GGY464
MENKUL KIYMETLEŞTİRME
Dr. Hüseyin YURDAKUL
Ankara Üniversitesi UBF Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Bölümü
SPKn’nun 13/A maddesinin birinci fıkrasında yer alan tanıma göre ipotek teminatlı menkul kıymetler, ihraççının genel yükümlülüğü niteliğinde olan ve oluşturulan teminat havuzundaki varlıklar karşılık gösterilerek ihraç edilen borçlanma senetleridir.
İpotek Teminatlı Menkul Kıymetler Mevzuatı
Kanun maddesinde menkul kıymetlerin ödenmesinin ihraççının yükümlülüğünde olduğu açıkça vurgulanmıştır. Bu haliyle ipotek teminatlı menkul kıymetler Kıta Avrupasında yaygın şekilde kullanılan ipotekli tahvillere (covered bonds) karşılık gelmektedir.
Covered bond”ların ayırt edici özelliği menkul kıymetleştirilen varlıkların ihraççının bilançosunda borç olarak görünmesi ve ihraççının, menkul kıymetlere teminat gösterilen alacakların ödenmemesi riskini kendi üzerine almasıdır.
İpotek Teminatlı Menkul Kıymetler Mevzuatı
İpotek teminatlı menkul kıymet ihraç etme yetkisini münhasıran ellerinde bulunduran bankalar ve ipotek finansmanı kuruluşları, menkul kıymete teminat olacak varlıkları, diğer varlıklarından ayrı olarak, oluşturacakları teminat havuzu içerisinde izlemekle yükümlü kılınmışlardır.
Hükmün getiriliş amacı, gerekçede, menkul kıymetlere teminat gösterilen varlıkların ihraççının diğer varlıklarından kesin bir şekilde ayrıştırılmasının sağlanması olarak açıklanmıştır.
Teminat Havuzu
Teminat havuzuna alınabilecek varlıklar üç grup halinde sınırlı şekilde sayılmıştır. Bunlar; i- yapı kullanma izni alınmış konut ve diğer gayrimenkuller üzerine ipotek tesis edilmek suretiyle teminat altına alınmış alacaklar, ii- ikame varlıklar ve iii- bunların riskten korunması amacıyla yapılan sözleşmelerdir
Teminat Havuzu
Bir kredi alacağı teminat havuzuna dahil edilirken, söz konusu alacağın tamamı değil, kredi eğer bir konut kredisi ise üzerine ipotek konulan konutun değerinin en fazla %75’ine, ticari kredi425 ise kredinin teminatı olarak üzerine ipotek konulan taşınmazın değerinin en fazla
%50’sine tekabül eden kısmı, menkul kıymete teminat oluşturabilir.
Konutun değerinin 100.000 TL olduğu ve kredi alanın konutun
%20’sini peşin ödeyip geri kalanı için (80.000 TL) kredi kullandığı bir durumda, bu kredinin teminat havuzundaki değeri 80.000 TL değil, en fazla 75.000 TL’dir.
Teminat Değeri Hesaplanması
Maddenin 10.fıkrası uyarınca ihraççı, SPKr’nun onayını almak suretiyle bir teminat sorumlusu atamak zorundadır. Tebliğin 13.
maddesine göre teminat sorumlusu ancak sermaye piyasasında bağımsız denetimle yetkili bir bağımsız denetim kuruluşu olabilir.
Teminat Değeri Hesaplanması
İpotek teminatlı menkul kıymet ihracına ihraççının hangi organı tarafından karar verileceği konusunda Kanunda ve Tebliğde bir düzenleme yapılmamıştır. Bu durumda, ipotek teminatlı menkul kıymetlerin de bir borçlanma senedi niteliğinde olduğu göz önüne alınarak, tahvillere ilişkin düzenlemeleri kıyasen uygulamak gerekir.
TTK’nun 423. maddesine göre anonim ortaklıklarda tahvil ihracına karar verme yetkisi genel kuruldadır.
İhraç, Halka Arz
Turan, G. 2009. Menkul Kıymetleştirme ve Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk (Ticaret Hukuku) Anabilim Dalı, Ankara.