CHP TÜRK VE AKRABA DÜNYASI KOORDİNATÖRLÜĞÜ
HAFTALIK BÜLTEN No: 30
25 - 31 Temmuz 2021
Haftalık Bülten No: 30
25 - 31 Temmuz 2021
İÇİNDEKİLER
SUNUM ... iii
HAFTANIN GÜNDEMİ ... 1
ORTA ASYA, SİNCAN UYGUR ÖZERK BÖLGESİ, MOĞOLİSTAN ... 2
I. KAZAKİSTAN ... 2
A. İç Politika ... 2
Nahiye Seçimleri. Nur Otan %86 ile Kazandı ... 2
II. ÖZBEKİSTAN ... 2
A. İç Politika ... 2
III. TACİKİSTAN ... 2
A. Dış Politika ... 2
B. Güvenlik ... 3
Taliban Afgan-Tacik Sınırının Güvenliğini Ensarullah Grubuna Verdi. Mehdi Arsalan Kim? ... 3
IV. MOĞOLİSTAN ... 4
A. Dış İlişkiler ... 4
Çin ve Moğolistan Dışişleri Bakanları 8 Maddede Mutabakat Sağladılar . 4 KAFKASYA ... 5
I. AZERBAYCAN ... 5
A. Dış Politika ... 5
Azerbaycan, Türkiye ve Pakistan Bakü Deklarasyonunu İmzaladılar ... 5
B. Türkiye ile İlişkiler... 5
Cumhurbaşkanı Aliyev AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Başkanlığındaki Heyeti Kabul Etti ... 5
II. ERMENİSTAN ... 6
Haftalık Bülten No: 30
25 - 31 Temmuz 2021
A. Güvenlik ... 6
Paşinyan Ermenistan-Azerbaycan Sınırına Rus Ordusunu Yerleştirme İhtimalini Gözden Geçirmeyi Önerdi ... 6
B. Türkiye ile İlişkiler... 6
Bayraktarın Üzerinde Üşüşen Bulut. ABD Türkiye’ye Ciddi Darbe İndirebilir Mi? ... 6
RUSYA FEDERASYONU ... 8
A. Türkiye ile İlişkiler ... 8
Rusya'dan Montrö'nün Yıldönümünde Uyarı ... 8
Buzkıran Gemisi Türkiye’ye Yüzecek ... 8
Kremlin Bakü ve Ankara’nın Türk Ordusu Kurma Planını Açıklamadığını Baz Alarak Hareket Edecek ... 9
KazanSummit 2021 Ekonomi Zirvesinde Türkiye Vitrine Çıktı ... 9
Rusya’da 3 Bin Türk Şirketi ... 10
Haftalık Bülten No: 30
25 - 31 Temmuz 2021
SUNUM
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)’nin Doğu Avrupa, Balkanlar, Ortadoğu, Türkmeneli, Rusya Federasyonu, Kafkasya, Orta Asya coğrafyası ile ilişkilerinin geliştirilmesi maksadıyla “CHP Türk ve Akraba Dünyası Dış İlişkiler Koordinatörlüğü (CHP-TAD)”, Eylül 2020 tarihinde Genel Başkanımız Sayın Kemal Kılıçdaroğlu önderliğinde kurulmuştur.
Türk ve Akraba Dünyası tarihi, kültürel, ekonomik, siyasi ve insani ilişkiler bakımından Türkiye için stratejik bir coğrafyadır. Bu coğrafya Anadolu insanının da kökleridir.
Türkiye Cumhuriyeti ve Türk kökenli Cumhuriyetler, Türk ve akraba kökenli halkların yaşadığı ülkeler, Türk vatandaşlarının bulundukları ülkeler arasında siyasi, ekonomik, kültürel alanlarda iş birliğini geliştirici faaliyetler yürütmek ve CHP olarak politika önerileri oluşturmak CHP’nin hem Türkiye’yi daha fazla kucaklamasını hem de Türk ve Akraba Dünyası köklerine doğru açılmasını sağlayacaktır. Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Dünyası ilişkilerinde iş birliğinin güçlü alanlar olduğu gibi geliştirilmeye ihtiyaç duyulan alanlar da mevcuttur. İyi yönetilmediği takdirde Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Dünyası arasındaki iş birlikleri birer risk unsuruna dönüşebilmektedir. Bu nedenle Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Dünyası arasında varolagelen stratejik, ekonomik ve beşeri işbirliklerinin geliştirilmesi ve bu yolla risk unsurlarının ortadan kaldırılması Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Dünyası’nın çıkarınadır. Bu yönde adımların atılması ve siyasi altyapı oluşturulması açısından CHP’ye büyük görev düşmektedir.
Haftalık Bülten No: 30
25 - 31 Temmuz 2021
CHP-TAD’ın sembolünü Kızıl Elma seçtik. Kızıl Elma, kültürümüzde eski bir ütopyadır. Kızıl, Türkçe’nin bazı şivelerinde altın anlamına da gelen kıymetli bir renktir. Elma ise bolluk, bereket, şifa kaynağı mistik bir meyvedir. Bir olmak, birlik olmak, güçlü olmaktır. Kızıl Elma, mekâna ve zamana bağlı olmayan, varılması umut edilen idealin simgesidir. Gelecekten umutlu olmanın tertemiz heyecanıdır. Bu nedenle, 21. yüzyılın Kızıl Elma’sı başta Türkiye ve çevresi olmak üzere dünyanın barış, refah, adalet ve mutluluk içinde yaşamasıdır. Mustafa Kemal Atatürk’ün cumhuriyet ilkeleri doğrultusunda demokrasinin kurumsallaşmasıdır. Refah, adalet ve demokrasi idealleri gerçekleşene kadar çalışmaktır. Çağdaş uygarlığın ötesine geçebilmektir.
Bu maksatla CHP-TAD olarak ilgi alanımız olan bölgeye ilişkin haftalık haber bülteni ve politika notları ile faaliyetlerimize başlamış bulunuyoruz.
Haftalık Bülten No: 30
25 - 31 Temmuz 2021
HAFTANIN GÜNDEMİ
Türkiye’deki Yangının Söndürülmesi İçin Komşuları Dayanışma Sergiliyor
30 Temmuz 2021 tarihinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Türkiye’deki yangınlar sebebiyle hayatını kaybedenlerin yakınlarına ve Türk halkına başsağlığı diledi. Azerbaycan’ın her durumda Türkiye’nin yanında olduğunu bildiren Aliyev Azerbaycan’dan 500 uzmanın ve gerekli araç gereçlerin yangınların söndürülmesi için Türkiye’ye gönderildiğini açıkladı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Mihriban Aliyeva da başsağlığı mesajı yayımladı.
Benzer şekilde Türk halkına taziyelerini ileten Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de Türkiye’ye 2 AN-32 P tipi uçak ile özel destek ekibi yolladı. Türkiye ve Ukrayna arasında afet durumlarında yardımlaşma konusunda işbirliği anlaşması mevcut.
Rusya’nın uçakları da Türkiye’deki yangının söndürülmesinde aktif rol alıyorlar. Balkanlardan Orta Asya’ya Türkiye’nin yakın çevresinden Türkiye’ye başsağlığı mesajları geliyor. Türkiye afet durumlarında yalnız olmadığını komşularının destekleri sayesinde yeniden hissetti.
Haftalık Bülten No: 30
25 - 31 Temmuz 2021
ORTA ASYA, SİNCAN UYGUR ÖZERK BÖLGESİ, MOĞOLİSTAN
I. KAZAKİSTAN A. İç Politika
Nahiye Seçimleri. Nur Otan %86 ile Kazandı
25 Temmuz 2021 tarihinde Kazakistan’da ilk defa nahiye yöneticileri için doğrudan seçimler yapıldı. 1 milyon 210 bin seçmen 1847 sandıkta oylarını kullandı. 2582 adayın yarıştığı seçim sonuçlarına göre Nur Otan Partisi adayları ezici şekilde seçimleri kazandılar. 27.07.2021, nur.kz, Kazakistan
II. ÖZBEKİSTAN A. İç Politika
Özbekistan Merkez Seçim Kurulu Partilerin Cumhurbaşkanlığı Seçimlerinde Yarışacak Adaylarını Kaydetti
Özbekistan Merkez Seçim Kurulu 29 Temmuz 2021 tarihinde Cumhurbaşkanlığı seçimlerde yarışacak parti adaylarını kaydetti.
Böylece 5 partinin adayı seçimde yarışma hakkı elde etti. Birlik, Erk gibi eski, Hakikat, Terakkiyat ve Birdamlik gibi yeni muhalefet partilerinin adayları seçim yarışına katılma hakkı elde edemediler.
30.07.2021, Ozodlik, Özbekistan III. TACİKİSTAN
A. Dış Politika
Rahman Aşkabat Ziyareti Sebebiyle İran Cumhurbaşkanı’nın Yemin Törenine Katılmayacak
Tacikistan Dışişleri Bakanı Siraciddin Muhriddin 27 Temmuz tarihinde Cumhurbaşkanı İmamali Rahman’ın yeni seçilen İran
Haftalık Bülten No: 30
25 - 31 Temmuz 2021
Cumhurbaşkanı’nın yemin törenine katılmayacağını, 4-6 Ağustos 2021 tarihlerinde Rahman’ın Türkmenistan’da bulunacağını bildirdi. Bilindiği üzere 6 Ağustos tarihinde Türkmenistan’da Orta Asya Cumhuriyetleri liderlerinin gayri resmi zirvesi yapılacak.
İbrahim Reisi’nin yemin törenine Tacikistan’ı temsilen ülke Meclisi’nin alt kanadının Başkanı Mahmadtoir Zokirzoda gidecek.
28.07.2021, centralasia, Kırgızistan B. Güvenlik
Taliban Afgan-Tacik Sınırının Güvenliğini Ensarullah Grubuna Verdi. Mehdi Arsalan Kim?
Afgan-Tacik sınırının çoğunu kontrol eden Taliban söz konusu sınırın bir kısmını Tacikistan’da terör örgütü ilan edilen Ensarullah grubuna verdi. Ensarullah’a üye Taciklerin çoğu Duşanbe yönetimi tarafından uluslararası aramaya verilmiş durumdadır.
Tacik yönetimi şimdiye kadar Taliban’a katılan 200’den fazla vatandaşını tespit etti. Ensarullah geçen yıllarda El Kaide’ye biat etmişti. 27.07.2021, Ozodi, Tacikistan
Rusya: “DEAŞ Militanları Afganistan’a İlerliyor, Tacikistan’a Destek Verebiliriz”.
Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu gazetecilere verdiği demecinde Suriye ve Libya da dahil olmak üzere başka ülkelerdeki IŞİD militanlarının aktif şekilde yer değiştirdiğini ve Afganistan’a ilerlediğini tespit ettiklerini söyledi. Şoygu,
“Afganistan’da bir uzlaşmaya ve uluslararası ateşkese varılmasını umuyoruz. Bununla birlikte Suriye ve Libya da dahil olmak üzere başka bölgelerdeki IŞİD güçlerinin ne kadar aktif bir şekilde yer değiştirdiğini, bu ülkeye ilerlediğini görüyoruz” dedi. Bu durumu göz ardı etmediklerini bildiren Şoygu Tacikistan’a gerekli yardımı vereceklerini, bölgedeki Rus üsslerinin güçlendirilmeye devam ettiklerini, ortak askeri tatbikatlara ağırlık verdiklerini açıkladı.
Hatırlatmak gerekirse 29 Temmuz 2021 tarihinde Duşanbe’de
Haftalık Bülten No: 30
25 - 31 Temmuz 2021
Şanghay İşbirliği Teşkilatına üye ülkelerin Savunma Bakanları toplantısı yapıldı. 28.07.2021, Turkrus.com, Rusya
IV. MOĞOLİSTAN A. Dış İlişkiler
Çin ve Moğolistan Dışişleri Bakanları 8 Maddede Mutabakat Sağladılar
Moğolistan Dışişleri Bakanı Batmönh Batseseg 27 Temmuz 2021 tarihinde Çin’de Çinli mevkidaşı Van İ ile görüştü. Görüşmede ikili ve bölgesel meseleler ele alındı. Van İ yaptığı açıklamada görüşmede taraflar arasında 8 maddede mutabakat sağlandığını, ikili ilişkileri daha da derinleştireceklerini duyurdu. 27.07.2021, centralasia. Kırgızistan
Moğolistan Dışişleri Bakanı: Macaristan Moğol Gençlerinin Eğitimi İçin Önemli Miktarda Yatırım Yapıyor
Macaristan Dışişleri ve Ticaret Bakanı Petr Szijjarto Moğolistan’a ziyaret gerçekleştirdi. Ziyaret çerçevesinde iki ülke dışişleri bakanları görüştü. Görüşmede ikili ilişkilerin meseleleri masaya yatırıldı. Daha sonra tıbbi malzemelerin ve 33 solunum cihazının Moğolistan’a teslim töreni yapıldı. Moğolistan Dışişleri Bakanı B.
Batseseg, Maracistan’ın Moğolistan’a yıllık 200 burslu kontenjan ayırdığını bildirdi. Petr Szijjarto ziyaret çerçevesinde Moğolistan Meclis Başkanı, Moğol kabinesinden bakanlarla görüştü.
29.07.2021, Montsame.mn, Moğolistan
Haftalık Bülten No: 30
25 - 31 Temmuz 2021
KAFKASYA
I. AZERBAYCAN A. Dış Politika
Azerbaycan, Türkiye ve Pakistan Bakü Deklarasyonunu İmzaladılar
27 Temmuz 2021 tarihinde Azerbaycan Milli Meclisi’nde Türkiye, Pakistan ve Azerbaycan Meclis Başkanları Bakü Deklarasyonunu imzaladılar. Mustafa Şentop, Asad Kayser ve Sahiba Gafarova başkanlığında yapılan toplantıda üç taraflı işbirliği ele alındı. Meclis Başkanları birlikte Şehitler Hıyabanı’nı ziyaret ettiler. Üçlü platformun ikinci toplantısı gelecek sene Pakistan’da yapılacak. Meclis Başkanları Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile de görüştüler. 27.07.2021, Azertag, Azerbaycan
B. Türkiye ile İlişkiler
Cumhurbaşkanı Aliyev AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Başkanlığındaki Heyeti Kabul Etti
26 Temmuz 2021 tarihinde Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Azerbaycan’da bulunan AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Numan Kurtulmuş başkanlığındaki heyeti kabul etti.
Görüşmede iki ülke ilişkileri, AK Parti ve Yeni Azerbaycan partileri arasındaki münasebetler ele alındı. İkili ilişkilerin seyrinden duyulan memnuniyet dile getirildi. Aynı gün heyet Azerbaycan Milli Meclisi Başkanı ile de görüştü. 26.07.2021, Azertag, Azerbaycan
Haftalık Bülten No: 30
25 - 31 Temmuz 2021
II. ERMENİSTAN A. Güvenlik
Paşinyan Ermenistan-Azerbaycan Sınırına Rus
Ordusunu Yerleştirme İhtimalini Gözden Geçirmeyi Önerdi
29 Temmuz 2021 tarihinde yapılan hükümet toplantısında Nikol Paşinyan çatışmaların durdurulması ve sınır sorununun barışçıl şekilde çözüme kavuşturulması için Ermenistan- Azerbaycan sınırına Rus askerlerini yerleştirmeyi önerdi. Rus yetkililer ile bu konuyu görüşeceğini bildiren Paşinyan başka bir ihtimal olarak söz konusu sınıra KGAÖ veya Minsk Grubu gözlemci askerlerinin yerleştirilmesi şıkkını da belirtti.
29.07.2021, Azatutyun, Ermenistan B. Türkiye ile İlişkiler
Bayraktarın Üzerinde Üşüşen Bulut. ABD Türkiye’ye Ciddi Darbe İndirebilir Mi?
Sputnik yazarı Artem Erkanyan Bayraktar İHA’larının geleceği ile ilgili kaleme aldığı yazısında Karabağ Savaşı’ndan sonra Bayraktara olan ilginin hızla arttığını ve bununla birlikte Ermenistan’ın her beşinci Bayraktar İHA’sını düşürmeyi başardığını, düşürülen İHA parçalarından yola çıkılarak makine parçalarını üreten ülkelere nota gönderildiği ve bu doğrultuda Almanya haricindeki bütün ülkeler Bayraktara parça göndermeyi durdurduklarını, ABD’li senatörler daha ileriye giderek Türkiye’ye İHA parçaları göndermeyi yasaklama girişiminde bulunduklarını, Bayraktar’ın bu parçalara alternatif bulmakta zorlandığını, İHA’da kullanılması planlanan Ukrayna motorunun Kanada motorunun yerini dolduramayacağını yazdı.
Haftalık Bülten No: 30
25 - 31 Temmuz 2021
Yazar ayrıca meselenin iç politikadaki yansıması olarak Berat Albayrak’ın varis olma şansını yitirdiğini, Selçuk Bayraktar’ın varislik şansının İHA’ların geleceğine bağlı olduğunu belirtiyor. 28.07.2021, Sputnik, Ermenistan
Haftalık Bülten No: 30
25 - 31 Temmuz 2021
RUSYA FEDERASYONU
A. Türkiye ile İlişkiler
Rusya'dan Montrö'nün Yıldönümünde Uyarı
Rusya Dışişleri Bakanlığı, Karadeniz’de bölge dışı aktörlerin gerilimi suni olarak körüklediğini, Moskova’nın Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin uygulanmasını yakından takip edeceğini duyurdu, Türkiye’nin bu konuda özel bir rol üstlenmiş olduğunu vurguladı. Açıklamada “Karadeniz’de bazı bölge dışı aktörler gerilimi suni olarak körüklerken, Montrö Boğazlar Sözleşmesi hükümlerinin katı bir şekilde uygulanmasını sağlama görevinin oldukça güncel olduğu düşüncesindeyiz. Bu konuda savaş gemilerinin boğazlardan geçişini kontrol etme hakkına sahip olan Türkiye özel bir rol üstlenmiş durumda. Transit sırasında toplam maksimum tonaj kısıtlamasının yanı sıra Karadeniz’deki kıyı dışı güçlere ait savaş gemilerinin o bölgede bulunma süreleri dahil olacak şekilde, Sözleşme hükümlerinin nasıl uygulandığına ilişkin durumu yakından izlemeye devam edeceğiz. Bu bölgenin sorumlu ülkeleri olarak bu sözleşmenin doğru uygulanması konusunda Türkiye ile çeşitli düzeylerde düzenli görüş alışverişinde bulunuyoruz.” denildi. 25.07.2021, Turkrus.com, Rusya
Buzkıran Gemisi Türkiye’ye Yüzecek
Kommersant gazetesinin yazdığına göre Rus devlet denizcilik şirketinin stratejik öneme sahip ihalesi Türk şirketinin oldu. Rus şirketleri istenen fiyata mal edemeyeceklerini bildirip ihaleye katılmayınca, “Icebreaker 7” tipi buzkıranı ihalesini “Sefine Denizcilik A.Ş.” aldı. Haberde, Rusya Federal Deniz ve Nehir
Haftalık Bülten No: 30
25 - 31 Temmuz 2021
Taşımacılığı şirketi Rosmorrechflot'un ihalesi için Rus şirketlerinin 15-16 milyar rublelik teklif verdiklerini duyurdu.
Kommersant, Rus şirketlerinin hem fiyatta hem de teslim tarihinde talebi karşılayamadıklarını duyurdu. Türkiye'de alanında en büyük gemi üreticilerinden olan “Sefine Denizcilik A.Ş”, Yalova yakınlarında faaliyet gösteriyor.
Gazete, Bunun Rus gemilerinin inşası için Türk şirketlerinin aldığı ilk sözleşme olmadığını, 2018 yılında Türk Kuzey Star Tersanesi’nin, Ust-Luga-Baltiysk hattı için iki adet LNG feribot inşası ihalesini kazandığını yazdı. 27.07.2021, Kommersant, Rusya
Kremlin Bakü ve Ankara’nın Türk Ordusu Kurma Planını Açıklamadığını Baz Alarak Hareket Edecek
Kremlin Basın Sözcüsü Dmitriy Peskov’a Azerbaycan ve Türkiye’nin ortak Türk ordusu oluşturmasının Moskova’yı rahatsız edip etmeyeceği soruldu. Peskov, Azerbaycan ve Türkiye Cumhurbaşkanlarının ağzından böyle bir açıklama duymadıklarını bildirdi. Daha önce Rus medyasında Azerbaycan’da bulunan Meclis Başkanı Mustafa Şentop’un Azerbaycan ve Türkiye’nin ortak Türk ordusu kurmayı planladığını açıkladığına dair haberler çıkmış, daha sonra bunun çeviriden kaynaklanan yanlış anlaşılma olduğu belirtilmişti. 29.07.2021, TASS, Rusya
KazanSummit 2021 Ekonomi Zirvesinde Türkiye Vitrine Çıktı
28-30 Temmuz 2021 tarihlerinde Tataristan’da XII Uluslararası Rusya-İslam Dünyası: Kazan Summit 2021 Ekonomi Zirvesi gerçekleştirildi ve etkinlik çerçevesinde Rusya Helal Expo sergisinin açılış töreni yapıldı. Tataristan Cumhurbaşkanı Rustem Minnihanov’un katıldığı açılış törenine Türkiye Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Mücahit Küçükyıldız, İslam
Haftalık Bülten No: 30
25 - 31 Temmuz 2021
Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü Genel Sekreteri İhsan Övül, TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu katıldı. Rusya Helal Expo fuarına Rusya, Türkiye, Endonezya, Bahreyn, BAE, Suudi Arabistan, Kırgızistan, Kazakistan ve Azerbaycan’dan 100 katılımcı ürün ve hizmetlerini sundu. Etkinliğe Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan mesaj yolladı.
30.07.2021, turkrus.com, Rusya Rusya’da 3 Bin Türk Şirketi
Rusya-Türkiye Hükümetlerarası Karma Ekonomik Komisyonu’nun 17. dönem toplantısı kapsamında Moskova’da Rus-Türk İş Forumu yapıldı. Toplantı sonrası komisyon protokolünü Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak ve Ticaret Bakanı Mehmet Muş imzaladı. Rusya Başbakan Yardımcısı Novak, konuşmasında “Rus ekonomisinin çeşitli sektörlerinde 3 binden fazla Türk şirketi faaliyet gösteriyor”
dedi. Bakan Muş da, görüşmelere ilişkin bilgi verirken, “İki ülke arasında belirlenen 100 Milyar Dolarlık ticaret hacmine ulaşma hedefini bir kez daha vurguladık” dedi. 30.07.2021, turkrus.com, Rusya
