ANKARA ÜNİVERSİTESİ BEYPAZARI MESLEK YÜKSEKOKULU

ANKARA ÜNİVERSİTESİ

BEYPAZARI MESLEK YÜKSEKOKULU

MÜLKİYET KORUMA VE GÜVENLİK BÖLÜMÜ

AFETLER TARİHİ

Öğr. Gör. Habib AKYAZI

BAD118 AFETLER TARİHİ DERS İÇERİĞİ

 Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’deki Büyük Yangınlar,

Y A N G I N

Ateş binlerce yıldan beri kullanılmakta ve yaşamımız için gerekli olan temel unsurlardan biridir.

Çok yararlı olması yanında zararları ile de tarih boyunca iki yönlü güç olarak karşımıza çıkmıştır.

Ateş ile birlikte yaşamamızda yer alan yangın, potansiyel bir tehlike olarak yaşam koşullarının değişmesine paralel olarak artmıştır.

İnsanoğlunun karşısına önce doğal yangınlar çıkmıştır. Gelişen teknoloji ile birlikte yangın değişik boyutlar kazanmıştır.

GİRİŞ

Artan nüfus ve farklı enerji türlerinin kullanılması ile elektrik, mekanik ya da kimyasal etkenlere bağlı olarak konut, endüstriyel tesis, orman, ulaşım araçları yangınları yanı sıra patlayıcılar, LPG, doğal gaz ve nükleer maddeler sebebi ile de yangınlar çıkmaktadır.

GİRİŞ

F E R M A N- 12 MART 1579

İSTANBUL KADISINA HÜKÜM Kİ ;

İSTANBUL ARADA SIRADA YANGINSIZ OLMUYOR. YANGINI ÇIKAR ÇIKMAZ ÖNLEMEK İÇİN NE GEREKİRSE, HERŞEYDEN MÜHİMDİR. İSTANBUL

EHALİSİNDEN HERKES, EVİNİN DAMINA KADAR ULAŞACAK BİR MERDİVEN BULUNDURACAKTIR VE YİNE HERKES , EVİNDE BİR BÜYÜK FIÇI DOLUSU SU BULUNDURACAKTIR. BİR YERDE YANGIN ÇIKTIĞI GİBİ, ORADAN KİMSE KAÇMAYACAKTIR. HERKES ADAMLARI VE KOMŞULARI

İLE , YENİÇERİLER VE SAİR HALK YETİŞİNCEYE KADAR YANGINI

SÖNDÜRMEYE ÇALIŞACAKTIR. HER İKİ ÜÇ AYDA BİR BİLHASSA YANGIN TEHLİKESİNE FAZLA MARUZ BULUNAN YERLER TEFTİŞ EDİLECEKTİR.

EVLERİNDE MERDİVENLERİ VE SU DOLU FIÇILARI BULUNMAYANLAR TUTULUP SUBAŞIYA TESLİM EDİLECEKTİR VE CEZAYA

ÇARPTIRILACAKTIR.

ÜÇÜNCÜ MURAT-PADİŞAH

YANMA VE YANGIN

Yanmanın 3 koşulu

Isı bir enerji şekli olup,

Bir cismin sıcaklığının artmasına neden olan fiziksel bir etkidir.

Doğal ve yapay olmak üzere iki türlüdür:

- Doğal Kaynaklardan Gelen Isı: Güneş, yıldırım, volkanlar - Yapay Kaynaklardan Gelen Isı: Soba, kalorifer, ocak

ISI KAYNAKLARI

ISI

OKSİJEN (O2)

Oksijen kendisi yanmayan fakat yanmayı gerçekleştiren renksiz ve kokusuz bir gazdır. Yanma reaksiyonu için gerekli oksijen genellikle havadan sağlanır. Havada % 21 oranında oksijen bulunur.

Ortamdaki Oksijen miktarının % 16 civarında olması yanma olayı

için gerekli ortalama değerdir.

YANICI MADDE

YANICI MADDELER

GAZLAR SIVILAR KATI MADDELER

Doğal gaz Propan Bütün Hidrojen Asetilen

Karbon monoksit ve diğerleri

Benzin Gaz yağı Alkol Boya Cila

Zeytin yağı Mazot

ve diğerleri

Kömür Plastik Ağaç Şeker Kağıt

HububatKumaş

Saman Mum Mantar Gres

Deri ve diğerleri

Yanma olayı yangın üçgeninin oluşması şekilde gösterilir:

YANMA

Maddenin ısı ve oksijen (O2) ile birleşmesi (reaksiyonu) sonucu

oluşan kimyasal bir olaydır.

YANICI MADDE

ISI

K O İJ S N E

2

(O )

YANMA ( ATEŞ ) ÜÇGENİ

REAKSİYON

A - Yavaş yanma B - Hızlı yanma

C - Parlama – patlama şeklinde yanma

YANMANIN ÇEŞİTLERİ

D - Alevsiz Yanma ( Kendi kendine yanma)

Yanıcı maddenin bünyesi itibari ile yanıcı buhar veya gaz meydana getiremediği halde, yeterli ısının ve yeterli O2 'nin bulunmaması halinde oluşan yanma çeşididir.

Demir (Fe) ve bakır (Cu) gibi metallerin havadaki oksijen (O2) ve hava ısısı ile oksitlenmesi olayında olduğu gibi yanıcı buhar veya gaz çıkarmamakta, demiroksit (FeO) ve bakıroksit (CuO) oluşmakta.

Canlıların hücre solunumu olayı da bir nevi yavaş yanma olayıdır.

Alev, ışık ve belirli bir ısı göstermezler.

A- Yavaş Yanma:

YANMA ŞEKİLLERİ

B- Hızlı Yanma :

Alevli yanma : Yanmanın bütün belirtilerinin oluştuğu bir olaydır.Yanmanın belirtileri alev, ısı, ışık ve korlaşmadır. Bazı maddeler (parafin ve mum ) katı halden önce sıvı hale daha sonra da buhar veya gaz haline geçerek yanarlar.

Bazıları ise doğrudan yanabilen buhar çıkarırlar. Örneğin naftalin gibi. Bazı maddelerde doğrudan doğruya yanabilen gazlar çıkarırlar.

Örneğin odun, kömür...

İki grupta incelenir:

YANMA ŞEKİLLERİ

Korlaşma: Bazı maddeler buharlaşmadığı için yanıcı gaz çıkarmaktadır. Bu gibi maddelerin yanması korlaşma halinde olmakta, alevlenme olmamaktadır. (kok ve odun kömürü ile sigara)

Alevlenme de olduğu gibi ısı ve ışık bariz şekilde görülmekte ve hissedilmektedir.

B- Hızlı Yanma :

C- Parlama- Patlama Şeklinde Yanma:

Kolayca ateş alan maddelerde görülen bir olaydır. Örnek:

benzin, LPG ve doğalgaz gibi.

Maddenin tamamının ısı veya vurma - çarpma gibi bir etki altında bir anda büyük ölçüde genişleyerek çeşitli gazlar oluşturması ve etrafını zorlayıp patlamalar şeklinde yanması olayıdır. Örnek: Asetilen gazı

Patlama büyüyen yanma hızı ile oluşur .

YANMA ŞEKİLLERİ

Parlama :

Patlama :

Alevsiz yanma kendi kendini besleyen ve bunun için gerekli ısıyı yakıtın oksidasyonundan temin eden ekzotermik reaksiyon dalgasıdır.

Alevsiz yanmanın olması için düşük sıcaklıktaki bir ısı kaynağı tarafından ısıtılması gerekir

F- Alevsiz Yanma ( Kendi kendine yanma):

Tam yakıt oksidasyonu gerçekleşmez, sıcaklık ve yanma hızı düşüktür. Sıcaklığın yüksek olması halinde açığa çıkan uçucu madde oksijenle birlikte alevli yanar. Beziryağına batırılmış bez parçasının kendiliğinden yanması, gübre, yapraklar ve taze otlar (nebatlar)gibi.

YANMA ŞEKİLLERİ

YANMANIN ÜRÜNLERİ

Duman, ısı, alev ve zehirli gazlardır.

Dumanın birleşiminde zehirli gazlar bulunur.

Karbonmonoksit, karbondioksit, kükürtdioksit,

kükürtlü hidrojen, siyanid ve amonyak gibi gazlardır.

YANGIN ;

ortamda her zaman ve bir arada mevcut olan,

"OKSİJEN", "YANICI MADDE" ve "ISI" nın, kontrol dışında, birleşmesi ile, " IŞIK " ( Alev ) ve "KUVVETLİ ISI" nın

açığa çıkması sonucu çevreye yayılması, büyümesi yaşam ve çevreye zarar verme niteliğine bürünmesidir.

YANMA VE YANGIN

Yanıcı madde, oksijen ve ısı (KLASİK YANGIN ÜÇGENİ) unsurlarının, kontrol dışında bir araya gelerek, kimyasal zincirleme tepkime ile birleşmesi sonucunda meydana gelen olayın gözle görülebilen kısmına ALEV, ( ALEVLİ YANMA - AKTİF YANMA ) denir.

ALEV 

YANGIN

kontrol dışında Yanma olayı

! ! !

YANGININ,

ilk aşamasında, KOKU,

ikinci aşamasında, DUMAN,

üçüncü aşamasında, ALEV görülür.

Bir cismin yanabilmesi için, en az ortamda % 14 - % 16 oranında

OKSİJEN bulunması gereklidir. (Normal şartlar altında, havada

bulunan OKSİJEN oranı % 21’dir. )

Yangınları çeşitli gruplar altında toplamak yanıcı madde cinslerine göre yapılmıştır. Bu sınıflama aşağıda belirtildiği gibi dört ana grupta

belirlenmiştir.

A SINIFI: Katı yanıcı maddeler yangını

B SINIFI: Sıvı yanıcı maddeler yangını

C SINIFI: Gaz haldeki yanıcı maddeler yangını

D SINIFI: Yanabilen hafif metaller yangını

Yangın Çeşitleri ve Sınıflaması:

ÇEŞİTLİ ODUN, KÖMÜR, KAĞIT,

OT, KAVUÇUK, TEKSTİL MADDELERİ, ŞEKER, DERİ VB.

A SINIFI Yangınlar, soğutucu etki yaratan (su) maddeler ile müdahale edilmek sureti ile soğutularak söndürülür. En ideal söndürme maddesi su’dur.

Yangın Çeşitleri ve Sınıflaması:

A TÜRÜ YANGIN

YANICI KATI MADDELER

GAZ YAGI, BENZİN,

MAKİNA YAĞLARI, MAZOT, ALKOL, VERNİK, YAĞLI BOYALAR, VB.

Bu tür yangınlar soğutma, sis halinde su ile

boğma, CO2 , köpük kuru kimyevi toz ile oksijen teması kesilerek ( Boğmak ) sureti ile söndürülür.

En ideal söndürme maddesi köpüktür.

Yangın Çeşitleri ve Sınıflaması:

B TÜRÜ YANGIN

YANICI SIVI MADDELER

(METAN, PROPAN, BÜTAN, LPG, ASETİLEN, DOĞALGAZ, HİDROJEN KARBONMONOKSİT VB.)

C Sınıfı Yangınlar, genel kural olarak gaz yangınlarında, yangın kaynağı kesilerek ve soğutma işlemi yapılarak söndürülür.

C Sınıfı yangınlarının en ideal söndürücü maddesi K.K.T. lardır.

Elektrik kesilmeden su işlenmez.

Yangın Çeşitleri ve Sınıflaması:

C TÜRÜ YANGIN

YANICI GAZ MADDELER

(ALÜMİNYUM, MAGNEZYUM, SODYUM, POTASYUM, LİTYUM VE BUNLARIN ALAŞIMLARI İLE KARIŞIMLARI) D Sınıf Yangınlar, özel amaçla üretilmiş D sınıfı Kuru Toz ile

söndürülür. Su ile söndürülmesi sakıncalıdır. Çünkü yoğun şekilde ortamda ısı mevcut olduğunda su bir anda buharlaşarak açığa çıkan hidrojen ve çeşitli gazlar nedeniyle patlamalar meydana gelmektedir.

Yangın Çeşitleri ve Sınıflaması:

D TÜRÜ YANGIN

YANABİLEN HAFİF METALLER

Elektrikli, Elektronik vb. Tüm elektrikli makine ve hassas cihazların yangınları bu sınıfa girer.

Kuru kimyevi toz halon 1301, halon 1211 kullanılarak söndürülür Elektrik yangınlarında kuru kum kullanılabilir.

Ancak elektrik yangınlarında, elektrik kesildikten sonra su ile müdahale edilir.

Yangın Çeşitleri ve Sınıflaması:

E TÜRÜ YANGIN

Elektrik

A — Yangınlardan korunma önlemlerinin alınmaması, B — Bilgisizlik,

C — İhmal ve dikkatsizlik, D — Kazalar,

E — Sıçrama, F — Sabotaj,

G — Tabiat olayları.

Yangının Sebepleri (Nedenleri)

Yangına sebebiyet veren nedenlerin başında kullanılan madde ve malzemelerin özelliklerine göre yanmalarını önleyici tedbirlerin alınmaması gelmektedir. Elektrik sistemiyle ilgili tesisat ve sigorta sistemlerinin yeterli düzeyde yapılmaması, binalarda çatı kirişleri ile baca ilişkilerinin gereği gibi düzenlenmemesi, bacaların

yeterli özenle sıvanmaması, Likit Petrol Gazı kullanırken tüp kullanımı ile ilgili gerekli önlemlerin alınmaması, soba ve kalorifer sistemlerinde gerekli tertibatın alınmayışı ve gerekli periyodik temizlik ve bakımlarının yapılmaması, yangın bölme duvarlarının bulunmaması.

A-Yangınlardan Korunma Önlemlerinin

Alınmaması:

Bilgisizlik:

Kullanılan madde ve malzemelerin yangına sebebiyet verebilecek özelliklerinin bilinmemesi, yangın önlemlerinin ne şekilde alınacağını bilmemek ve öğrenmemek, tavan arası ve çatıya kolay ve çabuk tutuşabilecek eşyalar koymak, yakıt depoları veya yakıtla çalışan yerlerde kıvılcım çıkartacak etkenlerin bilinmemesi.

Yangının Sebepleri (Nedenleri)

İhmal ve dikkatsizlik:

Kullandığımız madde ve malzemelerin yanıcı niteliğine göre alınacak tedbirler hakkında bilgi sahibi olunduğu halde, hatta bu önlemlerin pek çoğu da alındığı halde ihmal yüzünden yangınlar olabilmektedir.

ağaçlık yerlerde söndürülmeden atılan kibrit, sigara izmariti gibi maddeler, Likit Petrol Gazı Tüplerinin kibritle kontrol edilmesi, prizde ütü ve ocak fişi unutulması, piknik tüpleri üzerine geniş tabanlı tencere, kazan konularak uzun süre ısıtılması, sigortaya gereğinden fazla tel sarılması yanıcı maddenin üzerine veya yakınına yanan cisimlerin konulması vb. yapılmaması bilindiği halde ihmal edilerek yapılan işler.

Yangının Sebepleri (Nedenleri)

Kazalar:

İsteğimiz dışında meydana gelen bazı olaylarda yangına sebebiyet verir.Trafik kazaları araç yangınlarına, iş kazaları makine ve bina yangınlarına soba vb. cihazlarda meydana gelen kazalar bina yangınlarına sebebiyet verirler.

Yangının Sebepleri (Nedenleri)

Sıçrama:

Direkt olarak yangın sebebi olmamakla birlikte yanıcı maddenin üzerine düştüğü zaman yangına sebebiyet veren yanan cisimlerden koparak etrafa sıçrayan parçacıklardan meydana gelen yangın etkenidir. Fabrika ve atölyelerde kaynak ve taşlama makinelerinden sıçrayan kıvılcımların etrafta bulunan benzin, mazot vb. maddeler üzerine düşmesi, sobadan sıçrayan yanan kömür parçalarının halı, kilim vs. maddeler üzerine düşmesi.

Yangının Sebepleri (Nedenleri)

Sabotaj:

Çeşitli amaçlar için bilerek ve isteyerek yangın çıkartılmasıdır.

Tarla, ev yeri açmak amacıyla ormanların yakılması bina, işyeri ve tesislerin kundaklanması gibi kasti olaylar.

Tabiat Olayları:

Tabi olarak kendiliğinden ortayı çıkan yangınlardır. Deprem, yıldırım düşmesi, güneş ışınları, volkan.

Yangının Sebepleri (Nedenleri)

a—Bacalar,

b— Sigara, kibrit, c—Kıvılcım,

d— Elektrik, e—Benzin,

f— Likit Petrol Gazı, Doğal Gaz, g— Hayvanlar,

h— Yıldırım, ı— Güneş Işığı,

Yangının etkenleri:

Yakıt ile hava oksijeninin birleşmesi sonucu oluşan yanma olayında açığa çıkan çeşitli gazların, yanmanın sürdürülebilmesi için yanma ortamından dışarı atılması gerekir. Gazların yanma ortamından dışarı atılmasını sağlayan yapı bölmesine "BACA"

denilmektedir. Kullanılan yakıtın cinsine göre; soba boruları 1-2 ayda bir temizlenirken bunların bacaları yılda en az 2, kalorifer ve mutfak bacaları ise yılda 1 kez temizlenmelidir. Aksi halde is- kurum bağlayan baca iç cidarı zaman içerisinde yüksek ısı ve olası kıvılcımla tutuşarak yanmaya başlar.

Bacalar :

Dikkatsizlik yüzünden çıkan yangınların sebepleri arasında bilhassa sigara başta gelmektedir. Sigara ateşinin ortalama sıcaklık derecesi 800 C o civarında olduğu söndürülmeden atılan sigaranın yanıcı, patlayıcı ve parlayıcı maddelere teması neticesinde yangın çıkabilir.

Söndürmeden yere atılan bir sigaranın, rüzgar tesiri ile sürüklenerek temas ettiği yanıcı maddeyi tutuşturduğu bir gerçektir. Kibrit başları yakıldığı zaman 450 - 470 C hararet verir. Söndürülmeden yanıcı madde üzerine atılması o maddenin yanmasına neden olur.

Sigara ve

Kibrit:

Yanan bir kütleden koparak etrafa sıçrayan küçük parçacıklara kıvılcım denir. Bu parçacıkların yanar veya kor halde bulunması düştüğü yerdeki maddenin cinsine göre yanma olayının meydana gelmesine sebebiyet verir. Rüzgar kıvılcımın etrafa yayılmasında büyük etken olduğu kadar kül halinde ve kor halinde bulunan parçacıkların ateş (alevli) haline dönüşmesinde de büyük etkendir.

Kıvılcım:

(1) Mangallarda yanan ateşler, (2) Sobalarda yanan ateşler, (3) Bacalar,

(4) Tren Bacaları,

(5) Motorların egzozları,

(6) Sönmemiş sigara ve pipolar, Kıvılcımların kaynağı genellikle ;

Kıvılcım:

Elektrikli cihazlar modern yaşantımızın vazgeçilmez kolaylıklarındandır. Isınma ve ısıtmada, aydınlatmada, beslenmede, temizlik çabalarında, ulaşımda, sağlık hizmetlerinde, lüks ve ehlikeyf taleplerde hep elektrikli cihazların katkısı vardır.

Elektrikten çıkan yangınların nedenlerini genel olarak iki ana gurupta toplayarak izah edebiliriz.

(1)Elektrik enerjisini kullananların ihmal ve dikkatsizliğinden kaynaklanan yangınlar,

(2) Elektrik tesisatından kaynaklanan yangınlar.

Elektrik:

Elektrik enerjisinden ısı kaynağı olarak yararlanmak amacı ile yapılan cihazların kullanılmaları esnasında kullanma talimatlarına uygun kullanılmaması, İhmal ve tedbirsizlik sebebiyle kullanımlarının bitiminden sonra fişlerinin çekilmemesi, tesisatın uygun olarak yapılması ve sonradan yapılan ilavelerle bozulması.

Elektrik kullananların ihmal ve dikkatsizliği :

Elektrik:

Elektrik tesisatları talimatlara uygun şekilde yapılmaması halinde büyük bir yangın tehlikesi arz eder, ısı nedeniyle elektrik kablolarında meydana gelen erimeler neticesinde tellerin birbirine teması (kısa devre) ile ortaya çıkan şiddetli akımın kolay yanabilen maddeleri tutuşturarak yangın çıkarması mümkündür.

Kısa devreler elektrik nakil hatlarının kemirici hayvanlar tarafından tahribi neticesinde de oluşabilirler.

Elektrik sigortalarının atması halinde yenisi ile değiştirilmeyip tel sarılarak kullanılması, sarılan bu telin kalın olmasının yangınlara sebebiyet verdiği de bilinen bir gerçektir.

Elektrik: Tesisattan kaynaklananlar:

Benzin petrolden elde edilen kolaylıkla yanabilen bir sıvı maddedir. Benzin ve benzeri maddeler (mazot, tiner, alkol, solvent, gazyağı vb.) kolaylıkla buhar haline geldiklerinden hava ile karışarak kolaylıkla yanıcı hale gelirler.

Benzin buharı bulunan veya bulunabilecek yerlerde alev ve kıvılcım çıkartan alet, malzeme kullanılmamalıdır.

Benzin:

Sıvı petrol gazı da dediğimiz bu gaz petrol yan ürünlerindendir. Ham petrolün damıtılması sırasında elde edilen ürünlerin yanı sıra hidrokarbon sınıfı (etan, metan, propan, bütan, etilen metilen vb.

gazlar) gaz maddelerde ortaya çıkmaktadır. Renksiz, kokusuz ve zehirsiz bir gazdır.

Ancak fiziksel özelliklerinden dolayı basınç altında sıvı hale gelebilen ve üzerinden basınç kaldırıldığı zaman tekrar gaz haline dönen propan ve bütan gazı sanayi ve evlerde yakacak olarak geniş bir kullanım alanı bulmuştur.

Bu gazlar kullanılması sırasında gerek kullanan gerekse imalat hataları nedeniyle yangınlara sebebiyet vermektedirler.

Likit Petrol Gazı (LPG) :

DOĞALGAZ

Doğalgaz isminden de anlaşılacağı üzere, petrolün oluşumu gibi doğalgaz olarak yer altında oluşur.

Doğalgaz yeryüzünün alt katmanlarında başta Metan (CH4) ve Etan (C2H6) olmak üzere propan (C3H8) ve Azot (N2) gibi çeşitli hidrokarbonlardan oluşan yanıcı bir gaz karışımıdır.

Birincil enerjidir, yani çıkarıldığı haliyle kullanılabilir. Doğalgaz

bulunan veya bulunabilecek yerlerde alev ve kıvılcım çıkartan alet,

malzeme kullanılmamalıdır.

Doğal gaz havadan hafiftir.

Doğalgaz renksiz, kokusuz ve zehirsiz bir gazdır.

Bu sebeple, herhangi bir gaz kaçağının kolaylıkla fark edilebilmesi için doğalgaza sarımsak kokusu veren THT (Tetra Hidro Teofen) maddesi ve TBT (Tetra Butil Merkoptan) maddesi katılmaktadır.

DOĞALGAZ

HAYVANLAR

Açık ateş kullanılan yerlerde başıboş hayvanlar (kedi ve köpek)

daima yangın çıkarırlar. Evlerde kullanılan ve yanmakta olan

mum, mangal gibi şeylerin devrilmesi, kümes ve ahır

hayvanlarının bulunduğu yerlere gaz lambası ve mum gibi açık

ateşli aydınlatıcıların bırakılması, baca ve soba boruları yakınına

hayvanlar tarafından yapılan yuvalar, depolarda, ambar ve büyük

mağazalarda bulundurulan hayvanların olası yangından tutuşarak

diğer kat ve bölmelere kaçması, farelerin elektrik kablolarını

kemirmeleri.

YILDIRIM

Yıldırım bulutların taşıdığı elektriklerin bir buluttan diğer buluta veya bir buluttan toprağa boşalması olayıdır. Yıldırım yanıcı maddelere isabet ederse yangınlara neden olur. Yıldırım eşyaları harap eder, insan ve hayvanları öldürür, madeni cisimleri eritir.

Yıldırımdan korunmak için paratoner tesisatı bulundurmak

gereklidir.

GÜNEŞ IŞIĞI

İçinde hava kabarcığı bulunan camlar, bombeli gözlük camları, cam küreler, dolu veya boş cam şişelerinin güneş ışınlarını bir noktaya toplamaları sonucu cisimleri yakarak yangın çıkarırlar.

Güneş ısısını alarak içlerinde saklayarak kurumuş ve yığın halde

açıkta bulunan saman, ot, keten, kenevir, yün, pamuk gibi cisimlerin

kızışma neticesi kendiliğinden ateş almaları mümkün ise de kıvılcımla

yanması da mümkündür.

YANGIN TÜRLERİ

- LPG YANGINLARI

- DOĞALGAZ YANGINLARI - AKARYAKIT YANGINLARI - BACA YANGINLARI

- ELEKTRİK YANGINLARI

- ORMAN YANGINLARI

- ARAÇ YANGINLARI

- BİNA YANGINLARI

TÜRKİYE’DE YAŞANAN YANGINLAR

 9 Eylül 1922 tarihinde İzmir kurtulmuştur, yenilgiyi sindiremeyen karşı kuvvetler intikam almak için İzmir’i ateşe vermişlerdir.

 13 Eylül 1922’de başlayan büyük yangın faciası ancak 18 Eylül 1922 günü son bulmuştur.

 Yangın Ermeni Mahallesinde başlamış ve güneyden gelen rüzgârlarla da kısa sürede büyümüştür.

 Afetin çapı, ancak yangın söndükten sonra ortaya çıkan

manzaradan anlaşılabilmiştir. Tahminlere göre, 25.000 ev yanmış, 300.000 kişi evsiz kalmış ve binlerce kişi yaralanmış ölmüştür.

İzmir Yangını (13-18 Eylül 1922)

İzmir Yangını (13-18 Eylül 1922)

 18 Temmuz 1929’da gece yarısı Tahtakale'de yer alan bir kereste deposunda çıkan yangında 100 ev, 500 dükkân, 5 han, 2 fırın, 1 cami ve 1 hamam yanmıştır.

 Bir kişi hayatını kaybetmiş, onlarca kişi ağır yaralanmıştır.

 Yangın sonrasında yüzlerce kişi evsiz kalmıştır.

 Dönemin Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk hem yangın gecesinde hem de sonraki günlerde söndürme çalışmalarını yakından takip edip yangınla ilgili bilgilendirilmiştir.

Ankara Tahtakale Yangını (18-19 Temmuz 1929 )

Ankara Tahtakale Yangını (18-19 Temmuz 1929 )

8 Ekim 1926 Kartal-Maltepe Yangını:

 Patlıcan kızartmakta iken tavadaki yağın patlaması ile yangın

çıkmış, mahallenin ahşap ve sık evlerden ibaret olması nedeni ile gelişerek yayılmıştır. Bu yangında 110 bina yanmıştır.

23 Ağustos 1927 Üsküdar Valide'i Atik Yangını:

 Yine bir ahşap evde çıkan yangın 201 evin yanıp kül olmasına yol açmıştır.

22 Ocak 1929 Tatavla (Şimdiki Kurtuluş) Yangını:

 Kış mevsiminde meydana gelen ve itfaiyenin su bulmakta güçlük

çektiği bu yangında 207 bina yanmıştır.

20 Haziran 1937 Beşiktaş Uzuncaova Yangını:

 İki katlı ahşap evlerden oluşan mahallede çıkan yangında 31 ev tamamen yanmıştır.

21 Eylül 1941 Haliç Feneri Yangını:

 Fener Rum Patrikhanesi müştemilatından başlayan yangın kısa

sürede çevreyi sarmış, 94 ev, 2 cami, 1 mescit, patrikhanenin

yazıhane kısmı olmak üzere 98 bina yanmıştır.

1950 Demirci Yangını (Manisa):

 Yakın tarihimizin önemli felaketlerinden olan Demirci yangını 25 Ağustos 1950 tarihinde sabah saat 9 gibi ilçenin Şecaeddin

Mahallesinde başlamıştır.

 Kısa sürede diğer mahallelere sıçrayan yangın Yenice ve Kasımfakı mahallerini de baştan aşağı kül etmiştir. Yangın

samanlıktan çıkmış ve süratle yanındaki ahşap evlere sıçrayarak bir afet halini almıştır.

 İlçe dağ eteğinde olduğundan dere ve kuyu sularından istifade edilememiş, yangın kısa sürede söndürülememiştir.

 Ancak sabaha karşı İzmir, Balıkesir, Manisa, Akhisar, Salihli

itfaiye ekiplerinin müdahaleleriyle söndürebilmiştir.

1952 Adana Çukobirlik Pamuk Fabrikası Yangını:

 Bu yangında 2.500.000$ zarar meydana gelmiş ve sigorta şirketince tamamı tazmin edilmiştir.

1954 Kapalıçarşı Yangını:

 Çarşı içinde 744 dükkân tamamen, 1.290 dükkân da kısmen olmak üzere 2.034, çarşı dışında ise 30 dükkân tamamen yanmıştır.

 Yangın itfaiyenin Kapalıçarşı'nın her iki kapısını birden açması nedeniyle büyümüş ve kontrolden çıkmıştır.

Sigorta şirketleri 2.650.000$ tazminat ödemişlerdir.

 Türkiye sigorta portföyünün % 30'unu oluşturan bu

yangın sigorta endüstrisi açısından önemli bir sınav

olmuştur.

1954 Kapalıçarşı Yangını

1956 Sinop Gerze Yangını:

 Cumhuriyet tarihinin en büyük felaketlerinden birisi olan ve 13 Şubat 1956 tarihinde başlayan Gerze yangının çıkış nedeni tam olarak bilinememektedir.

 Felaketin Gerze’ye maddi/manevi zararı çok büyük olmuştur.

 Yangın sonrasında 18 kişi hayatını kaybetmiş, 833 ev ve 300 dükkân yanarak kullanılamaz hale gelmiştir.

 Yangın sonrasında birçok imalathane yanmıştır.

 Ayrıca felaketle hükümet konağı, adliye, jandarma, postane,

askerlik şubesi, Ziraat Bankası binası ve hapishane tamamen

kullanılamaz hale gelmiştir

1956 Sinop Gerze Yangını:

1958 Bursa Çarşısı Yangını:

 Bu yangında büyük hasar olmuş, çok sayıda dükkân tamamen yanmıştır. Sigorta şirketleri 1.175.000$ hasar ödemişlerdir.

 Ödenen hasar o yıl elde edilen primin % 20'sini oluşturmaktadır.

 1923 Abraham Paşa Yalısı yangını.

 1924 Memduh Paşa Köşkü yangını.

 10-Eylül-1925 Heybeliada’daki bir yangında 60 ev ve 30 dükkân yanmıştır.

 9-Eylül-1927 Küçükpazar’ da çıkan bir yangında 90 ev ve dükkân yok olmuştur.

 3-Kasım-1933 Sultanahmet’teki adliye binasının yanmasıyla birçok adli kayıt yok olmuştur.

Cumhuriyet Dönemi Diğer Yangınlar

 1939 tarihinde Sütlüce’deki Nuri Killigil Silah Fabrikası’nda meydana gelen büyük patlama ve yangında çok sayıda insan kaybedilmiştir.

 21-Eylül-1941 Fener’de çıkan yangında Rum Patrikhanesi ile birlikte 94 ev yanmış 476 kişi evsiz kalmıştır.

 28- Şubat- 1942 Laleli’ de çıkan yangında Zeynep Hanım Konağı tümüyle yanmış. Konak binasında hizmet veren Fen ve Edebiyat Fakülteleri kapatılmıştır.

Cumhuriyet Dönemi Diğer Yangınlar

Kaynaklar

 Ankara Büyükşehir Belediyesi, İtfaiye Daire Başkanlığı, İtfaiyecinin El Kiyabı, Ankara

 Kaya H, Türkiye’de Yangınlar (1923-1960), Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi (UTAD) The Journal of International History Researches Haziran – 2018 Yıl: 2 / Sayı: 1

 KAYA, Mevlüt, Büyük İzmir Yangını Mesken Bunalımı, Dokuz Eylül

Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılapları Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi,

İzmir, 2010.