Kara Kutu & Şaheser Çalışmasıdır

(1)

Kara Kutu & Şaheser Çalışmasıdır

OABTBY

BİYOLOJİ ÖĞRETMENLİĞİ ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ

1-10 1-10

İNFORMAL YAYINLARI İNFORMAL YAYINLARI

DENEME 1

Biyoloji

TAMAMI DİJİTAL ÇÖZÜMLÜ www.karakutuyayin.com www.karakutuyayin.com 'da 1

A. Yüzme kesesi kemikli balıklarda

bulunur. Kıkırdaklı balıklarda yüz- me kesesi yoktur.

B. Kemikli balıklarda göğüs ve ka- rın yüzgeçleri bulunur.

C. Balıkların kalbi 3 gözlüdür.

D. Sürüngenlerin erginlerinde me- tanefroz böbrek görülür.

E. Kuşlarda bulunan hava keseleri sayesinde havadaki oksijen mo- lekülünden % 85 fayda sağlar.

Cevap A 2

A, B, C ve E seçeneğindeki ifadeler

kapalı tohumlar (Angiospermler) bitkilere aittir. D seçeneğinde verilen sekonder kalınlaşma açık tohumlu (gymnospermler) ve dikotil gruplar- da görülür. Bu nedenle ayırt edici bir özellik değildir.

Cevap D

3

I. Glikoliz reaksiyonları sonucu oluşan pirüvat molekülü mito- kondri organeline aktarılır.

II. Glikoliz reaksiyonları sonucu oluşan ATP molekülü hücrenin sitoplazmasında kalır.

III. Gliseraldehit 3-fosfat molekülü mitokondriye aktarılmadan önce pirüvat molekülüne dönüşür.

Cevap A

4

Lizozom faaliyeti en fazla olan hüc- rede fagositoz yeteneği en fazla olan ya da hücre içi sindirim faaliyeti fazla olan hücre nötrofillerdir. Verilen hay-

vansal hücrelerde lizozom vardır ancak sayı anlamında azdır.

Cevap B 5

A. Hücre zarında madde taşını- mında işlev görürler. ( bu görevi kanal proteinleri gerçekleştirir.) B. Yapı malzemesi olarak kulla-

nılırlar. Yapıya en fazla protein molekülü katılır.

C. Bazı hormonların yapısını oluş- tururlar. (STH, FSH, İnsülin, glukagon gibi hormonlar protein yapılıdır.)

D. Vücudun savunmasında işlev görürler. (Antikorlar gerçekleşti- rir.)

E. İnsanda enerji maddesi olarak depolanırlar. (Yanlıştır. Çünkü insanlarda yedek enerji deposu yağ ve glikojen gibi karbonhidrat molekülleridir.)

Cevap C 6

Soru proof readingi sormuş; hata

okuma işlemi sonucu yanlış nükleo- tidleri çıkarmaktır.

A. Anoployidi olayı anafaz aşama- sında kromozomların ayrılma- ması olayıdır.

B. Replikasyon aşamasında ger- çekleşir. Ancak hata okumasıyla ilgili değildir.

C. Telomeraz enzimi DNA ‘nın uç kısmındaki nükleotidleri eşler.

D. Hata okuma işlemi sonucu yan- lış nükleotidleri çıkarmaktır.

E. DNA molekülünün eşlenmesiyle ilgilidir. Ancak hata okumasıyla ilgili değildir.

Cevap D

7

A. RNA primaz = DNA sentezinin başlaması için gerekli olan pri- meri sentezler.

B. DNA polimeraz = Kalıp zincirin karşısına yeni nükleotid ekler.

C. DNA ligaz = DNA onarım ve re- kombinasyonunda görev alır.

D. Restriksiyon endonükleaz = DNA’ların belli bölgelerini tanır.

Her 2 zinciri birlikte keser. Ge- nellikle gen aktarımı sırasında görev yapar.

E. Helikaz = Reaksiyon çatalındaki zayıf hidrojen bağlarını birbirinden ayırır.

DNA replikasyonu DNA’nın eşlenme- sidir.

Cevap D 8

Ahmet ile İpek’in çaprazlanması sonucu;

3. yaşam eğrisi ise konveks eğri olup, yavru sayısı az ve yavru bakı- mı olduğu için hayatta kalma şansı artar.

Cevap A 10

Klorofil molekülü ışığı soğurduğunda (PS- II Sistemi) suyun fotolizi sonucu ilk olarak lümenden havaya O2 mole- külü verilir. Açığa çıkan H+ iyonlarını NADP+ molekülü yakalarken, H+

iyonları tilakoid boşluğa pompala- nır. Elektronlar ETS ‘ ye aktarılarak ATP sentaz enzimi sayesinde ATP molekülü sentezlenir. A ve D seçene- ğindeki ifadeler karanlık evrede ger- çekleşirken, B, C ve E seçeneğindeki ifadeler ışıklı evrede gerçekleşir.

Cevap E 11

A. Delesyon = DNA'da kopma ya

da silinme işlemidir.

B. Duplikasyon = DNA miktarının 2 katına çıkmasıdır.

C. İnversiyon = DNA molekülünün ters dönüp tekrar yapışmasıdır.

D. Translokasyon = Homolog olmayan kromozomlar arasında parça değişimidir.

E. Anöployidi = Kromozom sayı- sında artması ya da azalma- sıdır. (turner, klinefelter, down sendromu süper dişi gibi olu- şumlar.)

Verilen şekilde inversiyon kavramını sormuştur.

Cevap C 12

Verilen bilgilerden şunu anlamalıyız.

Otonom sinirler tarafından kontrol edilen ve kendi kendine çalışan kas- ları sormaktadır. Bu kaslar düz kas ve kalp kasıdır. Ancak çizgili kaslar somatik sinirler tarafından kontrol edilir ve istekli çalışır.

Cevap D 13

A, B, C ve D seçeneğinde verilen bilgiler karşısındaki hücreyle ilgili doğru bil- gilerdir. Ancak E seçeneğinde verilen dendritik hücreler sinirlerle ilgili değil ince bağırsaklarda bulunan bağışıklık- ta görev yapar.

Cevap E

14

Birbirine zıt çalışan hormonlar insülin – glukagon (kandaki şeker miktarını ayarlarlar) ya da kalsitonin – parakal- sitonin (Ca+ iyonu miktarını ayarlar)

Cevap B 15

İnce bağırsakta emilen glikoz mole- külü kalp kasına gelirken şu yolu iz- leyebilir. Karaciğer kapı toplardamar – karaciğer – karaciğer üstü toplardamar – alt ana toplardamar – kalp – akciğer atardamar – akciğer – ak- ciğer toplardamar ve kalbi besleyen koroner damar. Ancak B seçeneğin- de verilen şah damarı glikozu beyine götüren damardır.

Cevap B 16

A, B, C ve D seçeneğinde verilen

bilgiler ince bağırsaklarda besinlerin emilimini kolaylaştırmaya yöneliktir.

E seçeneğinde verilen kasların faaliyeti besinlerin ileriye doğru hareke- tini kolaylaştırır.

Cevap E 17

Efferent nöron (motor siniri) Afferent nöron (duyu siniri) İnternöron (ara nöron) Reseptör (alıcı) Efektör (cevap verici)

Uyarı şu sırayı izleyerek gider; Resep- tör (alıcı) - Afferent nöron (duyu siniri - İnternöron (ara nöron) - Efferent nöron (motor siniri)- Efektör (cevap verici)

Cevap A 18

Tropikal yağmur ormanlarında biyo- kütle üretimi hızlı olduğu için yaşa- dıkları topraklarında mineral miktarı az olduğundan mineraller için reka- bet olacaktır.

Cevap B

19

I. iki takım (2N) kromozom, İfade ökaryot canlılara özgüdür.

II. peptidoklikan hücre duvarı sadece bakterilerde bulunur.

III. zarla çevrili organeller, IV. plazma zarı tüm canlı hücreler-

de bulunur.

Tüm bu bilgilere göre E seçeneğinde verilmiştir.

Cevap E 20

Küçük moleküller hücreye daha kolay girebildiği için iyot etil alkol ve su canlı hücreye daha kolay girer. Dola- yısıyla bu bilim adamı E seçeneğini hipotez olarak kullanabilir.

Cevap E

21

Ribozomun görevi protein sentezi yapmaktır ve prokaryot ve ökaryot tüm hücrelerde bulunan tek organel- dir. Stoplazmada çok fazla sayıda ri- bozom bulunması protein sentezinin hızlı olduğunu gösterebilir.

Cevap A 22

Suda çözünmeyen bir boya bir ter- liksi hayvanın bulunduğu ortama ek- lenirse bir süre sonra besin kofulun içine alınır; çünkü suda çözünmeyen maddeler sadece aktif taşıma ile hücre içine alınır. Bu şekilde alınan maddeler ise kofulun içine alınır.

Cevap B 23

Madde alışverişi sırasında;

✔ Moleküllerin derişiminin az oldu- ğu ortamdan çok olduğu ortama taşınırken enerji harcanır ve bu taşıma aktif taşıma ile olur. (1 Doğru)

✔ Hücredeki büyük moleküllü atık maddeler dışarı atılırken enerji harcanır; çünkü hücre zarı yü- zeyi değişirken enerjiye ihtiyaç vardır. (2 Doğru)

✔ Difüzyonla alınamayacak kadar büyük moleküllerin hücre içine alınması sırasında enerji harca- nır. (3 Doğru)

✔ IV ve V’te verilen ifadeler difüz- yonla gerçekleşeceği için enerji harcanmaz.

Cevap C 24

DNA hücre bölünmesi sırasında bir

ucundan açılmaya başlar ve mutlaka kendini eşler.

NOT: DNA protein sentezi sırasında ortadan açılmaya başlar.

Cevap E

25

Mayoz ve mitoz bölünmenin ortak özelliklerinden biri de DNA’nın kendi kendini eşlemesidir. Diğer seçenek- lerdeki özellikler sadece mayoz bö- lünmede gözlenir.

Cevap A 26

Gırtlak kıkırdaktan oluşur ve gırtlağın içinde bulunan ses telleri ile ses olu- şumu sağlanır.

Bronşlar nefes almayı sağlar.

Cevap D 27

Çizilen üç grafikten üçü de doğrudur.

Cevap E 28

Popülasyondaki bireylerin farklı sa- yıda yavru oluşturması birey sayısını artırır evrimleşmeye yol açmaz.

Cevap B

(3)

Deneme 1 Çözümleri

29

Bu deneyle ilgili II ve III. yargılar doğrudur. Ama I. numaralı yargıda ki deney 1 ve 2’de mutasyondan bah- sedilmemiştir.

Cevap E 30

X^AX^A’lu yumurtanın genotipi Xⁿ’dir.

X^aY’li ürettiği sperm X^a veya Y geno- tiplidir.

XÂXÂ XÂXâ

X^ay

XÂXâ XÂy XÂy Yapılan çaprazlamada baskın fe-

notipli bireyler oluşmuştur. Baskın fenotipli bireylerin oluşmaması için dişi yumurtalarında gonozomlarda ayrılmama olması gerekir.

Cevap E 31

İnsanların her bir hastalık etkenine

özgü olan farklı bağışıklık tepkileri vermesi aynı türün bireyleri arasında sadece kalıtsal özelliklere bağlı olarak ortaya çıkan bir farklılıktır.

Bu durum sadece bireyin genetiğine bağlıdır. Genotipe bağlı olarak meydana gelen özellikler çevre koşulla- rından etkilenmez. Bunlar özel protein yapılı antikorlar yardımıyla olurlar.

Cevap A 32

Genlerin birbirinden uzaklığı kros- sing-over yüzdesi ile doğru orantılıdır.

Soruya baktığımızda bunu sağlayan göz rengi ile bacak kıllılığıdır.

Cevap E 33

Saf döl elde etme olasılığı en yüksek

olması için yakın akrabalar arasında çaprazlanma yapılmalıdır.

Buna göre 4-7 yakın akraba olduğu için bunlar çiftleştirilmelidir.

Cevap C 34

Renk körlüğü X kromozomunda re-

sesif bulunan bir gendir.

Dolayısıyla bunu sağlayan genotip E seçeneğinde doğru olarak verilmiştir.

Cevap E 35

Yağlar ince bağırsakta sindirilir.

Proteinler midede sindirilir.

Karbonhidratlar ise ağızda sindirilir.

Cevap C 36

Soruda verilen duruma göre sınırlı

bir besin ile fazla nüfus ile besin bul- mak zorlaşır ve besin bulurken har- canan enerji artar. Bunu sağlayan 4 numaradır.

Cevap D 37

Bir popülasyonda, iç göç veya do- ğum oranı artışı ile birey sayısı artar.

Buna göre II. zaman aralığındaki azalma besin sıkıntısı, rekabetin art- masıyla ve hastalıkla olabilir.

Cevap C

38

Bir türün indikatör olması için ekoloji töleransının az olması gerekir; çünkü bu türlerin özelliklerinden biri deği- şimlerden çok çabuk etkilenmesidir.

Cevap A 39

Bu deneyin sonun da N kolundaki sıvı maviye dönüşmez. Çünkü bağır- sak zarı hücre zarı özelliğindedir ve glikoz bağırsak zarından geçer ama nişasta geçemez geçemediği içinde renk değişimi olmaz.

Cevap C 40

Deney sonuçlarına baktığımızda;

✔ Normal hücreler kültürde belirli bir yoğunluğa ulaştığı için hücre sayısında bir artış olmamıştır.

(3. ve 4. aşama) Bundan dolayı hücre bölünmesinin durduğunu düşünebiliriz. (I. Doğru)

✔ Kanser hücrelerine baktığımız zaman yoğunluğa rağmen bö- lünmeye devam ettiğini gözlem- liyoruz. (II. Doğru)

✔ III’te verilen ifade bilgiye ulaşa- bilmek için yeterli bilgi bulunma- makta.

Cevap D 41

_Morus

cins adı Alba tanımlayıcı ad

Yukarıdaki örnek sınıflandırmalar- da isimlendirmenin nasıl yapıldığını göstermekte. Akrabalık derecelerine bakarken ilk önce cins adına bakılır.

Cins adı aynı olan canlılar daha ya- kın akrabadır.

Cevap D 42

Verilen kesitte yaş halkası görülme-

diği için bu bitki tek çeneklidir.

Cevap C 43

Verilen üç özellikte mitoz ve mayoz

bölünmede ortak özelliktir.

Cevap E 44

Kemoototrof bakteriler ototrof bakterilerdir. I ve II numaralı bakteriler hetotrof bakterilerdir.

Cevap C 45

Bitkilerde gözeneklerin kurak hava

da kapalı olması fotosentez hızını yavaşlatır. Çünkü gözeneklerin ka- panması havadan alınan CO2 mikta- rını azaltacağın için fotosentez hızını yavaşlatır.

Cevap D 46

Bu deney sonucunda kaplardaki su

düzeylerinin en düşük olanından en yüksek olanına doğru sıralanışı C seçeneğindeki gibidir.

Çünkü bir bitkinin yeşil yaprak sayısı ne kadar fazla ise fotosentez hızı o kadar hızlıdır ve dolayısıyla kullandı- ğı su miktarı da bir o kadar fazladır.

Cevap C

47

Fotosentezin elektron taşıma dev- resinde, ferrodoksinin hidrojenden gelen elektronları tutması olayı ger- çekleşmez. Ferrodoksinden kopan elektronları ve sudan gelen hidrojen- leri NADP koenzimi alır. A seçene- ğinde verilen ifadedeki gibi ETS ele- manı olan ferrodoksinin hidrojenden gelen elektronları tutması kesinlikle gözlenmez.

Cevap A 48

Osmatik basıncın artması yapraklar- daki emme kuvvetini de artırır. Terle- me ile su yitirilmesi buna sebep olur.

Cevap E

49

Bitkiler fotosentezi sadece gündüzleri yapabilirken oksijenli solunumu gece gündüz yapabilirler.

Cevap D 50

Bu iki deneye göre, memeli hayvan-

larda mide özsuyu salgılanmasının sinirsel ve hormonal yollarla uyarıldı- ğını gösterir.

1. deneyde mide özsuyu salgılan- ması damar yoluyla olduğundan hormonal 2. deneyde besinin mideye ulaşmamasına rağmen mide özsuyu salgılanması sinirsel yolla gerçekle- şir.

Cevap C 51

İnsanda sesin algılanması için re- septörlerin sıvıdaki dalgalar aracılı- ğıyla mekanik olarak uyarılarak algı- lanır.

Cevap B 52

İnsan vücudundaki hormonların mik- tarını ölçmek için yaygın olarak labo- ratuvarlarda kan alınarak incelenir.

Cevap A 53

Bir bitkide kök ile gövde hareketi;

Kök →Yer çekimi yönünde Gövde → Yer çekimine zıt Yönde hareket eder.

Ama yer çekimi dışında başka bir kuvvet varsa iki kuvvetin bileşkesi yönünde kök hareket eder. Kökün zıt yönünde ise gövde hareket eder.

Cevap D 54

Kılcal damarlar kapalı dolaşım siste- minde bulunur ve açık dolaşım sis- temine göre daha başarılı olmasının sebebi kanın sadece damar içi hareket göstermesidir. Kapalı dolaşım bu yüzden daha hızlıdır.

Cevap C

(4)

Deneme 1 Çözümleri

70

Verilen deneyde A kolunda % 60 glikoz varken, B kolunda % 30 glikoz bulunmaktadır. Öğrenci zamanla şu yorumu yapmalıdır, glikoz molekülü küçük olduğu için çok olduğu yer- den az olduğu yere enerji harcama- dan eşitlenene kadar A kolundan B koluna geçer. Bu şekilde öğrencinin yapmış olduğu yorumdur. Öğrenci gözlemi ve açıklaması yanlış olduğu için osmoz ve difüzyon ile ilgili kavram yanılgıları vardır.

Cevap C 71

Okul teknolojik açıdan zengin bir

imkana sahip olarak verilmiştir ve sınıfın öğrenme hızı birbirinden farklı verilmiştir.

Buna göre bilgisayar destekli öğretim ile öğrenciler kendi öğrenme hızları doğrultusunda konuyu öğrenecekler- dir.

Cevap D 72

“Laboratuvarda çalışırken bol miktarda su tüketilmelidir.” ifadesi yanlıştır.

Doğrusu laboratuvarda yeme içme gibi ihtiyaçlar yapılmamalıdır.

Cevap D 73

Verilen özellikler Fatma Öğretmen'in

“derinleştirme” basamağını uyguladı- ğını gösterir. Çünkü öğrencilere farklı açıklamaları hatırlatıyor.

Cevap C 74

Verilen tanım öğretim materya- li hazırlama ilkelerinden “hedef davranış”tır.

Cevap B

75

Verilen sembol;

✔ Akut zehirlilik, cildi tahriş edicidir.

Cevap B 65

Öğretmenin azot döngüsünü anlat-

madan önce saprofit ve kemosentez faaliyetlerini anlatması öğrencilerin azot döngüsünü daha iyi anlamasını sağlar. Ancak A, B, C ve E seçenek- lerindeki ifadeler enerji dönüşümleri- ne ait kavramlardır.

Cevap D 66

A. seçeneğindeki ifade kavrama

basamağına aittir.

B. seçeneğindeki ifade kavrama basamağına aittir.

C. seçeneğindeki ifade uygulama basamağına aittir.

D. seçeneğindeki ifade analiz ba- samağına aittir.

E. seçeneğindeki ifade bilme basa- mağına aittir.

Bloom taksonomisi bilme –kavrama- uygulama-sentez-analiz ve değerlen- dirme şeklinde sıralandığına göre en üst basamak D seçeneği olur.

Cevap D 67

I. ve II. ifade çapraz bağlantı olup

Bloom taksonomisine göre Analiz basamağına aittir. III. ifade kavrama basamağına, IV. ifade ise bilme ba- samağına aittir.

Bloom taksonomisindeki kavramlar;

Bilme – Kavrama – Uygulama –Ana- liz - Sentez –Değerlendirme şeklinde sıralanırsa

Verilenlerden en üst basamaktaki fa- aliyetler daha fazla puan alacağı için cevap I ve II olur.

Cevap C 68

1. öğrenci tüm hücrelerde olacağını

söylediğine göre parmaklarda mavi proteini şifreleyen gen gözde varken, parmaklarda yoktur şeklindeki yorumlaması yanlıştır. 1. öğrenci yanlış yorumlama yaptığı için fikrini değiştirmelidir. 3. öğrencinin açıkla- ması doğrudur. Çünkü "Bu gen tüm hücrelerde vardır. Ancak gözde aktif- ken parmak uçlarında aktif değildir."

şeklinde olduğu için yorumlaması doğrudur ve geliştirmelidir. 3. öğren- cinin yorumlamasıyla ilgili bilgi yu- karıda verilmemiştir. Bu nedenle 3.

öğrencide fikrini değiştirmelidir.

Cevap A 69

I. ifade bilme basamağına aittir.

II. ifade analiz basamağına aittir.

III. ifade uygulama basamağına aittir.

Verilen Bloom taksonomi sıralaması basitten üst düzeye doğru I – III – II şeklinde sıralanır.

Cevap B 55

Böceklerde kan dolaşımı gelişmiş

değildir ve böcekler trake solunumu yaptığı için; oksijen ve karbondioksit trake boruları ile dolayısıyla kan do- laşımının gelişmiş olmasına ihtiyaç yoktur.

Cevap B 56

Bir günlük beslenmeye baktığımız- da; ekmek, reçel, çay, pilav kadayıf ve revani karbonhidrat olduğu için glikoz ağırlıklı beslenmiştir.

Cevap C 57

2 numarada verilen henle kulpların- daki kılcaldamar ağı fazla gelişme- miş böbrekler de tatlı sularda yaşa- mayı sağlar.

Cevap B 58

Kuşların akciğerleri hava kesecikleri

ile bağlantılıdır.

Cevap A 59

Evrimleşme farklı hayvan grupları

arasında değişik hızla yürütülür.

Cevap D 60

A. Genel olarak prokaryotların hüc- re çeperi peptidoglikandır. Bitki çeperi ise selülozdur.

B. Prokaryotların hücreler genel olarak ökaryotlar olan bitkilerin hücrelerinden daha küçüktür.

C. En az fark hücre zarındadır.

Çünkü tüm canlıların hücre zarı protein, karbonhidrat ve yağdan oluşur.

D. Prokaryotların ribozomları 70S olup (küçük alt birimleri S30 – büyük alt birimleri S50 dir.) Ökaryotlar ise 80S OLUP ( kü- çük alt birimleri S40 – büyük alt birimleri S60 dır.)

E. Prokaryotların bölünme şekli amitozdur. Bitkilerde ise mitoz ve mayoz bölünme görülür.

Cevap C 61

Canlılarda enerji dönüşümleri 11. sı-

nıf biyoloji dersi ünitesidir.

Cevap A 62

11. sınıf biyoloji dersi insan fizyolojisi

ünitesi için önerilen süre 63 saattir ve 20 kazanımı vardır.

Cevap B 63

Verilen üç yargı da solunum ile ilgili kavram yanılgısıdır.

Cevap C 64

Yazılı materyal hazırlarken vurgulan- maların tümünü büyük harfle yazmak yanlıştır. Materyalin önemi noktaları- nı vurgularken, aşırı kullanımdan ka- çınılmalıdır.

Cevap D

Denemeyle ilgili görüş, istek ve öneriniz için 0539 775 48 50 nolu hattımıza WhatsApp'tan yazınız.

(5)

Deneme 2 Çözümleri

1

Aldığı besini kendine özgü molekü- ler hale getirme ve hücredeki büyük organik molekülleri basit moleküllere ayrıştırma ikisi için de ortaktır.

Cevap B 2

Hücresel solunumun oksijenli olarak

yapılması bir hücrenin zar yapısına katılacak olan glikolipit molekülünün oluşabilmesi için zorunlu değildir;

çünkü her hücre oksijenli solunum yapar.

Cevap D 3

Bir insanın karaciğer hücresiyle mide

epitel hücresi arasında kromozom sayısı aynıdır.

Cevap D 4

Bulundukları ortamla ozmotik denge

halinde bulunan hücreler bir süre sonra içlerindeki glikoz moleküllerini nişasta taneciklerine dönüştürdükle- rinde hücrenin ozmotik basıncı aza- lır. Bundan dolayı dışarıya su çıkışı olur.

Cevap D 5

Stoplazma bölünmesi mitoz bölünme

sırasında hayvan ve bitki hücrelerin- de farklılık gösterir.

Bitki hücresi hücre çeperinden do- layı ara lamel oluşturarak, hayvan hücresi ise boğumlanarak stoplazma bölünmesi geçirir.

Cevap C 6

A, B, D ve E seçeneğinde gerçek- leşen olaylarda mitoz bölünme gözlenirken çeşitlilik olmaz. C seçe- neğindeki ifade mayoz bölünme faa- liyetiyle gerçekleşir ve çeşitlilik olur.

Cevap C 7

Adrenalini, böbrek üstü bezi salgılar.

Pankreas → İnsülin - Glukagon Karaciğerin hormon salgısı bulun-

maktadır.

Cevap E 8

Tifo, Tetanoz ve Difteri çubuk bakte- rilerinin neden olduğu hastalıklardır.

Kolera hastalığına virgül şeklindeki bakterilere neden olur.

Cevap D 9

Bir türün evrimleşmesi için tür içi ka- lıtsal çeşitliliğin olması gerekir. Yani varyasyon olmalıdır.

Bu durum gerçekleşmezse kalıtsal çeşitlilik meydana gelmez.

Cevap B 10

Verilen soru bitkilerin yaşam döngü- leriyle ilgili olarak, kapalı tohumlular, açık tohumlular ve tohumsuz damarlı bitkilerde, sporofit döl gametofit döle baskın olduğu için gametofit döl sporofit döle beslenme olarak bağ- lıdır. Ancak tohumsuz ve damarsız

bitkilerde gametofit döl sporofit döle baskın olduğundan sporofit döl beslenme olarak gametofite bağımlıdır.

Cevap D 11

A. Oksidoreduktazlar = Enzimi

substratları oksitleme (elektron verme) veya redüksiyon (elektron alma) reaksiyonlarını ger- çekleştirir.

B. Hidrolazlar = substratları su ve enzim yardımıyla parçalar.

C. İzomerazlar = Moleküller içi yeni düzenleme yaparlar.

D. Kinazlar =Transferazlar grubu enzimidir. C,N veya P içeren grupların transfer reaksiyonları- nı gerçekleştirir.

E. Fosforilazlar = moleküllere fosfat molekülü bağlanır.

Cevap A

Not = enzimleri aslında 6 grupta in- celeriz. Açıklamalar dışında liyaz ve ligaz enzimi de bulunmaktadır. Bun- ların görevi şu şekildedir.

Ligazlar; enerji bakımından zengin 2 molekülün birbirine bağlanmasını sağlar.

Liyazlar; oksidasyon ve hidroliz enzimleri dışında başka yollarla bağları yıkar.

12

Verilenlerden sempatik sinirler birbirine zıt çalışırlar. Sempatik sinirler hızlandırırken parasempatik sinirler yavaşlatır. Sindirim ve salgı olayla- rında tam tersini gerçekleştirir. Bu durumlar istisnai durumlardır. I ve IV nolu ifadeleri sempatik sinirler ger- çekleştirir. II ve III nolu ifadeleri ise parasempatik sinirler gerçekleştirir.

Cevap B 13

Tatlı su balıklarında vücut sıvıları yaşadığı ortama göre hipertoniktir.

Bu nedenle su, balığın vücudu içine girme, tuz da canlı vücudundan çev- redeki suya geçme eğilimi gösterir.

A, B, D ve E seçeneğindeki ifadeler görülen bu sorunun çözümüne yö- neliktir. Ancak seçeneğindeki ifade ters akım sistemi olup tüm balıkların suyun oksijeninden daha fazla yarar- lanılmasını sağlar.

Cevap C 14

A, B, C ve D seçeneğindeki koleste- rolün etkisinin tam tersini gerçekleş- tirirken E seçeneğinde verilen koles- terol miktarı azalırsa hücre zarının akışkanlığı daha fazla olur.

Cevap E 15

A, B, C ve E seçeneğindeki bilgiler

doğrudur. Çünkü aktif taşıma olayın- da ATP ve enzim kullanılır.

A. Maddeler, derişim gradientinin zıt yönünde taşınır.( madde az- dan çoğa taşınır.)

B. Aynı anda iki farklı madde taşı- nabilir. ( Sinir hücrelerinde 3 Na

iyonuna karşı – 2 K iyonu yer değiştir.)

C. Taşınan maddenin hücre içi derişimi, ortamınkine göre deği- şikliğe uğrar. ( Madde taşındığı yerde artarken, taşınan yerde azalır.)

D. Maddenin taşınması, zarın fos- folipid molekülleriyle gerçekleşir.

(Bu ifade yanlıştır. Çünkü fosfolipit tabakasında difüzyon reaksi- yonları gerçekleşir.)

E. Taşıyıcı proteinlerin konformas- yonunda geçici değişimler olur.

Cevap D 16

A. Bitkiler topraktaki HNO3- ya da

NH⁺₄ molekülünü bazik ortamda yaşayan bitkiler tüketir.

B. Bitkiler N₂ molekülünü tükete- mezler.

C. Bitki köklerinde yaşayan ve ser- best azotu bağlayan nitrogenaz enzimi bakterilerde bulunur. Bit- kilerde bulunur dediği için yan- lıştır.

D. Nitrogenaz enzimi oksijen varlı- ğında görev yapmaz.

E. Leghemoglobin enzimi bitki kö- künde oksijen tüketimini ayarla- yan bir enzimdir.

Cevap C 17

Ötrofikasyona uğramış bir gölde aşı- rı derecede N ve P gibi elementlerin kullanılma sonucu göl yüzeyinde aşırı alg çoğalmasına neden olur ve göl yüzeyini kaplar. Işık gölün alt yü- zeyine gitmez. Oksijen üretimi azalır.

Saprofit bakterilerin faaliyeti artar.

Bu nedenle göl mineral bakımından zenginleşir. Ancak bu gölde soğuk su balıkları yaşar ifadesi yanlıştır. So- ğuk su balıkları bol oksijenli ortamda yaşarlar.

Cevap D 18

A, B, D ve E seçeneğinde verilen ifadeler doğrudur. Ancak C seçene- ğinde verilen hücresel bağışıklıkta, B hücreleri ve plazma hücreleri görev alır ifadesi yanlıştır. Çünkü hücresel bağışıklıkta T-lenfositler görev yapar.

Cevap C 19

I. Kanın bütün bileşenleri Bow- man kapsülüne geçer ifadesi yanlıştır.(Hücre ve protein gibi büyük maddeler geçmez.) II. 180-190 litre sıvıdan 1,5 litre

sıvı atılır dediği için doğrudur.

III. Verilen bilgilerde azotlu atıklarla ilgili bir bilgi yoktur.

Cevap B 20

İlk canlı hetetroftur. Bu durumunda ortaya çıkması içinde organik mole-

küllerin olması gerekir.

Cevap B

(6)

Deneme 2 Çözümleri

III. Prokaryot ve ökaryotlarda ortak olarak gerçekleşir.

Cevap B 27

Soruda karanlık evre reaksiyonların-

dan bahsettiği için;

I. ifade doğru olur. Fotosentezin ışıktan bağımsız reaksiyonların- da sıcaklık 30°C’ye kadar artırıl- dığında fotosentez reaksiyonla- rının artığı 30°C’den sonra ise azaldığı gözlemlenmiştir. Bunun nedeni reaksiyonların enzimler tarafından gerçekleştiği için yük- sek sıcaklık enzim yapısı bozul- duğu için bu durum gözlenmiştir.

II. ifade yanlış olur. Çünkü CO₂mo- lekülü dışsal bir faktördür. Hem CO₂ karanlık evre reaksiyonları bu şekilde etkilemez. Diğer fak- törler uygun olsa bile, CO2 mik- tarı fotosentez reaksiyonlarını önce artırır sonra sabit şekilde devam etmesini sağlar.

III. ifade yanlış olur. Çünkü su ışıklı evre reaksiyonlarında etkilidir.

Cevap A

28

Bir insan geninin klonlanmasında, konak organizma olarak bakteri yerine mayanın (Saccharomyces cerevisiae) tercih edilmesinin asıl nedeni; Prokaryot ve Ökaryotlarda transkripsiyon ve translasyon işlem- lerinin farklı olmasıdır. Maya ve insan ökaryot olduğu için transkripsiyon ve translasyon mekanizması aynı olan canlı kullanmalıdır.

Cevap D 29

Nükleik asit miktarı eşit olmasına

rağmen X DNA‘sının Y DNA’sına göre daha düşük sıcaklıkta çözün- düğüne göre Y DNA’sındaki C ve G miktarından X DNA’sından daha faz- ladır. Çünkü daha fazla C ve G içer- diği için daha yüksek sıcaklıkta çözü- nür. Çünkü G ile C arasında 3’lü, A ile T arasında 2’li zayıf hidrojen bağı vardır.

Cevap D 30

I. seçenekteki ifade DNA eşlen-

mesi (replikasyon)

II. mRNA sentezi (transkripsiyon) III. olgun mRNA sentezi (intronların

kesilip çıkarılması) IV. protein sentezi (translasyon) I, II ve III nolu ifadeler ökaryot can-

lılarda çekirdekte, IV reaksiyon ise sitoplazmada gerçekleşir.

Cevap B

31

İnsanda bir genin baskın da olsa çekinik de olsa etkisini fenotipte gös- termesi için bireyden homolog kro- mozomların her ikisinde de olması gerekir. Ama baskın olmayan genin tek başına fenotipte etkisini göster- mesi için homolog kromozomu olmayan “Y” kromozomunda bulunması gerekir.

Cevap B 32

Verilen özellikler modifikasyona ör- nektir. Yani kalıtım ve çevrenin etki- leşiminin ürünüdür.

Cevap C 33

2n kromozomlu bir canlı türünde kro- mozom sayısı 2n-1 olan bir bireyin oluşmasına kromozomlarda ayrılma- mayla olur. Yani kromozomal mutas- yonla meydana gelir.

Kromozomal mutasyon kromozom sayısının ve yapısının aynı kalması- dır. Bu olay mayoz bölünme sırasın- da gerçekleşir.

Cevap B 34

Tek yumurta ikizleri genetik yapı ola-

rak birbirinin aynısıdır.

Dolayısıyla 1. ve 2. bireylerin doku grupları aynıdır.

1. bireydeki homozigot baskın özel- likler, 6. bireyin fenotipinde tek yumurta ikizi olduğu için görülür.

Cevap B

35

I ve II numaralı bireylerin kan grubu- nu tespit etmek için Anti-X ve Anti- Y’nin çeşitlerini bilmek gerekir.

Cevap A 36

İnsanda spermatogenezin aşama- sında mitoz bölünme geçirerek 2n kromozomlu birincil spermatositi oluştur. Spermatositler mayoz I ile

“n” kromozomlu hücreyi oluşturur.

Bunlarda mayoz II ile sperm hücre- lerini oluştururlar.

Cevap A

37

Çöl biyomları su depo edebilme özel- liğine sahiptirler ve dev kaktüsler ile kökleri derinlere uzanan çalılar bulunur. (Bu biyom K’dır.)

Tropikal orman biyomunda yıllık ya- ğış miktarı fazladır ve sıcaklık-nem miktarı yüksektir. Yıl boyunca devam eder epifit bitkilerde bulunur. (Bu biyom L biyomudur.)

Tundra biyomu kutupların etrafında bulunur ve en yüksek sıcaklığı 10°C geçmeyen bir biyomdur. Bu biyo- mun üreme dönemi oldukça kısadır.

Odunsu bitkiler kısa çayırlar ve ren geyiği yosunu denilen likenler bulunur. (Bu biyom M biyomudur.)

Cevap A 21

A. Trake solunumu yapan böcek-

lerde görülür.

B. Hb gibi taşıyıcı molekülün alyu- var içine görmesi kanın akışkan- lığını artırır.

C. Sıcakkanlı canlıların oksijen ihti- yacı daha fazladır.

D. Kara yaşamına geçildiğinde solunum yüzeyi daha fazladır.

E. Kara yaşamına geçildiğinde solunum yüzeyi artığı için nefes alışverişi azalır. Artar dediği için yanlıştır.

Cevap D 22

Kas gücünü artırmak için,

I. Çok fazla motorik birim uyarılır- sa daha fazla kas kasılır.

II. Uyarının sıklığı tepki miktarını artırır.

III. Kas hücreleri içerisine hücre dışı sıvıdan bol miktarda Ca⁺² iyonu girişinin sağlanması, bu faaliyet düz kaslarda olur.

Not: Ca + iyonları çizgili kaslardaki sarkoplazmik retikuluma geçer ve kas kasılırken Ca + iyonları buradan karşılanır.

Cevap D 23

Yağ asitleri β- Oksidasyonla ase- tilCOA molekülüne dönüştürülerek oksijenli solunum reaksiyonlarına katılırlar.

AsetİlCOA (karboksilazla CO₂ çıkışı olur.)---Maloik asit --- ---yağ asitleri şeklinde olur.

Cevap B 24

A ve C seçeneklerinde verilen ifadeler ortak olarak gerçekleşir. ETS kullanımı oksijenli ve oksijensiz solunumda görülür. Anaerobik solunumda S, Fe, nitrat, nitrit, karbondioksit ve SO42- gibi moleküller son elektron alıcısıdır. Oksijenli solunum ve oksijensiz solunumda üretilen ATP miktarı birbirine çok yakındır. Ancak fermantasyonlarda 2ATP üretilir. B seçeneğinde fermantasyon ve oksijensiz solunumda aynı miktarda ATP üretilir ifadesi yanlıştır.

Cevap B 25

AsetilCOA (2C’lu) molekülü okzaloa- setik asitle (4C’lu) birleşip sitrik asidi (6C ‘lu) mitokondrinin krebsinde ger- çekleştirir.

Cevap D 26

I. ifade prokaryot ve ökaryotlarda

ortak olarak gerçekleşir.

II. ifadeki mRNA molekülü protein sentezinde kullanılırken, ökar- yotlarda olgun mRNA sentezi için işleme uğrar. (5’ ucuna başlık takılması, 32 ucuna poli A kuyruğunun takılması, intron- ların çıkartılıp ekzonların birleş- tirilmesi gibi)

(7)

Deneme 2 Çözümleri

54

Sarılıcı bitkilerde desteğe sarılma, gövdenin asimetrik büyüme göster- mesi ile gerçekleşir.

Cevap C 55

Sülük, balık, solucan ve kuşlarda kan

oksijeni dokulara kadar taşır.

Yalnız çekirge bir böcekçil olduğun- dan, bunlar trake solunumu yaparlar ve bu solunumu yapan canlılar kan- larında oksijen taşımazlar.

Cevap D 56

Bir solunum pigmentinin görevini ya- pabilmesi için sahip olması gereken en önemli özellikle oksijenle tersinir reaksiyona girebilmesidir. Reaksi- yon O₂alıp verebilmesidir.

Cevap B 57

İnsanın mide sıvısında Gastrin, mu-

kus ve pepsin bulunur.

Cevap D 58

Su kaybının azalması bazı hayvan- larda üretilen amonyağın üre ya da ürik asit moleküllerinin dönüştürebil- mesinin vücuda sağladığı en önemli yarardır.

Cevap C 59

Aşı tedavi edici değil koruyucudur.

Tedavi edici olan ise serumdur.

Cevap B 60

Alglerin üremeleri eşeyli ve eşeysiz

yolla olur.

Cevap A 61

A, B, D ve E seçeneğindeki ifadeler hücrelerin farklı boyutta olduğunu kavratmaya yöneliktir. Ancak öğret- menin açıklama yapması daha sonraki bir aşamadır.

Cevap C 62

E seçeneğinde verilen ifade 2011 yı- lında yayımlanan 9 – 12 sınıflarda Bi- yoloji Ortaöğretim Programı’nda yer alan bilim-toplum-çevre ilişkileriyle ilgili bir kazanım değildir.

NOT: Paradigma kayması bilginin değişmesidir.

Cevap E 63

2011 yılındaki ortaöğretim biyoloji

programında,

A. seçeneğindeki konu 11 sınıfta B. seçeneğindeki konu 10 sınıfta C. seçeneğindeki konu 10 sınıfta D. seçeneğindeki konu 10 sınıfta E. seçeneğindeki konu ise 12 sınıf-

ta anlatılmaktadır.

Not: Günümüzdeki Ortaöğretim biyoloji programında bazı değişimler söz konusudur.

Cevap E 47

İki kesit arasındaki fark birinin foto-

senteze devam edip diğerinin fotosentez yapamadan kesilip alınma- sıdır. Bundan dolayı oksijen miktarı, ATP miktarı, organik madde miktarı ve karbondioksit miktarı iki kesit ara- sındaki farkı etkilerken gün boyunca yitirilen su miktarı ortaya çıkan farkı etkilemez.

Cevap C 48

Besleyici bir çözeltide yetiştirilen bir

bitkide yeşil renk meydana gelmiyor- sa çözeltiye demir ve magnezyum kapsayan tuzlar konulmalıdır.

Bitkinin yeşil renk olmaması demek klorofil sentezi olayı olmaması de- mektir.

Cevap B 49

Verilen seçeneklerden II ve IV nu- maralı seçenekler stoma açıklığının kapanmasını sağlar.

Cevap D 50

A seçeneğinde verilen elektron tutu- cuları her seferinde gelen elektronu bir sonrakine aktarıp indirgenmiş olarak kalır ifadesi yanlıştır. Çünkü elektron atomlarının yörüngelerinde dolaşan eksi yüklüdür.

Dolayısıyla bu elektron tutucular elektronu bir sonraki basamakta bulunan elemana aktardığında eksi yük geçişi olduğu için indirgenmez yükseltgenir. Ama elektronu alan ise eksi yükle yüklendiği için indirgenir.

Cevap A

51

Omurilik reflekslerin denetim merke- zidir.

Sağ ayağa batırılan iğne algılandık- tan sonra duyu sinir ile arka kökten (P), ara sinire (H) aktarılır ve buradan motor sinir ile (R) ön kökten ayrılarak sol ayaktaki kası uyararak kasılması için burayı uyarır.

Dolayısıyla impulsun izleyeceği yol P, H, R yönündedir.

Not: Duyusal impulslar omurilikte çapraz yapar.

Cevap B 52

Öğrenmeye dayalı işlevleri beyin

kabuğu sağlar. Beyin kabuğu işlev görmeyen memelinin öğrenmeyi ger- çekleştirmesi olanaksızdır.

Yutma ve soluk alma işlevini gerçek- leştiren omurilik soğanıdır.

Cevap A 53

Hormon çiftlerine göre;

✔ Kandaki glikoz miktarının artma- sı sebebi kortizoldür.

✔ LH yumurta ve sperm oluşumun- da görev alır.

Fakat hormonlar kan basıncının dü- zenlenmesinde görev almaz.

Cevap D 38

Verilen değişik canlı grupları bilgileri

ile ilgili;

✔ Canlılardaki üremeye yönelik genel eğilim ya çok sayıda yumurta üreterek bu yumurtaları kendi hallerine bırakmak ya da az sayıda yumurta üreterek bu yumurtaların bakımını üstlen- mek şeklinde olduğu söylenebi- lir.

Cevap C 39

Grafiği incelediğimizde K ve L var- yansları yağış miktarındaki değişim- den dolayı elenmişlerdir.

Bundan dolayı birey sayılarının aynı kalması ifadesi yanlıştır.

Cevap A 40

Alem basamağından, tür basamağı- na doğru gidildikçe her bir basamaktaki birey sayısı azalır ve bireylerin aralarındaki ortak özellik ise artar.

Cevap A 41

Meyve oluşumu yalnızca çiçekli

bitkilere özgüdür. Dolayısıyla bit- kileri ayırt etmekte kullanılır. Diğer seçeneklerde verilen durumlardan fotosentez ve solunum yapmak tüm canlılar için ortaktır.

Cevap C 42

Yavruların emzirme, vücudu kıllarla kaplı olma, olgunlaşmış alyuvarları

çekirdeksiz olma gibi özellikler memeliler sınıfına ait özelliklerdir.

Cevap E 43

Bu iki hayvanın değişen dış ortam

sıcaklığına bağlı olarak vücut sıcak- lıklarındaki değişimi gösteren sıcak- lık C seçeneğinde verilmiştir ve ker- tenkelenin çevre sıcaklığı ile vücut sıcaklığı doğru orantılıdır.

Cevap C 44

Sürüngenler akciğer solunumu ya-

parlar deri solunumu yapmazlar.

Cevap C 45

Mantarların kloroplastı yoktur ve fo-

tosentez yapamazlar.

Cevap B 46

Yaşadığımız ortama sadece yeşil

ışık gelseydi fotosentez hızı en az seviyede olurdu ve oksijen miktarı da en az düzeyde olurdu.

Dolayısıyla bu durum bitkilerin, hay- vanların ve insanların sayısını azal- tırdı.

Cevap B

(8)

Deneme 2 Çözümleri

72

Öğretmenin yapması gereken en uy- gun yol;

✔ Dersi alternatif etkinlikler kulla- narak anlatmalıdır.

Cevap A 73

Laboratuvarda çalışma yaparken ke-

sinlikle üstü kapalı ayakkabı giyilme- lidir.

Cevap B

74

Öğrencilerin kavram yanında birey-sel farklılıkları göz önünde bulundu- rulmalı ve buna göre etkinlik yapıl- malıdır.

Bireysel değil farklı zeka türlerine sahip olduğu düşüncesiyle hareket edilmelidir.

Cevap D 75

I ve III. yargılar yanlış verilmiştir. Ter-mometre kırıklarının civalı kısımları

ve atıkları asla çöpe ya da lavaboya atılmamalıdır.

Evsel atıklar beyaz değil, Siyah po- şet bulunan çöplere atılmalıdır.

Cevap D 64

Egzersiz sayısının nabız sayısına et-

kisini belirlemek için;

A. 4 farklı gruba ayırıp gözlenmesi B. Egzersiz sayısı (bağımlı değiş- ken), nabız sayısını artırıyor (bağımlı değişken)

C. Ancak C seçeneğiyle ilgili bir ta- nımlama yapılmamıştır.

D. Tahmin etme daha önceden kestirmedir.

E. Tartışmaya açma yorumlamadır.

Cevap C 65

Verilen açıklamada konunun basitten

karmaşığa doğru anlatılmasından bahsetmiştir. Oysa A seçeneğinde önce gelişmiş sinir sistemi (ip merdi- veni) anlatılıp, daha sonra daha basit bir sinir sistemini (ağ şeklinde) anla- tılmıştır ki verilen bilgiye aykırıdır.

Cevap A 66

Verilen kazanımlar 9. sınıf doğal kay- naklar ve biyolojik çeşitliliğin korun- ması konusuna aittir.

Cevap E 67

Ortaöğretim Biyoloji Dersi Öğretimi

Programı ölçme değerlendirme yak- laşımı ilkesine göre;

✔ Yalnızca sonucu değil, süreci de ölçmek gerekir.

Cevap A 68

Kazanım ifadesine göre

9. 7. 3. 10

Sınıf Ünite No

Konu No

Kazanım No Kazanım No:

Cevap B 69

Verilen üç yargı da biyolojideki kav-

ram yanılgılarındandır.

Cevap E

70

2006 ve güncellenmiş 2013 fizik der-si öğretim programlarında merkeze alınan temel yaklaşım, “yaşam te- melli öğrenme”dir.

Cevap C 71

“Bireysel farklılıkları ortadan kaldır- mak” kişilik hizmetlerinin amaçların- dan değildir.

Bireysel farklılıklar ortadan kalkmaz.

Öğrenciler arasındaki ilişkileri gelişti- rir.

Cevap E

Denemeyle ilgili görüş, istek ve öneriniz için 0539 775 48 50 nolu hattımıza WhatsApp'tan yazınız.

(9)

Deneme 3 Çözümleri

1

ATP sentezlenme insanda hücre zarında yer alan protein molekülleri- nin işlevlerinden biri değildir. Çünkü ATP; mitokondride stoplazmada ve kloroplastta sentezlenir.

Cevap B 2

Enzimlerin üretim yeri ribozomdur ve

üretilen enzim E.R. ile golgi aygıtına taşır buradan hücre zarı ile dışarıya salgılanır.

Lizozom görevi hücre içi sindirimi sağlamasıdır. Enzim sentezinde ve bunların dışarıya atılmasında görev yapmaz.

Cevap D 3

Deney düzeneğine göre baktığımız- da “A” seçeneğinde verilen X maddesi M enzimi ile parçalanır yanlıştır;

çünkü bu M enzimi ile parçalansay- dı ortamda X maddesi olmazdı. X maddesi M maddesinin yapı taşıdır.

Dolayısıyla kaba geçişi bağırsaktan çıkarak gerçekleşir.

Cevap A 4

Yoğun bir tuz çözeltisine konan terlik- si bir hayvan hipertonik ortama gire- ceği için fazla su kaybeder ve ölür.

Cevap D 5

Homolog kromozomların birleşerek

tetratları oluşturması mayoz bölün- meye ait bir özelliktir.

Diğer seçeneklerde verilen özellikler hem mayoz hem de mitoz bölünme için ortak bir özelliktir.

Cevap B 6

IV nolu şekil mayoz I profaz aşama- sı, I nolu şekil mayoz I metafaz aşa- ması, III. şekil ise mayoz II, telofaz II aşamasıdır.

Sıralamaya göre C seçeneği doğru- dur.

Cevap C 7

III ve IV yer değiştirilirse doğru olur

ve görme olayı olur.

Cevap C 8

Arkelerin kimyasal yapısı bakteriler-

den farklıdır.

Cevap C 9

Memeli embriyolarında solungaç ya- rıklarının bulunması evrime örnektir.

Çünkü memeliler akciğer solunumu yaptığı için bu durum bunların omur- galı canlı grubunda bulunduğu halde diğer omurgalılara benzerlik göster- diğini ispatlar.

Cevap A 10

Popülasyonlarda yeni mutasyonların

ortaya çıkmasında doğal seçilimin katkısı yoktur.

Cevap B

11

I numaralı model X kromozomu- na bağlı çekinik gendir. Çünkü bazı eşeyler tek alelle fenotipte etkisini gösterdiği verilmiştir. Bu durum E dölü için bu ifadenin X’e bağlı çekinik olduğunu gösterir.

II numaralı model eksik baskındır.

Çünkü grafikte geri çaprazlamada hetorozigot ve homozigotların bu- lunması gerekiyorsa bunun baskın çekinik olduğunu gösterir.

Cevap D 12

Eşey kromozomlarında eşeysel özel- liklerden başka özellikler taşıması;

“kromozomlar birden fazla taşır” hi- potezine kanıt olabilir Eşey kromo- zomlarında eşeysel özelliklerinden başka özelliklerde taşıyabiliyorsa bunların kromozomlarında birden fazla taşıdığı kanıtlanır.

Cevap D 13

Verilen soyağaçları birleştirilirse.

2 3

11 7

6 4

12

8 10

1 5

13 9

7 ve 10 numaralı bireylerin kalıtsal olarak benzer özelliği yoktur.

Cevap D 14

5 numaralı bireyin heterozigot olup

olmadığı belirlenemez.

aa

aa aa aa

Aa

1 Aa2

3 5

4

AA veya Aa olabilir.

Cevap E 15

Kırmızı göz rengi: A^a

Beyaz göz rengi: Xâ G: XÂXâ, XâY F: XÂXâ, XÂY, XâXâ, XâY

Dolayısıyla kırmızı ve beyaz olmak üzere iki çeşit göz rengi bulunur.

Cevap B 16

Bu grafiğe göre 1 ve 3 numaralı yo-

rumlar yapılabilir.

1. yoruma göre eğrilere baktığımızda yüzme eğrisi enerji tüketimi açısın- dan en düşük eğridir.

3. yoruma göre vücut kütlesi arttıkça enerji tüketimi azaldığından bu yo- rum yapılabilir.

Cevap D 17

Fotosentetik canlılar bir ekosistemde

O₂ üreten canlı gruplarıdır.

Kemosentetik canlılar ise kemosentez sonucu O₂ üretirler fakat bu O₂’yi ortama vermezler.

Dolayısıyla fotosentez yapan canlı- lar azalırsa, ortamdaki O₂ miktarı da azalır.

Cevap E 18

Grafik incelendiğinde C şıkkı bunu

sağlamaktadır.

Cevap C 19

Bir türün farklı popülasyonlarının

yayılış gösterdikleri alanların taşıma kapasitesi aynı değildir.

Taşıma kapasite çevresel koşullar- la değişebilir ve kapasitenin üstüne çıktığında ölümler artar ve bu durum için her popülasyonu ortamın koşul- ları belirler.

Cevap E 20

Bir kuşun, tadı kötü olan bir kelebeği

bir kere yedikten sonra bir daha ye- memesi “deneme-yanılma”dır.

Cevap A 21

Canlıların arasındaki akrabalık dere- cesine bakarken ortak özellikleri dik- kate almalıyız. Canlılar arasında ne kadar çok ortak özellik varsa o kadar çok akrabadırlar.

Grafiğe baktığımızda F ve M tür en yakın türlerdir.

Cevap C 22

Şekilde gösterilen 2 numaralı kı- sımda sürgen (meristem) doku bulunmaz. 2 numaralı kısım tohum çimlenirken ihtiyaç duyduğu besini sağlayan endospermdir.

Cevap B 23

Kuşların çenelerinde diş bulunmaz.

Keratin yapıdaki gagaları vardır.

Kuşlar sıcak kanlı hayvanlardır. İç döllenme görülür ve gelişim vücut dışında olur.

Cevap B 24

Evrimsel sürece göre kapalı tohum- lular değerlendirirken daha sonra ortaya çıkmıştır.

Cevap A 25

Yapılan deney ışıklı ortamda foto- sentez ile oksijen çıkmasıdır. Ve cam kabın hacmi ile çıkan gaz kabarcıkla- rının sayısı ile ilgisi yoktur.

Gaz kabarcıklarının sayısı fotosentezin hızını gösterir.

Cevap A 26

Deneye baktığımızda bitki karanlık ortamda solunum ve terleme yapar.

Solunumda ise hücredeki su miktarı artarken terlemede azalır. Bundan dolayı kökleri ile suyu çekerler.

Bitkiler aydınlık ortamda daha fazla su kaybederler. Çünkü fotosentez ve terleme hızı daha yüksektir. Bir bitkinin fotosentez hızı ne kadar yüksek- se ve ne kadar çok terliyorsa kökleri ile bir o kadarda su çeker.

C

⁴

bitkisidir.

CO

²’yi doğrudan Calvin döngüsünde kullanırlar.

C

³ bitki- lerinde demet kını hücreleri yoktur.

²’yi PEP Karbok- silaz enzimi yakalar. Verilen bilgilere göre cevap A çıkar.

Cevap A

31

A. Epidermis hücreleri stoma, tüy ve emergenslerden oluşur.

B. Floem kalburlu boru, arkadaş hücreleri, floem parankimasın- dan oluşur.

C. Kollenkima sadece tek tip hüc- reden oluşur.

D. Ksilem trake, trakeid, ksilem pa- rankiması, ksilem sklerenkima- sından oluşur.

E. Periderm lentisel, mantar kam- biyumu (fellogen), felloderm ve mantar dokusundan oluşur.

Cevap C 32

Son ürün gerekenden fazla oluşursa A’yı B’ye çeviren enzimin çalışması- nı engeller. Feed – Back amacı aşırı ürün oluşmasını engellemektir.

A. Bu ifade yanlış olur. 3 ve 4 oluş- mazsa E ürünü oluşmaz.

B. B ve C ürünü oluşmazsa E ürü- nü oluşmaz.

C. Ancak 1 nolu enzimin allosterik bölgesi değişirse E ürünü 1 nolu enzimi durdurmaz ve E ürünü oluşmaya devam eder.

D. 1 ve 3 nolu enzimler çalışmazsa B ve D ürünü oluşmaz.

E. B ürünü oluşmazsa E ürünü de oluşmaz.

Cevap C 33

Prezigotik ve postzigotik engeller

vardır. Postzigotik engeller zigot ya da yumurta oluşumundan önceki engellerdir. Bu durumda yumurtanın döllenmesi engellenir. A, B, C ve D seçeneğinde verilen engeller prezigotik engellerdir. E seçeneğinde ise döllenme sonucu oluşur. Hibrit türle- rin görüldüğü postzigotik engellerdir.

Cevap E 34

Alel gen çekinik alel genin 4 katı ol- duğuna göre P= 4x ise q= x olur. 4x + x = 1 ise

q = 0,2 ve p = 0,8 P+ q = 1 ifadesinin karesi alınırsa, P2 + 2pq + q2 = 1 olur. Bizden 2pq’yi istediğine göre; 2 x 0,4x0,2 = 0,32 çıkar.

Cevap C 35

I, III ve IV nolu ifadeler pasif bağışık- lık örneğidir. Hazır antikor vermek, anneden çocuğa plasenta aracılığıy- la antikor geçişi ve serum pasif ba- ğışıklık örneğidir. Hastalığı geçirerek ya da aşı yaptırarak aktif bağışıklık kazanılır.

Cevap A

36

A. Albümin proteini kanın pH’sini ayarlar.

B. Antikorlar yapancı maddelere karşı savunma yapar.

C. Fibrinojenler kanın pıhtılaşma- sında görev alırlar.

D. Kanın osmotik basıncını albü- min ve globülin gibi proteinler ayarlar.

E. Solunum gazlarını taşıyan he- moglobin plazmada değil alyu- var hücresi içerisindedir.

Cevap E 37

I. Tükürük sıvısında (Amilaz enzi-

mi bulunur.)

II. Gastrik sıvı içinde (Pepsinojen enzimi bulunur.)

III. Safra bir enzim içermez. (Safra tuzları, pigmentleri, fosfolipit, ko- lesterol yağ asiti ve su bulunur.) IV. Pankreatik sıvı içerinde (lipaz,

amilaz, tripsinojen, kimotripsino- jen ve nükleazlar bulunur.)

Cevap B

38

Epifiz bezi fotoperiyodu ayarlar.

Uyku –uyanık kalma ritmini biyolojik saati ayarlar. Melatonin hormonu üretir.

I. ifade doğru olur.

II. ifade doğru olur. Hipotalamus ve epifiz bezi üreme ritmini ayarlar.

III. ifade yanlış olur. Glikojen yıkımı- nı hipotalamus bezi gerçekleşti- rir.

Cevap C 39

1. doku ektoderm tabakasından kö- ken aldığına göre (Sinir doku olabilir.)

2. doku mezoderm tabakasından kö- ken aldığına göre (Bağ dokusu ve çeşitleri mezoderm kökenlidir.) 3. doku tüm tabakalardan köken al-

dığına göre (duyu, salgı, örtü epiteli gibi)

Cevap C 40

Tatlı sularda yaşayan balıklarda so- lungaçlar vücuda giren fazla suyu dışarı atarken böbrekleri kullanırlar.

B, C, D ve E seçeneğindeki ifadeleri solungaçlar gerçekleştirir.

Cevap A 41

I ve II nolu ifade doğru değildir. Hor- monlar protein, steroit ve aminoasit yapılı olabilir. Hepsinin yapısı farklı olabilir. Her hormonun hedef hücresi olup o hücrede etkilidir. Her hormonu hedef hücredeki reseptörler tanır.

(hücre zarında ya da hücre içinde)

Cevap C 42

Turnover Alt üst olma olayı genellikle

bahar aylarında gerçekleşir. Bu olay sayesinde plankton artışı olur. Bu nedenle I nolu ifade doğru olur. (gö- lün üst kısmında besin elementleri bakımından zenginleşir dediği için).

II nolu ifade yanlış olur. (yaz ve kış mevsiminde olur dediği için). III nolu ifade doğru olur(plankton artışı o).

Cevap D 43

Verilen ifade de Polipeptid sentezi

sırasında sadece 1 aminoasitin deği- şimi söz konusudur. Yani kod değişi- minden kaynaklı aminoasit değişimi yanlış anlamlı mutasyondur.

A. seçeneğindeki ifade öldürücü mutasyondur. (Letal mutasyon) B. Seçenekteki ifade delesyon ya

da inversiyonla oluşur. Şifre kaymasına neden olur. (Çerçe- ve kayması mutasyonları) C. Bu seçenekte verilen ifade yan-

lış anlamlı mutasyona örnektir.

(Yanlış anlamlı mutasyon) D. Stop kodunun gelmesidir. (An-

lamsız mutasyon)

E. Seçenekteki ifade de şifre de- ğişse bile aminoasit değişimine neden olmaz.(Sessiz mutasyon)

Cevap C

(11)

Deneme 3 Çözümleri

58

Çekirge birincil tüketicidir.

Cevap C 59

Verilen bilgilere göre:

✔ Nişasta büyük moleküllü oldu- ğundan bağırsak dışına çıka- maz.

✔ İyot ve glikoz bağırsak torba içine girerek osmatik basıncı artırır.

✔ Kabın içi mavi renk olur.

✔ Bağırsak torbasının ağırlığı art- tığı için;

A makarası 1 yönünde B makarası 2 yönünde

döner.

Cevap B 60

Meristem dokunun görevi bitkide

boyca uzamayı sağlar ve bu meristem doku kök ve gövde uçlarında bulunur.

Kombiyum dokunun görevi ise bitkinin enine büyümesini sağlar ve aynı zamanda yaş halkalarını oluşturur.

Verilenlere göre çivinin “h” yüksekli- ği değişmez. Ama, gövdeye çakılan çivinin dışarıda kalan uzunluğu her geçen yıl kombiyum dokudan dolayı azalacaktır.

Cevap E 61

B seçeneğinde verilen homolog

kromozomların birbirinden ayrılma- sı mayoz I’in Anafaz I aşamasında gerçekleşir. Mitoz bölünmede kardeş kromozomlar görev yapar.

Cevap B 62

Öğrencilerin birbirlerinin çalışmaları- nı incelemesi 5E modeline göre de- ğerlendirme aşamasına aittir.

Cevap C 63

Homeostazi ve geri bildirimi analojiy- le ( bilinmeyen somut kavramı bilinen somut bir kavramla anlatma olayıdır.) Homeostazi ve geri bildirim artan ya da azalan bir faaliyetin kendi kendini kontrol etmesi D seçeneğindeki kli- ma örneğinde vermiştir.

Cevap D 64

D seçeneğinde verilen sorgulama

becerisi için tüm solunum basamak- larını ve solunuma katılan tüm besinlerin özelliklerini bilmesi gerektiği için daha üst seviyede bir sorgulama becerisidir.

Cevap D 65

2013 Ortaöğretim biyoloji dersi prog-

ramına göre;

I. Grup konuları 12.sınıflarda an- latılır.

II. Grup konuları 10.sınıflarda an- latılır.

Cevap D

zarında elektriksel değişim olur ve

bunun içinde enerji ihtiyacı duyar ve bunu da oksijenli solunum ile karşılar.

Cevap E 51

İç kulaktaki salyangozun içindeki

korti organının içinde işitme duyu hücreleri bulunur.

Cevap E

52

Hipofiz bezi: İç salgı bezlerinin TSH, FSH, ACTH gibi hormonlarla uyarıl- masında görev alır (I numara).

Böbreküstü Bezi: Stres altında ad- renalin hormonu ile metabolizmanın hızlanmasında görev alır (II numara).

Pankreas: Kan şekerinin düzenlen- mesinde görev alır. İnsülin kan şeke- rini düşürürken glukagon hormonu ise kan şekerini yükseltir (III numara).

Cevap E

53

Kas hücrelerinde ATP üretimi için; ilk olarak kreatin fosfat kullanılır daha sonra glikoz kullanılır kas hücrelerinde bulunan glikojen molekülleri yıkılarak glikoz molekülü üretilir ve enerji için bu glikoz kullanılır.

Kas hücreleri ATP üretimi için bu sı- rayı kullanır.

Cevap C

54

Sağ karıncık → Akciğer atar damarı

→ Akciğer → Akciğer Toplar Damarı

→ Sol Kulakçık şeklindedir.

Cevap E 55

Bir sporcu koşmaya başladığında ilk

olarak hücresel solunum artacağı için dokularda CO₂ artar.

Daha sonra CO₂ miktarı artacağı için kandaki CO₂ artar.

En son olarak da kandaki CO₂ mikta- rı artacağı için soluk verme merkez- leri uyarılarak hızlı soluk alıp verme gerçekleşir.

Cevap C

56

Bahsedilen bu olaya sindirim denir.

Basit organik moleküllere ayrılma sebebi besini hücre zarından geç- mektir.

Cevap C

57

Kontraktil kofulların temel işlevi fazla suyu difüzyonun tersi yönünde bo- şaltmadır.

Kontraktil koful tatlı suda yaşayan tek hücreli canlılardaki en ilkel boşal- tım yapısıdır.

Cevap C 44

Yağ asitlerinin aktifleştirilmesini (yani

betaoksidasyonunu) peroksizom organeli gerçekleştirir ve bu sayede krep reaksiyonlarına katılırlar. Beta oksidasyonu sırasında ATP enerjisi harcanır. Krebs reaksiyonlarından elde edilen FADH₂ ve NADH+H mo- lekülleri ETS’ye aktarılarak enerji elde edilir.

Cevap B 45

I. İfade doğru olup, enzimler re- aksiyonları hızlandırır. Ancak enzim miktarı değişmez.

II. İfade yanlıştır. Çünkü sindirim reaksiyonlarında ATP harcanmaz.

III. İfade doğrudur. Çift yönlü reak- siyonların çalışmasını kontrol eden enzimler giren ve ürün miktarını kontrol edebilirler.

Cevap E 46

A, B, C, ve E seçeneğindeki ifadeler

doğrudur. D seçeneğindeki ifadeler yanlıştır. Çünkü plazmitler asıl DNA’dan daha az gen içerir.

Cevap D 47

A,B,C ve D seçeneğindeki ifadeleri

böbreklerde gerçekleşir. Ancak E seçeneğinde verilen ADH hormonu- nu hipotalamus üretir. Hipofiz bezine sinirlerle taşınır. Hipofiz bezi salgılar.

Cevap E 48

Proteinden sorumlu olan enzimler

sırasıyla mide enzimleri, pankreas enzimleri ve ince bağırsak enzimleri görev yapar.

I. Tripsin enzimi (Pankreas üretir.) II. Dipeptidaz enzimi (İnce bağır-

sak üretir.) III. Pepsin (Mide üretir.)

Cevap D 49

A. DNA’larındaki iki zincir birbirine antiparaleldir. (Prokaryot ve ökaryotlarda ortaktır.)

B. DNA’ları nükleozomlar içinde paketlenmiştir. (Ökaryotlara ait bir özelliktir.)

C. DNA’ları çekirdekte bulunur.

(Ökaryotlara ait bir özelliktir.) D. DNA’ları doğrusaldır. (Ökaryot-

lara ait bir özelliktir.) (Ancak pro- karyotların DNA’ları halkasaldır.) E. Replikasyon orijinlerindeki dizi- ler aynıdır.(Prokaryot ve ökar- yotlarda farklıdır.)

Cevap A

50

İmpuls iletilirken oksijen ve enerji tüketilmesi bu impulsun elektriksel niteliğine ek olarak kimyasal niteli- ğinde olduğunu gösteriyor.

Çünkü bir impuls sinir hücresine ile- tilmesi sırasında iyonların etkisi ile