GGY464
MENKUL KIYMETLEŞTİRME
Dr. Hüseyin YURDAKUL
Ankara Üniversitesi UBF Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Bölümü
VDMK Türleri
İpoteğe Dayalı Menkul Kıymetler
Menkul kıymetleştirilen alacaklar ipotek ile teminat altına alınmıştır.
Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler
İpotek teminatı taşımayan diğer her türlü alacak karşılığında çıkarılan menkul kıymetlerdir.
Menkul Kıymetleştirme Kararının Alınması
En önemli neden sahip olduğu alacaklarını satarak, bu kredilerden yüksek likiditeye sahip kaynaklar elde edebilmesidir. Menkul kıymetleştirme riskin bilanço dışına çıkarılmasına, alacakların bölümlenmesine ve yatırım fonksiyonlarına imkan verir. Ayrıca menkul kıymetleştirmenin, vergisel ve muhasebesel açıdan da kurumlara fayda sağlama fonksiyonu da vardır.
Sermaye yapısı ile ilgili sınırlamaları olmayan işletmeler, menkul kıymetleştirmeyi, karlılıklarını arttırmak amacı ile kullanabilirler. Serbest bırakılan sermaye, daha etkin bir şekilde, daha fazla varlığı desteklemek amacıyla yeniden düzenlenebilir. özkaynak hem de toplam sermaye karlılığını arttırabilecektir.
Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar
Kaynak Şirket: Menkul kıymetleştirilen alacakların sahibi olan, bu alacakların menkul kıymet haline getirilerek yatırımcılara satılması sonucu elde edilen fonu nihai olarak kullanan şirkettir. Kaynak şirket alacaklarını belirli bir satış bedeli (iskonto) karşılığında, menkul kıymetleştirilmek üzere özel amaçlı kuruluşa satar ve bedelini tahsil eder. Aralarında alacağın temliki sözleşmesi akdedilir. Sözleşme uyarınca kaynak şirket devrettiği alacakların borçluları tarafından geri ödenmemesinden ya hiç sorumlu olmaz ya da sözleşme ile belirlenen bir kısmından sorumlu olur.
Menkul Kıymetleştirme Sürecinde
Yer Alan Taraflar
Özel Amaçlı Kuruluş: Alacakları kaynak şirketin risklerinden izole etmek amacıyla kurulan bir araçtır. Sadece menkul kıymet ihracı için kurulur ve ihraç ettiği varlığa dayalı menkul kıymetler geri ödendiğinde görevi sona erer.
Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar
Yatırım Bankaları: Birinci fonksiyonu ihraç edilen varlığa dayalı menkul kıymetlerin satışına aracılık etmektir.
Alacaklar İçin Tahsilat ve Takip Hizmetini Veren Kuruluş: Muaccel olduğunda alacakları tahsil etmek, vadesinde ödenmeyen alacaklar için takibe geçmek, yapılan tahsilat ve takiplerle ilgili olarak özel amaçlı kuruluşu bilgilendirmek gibi görevleri bulunmaktadır.
Uygulamada çoğunlukla bu işleri kaynak şirketin kendisi yapmaktadır.
Menkul Kıymetleştirme Sürecinde
Yer Alan Taraflar
Güvence Sağlayan Kuruluşlar: Riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için başvurulan bir yöntemdir.
Güvenceler güvencenin niteliğine göre bankalar, sigorta şirketleri ve diğer finansal kurumlar tarafından sağlanabilmektedir.
Derecelendirme Şirketleri: İhraç olunan varlığa dayalı menkul kıymetlerin derecelendirmesini yapar. İtibarlı bir derecelendirme şirketi tarafından verilen olumlu bir not, yatırımcıların yatırım kararı vermesini kolaylaştırır.
Menkul Kıymetleştirme Sürecinde
Yer Alan Taraflar
Hukuk Büroları: Menkul kıymetleştirilen alacaklar ilgili olarak kaynak şirketin tasarruf yetkisinin bulunup bulunmadığı, bu alacakların ve alacağa bağlı teminatların hukuken geçerli bir şekilde özel amaçlı kuruluşa devredilip devredilmediği gibi pek çok konuda hukuk bürosunun vereceği görüş, derecelendirme şirketinin vereceği notu ve güvence sağlayanların kararını doğrudan etkiler.
Güvenilir Kişi – Yedd-i Emin: Teminat oluşturan varlıkların saklanması, yatırımcıların korunması amacıyla gerektiğinde yatırımcılar adına alacakların tahsili ve dağıtımı, yatırımcıların korunması ve bilgilendirilmesi gibi görevlerden sorumlu olan kurumdur.
Yatırımcılar:
