CHP TÜRK VE AKRABA DÜNYASI KOORDİNATÖRLÜĞÜ
HAFTALIK BÜLTEN No: 37
12- 18 Eylül 2021
i
Haftalık Bülten No: 37
12 - 18 Eylül 2021
İÇİNDEKİLER
SUNUM ... iv
HAFTANIN GÜNDEMİ ... 1
Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü ve Şanghay İşbirliği Örgütü Duşanbe’de Toplandı ... 1
ORTA ASYA, SİNCAN UYGUR ÖZERK BÖLGESİ, MOĞOLİSTAN ... 3
I. KAZAKİSTAN ... 3
A. Dış Politika ... 3
C+5 Formatı: Bakanlar İklim Değişikliği Sorununu Görüştü ... 3
II. MOĞOLİSTAN ... 3
A. Ekonomi ... 3
Moğolistan’da Yabancı Yatırımcıların Çıkarlarını Koruma Üzerine Çalışma Grubu Oluşturuldu ... 3
III. SİNCAN UYGUR ÖZERK BÖLGESİ ... 4
A. İç Politika ... 4
Uygur Mahkemesi’nin İkinci Duruşması Tamamlandı: Karar Aralık Ayında Verilecek ... 4
IV. ÖZBEKİSTAN ... 4
A. Dış Politika ... 4
TÜRKSOY Kültür Bakanları Daimi Konseyi 38. Dönem Toplantısı Özbekistan’da Yapıldı ... 4
B. Güvenlik ... 5
Tüm Afgan Askerleri Özbekistan’ı Terk Etti ... 5
V. TÜRKMENİSTAN ... 5
A. Dış Politika ... 5
Haftalık Bülten No: 37
12 - 18 Eylül 2021
Taşkent’te Türkmen-Özbek Hükümetler Arası Komisyonu’nun Toplantısı
Gerçekleştirildi ... 5
KAFKASYA ... 6
I. AZERBAYCAN ... 6
A. Dış Politika ... 6
Leyla Abdullayeva: Ermenistan’ın Yargılanması İçin Mahkemeye Başvuruda Bulunacağız ... 6
B. Güvenlik ... 6
Azerbaycan Savunma Bakanlığı Mesajı ... 6
Uluslararası “Üç Kardeş-2021” Tatbikatı Başladı ...7
II. ERMENİSTAN ...7
A. Dış Politika ...7
Ermenistan Azerbaycan’ı “Irkçı Ayrımcılıkla” Suçlayarak BM Uluslararası Adalet Divanı’na Başvurdu ...7
III. GÜRCİSTAN ... 8
A. Ekonomi ... 8
İstatistik: Gürcistan’ın İhracatı Artmaya Devam Ediyor ... 8
RUSYA FEDERASYONU, UKRAYNA ... 9
I. RUSYA ... 9
A. İç Politika ... 9
Rusya’daki Duma Seçimleri İçin Üç Gün Sürecek Oylama Başladı ... 9
B. Ekonomi ... 9
Rosnedr Rusya’daki Kârlı Petrol Rezervlerinin 21 Yıl Yeteceğini Bildirdi . 9 C. Türkiye ile İlişkiler ... 10
Lihaçev: Akkuyu’daki İnşaat Çalışmaları Pandemi Boyunca Bir Gün Dahi Durmadı ... 10
iii
Haftalık Bülten No: 37
12 - 18 Eylül 2021
II. UKRAYNA ... 10 A. Dış Politika ... 10 Ukraynalıların Yüzde 56'sı Avrupa ile Entegrasyonu, Yüzde 51'i NATO Üyeliğini destekliyor ... 10 B. Türkiye ile İlişkiler... 11 Ukrayna, 4 Adet Bayraktar TB2 İHA Kompleksi Satın Alacak ... 11
Haftalık Bülten No: 37
12 - 18 Eylül 2021
SUNUM
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)’nin Doğu Avrupa, Balkanlar, Ortadoğu, Türkmeneli, Rusya Federasyonu, Kafkasya, Orta Asya coğrafyası ile ilişkilerinin geliştirilmesi maksadıyla “CHP Türk ve Akraba Dünyası Dış İlişkiler Koordinatörlüğü (CHP-TAD)”, Eylül 2020 tarihinde Genel Başkanımız Sayın Kemal Kılıçdaroğlu önderliğinde kurulmuştur.
Türk ve Akraba Dünyası tarihi, kültürel, ekonomik, siyasi ve insani ilişkiler bakımından Türkiye için stratejik bir coğrafyadır. Bu coğrafya Anadolu insanının da kökleridir.
Türkiye Cumhuriyeti ve Türk kökenli Cumhuriyetler, Türk ve akraba kökenli halkların yaşadığı ülkeler, Türk vatandaşlarının bulundukları ülkeler arasında siyasi, ekonomik, kültürel alanlarda iş birliğini geliştirici faaliyetler yürütmek ve CHP olarak politika önerileri oluşturmak CHP’nin hem Türkiye’yi daha fazla kucaklamasını hem de Türk ve Akraba Dünyası köklerine doğru açılmasını sağlayacaktır. Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Dünyası ilişkilerinde iş birliğinin güçlü alanlar olduğu gibi geliştirilmeye ihtiyaç duyulan alanlar da mevcuttur. İyi yönetilmediği takdirde Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Dünyası arasındaki iş birlikleri birer risk unsuruna dönüşebilmektedir. Bu nedenle Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Dünyası arasında varolagelen stratejik, ekonomik ve beşeri işbirliklerinin geliştirilmesi ve bu yolla risk unsurlarının ortadan kaldırılması Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Dünyası’nın çıkarınadır. Bu yönde adımların atılması ve siyasi altyapı oluşturulması açısından CHP’ye büyük görev düşmektedir.
v
Haftalık Bülten No: 37
12 - 18 Eylül 2021
CHP-TAD’ın sembolünü Kızıl Elma seçtik. Kızıl Elma, kültürümüzde eski bir ütopyadır. Kızıl, Türkçe’nin bazı şivelerinde altın anlamına da gelen kıymetli bir renktir. Elma ise bolluk, bereket, şifa kaynağı mistik bir meyvedir. Bir olmak, birlik olmak, güçlü olmaktır. Kızıl Elma, mekâna ve zamana bağlı olmayan, varılması umut edilen idealin simgesidir. Gelecekten umutlu olmanın tertemiz heyecanıdır. Bu nedenle, 21. yüzyılın Kızıl Elma’sı başta Türkiye ve çevresi olmak üzere dünyanın barış, refah, adalet ve mutluluk içinde yaşamasıdır. Mustafa Kemal Atatürk’ün cumhuriyet ilkeleri doğrultusunda demokrasinin kurumsallaşmasıdır. Refah, adalet ve demokrasi idealleri gerçekleşene kadar çalışmaktır. Çağdaş uygarlığın ötesine geçebilmektir.
Bu maksatla CHP-TAD olarak ilgi alanımız olan bölgeye ilişkin haftalık haber bülteni ve politika notları ile faaliyetlerimize başlamış bulunuyoruz.
Haftalık Bülten No: 37
12 - 18 Eylül 2021
HAFTANIN GÜNDEMİ
Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü ve Şanghay İşbirliği Örgütü Duşanbe’de Toplandı
16-17 Eylül 2021 tarihlerinde Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) ve Şanghay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ) toplantıları düzenlendi.
Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman’ın başkanlığında KGAÖ Güvenlik Konseyi toplantısı 16 Eylül’de gerçekleştirildi.
Toplantıya Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov ve KGAÖ Genel Sekreteri Stanislav Zas bizzat, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise video konferans yoluyla katıldı. Rus lider, etrafında yeni tip koronavirüs vakalarının tespit edilmesi nedeniyle 14 Eylül’de kendini izolasyona almıştı.
KGAÖ Güvenlik Konseyi toplantısında Afganistan’daki gelişmeler ve onun üye devletlerin güvenliğine etkisi konusu masaya yatırıldı. Ayrıca örgütün faaliyetleriyle ilgili konular görüşüldü. KGAÖ Genel Sekreteri Stanislav Zas’ın açıklamasına göre KGAÖ ülkelerinin devlet başkanları Afganistan’dan yükselen tehditlerle mücadelede işbirliğinin geliştirilmesi için ek çaba gösterme konusunda mutabakat sağladı; örgüt, sınırdaki durumun kötüye gitmesi halinde Tacikistan’ın güvenliğini sağlamaya yönelik kolektif önlemler geliştirdi.
Söz konusu toplantıda 14 belgeye imza atıldı ve örgüt başkanlığı Ermenistan’a devredildi.
2
Haftalık Bülten No: 37
12 - 18 Eylül 2021
17 Eylül’de Tacikistan Cumhurbaşkanı Rahman’ın başkanlığında ŞİÖ Devlet Başkanları Konseyi toplantısı, üye ve gözlemci ülke liderlerinin katılımıyla gerçekleştirildi. Bu toplantıda Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Pakistan Başbakanı İmran Han, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev bizzat bulundu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ve Hindistan Başbakanı Narendra Modi ise video konferans yoluyla katıldı.
Şanghay İşbirliği Örgütü, kuruluşunun 20.yıl dönümündeki toplantısında İran’ın tam üyeliğini onayladı. Toplantıya katılan liderler Afganistan’daki soruna ilişkin endişelerini ve çözüm yollarını dile getirdiler. ŞİÖ Başkanları Konseyi toplantısında kabul edilen Duşanbe Deklorasyonu’nda üye devletlerin, Afgan toplumundaki tüm etnik, dini ve siyasi grupların katılımıyla Afganistan’da kapsayıcı hükümetin oluşturulması gerektiğine inandığı ve Afganistan’ın terör, savaş ve uyuşturucudan arınmış bağımsız, tarafsız, birleşik, demokratik ve barışçıl olmasından yana oldukları belirtildi.
Haftalık Bülten No: 37
12 - 18 Eylül 2021
ORTA ASYA, SİNCAN UYGUR ÖZERK BÖLGESİ, MOĞOLİSTAN
I. KAZAKİSTAN A. Dış Politika
C+5 Formatı: Bakanlar İklim Değişikliği Sorununu Görüştü
Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) çevreden sorumlu bakanları C+5 formatında düzenlenen toplantıda bir araya geldiler. Çevirim içi gerçekleştirilen bu toplantıda hidrokarbon emisyonunu azaltma konusu masaya yatırıldı.
Taraflar, küresel ısınmanın 2 santigrat derecenin altında tutulmasına ilişkin programları görüştüler.
Kazakistan Ekoloji, Jeoloji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Serikkali Brekeşev bölgede bir iklim merkezinin kurulmasını önerdi.
16.09.2021, Habar 24 Ajansı, Kazakistan II. MOĞOLİSTAN
A. Ekonomi
Moğolistan’da Yabancı Yatırımcıların Çıkarlarını Koruma Üzerine Çalışma Grubu Oluşturuldu
Moğolistan Bakanlar Kurulu’nun 15 Eylül 2021 tarihinde gerçekleştirilen toplantısında ülkenin yolsuzluk algı endeksindeki notunun yükseltilmesinden sorumlu çalışma grubunun raporu ele alındı. Moğolistan Başbakanı Luvsannamsrain Oyun-Erdene başkanlığındaki kurul toplantısında yabancı yatırımcıların çıkarlarını koruma üzerine bir çalışma grubunun oluşturulmasına karar verildi. Bu çalışma grubunun başkanlığını Adalet ve İçişleri Bakanı H.
4
Haftalık Bülten No: 37
12 - 18 Eylül 2021
Nyambaatar yürütecek. 17.09.2021, centralasia.media, Kırgızistan
III. SİNCAN UYGUR ÖZERK BÖLGESİ A. İç Politika
Uygur Mahkemesi’nin İkinci Duruşması Tamamlandı:
Karar Aralık Ayında Verilecek
Birleşik Krallık’taki Uygur Mahkemesinin 4 gün süren ikinci tur duruşmaları 13 Eylül’de tamamlandı. Çin Komünist Partisi yetkilileri, çağrılmalarına rağmen duruşmalara katılmadılar.
Uygur Mahkemesi kararını Aralık 2021’de verecek.
14.09.2021, Kırım Haber Ajansı, Türkiye IV. ÖZBEKİSTAN
A. Dış Politika
TÜRKSOY Kültür Bakanları Daimi Konseyi 38. Dönem Toplantısı Özbekistan’da Yapıldı
TÜRKSOY üyesi Ülkeler Kültür Bakanları Daimi Konseyi 38.
Dönem Toplantısı 16 Eylül 2021 tarihinde Özbekistan’ın Hive şehrinde Özbekistan Kültür Bakanı ve TÜRKSOY Dönem Koordinatörü Ozodbek Nazarbekov’un ev sahipliğinde gerçekleştirildi.
Özbekistan Başbakan Yardımcısı ve Turizm Bakanı Aziz Abduhakimov toplantıda yaptığı konuşmasında, “Yakın günlerde Özbekistan’ın TÜRKSOY’a tam üyeliğine ilişkin mevzuatın tamamlanması konusunda olumlu kararın kabul edilmesi bekleniyor,” dedi.
Söz konusu toplantıda alınan kararla Bursa şehri, “2022 Türk Dünyası Kültür Başkenti” olarak seçildi. 07.09.2021, Kabar, Kırgızistan
Haftalık Bülten No: 37
12 - 18 Eylül 2021
B. Güvenlik
Tüm Afgan Askerleri Özbekistan’ı Terk Etti
Özbekistan Dışişleri Bakanlığı temsilcisi Yusup Kabulcanov, Afganistan’daki durum nedeniyle yasa dışı yollarla Özbekistan topraklarına geçen ve aralarında askerî personellerin de bulunduğu tüm Afgan vatandaşlarının 12-13 Eylül’de Özbekistan’ı terk ettiği bilgisini teyit etti. 14 Eylül 2021, centralasia.media, Kırgızistan
V. TÜRKMENİSTAN A. Dış Politika
Taşkent’te Türkmen-Özbek Hükümetler Arası Komisyonu’nun Toplantısı Gerçekleştirildi
14 Eylül 2021 tarihinde Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te kültür, ticaret ve ekonomi, bilim ve teknoloji alanlarında işbirliği üzerine çalışmalar yürüten Türkmen-Özbek Hükümetler Arası Komisyonu’nun 16. Toplantısı yapıldı.
Türkmenistan Bakanlar Kurulu Başkan Yardımcısı Esenmurat Orazgeldıyev ve Özbekistan Başbakan Yardımcısı Sardor Umurzakov’un eşbakanlığında gerçekleşen toplantıda ekonomi, enerji, ulaşım alanlarındaki ikili işbirliğinin güçlendirilmesi konusu ele alındı.
Ayrıca taraflar bölgenin su kaynaklarının kullanımı başta olmak üzere tarım alanında işbirliği konusunda görüş alışverişinde bulundular. 14 Eylül 2021, mfa.gov.tm, Türkmenistan
6
Haftalık Bülten No: 37
12 - 18 Eylül 2021
KAFKASYA
I. AZERBAYCAN A. Dış Politika
Leyla Abdullayeva: Ermenistan’ın Yargılanması İçin Mahkemeye Başvuruda Bulunacağız
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Leyla Abdullayeva, Azerbaycan’ın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde Ermenistan aleyhine açtığı davaya ek olarak Ermenistan’ın yargılanması için Uluslararası Adalet Divanı’na başvuruda bulunacaklarını açıkladı.
Azerbaycan topraklarının bir kısmının Ermenistan tarafından yasa dışı işgalinin sona ermesinden sonra Azerbaycanlılara karşı yapılan ağır insan hakları ihlallerinin belgelendirildiğini ve bunlara Ermenistan’ın etnik kökenleri nedeniyle Azerbaycanlıları zorla yurtlarından etme, öldürme ve onlara kötü muamele etme, işkence yapma vakalarının dahil olduğunu vurguladı. 17.09.2021, APA Haber Ajansı, Azerbaycan
B. Güvenlik
Azerbaycan Savunma Bakanlığı Mesajı
12 Eylül 2021 tarihinde Azerbaycan Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Rus barış güçlerinin geçici olarak konuşlandırıldığı Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarından başka ülkelere ait araçların geçmesi nedeniyle Rusya Savunma Bakanlığı’na ve barış güçleri komutanlığına mektup gönderildiği belirtildi.
Söz konusu mektuplarda, diğer ülkelerin özel ve tüzel kişileriyle araçlarının Azerbaycan’ın izni olmadan
Haftalık Bülten No: 37
12 - 18 Eylül 2021
Azerbaycan’ın topraklarına girmesinin ülke yasalarına ve Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya devlet başkanlarının 10 Kasım 2020’de imzaladığı bildiriye aykırı olduğu vurgulanmış ve bu gibi durumların önlenmesi istenmiştir. 12.09.2021, mod.gov.az, Azerbaycan
Uluslararası “Üç Kardeş-2021” Tatbikatı Başladı
12 Eylül 2021 tarihinde Azerbaycan, Türkiye ve Pakistan özel kuvvetleri Bakü’de ortak tatbikata başladı. Azerbaycan Özel Kuvvetler Komutanı Korgeneral Hikmet Mirzoyev tatbikat öncesi düzenlenen törende yaptığı konuşmasında üç ülkenin her alanda yakın işbirliği içinde olduklarını dile getirerek,
“Bölgenin ve halklarımızın güvenliğini sağlamak için bağlarımızı daha da güçlendirme ve geliştirme yönünde önemli tedbirler alınmaktadır," dedi
Uluslararası “Üç Kardeş-2021” Tatbikatı 20 Eylül’e kadar sürecek. 12.09.2021, mod.gov.az, Azerbaycan
II. ERMENİSTAN A. Dış Politika
Ermenistan Azerbaycan’ı “Irkçı Ayrımcılıkla”
Suçlayarak BM Uluslararası Adalet Divanı’na Başvurdu Uluslararası Adalet Divanı tarafından yayınlanan açıklamaya göre Ermenistan, Azerbaycan aleyhine BM’nin Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlşkin Uluslararası Sözleşmesi’nin ihlali gerekçesiyle Uluslararası Adalet Divanı’nda dava açtı. 16.09.2021, Sputnik Armeniya, Ermenistan
8
Haftalık Bülten No: 37
12 - 18 Eylül 2021
III. GÜRCİSTAN A. Ekonomi
İstatistik: Gürcistan’ın İhracatı Artmaya Devam Ediyor Ocak-Ağustos ayları arasında Gürcistan’ın ihracatı geçen yılın aynı aylarına kıyasla yüzde 25,7 arttı. Gürcistan Ekonomi Bakanı Natiya Turnava bu duruma ilişkin, “Dış ticarette çok olumlu trend devam ediyor... Coğrafya genişledi, alan genişledi,” değerlendirmesinde bulundu. Turnava, bu senenin istatistik verilerini başarılı geçen ve pandemi öncesi denen 2019 senesinin istatistik verileriyle sık sık karşılaştırdıklarını ve bu senenin ilk sekiz ayında Gürcistan’ın ihracatının 2019 yılının aynı dönemine göre yüzde 7,2 arttığını vurguladı. 13.09.2021, newsgeorgia.ge, Gürcistan
Haftalık Bülten No: 37
12 - 18 Eylül 2021
RUSYA FEDERASYONU, UKRAYNA
I. RUSYA A. İç Politika
Rusya’daki Duma Seçimleri İçin Üç Gün Sürecek Oylama Başladı
Rusya’da 17 Eylül 2021 tarihinde üç gün sürecek Duma seçimleri başladı. Seçimlerin asıl günü 19 Eylül, ama 17 ve 18 Eylül koronavirüsün yayılmasını önlemek için ek oylama günleri olarak belirlenmiştir. Bu seçim günleri Rusya vatandaşları Duma’daki 450 vekili, dokuz bölgenin yöneticisini ve ülkenin farklı bölgelerinde 39 parlamentoyu belirleyecekler.
Çevresinde çok sayıda kişide koronavirüse rastlanması nedeniyle 14 Eylül’de kendini izolasyona alan Rus lider Vladimir Putin, 17 Eylül’de elektronik seçim sistemi üzerinden oy kullandı. 17.09.2021, Sputnik, Türkiye
B. Ekonomi
Rosnedr Rusya’daki Kârlı Petrol Rezervlerinin 21 Yıl Yeteceğini Bildirdi
Rosnedr (Rusya Yeraltı Kaynaklarını Kullanım Federal Ajansı) Başkan Vekili Yevgeniy Petrov, Tümen Petrol ve Gaz Forumu'nda gazetecilere mevcut üretim teknolojileri ile Rusya'nın karlı petrol rezervlerininin 20-21 yıl yeteceğini, ama
"çıkarması zor" diye tanımlanan rezervleri üretme yöntemleri iyileştirildikçe bu sürenin uzayacağını açıkladı.
10
Haftalık Bülten No: 37
12 - 18 Eylül 2021
Ayrıca Petrov, Batı Sibirya'nın yeni petrol rezervlerinin araştırılması için en umut verici bölge olduğunu vurguladı.
15.09.2021, TASS, Rusya C. Türkiye ile İlişkiler
Lihaçev: Akkuyu’daki İnşaat Çalışmaları Pandemi Boyunca Bir Gün Dahi Durmadı
Rus Devlet Nükleer Enerji Şirketi Rosatom’un Genel Müdürü Aleksey Lihaçev, Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nin inşa çalışmalarının pandemi boyunca bir gün dahi durmadığını, santralin birinci ünitesinin planlanan teslim tarihinden erken tamamlanacağını söyledi.
Lihaçev bu projeyi “Rus-Türk işbirliğinin amiral gemisi” olarak nitelendirerek Rus-Türk işbirliğinin on yıllar boyunca bu şekilde sürmesini umduklarını vurguladı. 18.09.2021, TASS, Rusya
II. UKRAYNA A. Dış Politika
Ukraynalıların Yüzde 56'sı Avrupa ile Entegrasyonu, Yüzde 51'i NATO Üyeliğini destekliyor
Ukrayna’da gerçekleştirilen bir kamuoyu araştırmasının sonuçlarına göre halkın yüzde 56'sı Avrupa Birliği ile entegrasyonu destekliyor. Avrupa Birliği ile entegrasyonu destekleyenlerin sayısı geçen seneye göre yüzde 4 oranında arttı (2020’da yüzde 52 idi).
Reyting Grubu tarafından yapılan bu kamuoyu araştırması, halkın yüzde 51’inin Ukrayna’nın NATO iyeliğini desteklediğini gösterdi. 2020 yılında halkın yüzde 49 Ukrayna’nın NATO iyeliğini desteklemekteydi. 17.09.2021, Ukrinform Haber Ajansı, Ukrayna
Haftalık Bülten No: 37
12 - 18 Eylül 2021
B. Türkiye ile İlişkiler
Ukrayna, 4 Adet Bayraktar TB2 İHA Kompleksi Satın Alacak
Ukrayna Genelkurmay Başkanı Valeriy Zalujnıy Report Haber Ajansı’na yaptığı açıklamada, Ukrayna’nın Türkiye’den 4 adet Bayraktar TB2 kompleksini satın alacağını bildirdi. Ukrayna Savunma Bakanlığı’nın bu sene 1 adet kompleksi envanterine kattığını belirten Zalujnıy, bunları almanın yeterli olmadığını, onları etkili bir şekilde kullanmayı öğrenmeleri gerektiğini vurguladı. 13.09.2021, Ukrinform Haber Ajansı, Ukrayna
