GGY464 MENKUL KIYMETLEŞTİRME

(1)

GGY464

MENKUL KIYMETLEŞTİRME

Dr. Hüseyin YURDAKUL

Ankara Üniversitesi UBF Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Bölümü

(2)

 Niçin Menkul Kıymetleştirme?

 Arz Tarafı

 Talep Tarafı

Kredi kullanma bakımından

Yatırım yapma bakımından

Finansal Sistemin Yenilikçiliği

 Hukuki Altyapı

 Piyasa: Fiyat-Oran

Temel Ekonomik Unsurlar

(3)

 Arz Tarafı:

 Ticari faaliyetlerden doğmuş varlıklar

 Varlıkların nakde dönüşmesinin zaman alması

 Fon ihtiyacı: Likidite Sağlama

Donuk varlıkların likidite kazandırılması

Vade tarihini beklemeyi ortadan kaldırma

Önemli fon kaynağı olması

 Düşük maliyetli fon sağlama imkanı

Mevduatın piyasa faizlerinden etkilenmesi ve TCMB karşılıkları

Temel Ekonomik Unsurlar

(4)

 Arz Tarafı:

 Uzun vadeli fon sağlama

Uzun vadeli varlıkları (kredilerin) menkul kıymetleştirilmesi

 Finansal yapı oranlarını iyileştirme (Özellikle bilanço dışı menkul kıymetleştirme)

Sermaye yeterlilik oranını sağlama (Basel kriterleri en az %8 sermaye)

Likidite oranlarını iyileştirme

Karlılık oranlarını iyileştirme

Temel Ekonomik Unsurlar

(5)

Bir finansal kuruluş, aktifindeki 200 milyon TL’lik kredi kartı alacaklarını;

1. Senaryoya göre menkul kıymetleştirip, borçlarını kapatıyor.

2. Senaryoya göre menkul kıymetleştirip, yeniden aynı türde kredi kullandırıyor.

Temel Ekonomik Unsurlar

Varsayımlar:

Kredi Kartı Alacaklarının Satışı 200 Milyon TL

K.V. Yatırımların Getirisi 8%

Kredi Kartı Alacaklarının Getirisi 12%

Diğer Alacakların Getirisi 10%

Menkul Kıymetleştirmenin Getiri Oranı 8%

Mevduat Faizi 7%

Borçların Faizi 10%

İşlem Giderleri 1%

Vergi Oranı 20%

(6)

Temel Ekonomik Unsurlar

Mevcut Durum

Bilanço Dışı Menkul Kıymetleştirme

Senaryo A Senaryo B Senaryo A Varlıklar

Nakit ve Benzerleri 100 100 100 100

Kısa Vadeli Yatırımlar 120 120 120 120

Kredi Kartı Alacakları 200 0 200 200

Krediler 1.580 1.580 1.580 1.580

Toplam 2.000 1.800 2.000 2.000

Yükümlülükler

Mevduat 1.000 1.000 1.000 1.000

Borçlar 600 400 600 400

Menkul Kıymetleştirme Borçları 0 0 0 200

Diğer Yükümlülükler 300 300 300 300

Özkaynaklar 100 100 100 100

Toplam 2.000 1.800 2.000 2.000

(7)

7

Temel Ekonomik Unsurlar

Mevcut Durum

Bilanço Dışı Menkul

Kıymetleştirme Bilanço İçi Menkul Kıymetleştirme Senorya A Senorya B Senorya A Senorya B

K. V. Yatırımların Getirisi 9,6 9,6 9,6 9,6 9,6

Kredi Kartı Alacaklarının Getirisi 24 0 24 24 48

Kredilerin Getirisi 158 158 158 158 158

Mevduat Faiz Giderleri 70 70 70 70 70

Borç Faiz Giderleri 60 40 60 40 60

Menkul Kıymetleştirme Faiz Gideri 0 0 0 16 16

Net Faiz Geliri 61,6 57,6 61,6 65,6 69,6

İşlem Gelirleri 0 4 4 4 4

İşlem Giderleri 0 2 2 2 2

Vergi Öncesi Gelir 61,6 59,6 63,6 67,6 71,6

Vergi (%20) 12,32 11,92 12,72 13,52 14,32

Dönem Net Karı 49,28 47,68 50,88 54,08 57,28

Cari Oran 26,25% 15,71% 26,25% 30,00% 38,75%

Özkaynak/Aktif Toplamı 7,28% 7,99% 7,36% 7,50% 6,97%

ROA 2,46% 2,65% 2,54% 2,70% 2,60%

ROE 49,28% 47,68% 50,88% 54,08% 57,28%

(8)

 Arz Tarafı:

 İlgili varlığın finansmanının ve sürekliliğinin sağlanması

 Alacaklar için daha fazla alacak yaratan faaliyetler

 Risk Yönetimi

 Vade uyumsuzluğunu giderme

 Aktif-pasif zaman uyumunu sağlama (Bankalar için mevduat-kredi vade uyumluluğu)

 Riski transfer etme (Kredi riski: Borçlunun yükümlülüklerini yerine getirmemesi/getirememesi)

 Geleneksel Yöntemler:

 Teminatlandırma

 Kredilerin satışı

 Sigortalama

 Menkul Kıymetleştirme

 Kredi Türevleri:

 Krediye Dayalı Tahviller

 Kredi Spread Opsiyonları

 Toplam Getiri Swapları

 Kredi Temerrüt Swapları (CDS)

Temel Ekonomik Unsurlar

(9)

 Arz Tarafı:

 Yeterli hukuki ve kurumsal yapı ile kolay ihraç

Düşük maliyetli menkul kıymetleştirme ile maliyetlerin azaltılması

Güçlü finansal kurum ve yapılar yoluyla hızlı menkul kıymetleştirme

 İhraçcının kendi varlıkları (doğrudan) veya başkasının varlıkları (dolaylı)

Rucu olmaması durumunda risksiz faiz ve hizmet geliri sağlama

 Borçlanma için covenantların olmaması

 Faaliyet haline getirilmesi ile gelir elde etme

Temel Ekonomik Unsurlar

(10)

10

 Talep Tarafı: Kredi Kullananlar İçin

 Kredi kullanma olanaklarının artması

 Kredi faiz oranlarının düşmesi

Temel Ekonomik Unsurlar

(11)

11

 Talep Tarafı: Yatırımcılar İçin

 Alternatif yatırım aracı (Çeşitlendirme sağlamakta)

 Arkasında dayanak bulunan yatırım aracı

Karşı taraf riskini düşürmekte

Ödeme konusunda güvenceyi artırmakta

 Sigorta ve diğer mekanizmalarla güvence altına alınmış nakit akışları

 Yüksek getirili yatırım aracı

Temel Ekonomik Unsurlar

(12)

 Finansal Sistemin Yenilikçiliği:

 Finansal sistemde faaliyet gösteren kurum ve kuruluşların yeni araçlar üreterek faaliyetlerini artırarak gelirlerini artırma çabası

 Yatırımcılara yeni ürünler sunma

Temel Ekonomik Unsurlar

(13)

 Hukuki Altyapı:

 Menkul kıymetleştirmenin yapılacağı ortamın düzenlenmesi

 Dayanak varlıkların niteliklerinin belirlenmesi

 Menkul kıymetleştirme sürecinin belirlenmesi

 Menkul kıymetleştirme sürecinde görev alacak kuruluşların belirlenmesi

 Dayanak varlıkların icra, iflas gibi durumlara karşı korunması

 Yatırımcıların korunması

Dayanak varlıkların kaynak kuruluş mal varlığından ayrılması

Garanti ve sigorta mekanizmaları

Temel Ekonomik Unsurlar

(14)

 Piyasa Altyapısı:

 Dayanak varlıkların ortaya çıkmasını sağlayan ekonomik ortam

 Dayanak varlıkların ekonomik özellikleri

Nakit akışlarının türü ve zamanlaması

Getiri oranları

Menkul kıymetleştirme ile oluşturulan finansal araçlara talep

 İhraç edilen finansal araçların birincil piyasaları

 İhraç edilen finansal araçların ikincil piyasaları

Temel Ekonomik Unsurlar

(15)

Temel Ekonomik Unsurlar

Yatırımcı İhraçcı

Finansal Sistem

Kaynak Fazlası Olanlar (Tasarruf Sahipleri) Bireyler

Bankalar Şirketler Kamu Yurtdışı

Kaynak Eksiği Olanlar (Fon İhtiyacı Olanlar) Bireyler

Bankalar Şirketler Kamu Yurtdışı Finansal Araçlara Yatırım

Yapar ve Gelir Elde Eder

Kaynakları Kullanır ve Ödeme Yapar

(16)

 Çıkarılan menkul kıymetlerden kaynaklanan yükümlülükler ile dayanak varlıklardan sağlanan nakit akışları eşleştirilmektedir.

 Yatırım, ihraççının tamamına değil varlık havuzuna yapılmaktadır. Bu nedenle, varlık havuzunun nakit akışı önemlidir.

 Menkul kıymetleştirmede, bir varlık diğer varlığın yerine geçmemekte, ihraç edilen menkul kıymetlere dayanak oluşturur.

 Dayanak varlık da mevcuttur, menkul kıymetleştirme ile oluşturulan varlık da

Temel Ekonomik Unsurlar

(17)

 Güçlü Yönleri

 Yatırımcılar için yüksek getirili bir araç sunma

 Banka kredisi gibi geleneksel borçlanma yöntemlerine alternatif olma

 İhraçcıların finansman maliyetlerini azaltma

 Düşük sermaye ihtiyacı oluşturarak, sermaye yapısını güçlendirme

 Kendi kendini finanse etme imkanı

 Likidite sağlama

Risklerin dağıtılması ve azaltılması (Kredi, likidite, piyasa)

 Aktif-pasif dengesizliklerini giderme

Temel Ekonomik Unsurlar

(18)

 Zayıf Yönleri

 Portföy kalitesini düşürebilme

Kredi politikalarında esneklik

Kredi kriterlerinin düşürülmesi

 Yönteme bağlı olarak yüksek işlem maliyetleri

Sık ve büyük ölçekli yapılandırma gerektirmesi nedeniyle küçük ve orta ölçekli işlemleri için etkili olmama

 Sağlıklı finansal raporlamayı önleyebilme

 Kredi piyasaların denetim ve gözetim etkinliğini azaltma

Temel Ekonomik Unsurlar

(19)

 Zayıf Yönleri

 Merkez bankalarının para ve kredi politikalarını zorlaştırma

 Kredi stoklarını aşırı yükseltebilme

 Ahlaki tehlike ve ters seçim sorununa neden olma

Menkul kıymetleştirme ile risk transfer edileceğinden kötü varlıklar oluşturma

Menkul kıymetleştirme sonrası, varlığın akıbeti ile ilgilenmeme

Bilgi asimetrisi

Limon dilemması

Temel Ekonomik Unsurlar

(20)

Temel Ekonomik Unsurlar

(Milyar Euro) AVRUPA

ABD AVUSTURALY A

YIL Q1 Q2 Q3 Q4 TOPLAM

2010 75,5 32,6 110,7 159,2 378,0 1.245,9 15,5

2011 115,2 67,3 57,1 137,2 376,8 1.068,9 20,4

2012 64,3 67,7 62,0 63,9 257,8 1.609,0 14,8

2013 32,8 53,2 38,4 56,4 180,8 1.565,1 22,4

2014 20,0 99,5 37,8 59,8 217,1 1.190,9 22,1

2015 35,7 50,3 57,8 72,8 216,6 1.744,5 19,9

2016 57,0 75,8 46,6 60,1 239,6 1.860,4 16,4

2017 40,2 73,0 49,1 74,1 236,5 1.899,3 29,2

2018 58,5 68,1 54,5 88,6 269,7 1.670,3 19,5

2019 32,4 60,7 40,4 133,5 1.333,9 16,8

(21)

Temel Ekonomik Unsurlar

(Milyar Avro) AVRUPA ABD AVUSTURALYA

2019 (Q1-Q3) 2018 2019 (Q1-Q3) 2018 2019 (Q1-Q3) 2018

ABS 31,0 68,7 160,5 191,7 2,1 2,2

CDO/CLO 28,8 51,6 63,0 130,6

Agency MBS 1.035,6 1.117,6

CMBS 3,9 5,8 0,0 0,5

RMBS 67,1 113,3 14,7 16,8

Non-Agency

CMBS 30,4 75,3

Non-Agency

RMBS 44,4 155,1

SME 2,7 29,5

WBS/PFI 0,0 0,6

Total 133,5 269,7 1.333,9 1.670,3 16,8 19,5

(22)

Temel Ekonomik Unsurlar

European Issuance by Rating (Milyar Avro)

2019 (Q1-Q2) 2018 2017 2016 2015 2014 2013

AAA 91,8 143,8 113,0 114,1 91,5 115,0 88,3 AA 16,5 38,5 52,2 26,7 52,8 13,6 9,9 A 4,8 25,7 27,2 44,8 29,1 46,0 35,6 BBB & Below 7,6 18,0 12,3 14,7 12,6 13,4 22,2 Not Rated 12,7 43,7 31,8 39,3 30,7 29,1 24,8 Total 133,5 269,7 236,5 239,6 216,6 217,1 180,8

Australia Issuance by Rating

AAA 14,7 17,3 26,3 14,2 17,5 20,0 19,0 AA 0,8 1,1 1,4 1,2 1,2 0,9 1,3 A 0,5 0,4 0,6 0,3 0,4 0,4 0,3 BBB & Below 0,4 0,4 0,6 0,3 0,2 0,2 0,2 Not Rated 0,5 0,3 0,4 0,4 0,6 0,6 0,5 Total 16,8 19,5 29,2 16,4 19,9 22,1 21,3

U.S. Issuance by Rating

AAA 112,7 263,7 343,5 209,1 203,1 217,5 185,5 AA 12,8 32,5 51,2 25,6 24,2 25,8 18,2 A 15,0 32,4 42,9 30,4 27,5 25,9 20,4 BBB & Below 19,3 51,2 57,2 41,7 42,2 33,8 21,0 Not Rated 34,8 172,9 181,3 136,7 184,4 104,6 88,7 Agency MBS 609,3 1.117,6 1.223,3 1.416,6 1.210,5 765,0 1.231,4 Total 803,8 1.670,3 1.899,3 1.860,4 1.635,4 1.190,9 1.565,1

(23)

Temel Ekonomik Unsurlar

European Outstandings by Collateral

2019:Q3 2018 2017 2016 2015 2014 2013

ABS 217,9 248,3 216,5 216,9 205,0 203,3 212,0

CDO/CLO 137,7 129,6 107,3 105,6 99,9 116,8 143,5

CMBS 52,4 50,8 53,4 66,4 78,1 84,4 99,9

RMBS 646,5 667,2 697,0 714,3 752,6 855,8 881,6

SME 74,2 82,5 78,8 89,1 95,3 107,9 123,1

WBS/PFI 62,1 63,2 64,1 70,2 70,9 75,2 74,2

Total 1.190,7 1.238,9 1.217,2 1.262,5 1.301,7 1.443,4 1.534,3

Australia Outstandings by Collateral

ABS 5,1 6,0 7,3 6,8 7,1 6,8 6,6

CMBS 0,8 1,0 0,7 0,7 0,3 0,3 0,5

RMBS 56,6 51,4 54,6 47,7 50,4 52,8 49,4

Total 62,5 58,4 62,6 55,2 57,8 59,9 56,4

US Outstandings by Collateral

ABS 1.462,7 1.226,5 1.327,6 1.273,8 1.116,4 936,5

Agency MBS 6.339,8 5.768,0 6.207,3 5.725,9 4.966,6 4.297,5

Non-Agency RMBS 711,0 659,1 811,2 851,6 821,9 782,9

Non-Agency CMBS 464,9 423,6 505,3 555,5 519,8 456,3

Total 8.978,4 8.077,2 8.851,5 8.406,9 7.424,7 6.473,3

(24)

Temel Ekonomik Unsurlar

2019:Q3 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012

Austria 1,7 2,0 1,6 1,8 1,9 1,9 2,0 2,1

Belgium 61,6 60,9 64,5 62,1 65,7 74,5 81,4 90,1

Finland 1,3 1,8 1,6 1,4 1,2 1,2 1,1 0,3

France 115,8 106,1 100,9 85,4 78,6 72,0 38,2 44,3

Germany 49,5 63,6 76,0 85,1 88,2 72,1 78,9 85,9

Greece 17,3 18,5 18,6 19,6 20,6 25,1 27,6 34,2

Ireland 25,8 28,6 28,6 30,8 32,0 36,6 38,5 54,2

Italy 135,4 151,2 142,6 147,9 154,0 168,5 190,6 211,4

Netherlands 162,4 170,0 173,1 202,3 222,0 254,8 264,0 289,7

Portugal 20,8 27,4 25,8 28,8 32,1 35,2 38,7 42,5

Russia 3,3 3,1 1,9 1,5 1,4 0,5 1,3 2,1

Spain 139,8 153,1 166,8 168,9 161,8 176,3 183,7 207,5

Turkey 1,3 1,4 1,3 1,1 1,5 1,7 2,2 2,3

UK 314,5 321,4 305,1 318,6 336,6 408,3 447,3 501,5

Other 7,3 5,9 5,3 4,8 5,0 4,7 5,2 6,9

PanEurope 122,1 114,6 85,2 71,1 57,6 51,3 52,9 60,0

Multinational 10,9 12,3 18,3 31,6 41,5 58,8 80,6 109,9

European Total 1.190,7 1.241,7 1.217,2 1.262,5 1.301,7 1.443,4 1.534,3 1.745,0

Australia Total 62,5 58,4 62,6 55,2 57,8 59,9 56,4 -

US Total - 8.978,4 8.077,2 8.851,5 8.406,9 7.424,7 6.473,3 6.682,4

(25)