d a k i k - e m i n - s a ğ l a m
s e s s i z v e e k o n o m i k ,
h e r m a k s a d a u y g u n çeşitli a s a n s ö r
v e y ü r ü y e n m e r d i v e n l e r .
h e r t ü r l ü k e ş i f v e t e s i s a t p r o j e s i
içiîa t e k n i k s e r v i s i m i z e m r i n i z d e d i r .
T ü r k i y e u m u m i m ü m e s s i l i :T Ü R K E L İ T i c a r e t A. Ş .
S a l a t a - B a n k a l a r C a d . Y a n s k k a p ; S o k . 1 - 3 - 5 . T e i e f o n : 4 4 4 7 4 4 - 4 5 - 4 6 - 4 7 . A n k a r a B ü r o s u : M e ş r u t i y e t C a d . K a r a n f i l S o k . 3 3 / 5 B a k a n h k l a r . T e l e f o n : 1 2 1 8 9 1 wPorselen ve Çini Fabrikaları Ltd. Şirketi
B O Z Ü Y Ü K S E R A M İ K F A B R İ K A S I
M a m u l l e r i
• KARO FAYANSLAR
— Kalitede rakipsiz
— Emsallerinden üstün
— Bol çeşit
— Bol desen ve bol renklidir.
• KARO SERAMİK VE KARO MOZAİKLER
— Isıya
— Aside
— Her türlü hava şartlarma
dayanıklı, sıhhî ve pratiktir.
PİYASADAN ISRARLA ARAYINIZ.
Merkez : Seramik Fabrikası - Bozüyük Santral Telf. 11 . 32 - 142
İSTANBUL İRTİBAT BÜROSU :
TÜNEL Caddesi No. 36 kat 3 Karaköy - Telf. 44 53 78
BOZÜYÜK SERAMİK FABRİKASI olarak muhtelif renk ve desende) b) 150 X 75 x 6 mm.
1969 FİYATLARI : Extra M2 si Beyaz Normal 0,50 0,45 0,40
A - KAROSERAMİKLER EBAT L. Kr. Renkli » 0,75 0,70 0,50
a) 100 x 100 x 8 mm. 50 X 50 X 6 mm. (Cilâsız) 50.— c) 108 x 108 x 6 mm.
Extra Standart 50 X 50 X 6 mm. (Cilâlı) 60.— Beyaz Bombeli 0,60 0,55 0,45 Adedi Adedi 20 X 20 x 6 mm. (Cilâsız) 50.— Renkli » 0,80 0,75 0,50 R E N K L E R : L. kr. L. kr. 20 X 20 X 6 mm. (Cilâlı) 60.— Renkli Dekoratif 0,90 0,85 0,50 Beyaz • 0,50 0,48 C . KAROFAYANSLAR d) 150 x 40 x 6 mm.
Bej 0,50 0,48 150 X 150 X 6 mm. Beyaz Düz Bordür 0,35 0,30 0,20 Siyah 0,52 0,50 Extra Standar Renkli » » 0,40 0,35 0,25 Mavi 0,52 0,50 L. Kr. L. Kr. e) 150 X 30 x 8 mm.
Yeşil 0,52 0,50 Beyaz 0,95 0,92 Beyaz Köşe Bordür 0,30 0,25 0,20 Sarı 0,52 0,50 Pembe 1,35 1,25 Renkli Köşe Bordür 0,40 0,35 0,25 Kırmızı 0,52 0,50 Bordo 1,35 1,20 A) Karo Fayanslar (Normal bombeli, tek-Kahverengi • 0,52 0,50 Camgöbeği 1,30 1,20 ve çift terminezonlu)
Porfir (2 - 3 renkli) 0,50 0,48 Siyah 1,25 1,15 B) Dekoratif Karofayans (Baklavalı, Ka-b) 150 X 150 x 12,5 mm. Menekşe 1,25 1,15 relidir.)
Beyaz 1,50 1,40 S a n 1,20 1,10 C) Köşe Bordürleri (îç ve dış köşe olmak Bej 1,50 1,40 Mavi 1,15 1,05 üzere iki çeşittir.)
Siyah 1,60 1,50 Fildişi 1,15 1,05 KAROMOZAİKLER: Mavi 1.60 1,50 Yeşil 1,15 1,10 (Cephe Kaplamaları)
Yeşil 1,60 1,50 Gri 1,05 0,95 Extra M2 sl Sarı 1,60 1,50 Dekoratif baklavalı 1,50 1,40 EBAT L. K. Kırmızı 1,60 1,50 (Yukarıdaki renklerde) 50 x 50 X 6 mm. (Cilâsız) 50.— Kahverengi 1,60 1,50 — Endüstriel Kalite adedi 0,85 50 x 50 x 6 mm. (Cilâlı) 6 0 . -B . SERAMİK CEPHE KAPLAMALARI Extra Stand. Endüs. 20 X 20 X 6 mm. (Cilâsız) 5 0 . -(400 x 400 mm. ebatlı kâğıtlara yapışmış 20 X 20 X 6 mm. Cilâlı) 6 0
-T 2 2 V H £ X h e r z a m a n o l d u ğ u gibi e n iyi, e n g ü z e l ,
e n s a ğ l a m olanı t a k d i m e t m e k l e ş e r e f d u y a r .
F L E X I B L E ASBESTLİ P V C
Y E R KAROLARINI
seçiyor
V İ N Y L E X F a b r i k a l a r ı n ı n u z u n a r a ş t ı r m a
v e ç a l ı ş m a l a r ı s o n u c u ş i m d i D ü n y a s t a n
-d a r t l a r ı n a u y g u n o l a r a k m e m l e k e t i m i z -d e
i m a l e d i l m e k t e d i r .
• K ı r ı l m a z
• Ç i z i l m e z
• İz b ı r a k m a z
• R e n k a t m a z
• K o k m a z
• K i m y e v i m a d d e l e r e
d a y a n ı k l ı d ı r .
ISITMA-KLİMA-SOĞUTMA CİHAZLARI FABRİKASI
Vantilatörler, aspiratörler • Isıtma cihazları, k o n v e k t ö r l e r • Sınai hava t e m i z l e y i c i l e r i töz.^ e m i c i l e r
S o ğ u t m a cihazları • Brülörler, b e k l e r • P o m p a l a r • O t o m a t i k k o n t r o l • K u r u t m a v e t a v fırınları
Buhar tesisatı e l e m a n l a r ı • Tazyikli hava tesisat elemanları • H a v a l a n d ı r m a k l i m a santralları
A L ^ G t D f e
S A N A Y İ v e T İ C A R E T A . Ş. M e r k e z » e F a b r i k a : T i k v e ş l i » o l u , T o p ç u l a r / R a m i - İ s t a n b u l T e l . : 2 1 3 0 7 6 - 2 1 2 6 7 0 2 1 7 1 4 0 - 2 1 4 6 0 8 D i s t r i b ü t ö r : F e n n i M a l z e m e T i c a r e t L i m i t e d Ş i r k e t i N e c a t i b e y c a d . N o . 8 4 K a r a k ö y - İ s t a n b u l T e l . : 4 9 1 4 0 0 A n k a r a Ş u b e s i : A n b a r l a r y o l u 4 / 1 S ı h h i y e - A n k a r a T e l . : 1 2 1 9 5 72 0 0 D E Ğ İ Ş İ K R E N K
2 0 D E Ğ İ Ş İ K E B A D
M O Z A İ K v e S E R A M İ K S A N A Y İ İ A. S.
Güvenebileceğiniz y e g a n e k a p l a m a malzemesidir
Atatürk Bulvarı, Emlâk Bankası Pasajı No.26 Aksaray 3 5 2 2 2111 - 22 44 25 İ s t a n b u l
ARK. — 77
Kursiyerler, ucuz yemek veren öğrenci kantininden istifade edebilirler.
Sekreterlik :
Festung Hohensalzburg'daki sekreter-lik, 15. Temmuzdan 1. Eylüle kadar okul binasında çalışır. Yılın geri kalan ayların-da sekreterliğin ayların-daim! adresi, şudur : Salz-burger Künstlerhaus, Hellbrunnerstr. 3
Her nevi yazılı muhaberat için: Inter-nationale Sommerakademie f ü r bildende Kunst, A . 5010 Salzburg, Postfach 18.
Genel bilgiler:
Kursa katılanların okula tenzilatlı o'a-rak gidip gelebilmeleri için, her üye, kurs devammca geçerli olmak üzere, bir kart alır.
Kursa katılanlar, hüviyetlerini göster-mek suretiyle Salzburg'da tertiplenen bütün sanat sergilerine ücretsiz veya cüzi bir be-delle girebilirler.
Dersler, 22. Temmuz günü saat 9'da baş. lar. Kurslara katılanların, 21. Temmuz gü-nü sekreterliğe başvurmadan gerekir. Gün-lük öğretim, saat 9'dan 18'e kadar devam eder.
Mimari kursları için gerekli araçlar : Masalarla T cetvelleri, kurs idaresince ödünç verilir. Kâğıt, kurs idaresince temin edilir. Geri kalan malzemenin, kursa katı-lanlarca sağlanması lazımdır.
1969 yaz kurslarına beş genç Türk mi-marı iştirak etmiş, iştirak eden grublar arasında Türk Ekibi birinciliği kazanmış ve 3500 Avusturya şilingi ödül a'mışlardır.
Kursa iştirak eden Türk ekibi Emre ÂRU D.G.S.A. Y. Gültekin D.G.S.A. G. Uysal D G.S.A. Y. Ak D.G.S.A. P. Sguridis Î.M.N. Ö.Y.O dur. Pavlos Sguridis'in kursda tut-tuğu enteresan n o t l a n gelecek sayımızda yayınlayacağız.
I. B. B A K E M A Kimdir? 8. Mart 1914'te Groningen (Hol'anda) da doğdu. Groningen Yüksek Teknik Oku-lunda, Amsterdam Yapı Sanatı Akademi-sinde (cum laude) okudu. Halen Rotter-dam'da yaşamaktadır. Delft Teknik Üniver-sitesi Ordinaryüs Profesörüdür. Ayrıca St.
Louis (Washington Üniversity), Urbana (Illinois Üniversity), Cambridge (Harvard Üniversity) üniversitelerinde misafir pro-fesör olarak bulunmaktadır.
Bugüne kadar Edinburgh, Krakau, Var-şova, Trondheim, Berlin, Venedik, Roma ve Zagreb üniversiteleri ile Roma'daki Ame-rikan Akademisinde öğretim üyeliği yap-mıştır.
1947'den beri Profesör Broek ile birlikte çalışmaktadır. En önemli eserleri:
Rotterdam, sosyal merkez, «Lijnbaan»da Çarşı merkezi, Rotterdam'da Montessori lisesi, Nagede'de kilise, Berlin Hansavier-tel'de ikamet bloku, Amsterdam, Eindhoven, Hengolo, Leeuwarden şehir plânları tanzi-mi, Brüksel sergisindeki Hollanda pavyonu (Rietveld ve Boks ile), Hilversum'da Radyo binası.
Marl (Essen) Belediye binası için açı-lan beynelmilel proje yarışmasında I. ödü-lü kazandı.
İskoçya Mimarlar Derneği ile Avusturya Merkez Mimarlar Birliği'nin şeref üyesidir.
K O L I E K T İ F Ş İ R K E T İ
İNŞAAT TESİSAT TAAHHÜT
Y . M U H . RASİN DEMİRSOY ve O R T A K L A R I —
• ERZURUM 400 YATAKLI VEREM HASTAHANESİ
• ERZURUM ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ K Ü T Ü P H A N E BİNASI
• ERZURUM ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ YURT BİNASI
• KARAMÜRSEL ETERNİT FABRİKASI
• İSTANBUL VELİEFENDİ HİPODROMU BETONARME TRİBÜN İNŞAATI
• İZMİR TURYAĞ FABRİKASI
• İZMİT ÇELİK HALAT V E TEL FABRİKASI
• ERENKÖY GENOTG MONTAJ FABRİKASI
• Ş E K E R SİGORTA UMUM MÜDÜRLÜK BİNASI
• ERZURUM ÇİMENTO FABRİKASI
• İZMİT BASTAŞ T E S İ S İ İNŞAATI
• TOPTAŞ (FİAT) OTOMOBİL FABRİKASI
• ÜNYE ÇİMENTO FABRİKASI
Adres : Meclisi Meb'usan caddesi No. 7, Salıpazarı Ham kat : 9, Karaköy - İstanbul
Telefon : 49 70 20 - 49 70 21 Telgraf Adresi: İSİNTES - İstanbul
ARK. — 78
(baş tarafı 121. sahifede)
ten sonra, bunun İstanbul'daki örneklerini ele alırsak 1757 . 77 tarihinde yeniden yap-tırılan Fatih caminin planında değişik şe-kilde görmek mümkündür. Yapının planı, ortada bir kubbe ile kible tarafında yarım kubbe ve iki tarafında üçer yan kubbeden ibarettir. Önde 5 bölümlü son cemaat yeri vardır. Bu plan 1473 tarihli Üsküdar'da Rum Mehmet Paşa camiinde tekrar görül-mektedir. Yine İstanbul'da Atik Ali Paşa camiinde de bu plana rastlıyoruz
İstanbul'daki yapıların dışında Konya-da 1512 - 20 tarihli Selimiye camiinde çok az farkla aynı plan görülmektedir. Yuna-nistanda da 1458 tarihli Fethiye camiinde de bu plan tatbik edi'miştir. (öt
Yeşil İmaret camiinin yan mekanlı pla-na göre inşa edildiğini yukarda belirtmiştik Bu plan tipinde olan yapılar İznik'te Ya-kup çelebi zaviyesi ( ), Nilü fer Hatun İmareti (13S8 ) ve son
ka-zılarda incelenen Sultan Ortuuı ,7) camii öc yan mekanlı bir camidir. Ş'mdıyı; kadar bu tipin İznikte 1388 tarihli Nilüler Halan ima-reti ile 55 yıl sonra haşladığı kabul edil-mekte idi. Yan mekanlı plân tipinin geliş-miş şeklini Bursa'da I. Murat caminde (1360 - 1389), Yıldırım camiinde (1389 - 1403), Yeşil camide 1413 - 21) ve II. Murat cami-lerinde 1421 . 51) görülmektedir. Yine bu plan tipini gösteren Edirnedeki II. Murat camiidir. (?)
Tire'de Yeşil İmret'te başlayan varım kubbe gerek Beyazıt, Süleymaniye ve Kılı; Ali Paşa camilerinde (9) ve gerekse dört yarım kubbeli yapılarda mekan ge'işiminds önemli rol oynamıştır.
Tülay ERGİL 1 — ALİ Kızıltan, Anadolu Beyliklerinde
cami ve mescitler, İstanbul 1958, s. 95 2 — E. Diez - O. Aslanapa, Türk sanatı,
İs-tanbul. s. 302, Şek. 549; R. Anheqqer, cEski Fatih cami'i meselesi», Tarih Der-gisi Sayı. 9 s. 155
3 — D. Kuban, Osmanlı dini mimarisinde iç mekan teşekkülü, İstanbu1, 1958, s. 13
4 — S. F.yice, Zaviyeler ve zaviyeli camilcr, İstanbul İktisat mecmuası 1963, s. 40 5 — R. Rıefsthal, Turkısh areluteetare m
soutwestern Anatolıa. Cambridge, 1931, s. 32 - 35
6 — S. Eyice, Yunanistanda Türk mimari eserleri, Türkiyat mecmuası, cild IX, İstanbul, 1954, Res. 7
7 — 1964 9 - 17 temmuz arası Sanat tarihi Enstitüsü burada kazı yapmıştır. («Ok-tay Aslanapa» Sanat tarihi yıllığı, Sa-nat tarihi Enstitüsü, 1964 - 65). 8 — D. Kuban, Aynı eser, S. 17
9 — Tahsin Öz, İstanbul c a l i l e r i , İstanbul, 1964, şek. 36, 53, 74
dan yapılmış küçük duvar destekleri kapı ve pencere aralıklarından başka bu duvar-daki -yegane süsü teşkil etmektedirler. Bu taşlar 0.24 m. yükseklikte, 0;20 m. genişliğin-declirler ve 0.10 m. kadar öne çıkıktırlar. Bu destekler bir destek, bir konsol değil ya-ni taşıyıcı bir unsur olmayıp sadere geç antik yapılarda sık sık görülen bir süstür-ler. (3)
Çatı : Sahne tesisatının en önemli kısım-larından biri de logeyonun bütün uzunlu-ğunca ve genişliğince örten dam tarzındaki saçaklıktır. Her iki paraskenion duvarının üzerinde en yukarı noktalarında zayıf olup dümdüz bir çizgi halinde oyularak meyda-na gelmiş meyilli kameyda-nal bunu yani damı is-patlamaktadır. Bu kanal avnı zamanda bize damın meylinide izah etmektedir. Dam pa-raskenion duvarlarına her iki taraftan ge-lip dayanmakta ve damın tepesi bir kaç cm. sahne üzerinde kalmaktadır. Yukarıda söy-lediğimiz bu kanal sahnenin üzerinde bir dam bulunduğunu gösteren yegâne belge-dir. Çünkü sahne duvarının üst kısmında bulunan çeşitli deliklerin dam ile ilgisi yoktur. Alt sıralar dar olup sık bir şekilde yan yana dizilmiş ve kısmen sıva ile dol-durulmuş olan bu delikler ancak çatının orta parçasının kaldırılmasıyla incelenebil-miştir. Aspendosdaki sahne duvarı orta ça-tının tepesini 0,20 m. kadar aşmaktadır. Bundan sonra 3,50 m. yükseklikte 17 tane gayri muntazam sıralanmış payeler başla-maktadır. Bu payelerin aşağı kısımları 1.75 m. yüksekliktedir. Yontma taş ile geli-şi güzel yapılmıştır. Üst kısımları ise tuğla ve taştan müteşekkildir. Sahnenin çatısını taşıyan ana direkler dış duvara kadar uzan-makta, iç duvardaki payeler üzerinde bir dayanak noktası bulmaktaydılar. Dam or-ta çatının tepesi üzerinde yer alabilirdi. Bu damın su yolunun dış duvarının üst pence-re benzeri deliklerinde bulunduğu muhte-meldir. (4)
En kesinlikle tesbit edilen nokta paras-kenionların tavanları ile üzerlerinin sivri bir çatı ile örtülü olmasıdır. Sonuç olarak şunu söyliyebiliriz ki, Aspendos tiyatrosu-nun üzerinde bir çatı vardı, bu 7 m. derin-liğinde olup gayet kalın tahtalardan inşa edilmişti. Ve tahta kalasların arasında taş kasetlerde yer almışdı. Bina Orta Çağ ve daha sonraki devirlerde kullanılmıştır. Me-selâ orta çatının öne doğru çıkmış olan per-vazının kırılmış olan yüzeyinde solda 3, sağda 1 olmak üzere 4 kafa büyük bir ihti-malle Bizans menşeli aziz başlarıdır. Bu-gün bile sahne duvarının büyük bir kısmı-nı ve daha bir çok yerlerini kaplayan sıva-nın aynı, nişlerin kenarlarında ve kaidede olduğu gibi harçsız olduğu görülür. Sahne binasının dış duvarında da görüldüğü gibi sıva burada yer yer zikzak tarzda ve kır-mızı renkte bir süs ile boyanmıştır.
Gerek bu süs ve gerekse Kuzey paras-kenion duvarının büyük resimli, boyalı ar-masının kalıntısı Orta Çağın sonlarına işa-ret etmektedirler. Seyirciler mahallinin du-varının dış kısmındaki yapılar ve nihayet bazı emareler bize binanın yeni devirde de kullanıldığını göstermektedir. Meselâ önce-den çatıdan bahsetmiş olduğumuz sık sık sıralanmış dar delikler, söylenilebilir. Yine sahne duvarının üzerinde duran payelerde-ki delikler; Bunların mevcudiyeti o'dukça kaba bir şekilde yapılmış bir damın varlı-ğını ispat etmektedir. Bundan başka alt sı-ranın öne çıkık olan arşitravında meydana gelen aralıklardan bazılarının üzerlerinde ince olan taşdan levhalar köprü teşkil çi-mektedirler ki bunlarda devam eden bir gi-rişin teşekkülü için lüzumludur. Selçuklu-lar tarafından ikâmetgâh oSelçuklu-larak kullanılmış, olan binada sahnedeki odalar renk'i çini-lerle kaplanmıştır. Bunların kalıntılarına muhtelif yerlerde rastlanmaktadır.
Aspcndosda sahne binasında hareket edebilen bir dekorasyonun sağlandığına dair hiç bir tesisat yoktur. (5) Harap olmasına rağmen yinede çok muhteşem olan sahne duvarında oyun esnasında saklanabilecek böyle bir tesisatın bulunduğu düşünülemez, güneş ışığı ve gölge altında oynanan oyun esnasında plâstik mimarinin seyirciye yanıl-tıcı resimden daha etkili olduğu düşünüle-rek böyle bir tesisata lüzum görülmediği anlaşılmaktadır.
Yapısını vc özelliklerini incelediğimiz Aspendos tiyatrosu bir Roma tiyatrosunun bütün vasıflarına sahiptir. Orkestrası, Ca-veası ve Skenesiyle tam bir Roma tiyatrosu karakteri taşımaktadır. Geniş bir diazoma ile ikiye ayrılmış Caveası ve Skene fronsu Termessos, Sagalassos, Mvra, Patara tiyat-rolarının Skene fronslarma ve Cavealarına benzemektedir.
İnşa tarihi : Bu tiyatro Zenon
tarafın-dan yapılmıştır. İmparator Antoninus Pius zamanına aittir. Yani II. ci asrın sonlarına tarihlenir.
( 3 ) ( 4 ) Lanckronski, G.K, Niemann, G -Petersen. E. Stadte Pamphyliens und Pisi-diens Bd. 1 (s. 117 - 118)
(5) Lanckronski, G. K - Niemann, G . Peter. sen, E. Stadte Pampyliens und Pisidiens Bd. I (S. 120)
BİBLİYOGRAFYA
Anti, C Teatri greci arcaici da minosse a Pericle Padova, 1947 Bieber, M The History of the Greek and
Roman Theater New Jersey 1961 Beafort, F Karamania, or a brief of
deserip-tion of the south coast of Asia Minör and of the remains of Antiquity
London 1817 Bozkurt, O Açık Hava Tiyatroları İstanbul, 1960 Fiechter, E, R. Das Römische Theater
München, 1914 Lancronski, G, K - Niemann, G-Petersen, E.
Stadte Pamphyliens und Pisidiens I - II BD Wien, 1892 Mansel, A, M İlk Çağda Antalya Bölgesi
İstanbul, 1956 Modona, A, N Gli Edifici Teatrali Greci o Romani Firenze, 1961 Texier, C The Principal Rulns Of Asia Minör London, 1865 Texier. C Description de L'asie Mineure
III Bd Paris, 1849 Vitrivius, P, M TER : J, Prestel Zehn, Büche Über Architectuı- IV . V Strassburg, 1912 Vitrivius, P, M TER : August Rode
Bau-kunst Leipzig, 1796 R E S İ M L E R :
I — Aspendos tiyatrosunun genel görünüşü II — Aspendos tiyatrosunun planı
III — Aspendos tiyatrosunun oturma basa-makları ve sahne binasına ait kesiti
evsaf,
bol ışık ve en son mo-dern tipleri ile aydınlat-ma mevzuunda daiaydınlat-ma emrinizdedir.
N U R İ A K D E M İ R
Necatibey Cad. 66 Galata TELEFON : 44 M 24 • 49 4e «e Fabrika: Bakırköy Haznedar Tel: 71 52 87 Telgral; Nurakdemir - İstanbul
D U R S U N H A N K A T 3 - 4 - 7 T E D 4 9 0 1 9 5 S A L I P A Z A R I İ S T A N B U L
CAĞIN SIHHÎ TESİSATINDA
Ç I Ç E K
G I B I
B Î R
M A L Z E M E
m i m m s î .
n
sert P V G 10 0 pis su
tesisatı boru ve ek
parçaları 50,70,100 ve
125mm. çaplarında
yapılmakta yapıştırma
veya conta sistemi ile
eklenmektedir k a l a f a t l a m a ve salmastra
gibi işlemlere ihtiyaç y o k t u r hiç bir
z a m a n su ve koku sızdırmaz
PLÂSTİK
İNŞAAT MALZEMELERİ A.S.
•