideceğini söyledi. Washington'un yaptığı, ''Đran'ın nükleer programını durdurması durumunda ABD'nin görüşme masasına oturmaya hazır olacağı'' önerisinin ardından Đran'ın, doğrudan görüşme önerisini memnunlukla karşıladığı; ancak görüşmeler için öne sürülen önkoşulu kabul etmediği yönündeki beyanlarından sonraki açıklamasında Bush, ''Tahran hükümetinin kesin tavrının bu olup olmadığını göreceğiz'', dedi.
Bush, ''Eğer inatlarına devam ederlerse, dünyaya 'sizin görüşünüzle ilgilenmiyoruz' demeyi sürdürürlerse, o zaman dünya birlikte hareket edecek.
Tercih Đran'ın'', diye konuştu. George W. Bush, BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyelerinden Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çin Devlet Başkanı Hu Cintao’yla yaptığı telefon görüşmelerine ilişkin de ''Stratejimizi anladılar. Bu görüşmelerle ilgili en önemli unsur, Đran'ın nükleer silah elde etmemesi konusundaki anlaşma'' ifadelerini kullandı. (AA)(AP)(REUTERS)
• Temaslarda bulunmak üzere dün akşam Đran'ın başkenti Tahran'a gelen Đslam Konferansı Örgütü (ĐKÖ) Genel Sekreteri Prof. Ekmeleddin Đhsanoğlu, Đran Dışişleri Bakanı Manuçehr Mutteki’yle görüştü. Mutteki, basına kapalı görüşmeden sonra yaptığı açıklamada, ''ĐKÖ'nün, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'nın (NPT) bir üyesi olan Đran'ın barışçıl amaçlı nükleer programı dahil, bütün hukuki ve vazgeçilemez haklarını desteklediğini'' söyledi. Doğal haklarını müzakere konusu yapmayacaklarını belirten Mutteki, ''ayrımcı olmayan ve adil bir ortamda sorunları müzakere edebileceklerini'' belirtti. Nükleer faaliyetlerinden bir sapma olmadığını ifade eden Mutteki, nükleer programda doğal süreci devam ettireceklerini kaydetti.
Mutteki ayrıca, ''Ebu Garib ve Guantanamo'da cinayetlere karışmış'' olan ABD'nin, Đran gibi bir ülkeye söz söyleme hakkı olmadığını belirterek, ''ABD, gerçekten bazı şeylerin değişmesini istiyorsa önce kendi tutumunu düzeltsin'', diye konuştu. ABD Başkanı George W. Bush'un mahkeme kararıyla ikinci kez başkan seçildiğini anımsatan Mutteki, ''Hakim kararıyla başkan seçilen birinin 27 yıldır bağımsızlığı için çaba harcayan ve özgürce yaşayan bir millete söz söyleme hakkı yoktur'', ifadesini kullandı. Mutteki, Đhsanoğlu ile görüşmesinde, başta Filistin meselesi olmak üzere Đslam dünyasının sorunlarının da gündeme geldiğini, mevcut sorunlar konusunda fikir alışverişinde bulunduklarını kaydetti.
(AA)
• Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa, Batı hükümetleri ve Đsrail tarafından ileri sürülen, resmi temasların ancak Hamas liderliğindeki Filistin hükümetinin şiddetten vazgeçmesi ve Đsrail'i tanımasından sonra yapılabileceği şeklindeki koşulları eleştirdi. Amr Musa, Pekin'de Çin-Arap Forumu sırasında yaptığı
açıklamada, Filistin sorununun bir askeri işgal olduğunu, terör meselesi olmadığını ve görüşmeler yoluyla çözülmesi gerektiğini belirtti. Filistin'in sözde koşulları kabul etmeye zorlanamayacağını ifade eden Amr Musa, ana mesele olan Filistin topraklarındaki Đsrail işgalinin başka bir koşul ileri sürülmeden sona erdirilmesi gerektiğini kaydetti. Forumda, Filistin Dışişleri Bakanı Mahmud Zahar da hazır bulundu; ancak Zahar basın toplantısına katılmadı.
(AA)
Kafkasya ve Orta Asya
• Azerbaycan ile Tacikistan arasında askeri iş birliği anlaşması, iki ülkenin Savunma Bakanları Sefer Abiyev ve Şöhret Hayrallayev tarafından Bakü'de imzalandı. Đmza töreninde konuşan Abiyev, iki ülkenin NATO'nun Barış Đçin Ortaklık Programı başta olmak üzere çeşitli uluslararası platformlarda iş birliği yaptığını, anlaşmanın ikili askeri ilişkilerin tüm alanlarını kapsadığını söyledi.
Abiyev, Tacikistan ile askeri iş birliği konusunda yakında bazı başka anlaşmaların da imzalanacağını kaydetti. Hayrallayev de, iki ülke arasında askeri iş birliğinin 1995 yılından bu yana sürdüğünü, bu anlaşmayla iş birliğinin resmiyet kazandığını kaydetti. (AA)(REUTERS)
• Kırgızistan Devlet Başkanı Kurmanbek Bakiyev'in, kira bedelinin arttırılmaması halinde 1 Hazirandan itibaren kapatılacağını açıkladığı ABD üssüyle ilgili görüşmelere başlandı. Devlet Başkanlığı Basın Merkezi'nden yapılan açıklamada, görüşmelerin olumlu gittiği ve ABD'nin kira bedeline ilişkin şartları kabul edeceğinin umulduğu bildirildi. Başkent Bişkek'e 30 kilometre uzaklıktaki Manas Havaalanı'nın yarısını kaplayan ABD hava üssünün (Gansi) ülke gündemini uzun süredir meşgul ettiği hatırlatılan açıklamada, üssün ciddi tartışmalara neden olduğuna dikkat çekildi. Açıklamada, Afganistan'da henüz istikrarın sağlanamadığı belirtilerek, 12 Mayısta Kırgızistan'ın Tacikistan sınırındaki Batken eyaletinde düzenlenen silahlı saldırının, Kırgız yönetiminin terörle mücadelede uluslararası toplumla birlikte hareket etmesi gerektiğine işaret ettiği ifade edildi. (AA)
• Özbekistan'ın başkenti Taşkent'te bir araya gelen Özbekistan ve Kazakistan sınır koruma birlikleri komutanları, 2006-2007 yılına yönelik Karşılıklı Đşbirliği Hareket Planı imzaladı. Kazakistan Milli Güvenlik Komitesi Başkan Yardımcısı, Sınır Birlikleri Servisi Direktörü, Tümgeneral Bolat Zakiyev ve Özbekistan Milli Güvenlik Servisine bağlı Sınır Birlikleri Komutanı Tümgeneral Đlham Đbragimov başkanlığındaki heyetler arasında yapılan görüşmede, Özbek-Kazak sınırındaki durum ve sınırla ilgili sorunlar ele alındı. Görüşmede taraflar, Özbek-Kazak sınırının güvenliği ve dokunulmazlığının sağlanmasında, ayrıca sınır geçiş noktalarındaki düzenlemelerin daha verimli olarak çalışmasında karşılıklı iş birliği ve koordinasyonun gerekliliğinin altını çizdi. Özbek ve Kazak sınır birlikleri komutanları, ayrıca sınırda meydana gelen bazı anlaşmazlıkların çözümüyle ilgili konuları da ele alırken, sınır birlikleri görevlileri arasında anlaşmazlıkların önlenmesi amacıyla sınırda hareket uygulamalarıylailgili bir belgeyi imzaladı. Görüşmede sınır geçişlerinde bürokrasinin azaltılması konusu da ele alındı. (AA)
Avrupa Birliği
• Hollanda'da, Ermeni soykırımı olmadığını savunanlara hapis ve para cezası verilebilmesine olanak tanıyan bir yasa önerisi meclise sunuldu. Toplam üye sayısı 150 olan Temsilciler Meclisinde 3 sandalyeyle temsil edilen Hıristiyan Birlik (CU) tarafından hazırlanan öneri, soykırım ve insanlığa karşı işlenen suçları kamuoyu önünde açık bir şekilde, düşmanlık ve ayrımcılık yaratacak şekilde öven, bu suçların olmadığını savunan ya da bu suçların varlığını kabul edenlere hakaret eden kişilere, bir yıla kadar hapis ve hâkimin belirleyeceği miktarda para cezası verilmesini öngörüyor. (AA)
Diğer Haberler
• ABD, eski Yugoslavya için kurulan BM Savaş Suçları Mahkemesiyle iş birliği yapmayı reddettiği için Sırbistan-Karadağ'a yardımı durdurdu. ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Sean McCormack, yayımladığı açıklamada, hükümete yapılan 7 milyon dolarlık yardımın aktarılmayacağını; ancak demokrasi yanlısı ve insani projelere yardımın süreceğini belirtti. Açıklamada, Belgrad'daki yetkililere, mahkemeyle tam işbirliği yaparak, özellikle Bosnalı Sırp komutan Ratko Mladiç olmak üzere aranan savaş suçu sanıklarını teslim etmesi çağrısında bulunuldu. (AA)(AP)
• BM, Kosova'dan ayrılma hazırlıklarına başladı. 1999 yılından beri Kosova'yı yöneten BM Misyonunun Başkanı Sören Jessen-Petersen, ''Çekilme hazırlıklarına başladık. Personelimizi azaltıyoruz'', dedi ve Kosova'nın nihai statüsüyle ilgili anlaşma sağlanır sağlanmaz bölgeden ayrılacaklarını belirtti.
Sırp ve Arnavut yetkilileri, Kosova'nın nihai statüsüne ilişkin müzakerelere şubatta Viyana'da başladı. Nihai statünün yıl sonuna kadar belirlenmesi bekleniyor. Kosova'da nüfusun ezici çoğunluğunu sağlayan Arnavutlar bağımsızlık istiyor, Belgrad yönetimi ise buna yanaşmıyor. (AA)(AFP)
• Türkiye, Asya-Pasifik Đşbirliği Örgütü (ASPCO) Anlaşması'na imza atarak, kurucu üye olma yolunda adım attı. Anlaşmayı Türkiye'nin Pekin Büyükelçisi Oktay Özüye imzaladı. Pekin'deki Diaoyütay Devlet Konukevi'nde düzenlenen imza törenine anlaşmayı daha önce imzalayan sekiz ülkenin Büyükelçi veya Diplomatları ile Çin Ulusal Uzay Đdaresi yetkilileri katıldı. Büyükelçi Özüye imza töreninden sonra, bundan sonraki aşamanın, anlaşmanın TBMM'de onaylanarak örgütün merkezi konumundaki Çin'e tevdi edilmesi olduğunu belirtti. Uzayın barışçı amaçla kullanımı için iş birliğini öngören ASPCO Anlaşması 28 Ekim 2005'te Çin, Bangladeş, Endonezya, Đran, Moğolistan, Pakistan, Peru ve Tayland tarafından imzalandı. Türkiye, anlaşmayı imzalayan 9. ülke oldu. Söz konusu anlaşma şu ana kadar yalnızca Moğolistan meclisinin onayından geçti. Anlaşmanın beş ülkenin meclisinin onayından geçmesinden sonra ASPCO resmen faaliyete başlayacak. Anlaşmanın imzalanmasından sonra Büyükelçi Özüye törene katılan konuklara teşekkür ederek, Türkiye'nin anlaşmaya ve uzay işbirliğine verdiği önemi yineledi. ASPCO Geçici Konseyi Geçici Genel Sekreteri Luo Ge, örgütün kuruluşundaki gelişmeleri özetledi.
Her ülkenin uzay teknolojisini geliştirmek ve almak istediğini hatırlatan Büyükelçi Özüye yaptığı açıklamada, Türkiye'nin de bunun dışında olmak istemediğini ve olmadığını kaydederek, hükümetin bu konuya olumlu yaklaştığını ve anlaşmayı imzalama kararını hızla aldığını belirtti. Özüye,
anlaşmanın bir özelliğinin de Türkiye'nin bir Asya ülkesi olmasının altının çizilmesi olduğunu ifade etti. Büyükelçi, bunun, Türkiye'nin Asya ülkeleriyle katıldığı ilk bölgesel iş birliği örgütü olmamasına rağmen, Türkiye'nin Asyalı kimliğini pekiştiren yeni bir gelişme olduğunu söyledi. Özüye, bildiği kadarıyla, Türkiye'nin Pasifik ülkeleriyle birlikte ilk kez bir bölgesel iş birliği örgütünde kurucu üye olmasının ilginç bir özellik olduğuna işaret etti. (AA)
Dünya Basını
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi ve Almanya'nın, Đran'a nükleer programı konusunda sunulacak paket konusunda anlaşmaları, bugün basının başlıca ilgi gösterdiği konulardan biri.
Independent gazetesi, paket hakkında basına sızan şu bilgileri aktarıyor okuyucularına; "Öyle anlaşılıyor ki Viyana'da üzerinde uzlaşılan pakette, Đran'ın kendisinin uranyum zenginleştirmeye ihtiyacı kalmaması amacıyla hafif su reaktörüne sahip olması ve dışarıdan atom yakıtı tedarikinin garanti edilmesi gibi teklifler yapılıyor. Yaptırımlar arasında ise ekonomik bazı tedbirler alınmasından önce, Đranlı yetkililere vize yasakları uygulanması ve banka hesaplarının dondurulması gibi önlemler öngörülüyor." Đran'ın Amerika'dan gelen; 'görüşmeye hazırız' teklifine ne yanıt vereceği bugün de basında tartışılıyor.
Financial Times gazetesi, Washington'un adımı ardından Đran üzerindeki baskının arttığını yazarken, Guardian gazetesi de başyazılarından birini bu konuya ayırıyor; "George W. Bush, Đran'la nükleer programı hakkında doğrudan görüşmeye razı olarak nihayet doğru adımı attı. Ahmedinecad ve yardımcılarının ne olmasını istedikleri hakkında dikkatlice düşünmeleri gerekiyor. "Hava saldırısı ya da rejim değişikliği söylemleri en azından şimdilik yerini çok taraflı diplomasiye bıraktı. Amerika'nın adımı büyük pazarlıktan ziyade taktik bir dönüşüm olarak sunulsa da, Đran'ın uzlaşmaz bir tutumu BM Güvenlik Konseyinde daha büyük bir tepkiyle karşılanacaktır."
Guardian yazarı Jonathan Steele'in görüşleri ise özetle şöyle; "Tahran Avrupa'yla saldırmazlık anlaşması yapmak istemiyor. Böyle bir anlaşmayı, kendisini gerek askeri saldırıyla, gerekse rejim değişikliğini dışarıdan destekleyecek programlara kaynak aktarmakla tehdit eden tek ülkeyle -ABD ile- yapmak istiyor. "ABD faktörü olmaksızın da Körfez'deki istikrarsızlık Đran'ı endişelendiriyor. Irak'ta iç savaş çıkması, Türkiye'nin ve Irak'ın Arap komşularının müdahalesi Đran için bir felaket olur. Eğer Amerika Irak'tan çekilmek istiyorsa, bunun için de Đran'la dialog kurulmasına ihtiyacı var.
Amerikalılara koşulsuz görüşmelerde bulunma çağrısı yapılmalı."
Irak'taki son gelişmeler her zaman olduğu gibi bugün de Đngiltere basınında yer buluyor. Hadisa'da Amerikan askerlerinin 24 sivili kasten öldürdüğü iddialarını soruşturan Amerikan ordusunun, bozulan imajını düzeltme çabaları hakkında Times'ın haberinde şu ifadeler yer alıyor; "Amerikan ordusu, Irak'taki 150 bin koalisyon gücü askerinin savaş alanında izlenmesi gereken ahlaki değerler ve etik kurallarla ilgili hızlandırılmış bir kurstan geçirilmesi talimatı verdi. Eğitimin slayt gösterisi eşliğinde yapılacağı belirtildi."
Times gazetesinde yer alan bir habere göre Avrupa'da özgürlük çağrıları kıta haritasını çok karmaşık bir hale getiriyor. Üç ayrı haritanın eşlik ettiği haberde, haritalardan birinde 2020 yılına dek özgürlüklerini ilan etmesi muhtemel bazı bölgeler resmediliyor. Bu bölgelerden birinin Kürdistan olacağı ileri sürülüyor ve bölge Türkiye'nin doğu ve güneydoğusunu da içine alan bir şekilde haritada yer buluyor. Haberde ise şu ifadeler kullanılıyor; "Đspanya'nın Basklarından, Türkiye'nin Kürtlerine kadar kendi ülkelerine sahip olmayı arzulayan birçok azınlık var. Karadağ örneği, Avrupa'nın unutulmuş köşelerinde kalan bölgelerin de bir gün bir devlete dönüşebilecekleri yönündeki umutları arttırdı."
Economist dergisinin bu haftaki sayısında Türkiye'yle ilgili çıkan bir yazıda Bakü'den Ceyhan'a ilk petrol akışının bu hafta gerçekleştiği hatırlatılıyor ve şu yorumlarda bulunuluyor; "Bu, Amerika'nın dünyanın bu bölgesinde kazandığı nadir zaferlerden biriydi. Türkiye'nin doğu ile batı arasında bir enerji hattı olma rolünü perçinlerken, Rusya'nın güneydeki eski Sovyet cumhuriyetlerinden yapılan doğalgaz ve petrol ihracatı üzerindeki kontrolünü de zayıflattı.
"Projenin tamamlanması küresel enerjinin güvenliği konusunda kaygıların arttığı bir sırada Türkiye'nin jeopolitik pazarlık gücünü kuvvetlendirecektir."
Economist'te yine Türkiye'yle ilgili kaleme alınan bir diğer yorumda ise şu görüşler dile getiriliyor; "Türkiye; yatırımcıların riskli görünen tahvil ve hisse alımlarından çekilmeye başladıkları 11 Mart'tan bu yana, gelişmekte olan piyasalar arasında en fazla darbe alanlardan biri oldu. "Ama en azından kimse, Türkiye'nin 2001 yılında ekonominin yüzde yedi küçüldüğü duruma yakın bile olduğunu düşünmüyor. Yabancı yatırımcıları en fazla kaygılandıran konulardan biri, gelecek yıl yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimi öncesinde artan siyasi istikrarsızlık. "Kıbrıs üzerindeki olası bir anlaşmazlık da Avrupa Birliği'yle görüşmeleri rayından çıkarabilir. Brüksel, ekonomik reformun hızını kaybettiğini düşünüyor. Bu açıdan belki de sürpriz olarak görülebilecek şey, yatırımcıların bu kadar uzun süre ümitlerini yitirmemiş olmasıydı."
